มัสยิดสีน้ำเงิน (เยเรวาน)

มัสยิดสีน้ำเงิน (อาร์มีเนีย: Կապույտ մզկիթ; Blue Mosque) เป็นมัสยิดนิกายชีอะฮ์ในเยเรวาน ประเทศอาร์มีเนีย สร้างขึ้นในศตวรรษที่ 18 ถือเป็นสิ่งก่อสร้างสำคัญจากยุคอาร์มีเนียใต้ปกครองของอิหร่าน ปัจจุบันมัสยิดสีน้ำเงินเป็นมัสยิดแห่งเดียวในประเทศอาร์มีเนียที่ยังคงมีการใช้งานในฐานะศาสนสถานอยู่ โดยประเทศอาร์มีเนียมีประชากรมุสลิมอยู่เป็นส่วนน้อย ราว 812 ถึง 1,000 คน หรือคิดเป็น 0.03% ของประชากร ในปี 2013 รัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมของอาร์มีเนียแถลงระบุว่ามีความพยายามอย่างมากที่จะเสนอชื่อให้มัสยิดสีน้ำเงินได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก

มัสยิดสีน้ำเงิน
ศาสนา
ศาสนา	ศาสนาอิสลาม
จารีต	อิมามียะฮ์
สถานะองค์กร	มัสยิด
ที่ตั้ง
ที่ตั้ง	12 ถนนมัชต็อตส์ เยเรวาน ประเทศอาร์มีเนีย
พิกัดภูมิศาสตร์	40°10′41″N 44°30′20″E / 40.1781°N 44.5056°E / 40.1781; 44.5056พิกัดภูมิศาสตร์: 40°10′41″N 44°30′20″E / 40.1781°N 44.5056°E / 40.1781; 44.5056
สถาปัตยกรรม
รูปแบบ	สถาปัตยกรรมเปอร์เซีย
เสร็จสมบูรณ์	1765–1766
ลักษณะจำเพาะ
โดม	1
หอคอย	1
ความสูงหอคอย	24 เมตร (79 ฟุต)

ข้อถกเถียง

แหล่งข้อมูลอาร์มีเนียและตะวันตกบางส่วนระบุว่ามัสยิดเป็นมัสยิดแบบอิหร่าน/เปอร์เซีย นักมานุษยวิทยาและชาติพันธุ์วรรณา Tsypylma Darieva ระบุว่า "ในสื่อท้องถิ่นและวาทกรรมของทางการ มัสยิดสีน้ำเงินถูกนำไปเกี่ยวข้องกับ [...] ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศใหม่ของอาร์มีเนียกับอิหร่าน และปรากฏการเรียกมัสยิดสีน้ำเงินว่า ‘มัสยิดเปอร์เซีย’ เป็นเฉพาะ"

นักข่าว Thomas de Waal ระบุว่าการเรียกมัสยิดนี้ว่าเป็นมัสยิดอิหร่าน/เปอร์เซียนั้นเป็น "การปกปิดข้อเท็จจริงที่ว่าชาวมุสลิมส่วนใหญ่ที่มามัสยิดนี้ในเวลาที่มัสยิดถูกสร้าง (ทศวรรษ 1760) ควรจะเป็นชาวอาเซอร์ไบจานมากกว่า" นอกจากนี้ Darieva ยังระบุว่ามัสยิดเคยใช้เป็นมัสยิดใหญ่ของ "ชาวมุสลิม (ส่วนใหญ่เป็นประชากรอาเซอร์) ในเยเรวานจนถึงทศวรรษ 1920"

ในขณะที่ในประเทศอาเซอร์ไบจาน มัสยิดนี้ถิอว่าเป็นมรดกของอาเซอร์ไบจานในเยเรวาน รวมถึงเคยมีเจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลอาเซอร์ไบจานกล่าวไว้ว่ามัสยิดเป็น "ศูนย์กลางของศาสนิกชนชาวอาเซอร์ไบจานที่ใหญ่ที่สุดในเยเรวาน" หนังสือปี 2007 ชื่อ War against Azerbaijan: Targeting Cultural Heritage (สงครามต่ออาเซอร์ไบจาน: การพุ่งเป้าไปที่มรดกทางวัฒนธรรม) ของกระทรวงการต่างประเทศอาเซอร์ไบจานและมูลนิธิไฮย์ดาร์ อะลีเยฟ ระบุว่าการปรับปรุงและบูรณะมัสยิดในทศวรรษ 1990 มีเป้าหมายที่จะ "นำเสนอมัสยิด[ใหม่]ในฐานะมัสยิดเปอร์เซีย" ในชณะที่นักวิชาการอิสระชาวอาร์มีเนีย Rouben Galichian ปฏิเสธคำกล่าวอ้างดเงกล่าวไว้ในหนังสือปี 2009 ชื่อ Invention of History (ประวัติศาสตร์ที่สร้างขึ้น) ว่า "มัสยิดทุกมัสยิด[ในเยเรวาน]ที่สร้างขึ้นระหว่างปี 1635 ถึงทศวรรษ 1820 สร้างขึ้นโดยชาวอิหร่าน ซึ่งทราบดีว่าประชากรมุสลิมส่วนใหญ่ทั้งที่เป็นและไม่เป็นชาวอิหร่านก็นับถือนิกายชีอะฮ์ทั้งนั้น มัสยิดเหล่านี้จึงคล้ายคลึงกันมาก ฉะนั้นจึงเป็นการยากมากที่จะเข้าใจมัสยิดสีน้ำเงินในฐานะ 'มัสยิดอาเซอร์' เพราะ 'มัสยิดอาเซอร์' มันไม่มีอยู่ตั้งแต่แรก"

