วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญรัสเซีย พ.ศ. 2536

วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2536 เป็นความขัดแย้งทางการเมืองระหว่างประธานาธิบดีรัสเซียและรัฐสภารัสเซียซึ่งระงับด้วยการใช้กำลังทหาร ความสัมพันธ์ระหว่างประธานาธิบดีและรัฐสภาเสื่อมลงเป็นเวลาหนึ่งแล้ว วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญดังกล่าวถึงจุดสูงสุดเมื่อวันที่ 21 กันยายน 2536 เมื่อประธานาธิบดีบอริส เยลต์ซินมุ่งยุบสภานิติบัญญัติของประเทศรัสเซีย (คือ สภาประชาชนและสภาโซเวียตสูงสุด) แม้ประธานาธิบดีไม่มีอำนาจยุบรัฐสภาตามรัฐธรรมนูญ เยลต์ซินใช้ผลการลงประชามติเมื่อเดือนเมษายน 2536 เพื่อหนุนความชอบธรรมของตน รัฐสภาสนองโดยประกาศให้คำวินิจฉัยของประธานาธิบดีไม่มีผลและเป็นโมฆะ ฟ้องให้ขับเยลต์ซินจากตำแหน่ง และประกาศให้รองประธานาธิบดีอะเล็กซันดร์ รุตสคอยรักษาราชการในตำแหน่งประธานาธิบดี

วิกฤตการณ์รัฐธรรมนูญรัสเซีย พ.ศ. 2536
วันที่ 21 กันยายน – 4 ตุลาคม 2536 สถานที่ มอสโก ประเทศรัสเซีย ผลลัพธ์ เยลต์ซินและรัฐบาลบริหารชนะ มีการกำหนดการปกครองด้วยกฤษฎีกาของประธานาธิบดี ยุบสภาโซเวียตสูงสุด สภาประชาชน สภาโซเวียตภูมิภาคและท้องถิ่น มีการจัดการเลือกตั้งรัฐสภาและลงประชามติรัฐธรรมนูญในปีเดียวกัน
คู่ขัดแย้ง
ประธานาธิบดีรัสเซีย กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม	สภาโซเวียตสูงสุดรัสเซีย สภาประชาชนแห่งรัสเซีย รองประธานาธิบดีรัสเซีย ผู้สนับสนุนสภาโซเวียตสูงสุดและอะเล็กซันดร์ รุตสคอย
ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
บอริส เยลต์ซิน อะเล็กซันดร์ คอร์ฮาคอฟ ปาเวล กราเชฟ วิคตอร์ เยริน อะนาโตลี คูลิคอฟ	อะเล็กซันดร์ รุตสคอย รุสลัน ฮัสบูลาตอฟ อัลเบียร์ต มาคาชอฟ อะเล็กซันดร์ บาร์คาชอฟ วิคตอร์ อันปีลอฟ

สถานการณ์เลวร้ายลงเมื่อย่างเข้าเดือนตุลาคม วันที่ 3 ตุลาคม ผู้เดินขบวนนำแถวตำรวจรอบรัฐสภาออก และยึดสำนักงานนายกเทศมนตรีและพยายามล้อมศูนย์โทรทัศน์ออสตันคีโนด้วยการกระตุ้นจากแกนนำ กองทัพ ซึ่งทีแรกประกาศตนเป็นกลาง ปฏิบัติตามคำสั่งของเยลต์ซินล้อมอาคารสภาโซเวียตสูงสุดในเช้าวันที่ 4 ตุลาคมและจับกุมผู้นำการต่อต้าน

ความขัดแย้งนานสิบวันนี้กลายเป็นเหตุการณ์การต่อสู้บนท้องถนนเดี่ยวครั้งนองเลือดที่สุดในประวัติศาสตร์กรุงมอสโกนับแต่การปฏิวัติรัสเซีย พ.ศ. 2460 ตามการประเมินของรัฐบาล มีผู้เสียชีวิต 187 คน และได้รับบาดเจ็บ 437 คน ส่วนการประเมินจากแหล่งนอกภาครัฐกำหนดยอดผู้เสียชีวิตไว้สูงถึง 2,000 คน