สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นสถาบันวิจัยในสังกัดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีภารกิจหลักคือการศึกษาค้นคว้าเพื่อสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับสังคมไทย การทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม และการเผยแพร่ความรู้สู่สังคม

สถาบันไทยคดีศึกษา

ชื่ออังกฤษ	Thai Khadi Research Institute
ที่อยู่	มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ 2 ถนนพระจันทร์ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
วันก่อตั้ง	17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 (โครงการไทยคดีศึกษา) 3 มีนาคม พ.ศ. 2518 (สถาบันไทยคดีศึกษา)
ผู้อำนวยการ	รองศาสตราจารย์ โรจน์ คุณเอนก
วารสาร	วารสารไทยคดีศึกษา
เว็บไซต์	สถาบันไทยคดีศึกษา
ด ค ก

ประวัติ

สถาบันไทยคดีศึกษาก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2514 โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะอนุรักษ์ความเป็นไทยภายใต้กระแสวัฒนธรรมตะวันตก และสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับสังคมไทยโดยไม่ลอกตำราฝรั่ง การดำเนินงานในระยะแรกอยู่ในรูปของโครงการวิชาการ โดยมีศาสตราจารย์ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นประธานคณะกรรมการบริหารโครงการ และ อาจารย์ ดร.นิออน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา เป็นผู้อำนวยการ ศาสตราจารย์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในขณะนั้น ประทานชื่อโครงการว่า “ไทยคดีศึกษา”

ในการสัมมนาและสาธิตเรื่อง "นาฏศิลป์และดนตรีไทย" เมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2515 ศาสตราจารย์ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้กล่าวถึงภารกิจของโครงการไทยคดีศึกษา ดังนี้

... มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นสถาบันระดับอุดมศึกษาซึ่งได้แสดงความสนใจและเอาใจใส่ในกิจการวิชา อันจะส่งเสริมความเข้าใจในหมู่คณาจารย์และนักศึกษาในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับสังคมไทยโดยตรง ถึงแม้ว่าวิชาการสาขาต่างๆ ในปัจจุบันได้พัฒนาก้าวหน้ารวดเร็วขึ้นทุกที แต่ความก้าวหน้าเหล่านั้นมักเป็นผลของการค้นคว้ารวบรวมเป็นหลักทฤษฎีจากฝ่ายวัฒนธรรมตะวันตกทั้งสิ้น ฉะนั้น การจะนำแนวคิดและหลักการเหล่านั้นมาสอนหรือมาใช้ในบ้านเรานั้น จำเป็นที่จะต้องมีการเลือกสรรให้เหมาะสมกับสภาพความเป็นจริงและความต้องการของสังคมไทยโดยเฉพาะ อนึ่ง ศิลปวิทยาการของไทยเราเองซึ่งสืบเนื่องมาแต่บุพกาลนั้นเล่า เมื่อประสบความก้าวหน้าของวัฒนธรรมสมัยใหม่มักจะถูกละทิ้งให้เหี่ยวแห้งหรือผสมปนเปกับวัฒนธรรมภายนอกจนแปรเปลี่ยนลักษณะไป จริงอยู่วัฒนธรรมเป็นสิ่งไม่หยุดนิ่ง ต้องเปลี่ยนแปลงก้าวหน้าอยู่เสมอ แต่การสร้างสรรค์ปรับปรุงวัฒนธรรมนั้นจำเป็นต้องมีแนวทางอันถูกต้อง เพื่อผดุงไว้ซึ่งเอกลักษณ์ของวัฒนธรรมไทย อันจะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะยึดเหนี่ยวความรู้สึกร่วมกันของสมาชิกทุกฝ่ายของสังคมไทย...

โครงการไทยคดีศึกษาได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น “สถาบันไทยคดีศึกษา” ตามประกาศทบวงมหาวิทยาลัย ลงวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2518 มีหน้าที่ศึกษาวิจัยและเรียบเรียงตำราในเรื่องเกี่ยวกับสังคมไทยเพื่อประโยชน์ในด้านการเรียนการสอนและการพัฒนาประเทศ ต่อมาในปี พ.ศ. 2520 สภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มีมติให้สถาบันไทยคดีศึกษาขยายขอบข่ายงานออกเป็นสถาบันวิจัยแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ทำหน้าที่กำหนดนโยบายวิจัยของมหาวิทยาลัย จัดสรรทุนวิจัยแก่อาจารย์และข้าราชการ ให้คำปรึกษาและเผยแพร่งานวิจัยในทุกสาขาวิชา จนถึงปี พ.ศ. 2548 บทบาทดังกล่าวจึงยุติลง

ในช่วงสามทศวรรษแรกของการดำเนินงาน สถาบันไทยคดีศึกษาได้ผลิตงานวิจัยมากกว่า 200 ชิ้น มีทั้งงานวิจัยของนักวิจัยประจำสถาบันและงานวิจัยของคณาจารย์สาขาต่างๆ ซึ่งสถาบันทำหน้าที่บริหารโครงการวิจัยและส่วนใหญ่เป็นเรื่องของไทย นอกจากนี้สถาบันยังได้ผลิตตำราที่มีคุณภาพออกสู่วงวิชาการอีกเป็นจำนวนมาก สำหรับงานวิจัยของสถาบันนั้น นับตั้งแต่ พ.ศ. 2520 เป็นต้นมาได้มีการขยายขอบเขตงานวิจัยจากงานด้านมนุษยศาสตร์ ออกไปสู่งานวิจัยทางสังคมศาสตร์ สังคมวิทยา และมานุษยวิทยา

