ศาสนายูดาห์นิกายฮาซิด

ศาสนายูดาห์นิกายฮาซิด หรือ ศาสนายูดาห์นิกายฮาซิดิก (ฮีบรู: חסידות‎, อักษรโรมัน: hasidut, [χaˈsidus] เดิมแปลว่า "ศรัทธาอันแก่กล้า") เป็นนิกายที่มีความเคร่งสูงหนึ่งของศาสนายูดาห์ ผู้ถือนิกายนี้เรียกว่า ฮาซิด (Hasid) หรือ ชาวยิวฮาซิด (Hasidic Jew) นิกายฮาซิดก่อตั้งโดยรับบีอิสราเอล บาล เชม โทฟ (Baal Shem Tov) ซึ่งเป็นผู้เน้นสอนให้สาวกแสดงความรัก ความเบิกบานใจ และความถ่อมตนแก่พระเจ้าและมนุษย์ร่วมโลก เดิมทีนับตั้งแต่ศตวรรษที่ 18 มีการนับถือนิกายนี้ในบริเวณตะวันตกของประเทศยูเครนปัจจุบัน จากนั้น เผยแพร่ไปเมืองอื่น ๆ ในยุโรปตะวันออกที่มีชาวยิวอยู่ แต่ปัจจุบันโดยเฉพาะหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ชาวยิวฮาซิดส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในรัฐนิวยอร์กของสหรัฐอเมริกาและประเทศอิสราเอล มักไม่อาศัยร่วมศาสนิกชนหรือคนชาติอื่น ชาวยิวฮาซิดทั่วโลกมักใช้ภาษายิดดิชเป็นภาษาหลักในการสื่อสาร

ชาวยิวฮาซิดฉลองวันซุกโคตปี ค.ศ. 2009 ที่เยรูซาเลม

แหล่งกำเนิด

ตามตำนาน

ตามเล่าต่อกันมา ในช่วงปี ค.ศ. 1700 ตอนต้น ในบริเวณที่เป็นยูเครนปัจจุบัน มีเด็กชายกำพร้าชื่อ อิสราเอล เบน เอลิเอเซอร์ (Israel ben Eleazar) ชอบเดินเล่นตามป่าไม้ บางครั้งถึงกับต้องนอนค้างคืนที่นั่น อิสราเอลมักนึกถึงคำของพ่อตนเสมอ ซึ่งก่อนเสียชีวิตกล่าวไว้ว่า “ลูกอย่าได้กลัวสิ่งใดหรือใครนอกจากพระผู้เป็นเจ้าเท่านั้น และให้ลูกจงรักชาวยิวทุกคนเหมือนกับที่ลูกรักตัวของลูกเอง” ไม่นาน อิสราเอลได้พบกับกลุ่มชายซาดิกที่ลึกลับ (ซาดิก, tzadik คือคนที่ชาวยิวอื่นยอมรับว่าเป็นคนมีความชอบธรรมสูง) ซึ่งกำลังเดินทางไปทั่วยุโรปตะวันออก เพื่อผลักดันให้ชาวยิวเคร่งศาสนามากขึ้น พร้อมทั้งให้ชาวยิวมีความเบิกบานใจสูงขึ้น อิสราเอลไม่เห็นด้วยกับวิธีผลักดันของชายซาดิกเหล่านั้น เพราะกลุ่มชายเหล่านั้นมักใช้คำสั่งสอนที่รุนแรง อิสราเอลจึงเลือกเน้นสอนเกี่ยวกับความรักที่พระเจ้ามีต่อชาวยิว รวมทั้งความพอพระทัยอย่างยิ่งของพระองค์ ทุกครั้งที่ชาวยิวทำความดี

จนมาถึงปี ค.ศ. 1740 อิสราเอล ก็เป็นที่รู้จักกันในชื่อ “บาล เชม โทฟ” (Baal Shem Tov) ซึ่งแปลตรงตัวว่า “อาจารย์ชื่อดี” จากนั้นบาล เชม โทฟย้ายไปอยู่เมืองเมดซิบุส (Medzibuz) ซึ่งมีชาวยิวนับพันไปรวมตัวฟังคำสอนของเขาเป็นประจำ บาล เชม โทฟมักสอนว่าชาวยิวทุกคน ไม่ว่าจะมาจากชนชั้นอะไร มีความศึกษามากน้อยเพียงใด ก็สามารถใกล้ชิดกับพระผู้เป็นเจ้าได้ ด้วยการเรียนรู้พระคัมภีร์ห้าเล่มหลักของศาสนายิว และการทำตามพระบัญญัติของพระองค์ด้วยความรัก ความเบิกบานใจ และความถ่อมตน

คำสอน

คำสั่งสอนหลักของนิกายฮาซิด มีรากฐานจากคาบบาลา ซึ่งเป็นรหัสยลัทธิภายในศาสนายูดาห์ โดยเฉพาะจากงานเขียนของรับบีชีโมน บาร์ โยไฮ (Rabbi Shimon bar Yochai), รับบีอิสอัค ลูเรีย (Rabbi Isaac Luria) และรับบีผู้อื่น อาจารย์ที่เผยแพร่นิกายฮาซิด ได้ทำให้สามัญชนเข้าใจคำสั่งสอนคาบบาลาเหล่านี้ง่ายขึ้น เพื่อให้พวกเขานำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ ชาวยิวฮาซิดมักตั้งสมาธิศึกษาว่า คำสั่งสอนเหล่านี้มีความหมายแบบใดกับความสัมพันธ์ระหว่างพวกเขากับพระเจ้า และความสัมพันธ์ระหว่างพระเจ้ากับโลก นอกจากนี้ ยังพยายามศึกษาว่า คำสั่งสอนเหล่านี้ ช่วยทำให้ความสัมพันธ์เหล่านั้นใกล้ชิดแน่นแฟ้นขึ้นได้อย่างไรหากพวกเขาปฏิบัติตามพระบัญญัติของพระเจ้า การศึกษาเหล่านี้ เรียกว่า ฮาสซิดุส (Hassidus)

