ปลาหลด

ปลาหลด
ปลาหลดจุด (M. siamensis)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Synbranchiformes
วงศ์:	Mastacembelidae
สกุล:	Macrognathus Lacepède, 1800
ชนิดต้นแบบ
Ophidium aculeatum Bloch, 1786
ชนิด
ดูในเนื้อหา
ชื่อพ้อง
Rhynchobdella Bloch & Schneider, 1801

ปลาหลด เป็นชื่อปลานํ้าจืดทุกชนิดในสกุลปลากระดูกแข็งจำพวกหนึ่ง ใช้ชื่อสกุลว่า Macrognathus จัดอยู่ในอันดับปลาไหลนา (Synbranchiformes) วงศ์ปลากระทิง (Mastacembelidae)

ปลาหลดมีรูปร่างเพรียวยาว ลำตัวแบนข้าง หัวและตามีขนาดเล็ก มีจุดเด่นคือ ปากเล็กและมีจะงอยปากแหลมยาว มีลักษณะทั่วไปคล้ายปลาในสกุล Mastacembelus หรือปลากระทิง แต่ทว่ามีขนาดและรูปร่างเล็กกว่ากันมาก มีสีสันและลวดลายน้อยกว่า โดยเฉลี่ยแล้วจะมีความยาวประมาณไม่เกิน 1 ฟุต และมีครีบหางแยกออกจากครีบหลังและครีบท้องชัดเจน ก้านครีบเดี่ยวของครีบหลังเป็นหนามสั้น ๆ ปลายแหลมประมาณ 12-31 ก้าน ปลายจะงอยปากที่จมูกคู่หน้าแยกออกเป็นติ่งเนื้อเล็ก ๆ 4 หรือ 6 ติ่ง เกล็ดมีขนาดเล็กมากมีพฤติกรรมความเป็นอยู่และการหากินคล้าย ๆ กัน โดยอาจจะพบได้ในลำธารน้ำตกบนภูเขาหรือในป่าดิบชื้นด้วย

พบกระจายพันธุ์ในอินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีความสำคัญต่อมนุษย์ในแง่ของการเป็นอาหาร ตกปลา และเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม

การจำแนก

สกุลปลาหลดปัจจุบันแบ่งออกได้เป็น 23 ชนิด ชนิดที่มีชื่อภาษาไทยเป็นชนิดที่พบในประเทศไทย

• Macrognathus aculeatus (Bloch, 1786)
• Macrognathus aral (Bloch & J. G. Schneider, 1801)
• Macrognathus aureus Britz, 2010
• Macrognathus caudiocellatus (Boulenger, 1893)
• Macrognathus circumcinctus (Hora, 1924) — ปลาหลดภูเขา
• Macrognathus dorsiocellatus Britz, 2010
• Macrognathus fasciatus Plamoottil & Abraham, 2014
• Macrognathus guentheri (Day, 1865)
• Macrognathus keithi (Herre, 1940)
• Macrognathus lineatomaculatus Britz, 2010 — ปลาหลดภูเขาลายจุด
• Macrognathus maculatus (Cuvier, 1832)
• Macrognathus malabaricus (Jerdon, 1849)
• Macrognathus meklongensis Roberts, 1986 — ปลาหลดแม่กลอง
• Macrognathus morehensis Arunkumar & Tombi Singh, 2000
• Macrognathus obscurus Britz, 2010
• Macrognathus pancalus Hamilton, 1822
• Macrognathus pavo Britz, 2010
• Macrognathus pentophthalmos (Gronow, 1854)
• Macrognathus semiocellatus Roberts, 1986 — ปลาหลดหลังจุด, ปลาหลดลายจุด
• Macrognathus siamensis (Günther, 1861) — ปลาหลดจุด
• Macrognathus taeniagaster (Fowler, 1935)
• Macrognathus tapirus Kottelat & Widjanarti, 2005 — ปลาหลดลายเฉียง
• Macrognathus zebrinus (Blyth, 1858) — ปลาหลดม้าลาย

อ้างอิง

1. ความหมายของคำว่า หลด ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
2. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์. สาระน่ารู้ ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2547. 257 หน้า. หน้า 118. ISBN 974-00-8738-8
3. Plamoottil, M. & Abraham, N.P. (2014): Macrognathus fasciatus (Synbranchiformes; Mastacembelidae) - a new fish species from Kerala, India. Journal of Experimental Zoology, India, 17 (1): 49-54.