รหัสสากลประจำอุปกรณ์เคลื่อนที่

รหัสสากลประจำอุปกรณ์เคลื่อนที่ หรือไอมี (อังกฤษ: International Mobile Equipment Identity; IMEI, /aɪˈmiː/) หรือที่นิยมอ่านว่า อีมี เป็นเลขประจำตัว 15 หลัก สำหรับใช้กำกับอุปกรณ์เคลื่อนที่ อาทิ โทรศัพท์เคลื่อนที่ มักกำหนดตายตัวสำหรับโทรศัพท์เคลื่อนที่ชนิดทรีจีพีพี และไอเดน โดยพิมพ์ไว้ที่ฉลากกำกับตัวเครื่องด้านหลังแบตเตอรี่ หรืออาจจะดูผ่านทางหน้าจอโดยกด *#06# เลขไอมีสามารถใช้หยุดยั้งไม่ให้เครื่องโทรศัพท์ทำงานหากถูกลักขโมย ไม่ว่าจะเปลี่ยนซิมการ์ดหรือไม่ก็ตาม โดยเจ้าของโทรศัพท์ที่หายมีหน้าที่แจ้งต่อผู้ให้บริการเครือข่ายดำเนินการอายัด อย่างไรก็ตามในปัจจุบัน เลขมาตรฐานสากลประจำอุปกรณ์เคลื่อนที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ด้วยเทคนิคเฉพาะ แม้ว่าจะเป็นการกระทำผิดกฎหมายในบางประเทศ เช่น สหราชอาณาจักร ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการโปรแกรมซ้ำโทรศัพท์เคลื่อนที่ พ.ศ. 2545 ด้วยเหตุนี้ ปัจจุบันจึงนิยมใช้การยกเลิกซิมการ์ดเดิมและออกซิมการ์ดใหม่สำหรับนำไปใส่ลงในอุปกรณ์ทดแทนซึ่งไม่ยุ่งยากและได้ผลดีกว่า

เลขไอมีไม่ใช้ในการกำหนดเลขหมายโทรศัพท์หรือระบุตัวผู้ใช้บริการ ซึ่งเป็นหน้าที่ของรหัสสากลประจำผู้ใช้บริการอุปกรณ์เคลื่อนที่

โครงสร้างและรูปแบบของเลขไอมี และ ไอมีเอสวี (IMEI software version)

ตามมาตรฐานของทรีจีพีพี TS 23.003 และเอกสารของสมาคมจีเอสเอ็ม TS.06 เลขมาตรฐานสากลประจำอุปกรณ์เคลื่อนที่ มี 15 หลัก โดย 8 หลักแรกเป็นรหัสประจำรุ่นและแหล่งผลิต เรียกว่า Type Allocation Code ในจำนวน 8 หลักนี้ สองหลักแรกเป็นรหัสผู้แจ้ง (reporting body) ซึ่งมีหน้าที่รับแจ้งการผลิตโทรศัพท์มือถือรุ่นใหม่ หกหลักหลังเป็นรหัสผู้ผลิตและรุ่น เลขมาตรฐานสากลฯ 6 หลักต่อมาเป็นรหัสเฉพาะเครื่อง ต่อท้ายด้วยรหัสตรวจสอบหรือเช็กซัม คำนวณโดยใช้ขั้นตอนวิธีของลุห์น (Luhn algorithm) ส่วนเลขมาตรฐานสากลประจำอุปกรณ์เคลื่อนที่แบบซอฟต์แวร์ มี 16 หลัก โดย 8 หลักแรกระบุรุ่นและแหล่งผลิตของอุปกรณ์ ส่วนที่เหลือเป็นรหัสเฉพาะเครื่อง

การตรวจเลขตรวจสอบ (หลักที่ 15) ทำได้โดยขั้นตอนวิธีของลุห์น ดังนี้

1. นับเลขขวาสุดเป็นหลัก แล้วเลื่อนไปทางซ้ายทีละหลัก
2. เอา 2 คูณหลักคู่ หลักคี่คงเลขไว้ตามเดิม
3. รวมเลขทั้งหมดเข้าด้วยกันแล้วเอา 10 หาร ถ้าลงตัวแสดงว่าเลขตรวจสอบถูกต้อง

ถ้าไม่ต้องการตรวจสอบแต่ต้องการคำนวณหาเลขตรวจสอบ ก็สามารถทำได้โดยให้เลขสุดท้ายเป็นตัวแปรไม่ทราบค่า

ตัวอย่างเช่น IMEI 49015420323751

ไอมี	4	9	0	1	5	4	2	0	3	2	3	7	5	1	x
นับจากขวาไปซ้าย คูณ 2 ่ที่หลักคู่	4	18	0	2	5	8	2	0	3	4	3	14	5	2	x
บวกผลที่ได้เข้าด้วยกัน	4 + (1 + 8) + 0 + 2 + 5 + 8 + 2 + 0 + 3 + 4 + 3 + (1 + 4) + 5 + 2 + x = 52 + x

จากตาราง หากต้องการให้ 52 + x หารด้วย 10 ลงตัว จะต้องให้ x = 8 ดังนั้นรหัสมาตรฐานสากลประจำอุปกรณ์เคลื่อนที่คือ 490154203237518

อ้างอิง

1. "3GPP TS 22.016: International Mobile Equipment Identities (IMEI)" (ZIP/DOC; 36 KB). 2009-10-01. สืบค้นเมื่อ 2009-12-03.
2. "Phone firms defend security record". BBC News. January 8, 2002. สืบค้นเมื่อ August 25, 2011.
3. GSM Europe, [https://docs.google.com/viewer? a=v&q=cache:0mXtXE_yM3EJ:www.gsmeurope.org/documents/positions/gsme_proposals_mobile_thefts_imei_security.pdf+imei+standard&hl=en&gl=au&pid=bl&srcid=ADGEESgutC2Wv66x8SweH6Tb3AIpZ_e0FtPSpsHeFrswQiPqnm5TgPV440ooDWS_ElQc8aPkeimqNLbd969ngHkpbIbtCcVHQzi_PyYDa0LTFY1m7Pf0Fuh40RUMIpUq4Hf0cAl8ZND4&sig=AHIEtbStnM1cqejWPnMi2PpVLCDSSfJgJQ ""GSME proposals regarding mobile theft and IMEI security""] Check |url= value (help). line feed character in |url= at position 32 (help), 2003-06
4. Mobile Telephones (Re-programming) Act 2002. Legislation.gov.uk. Retrieved on 2013-09-18.
5. Vvc.gov.lv
6. "What is an IMEI number? - Where Can You Find It? - Activation". สืบค้นเมื่อ 16 September 2016.
7. TS 23.003
8. GSM (14 June 2016). "IMEI Allocation and Approval Process" (PDF).

แหล่งข้อมูลอื่น

• IMEI 862523045731948 โดย สมาคมจีเอสเอ็ม3