ชีวิตประจำวัน

 

ครอบครัวฮาซิดที่บรุกลิน รัฐนิวยอร์ก ผู้ชายใส่หมวกชไตรเมิล (shtreimel) ผู้หญิงใส่ผมปลอม เรียกว่าไชเติล (sheitel) เพราะศาสนาห้ามไม่ให้เปิดผมจริงให้ผู้อื่นนอกบ้านเห็น

ชาวยิวฮาซิดเป็นกลุ่มยิวที่เคร่งศาสนามาก มักอาศัยแยกจากชนชาติหรือศาสนิกชนอื่น โดยมีเร็บเบอะ (คือ รับบี “Rebbe” ในสำเนียงภาษายิดดิช) เป็นผู้ดูแลให้คำปรึกษาและชี้ทิศบอกทางกลุ่มฮาซิดในแต่ละท้องถิ่น โดยย่อมมีอำนาจเหนือรับบีธรรมดาภายในกลุ่มฮาซิดนั้น ๆ เร็บเบอะมักเป็นตำแหน่งที่ส่งผ่านจากพ่อถึงลูกชาย ชายและหญิงฮาซิดที่ไม่ได้เป็นสามีภรรยาหรือญาติพี่น้องกันมักแยกกันอยู่ และจะไม่ถูกเนื้อต้องตัวหรือมองหน้ากัน ครอบครัวหนึ่งเฉลี่ยแล้วมีลูกประมาณ 8 คน ซึ่งเป็นกลุ่มนิกายยูดาห์ที่มีลูกเร็วที่สุด การมีลูกหลายคน ถือเชื่อว่าเป็นการทำตามบัญญัติของพระเจ้าซึ่ง ทรงตรัสไว้ในคัมภีร์ว่า “จงมีลูกดกและทวีมากขึ้นจนเต็มแผ่นดินโลก” เด็กฮาซิด จะเน้นเรียนเกี่ยวกับศาสนา แต่ละครอบครัวมักไม่มีโทรทัศน์และอินเทอร์เน็ต ชาวฮาซิดทั่วโลก มักใช้ภาษายิดดิชเป็นภาษาหลักระหว่างกัน แม้ว่าจะอาศัยอยู่ในสหรัฐอเมริกาหรือประเทศอื่น

ส่วนการแต่งกาย ผู้ชายมักใส่สีขาวและดำ ชายทุกคนรวมทั้งเด็กและผู้ใหญ่จะใส่หมวกตลอดเวลา ชายโสดมักใส่หมวกคิปปะห์ชั้นเดียว แต่บางครั้งอาจทับด้วยหมวกทรงกระบอกสูงรวมเป็นสองชั้น ส่วนชายที่แต่งงานแล้ว จะใส่คิปปะห์ไว้ข้างในเหมือนชายวัยอื่น แต่หมวกอีกชั้นหนึ่ง จะเป็นหมวกขนสัตว์ขนาดใหญ่ เรียกว่า ชไตรเมิล (shtreimel) ชายหลายคนมักไว้หนวด เครา และจอนหู ซึ่งจอนหูถือเป็นการทำตามพระบัญญัติของพระเจ้า ซึ่งกล่าวว่า “เจ้าทั้งหลายอย่าตัดผมเป็นวงกลมรอบศีรษะของพวกเจ้า” เร็บเบอะมักใส่เสื้อคลุมที่มีสีแตกต่างกับชายฮาซิดทั่วไป ผู้หญิงโดยเฉพาะที่แต่งงานแล้ว เดิมทีคลุมหัวเพื่อไม่ให้เห็นผมอย่างมิดชิด แต่ปัจจุบันอาจมีบางกลุ่มใส่วิกแทน โดยเฉพาะหญิงในกลุ่มฮาซิดย่อยชื่อว่า ฮาบาด (Chabad)

อ้างอิง

1. จาก Hasid เปรียบรูปคำคุณศัพท์ Hasidic
2. “Fear nothing, fear no one, but G d Himself, and love every Jew as you love yourself.”
3. 16 Facts Everyone Should Know About Hasidic Jews
4. Kranzler, G. (1995). The economic revitalization of the Hasidic community of Williamsburg. New World Hasidim: Ethnographic Studies of Hasidic Jews in America, 181-204.
5. ปฐมกาล 1:28
6. Keren-Kratz, M. (2016). Westernization and Israelization within Israel’s extreme Orthodox Haredi society.
7. Fader, A. (2001). Literacy, bilingualism, and gender in a Hasidic community. Linguistics and Education, 12(3), 261-283.
8. เลวีนิติ 19:27
9. Bronner, L. L. (1993). From veil to wig: Jewish women's hair covering. Judaism, 42(4), 465.