วัดปราบปัจจามิตร

วัดปราบปัจจามิตร หรือ วัดกระโดน (เขมร: វត្ត​ក្ដុលដូនទាវ) เป็นวัดในเมืองพระตะบอง ประเทศกัมพูชา สร้างเมื่อ พ.ศ. 2388 เป็นวัดที่เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ตั้งทัพและสร้างวัดไว้เมื่อครั้งไปทำสงครามกับญวน ดังความในหนังสือ พระตะบอง ว่า

วัดปราบปัจจามิตร វត្ត​ក្ដុលដូនទាវ
ที่ตั้ง	เมืองพระตะบอง ประเทศกัมพูชา
ประเภท	วัด
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

…วัดกโดลเป็นวัดโบราณ มีกำเนิดในสมัยนั้นด้วย แต่เดิมวัดนี้เป็นที่ตั้งค่ายของเจ้าพญาบดินทร์ แต่ภายหลังได้อุทิศที่ดินนี้ถวายพระพุทธศาสนา เพื่อสร้างวัดอารามแห่งหนึ่งชื่อว่า ‘วัดปราบปรามปัจจามิตร’ เขาสังเกตเห็นมีเหลือเจดีย์ ข้างหลังพระวิหาร ในลักษณะการตกแต่งที่แปลกแตกต่างจากวัดอื่นๆ ในจังหวัด (พระตะบอง)…

มีเรื่องเล่าว่าเมื่อครั้งที่เจ้าพระยาบดินทรเดชานำช้างเดินผ่านช้างทั้ง 4 เชือกหยุดพร้อมกันถือว่าเป็นลางดี ท่านจึงให้สร้างวัดขึ้นที่นี่ ด้านหน้าอุโบสถก็มีรูปปั้นช้าง 4 เชือกจำลองเหตุการณ์ในครั้งนั้น ต่อมาวัดนี้ก่อสร้างใหญ่โตเป็นวัดประจำตระกูลอภัยวงศ์ เจ้าเมืองพระตะบองที่ครองเมืองพระตะบองตั้งครั้งรัชกาลที่ 1 จนถึงรัชกาลที่ 5

อุโบสถเป็นรูปแบบที่นิยมสร้างกันในกัมพูชา รูปแบบเช่นเดียวกับที่วัดแก้วพิจิตร หน้าบันอุโบสถทั้งด้านหน้าและหลัง เป็นตราจักรีวางบนพระแสงขรรค์ชัยศรี เปล่งแสงทองบนลวดลายชดช้อย ส่วนด้านหลังเป็นรูปพระตะบองบนพานแว่นฟ้า สัญลักษณ์ตำแหน่งเจ้าพระยาคทาธรธรณินทร์ ภายในอุโบสถมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวพระตะบองศรัทธามาก คือ เสาพระ 4 หน้า ที่เล่ากันว่าลอยมากับน้ำมีลักษณะเป็นท่อนไม้ แต่ด้านบนสลักเป็นรูปพระพุทธรูปทั้งสี่ด้าน ส่วนพระประธานในปัจจุบันเป็นองค์ใหม่ สร้างขึ้นหลังจากเขมรแดงทำลายองค์เดิมแล้วนำไปทำถนน และยังมีเสาไม้ในอุโบสถประดับด้วยแผ่นทองเหลืองแกะสลักพันรอบเสาทุกต้นไว้ ด้านหลังอุโบสถมีเจดีย์บรรจุอัฐิของผู้คนในตระกูลอภัยวงศ์ ซึ่งตรงประตูทางเข้ามีปูนปั้นเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) ยืนอยู่ตรงขอบประตู

ส่วนตึกอาคารหลังเก่าที่เคยใช้เรียนพระปริยัติธรรมทรุดโทรมมากแล้ว และมีปูนปั้นรูปต่างๆ เป็นปริศนาธรรมประดับตามเสามุมกำแพง ภายในวัดมีสระน้ำศักดิ์สิทธิ์ที่มีความเชื่อกำกับว่ามีการนำพูนดินไปถมสร้างเป็นอาคารโบสถ์

อ้างอิง

1. "ប្រវត្តិវត្តប្រាប្បច្ចាមិត្រហៅវត្តក្ដុល". មណ្ឌលព័ត៌មានទេសចរណ៍.
2. แปลจาก โตว์จ ฌวง (ตูจ ฌวง). บาต่ฎํบง สมัยโลกมฺจาส่. (หาไว มชฺฌมณฺฑลเอกสารสฺราวชฺราวอารฺยธรฺมแขฺมร, 1994). น. 171–172.
3. "เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) กับบทบาทสร้างเมืองใหม่ในกัมพูชา". ศิลปวัฒนธรรม.
4. "แกะรอยไทย ในพระตะบอง". โพสต์ทูเดย์.
5. วลัยลักษณ์ ทรงศิริ. "วัดกระโดนหรือวัดปราบปัจจามิตร". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์.