ภาษากาตาลา

ภาษากาตาลา (กาตาลา: català) ซึ่งในแคว้นบาเลนเซียและเขตเอลการ์เชเรียกว่า ภาษาบาเลนเซีย (บาเลนเซีย: valencià) เป็นภาษากลุ่มโรมานซ์ตะวันตกซึ่งแผลงมาจากภาษาละตินสามัญ เป็นภาษาราชการของประเทศอันดอร์รา และเป็นภาษาราชการร่วมของแคว้นปกครองตนเองสามแคว้นทางภาคตะวันออกของประเทศสเปน ได้แก่ กาตาลุญญา บาเลนเซีย และหมู่เกาะแบลีแอริก นอกจากนี้ยังมีสถานะกึ่งทางการในเทศบาลอัลเกโรของประเทศอิตาลี นอกจากนี้ยังมีผู้พูดในจังหวัดปีเรเน-ออรีย็องตาลของประเทศฝรั่งเศสและในพื้นที่อีกสองแห่งทางภาคตะวันออกของประเทศสเปน ได้แก่ แถบตะวันออกของแคว้นอารากอนและเขตเอลการ์เชในแคว้นภูมิภาคมูร์เซีย มักเรียกดินแดนที่พูดภาษากาตาลา/บาเลนเซียรวมกันว่า "ประเทศกาตาลา" (Països Catalans)

ภาษากาตาลา/ภาษาบาเลนเซีย
català/valencià
ออกเสียง	[kətəˈla]/[valensiˈa]
ประเทศที่มีการพูด	สเปน, อันดอร์รา, ฝรั่งเศส, อิตาลี
ชาติพันธุ์	ชาวกาตาลา, ชาวบาเลนเซีย, ชาวแบลีแอริก, ชาวอารากอน
จำนวนผู้พูด	4.1 ล้านคน  (2555) จำนวนผู้พูดทั้งหมด: มากกว่า 10 ล้านคน (ภาษาที่หนึ่งบวกภาษาที่สอง; 2561)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อิตาลิก โรมานซ์ โรมานซ์ตะวันตก โรมานซ์กอล โรมานซ์อ็อกซิตัน ภาษากาตาลา/ภาษาบาเลนเซีย
รูปแบบก่อนหน้า	ภาษากาตาลาเก่า ภาษากาตาลา/ภาษาบาเลนเซีย
รูปแบบมาตรฐาน	ภาษากาตาลา (จัดประมวลโดยสถาบันการศึกษากาตาลา) ภาษาบาเลนเซีย (จัดประมวลโดยบัณฑิตยสถานภาษาบาเลนเซีย)
ระบบการเขียน	อักษรละติน (ชุดตัวอักษรกาตาลา) อักษรเบรลล์กาตาลา
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	อันดอร์รา รวมทั้งในแคว้น 3 แคว้นของสเปน:  หมู่เกาะแบลีแอริก  แคว้นกาตาลุญญา  แคว้นบาเลนเซีย (ในชื่อภาษาบาเลนเซีย)
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน	อัลเกโร (แคว้นซาร์ดิเนีย อิตาลี)  แคว้นอารากอน (สเปน) จังหวัดปีเรเน-ออรีย็องตาล (ฝรั่งเศส)
ผู้วางระเบียบ	● สถาบันการศึกษากาตาลา  ● บัณฑิตยสถานภาษาแห่งบาเลนเซีย
รหัสภาษา
ISO 639-1	ca
ISO 639-2	cat
ISO 639-3	cat
Linguasphere	51-AAA-e
ดินแดนที่มีการพูดและใช้ภาษากาตาลา/บาเลนเซียเป็นภาษาทางการ   ดินแดนที่มีการพูดภาษากาตาลา/บาเลนเซีย แต่ไม่มีการใช้เป็นภาษาทางการ   ดินแดนซึ่งในอดีตไม่มีการพูดภาษากาตาลา/บาเลนเซีย แต่ปัจจุบันมีการใช้เป็นภาษาทางการ
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษากาตาลามีวิวัฒนาการมาจากภาษาละตินสามัญรอบเทือกเขาพิรินีตะวันออกในสมัยกลาง ในสเปนสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 19 ปรากฏขบวนการฟื้นฟูวรรณกรรมกาตาลา ซึ่งเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุดในต้นคริสต์ทศวรรษ 1900 ปัจจุบันหน่วยงานที่มีหน้าที่วางกฎเกณฑ์ต่าง ๆ เกี่ยวกับการใช้ภาษากาตาลาคือ สถาบันการศึกษากาตาลา (Institut d'Estudis Catalans) ส่วนหน่วยงานที่มีหน้าที่วางกฎเกณฑ์ต่าง ๆ เกี่ยวกับการใช้ภาษาบาเลนเซียคือ บัณฑิตยสถานภาษาแห่งบาเลนเซีย (Acadèmia Valenciana de la Llengua)

อ้างอิง

1. "ภาษากาตาลา". Ethnologue. สืบค้นเมื่อ 14 November 2017.
2. "InformeCAT 50 dades sobre la llengua catalana" (PDF) (ภาษาคาตาลัน). 7 June 2018. รายงานเกี่ยวกับภาษากาตาลาโดยองค์การฐานช่องทางเพื่อภาษา (Plataforma per la Llengua) จากการสำรวจทางภาษาศาสตร์สังคมล่าสุด
3. นักวิชาการไอบีเรียบางคนจัดภาษากาตาลา/บาเลนเซียเป็นภาษาในกลุ่มภาษาโรมานซ์ไอบีเรีย/ไอบีเรียตะวันออก
4. Wheeler 2010, p. 191.
5. Minder, Raphael (21 November 2016). "Italy's Last Bastion of Catalan Language Struggles to Keep It Alive". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 21 January 2017.
6. Wheeler 2010, p. 190–191.
7. Costa Carreras & Yates 2009, pp. 6–7.

บรรณานุกรม

• Costa Carreras, Joan; Yates, Alan (2009). The Architect of Modern Catalan: Selected Writings/Pompeu Fabra (1868–1948). Instutut d'Estudis Catalans & Universitat Pompeu Fabra & Jonh Benjamins B.V. pp. 6–7. ISBN 978-90-272-3264-9.
• Wheeler, Max (2010). "Catalan". Concise Encyclopedia of Languages of the World. Oxford: Elsevier. pp. 188–192. ISBN 978-0-08-087774-7.