อ้างอิง

1. Government of the Republic of Armenia (2 November 2004). . arlis.am (ภาษาอาร์เมเนีย). Armneian Legal Information System. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 5 August 2016.
2. Noble, John; Kohn, Michael; Systermans, Danielle (2008). Georgia, Armenia & Azerbaijan. Lonely Planet. p. 154. ISBN 9781741044775.
3. Darieva 2016, p. 296.
4. Markossian 2002, p. 44.
5. Aghajanian, Liana (16 May 2016). "An insider's guide to Yerevan: the city where Kanye likes to swim in Swan Lake". The Guardian. As the only active mosque left in Armenia, it now serves as a hub for a growing number of Iranian residents and tourists.
6. Brooke, James (12 March 2013). "Iran, Armenia Find Solidarity in Isolation". Voice of America. In all of Christian Armenia, there is only one mosque: "The Iranian Mosque," restored 15 years ago by Iran.
7. . ampop.am (ภาษาอาร์เมเนีย). 27 December 2017. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 7 September 2019. Հայաստանում բնակվում է 812 մուսուլման...
8. Miller, Tracy, บ.ก. (October 2009), (PDF), Pew Research Center, p. 28, คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2009-10-10, สืบค้นเมื่อ 2009-10-08
9. "Involvement of Blue Mosque in UNESCO list of cultural heritage is highly significant". Armenpress. 14 January 2013. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 1 August 2020.
10. . Today's Zaman. 22 January 2013. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 21 December 2015.
11. Kaeter, Margaret (2004). The Caucasian Republics. Facts on File. p. 12. ISBN 9780816052684. The Blue Mosque [...] is the only Persian mosque in Yerevan still preserved.
12. Carpenter, C. (2006). "Yerevan". World and Its Peoples, Volume 1. Marshall Cavendish. p. 775. ISBN 9780761475712. ...only one large Persian mosque, the eighteenth-century Blue Mosque, is still open, now renovated as a cultural center.
13. Darieva 2016, p. 299.
14. de Waal 2003, p. 80.
15. Darieva 2016, p. 297.
16. "Blue Mosque, historical Azerbaijani monument in Yerevan - PHOTOS". today.az. 17 January 2011. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 1 August 2020.
17. Zeynalov, Natiq (5 May 2010). "Yerevanda Göy məscid hər gün İran vətəndaşları ilə dolu olur". azadliq.org (ภาษาอาเซอร์ไบจาน). Radio Free Europe/Radio Liberty. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 1 August 2020. Halbuki, onun fikrincə, bu, Azərbaycan mədəniyyətinin bir abidəsidir.
18. Sayyad Salahli, First Deputy Chairman of the Azerbaijani State Committee for Work with Religious Organizations. Dadaşov, Valeh (15 December 2015). "State Committee official: 'Lease of Blue Mosque to Iran has preconceived purpose'". report.az.
19. Imranly, Kamala, บ.ก. (2007). War against Azerbaijan: Targeting Cultural Heritage. Baku: Ministry of Foreign Affairs of Azerbaijan and Heydar Aliyev Foundation. p. 313. ISBN 978-9952-8091-4-5. The Goy mosque was turned into the Museum of History of Yerevan in the Soviet period, and then 'restored' and presented as a Persian mosque after 1991.
20. Galichian, Rouben (2010) [2009]. (PDF) (2nd ed.). London: Gomidas Institute. p. 66. ISBN 978-1-903656-88-4. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2017-02-17.

บรรณานุกรม

• de Waal, Thomas (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. ISBN 978-0-8147-1945-9.
• Darieva, Tsypylma (2016). "Prayer house or cultural centre? Restoring a mosque in post-socialist Armenia". Central Asian Survey. Routledge. 35 (2): 292–308. doi:10.1080/02634937.2016.1140374. S2CID 147672093.
• Villari, Luigi (1906). "The Land of Ararat". Fire and Sword in the Caucasus. London: T. Fisher Unwin.
• Lynch, H. F. B. (1901). Armenia, travels and studies. Volume I: The Russian Provinces. London: Longmans, Green, and Co. pp. 213-215.
• Markossian, Nara (April 2002). "Islam in Armenia: Restored Blue Mosque Serves Yerevan's Growing Iranian Community". Armenian International Magazine. Glendale, California. 13 (3): 44-45. ISSN 1050-3471.

อ้างอิงผิดพลาด: มีป้ายระบุ <ref> สำหรับกลุ่มชื่อ "lower-alpha" แต่ไม่พบป้ายระบุ <references group="lower-alpha"/> ที่สอดคล้องกัน หรือไม่มีการปิด </ref>