ปัจจุบันสถาบันไทยคดีศึกษาทำหน้าที่เป็นสถาบันวิจัยด้านไทยศึกษา มีบทบาทหน้าที่ในการค้นคว้าวิจัยเพื่อสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับสังคมไทย ควบคู่ไปกับการทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรมและการเผยแพร่ความรู้สู่สังคมในรูปแบบต่างๆ ภายใต้ปรัชญา “เข้าใจอดีต รู้ทันปัจจุบัน สร้างสรรค์อนาคต” พร้อมกันนั้นสถาบันมีนโยบายที่จะสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้และสมานฉันท์ ปลูกฝังคุณธรรม/จริยธรรมแก่เยาวชน ส่งเสริมการศึกษาศิลปวัฒนธรรมโดยเชื่อมโยงกับประเทศเพื่อนบ้านซึ่งมีความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมกับไทย และสร้างเครือข่ายความร่วมมือทางวิชาการกับองค์กรต่างๆ ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับชาติและนานาชาติ

ที่มาและความหมายของสิ่งที่เกี่ยวข้องกับสถาบันไทยคดีศึกษา

ชื่อ “ไทยคดีศึกษา”

คำว่า “ไทยคดีศึกษา” เป็นศัพท์ที่ศาสตราจารย์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ซึ่งดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในเวลานั้น ได้ทรงบัญญัติเป็นภาษาไทยขึ้นมาจากศัพท์ภาษาอังกฤษว่า “Thai Studies” เพื่อประทานแก่หน่วยงานแห่งใหม่ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ที่กำลังจะก่อตั้งและยังไม่มีชื่อเรียก

สำหรับเรื่องที่มาของชื่อนั้น ตามบันทึกความเห็นของคณะที่ปรึกษาฝ่ายวิชาการของอธิการบดี เรื่อง การจัดตั้งสถาบันวิจัยแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อวันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2520 คณะกรรมการวิจัยหลายท่านมีความเห็นว่าคำนี้มีความหมายเฉพาะ หากเปลี่ยนชื่อสถาบันเป็นสถาบันวิจัยแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จะทำให้บุคคลภายนอกเข้าใจผิดได้ นอกจากนี้ กรรมการบางท่านยังเห็นว่า ชื่อของสถาบันไทยคดีนั้น กว้างขวางและครอบคลุมพอสมควร เนื่องด้วยการวิจัยส่วนใหญ่กระทำอยู่ภายในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หรือในประเทศไทยเป็นสำคัญ อีกทั้งยังเป็นชื่อที่เสด็จในกรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ประทานมาให้อีกด้วย

ทั้งนี้ คำว่า “ไทยคดีศึกษา” ก็มีความหมายเช่นเดียวกับคำว่า “ไทยศึกษา” คือการศึกษาเรื่องของไทยในสาขาต่างๆ ได้แก่ ประวัติศาสตร์ สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ ศิลปะ วัฒนธรรม ภาษา ฯลฯ ตัวอย่างหน่วยงานด้านไทยศึกษา เช่น สถาบันไทยศึกษา แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (Institute of Thai Studies Chulalongkorn University) อีกทั้งไทยคดีศึกษายังไปปรากฏเป็นชื่อหลักสูตรหรือรายวิชาที่อยู่ในหลักสูตรการเรียนในระดับอุดมศึกษาด้วย

ตราสัญลักษณ์

"ตราอภิรุม" มีรูปทรงคล้ายรูปหยดน้ำ ประกอบด้วย รูปวงกลมที่ภายในมีภาพพานรัฐธรรมนูญวางอยู่กึ่งกลางของวงกลม เทียมจิตร์ พ่วงสมจิตร์ ได้ให้ข้อสันนิษฐานไว้ว่า พานรัฐธรรมนูญนี้ น่าจะมีความหมายแทนมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ใต้ภาพพานรัฐธรรมนูญ มีอักษรภาษาไทยเขียนไว้ว่า "มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์" ด้านบนของภาพพานรัฐธรรมนูญ เขียนไว้ว่า "สถาบันไทยคดีศึกษา" ส่วนภายนอกเส้นรอบวงกลม ครึ่งล่างล้อมไว้ด้วยอักษรภาษาอังกฤษว่า "Thai Khadi Research Institute" ส่วนบนของเส้นรอบวงกลมปกคลุมด้วยรูปฉัตรสามชั้น มียอดแหลม ประดับตกแต่งด้วยลายกนกไทยที่อ่อนช้อยงดงาม ให้ความรู้สึกและแรงบันดาลใจถึงศิลปะทางล้านนา จึงกล่าวโดยสรุปได้ว่า สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นสถาบันที่ศึกษาเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับเรื่องสังคมการเมืองไทย และความเป็นศิลปะ - วัฒนธรรม

โดยผู้ที่ออกแบบตราสัญลักษณ์ดังกล่าว รศ.กมล ฉายาวัฒนะ อดีตผู้อำนวยการสถาบันฯ ได้ให้ข้อมูลไว้ว่า ผู้ที่ออกแบบคือ อาจารย์อวบ สาณะเสน อดีตอาจารย์คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน ซึ่งเป็นกรรมการบริหารโครงการไทยคดีศึกษาในเวลานั้น โดยได้รับแรงบันดาลใจจากลวดลายที่เป็นศิลปะของทางภาคเหนือ

ตัวอักษร

ตัวอักษรประดิษฐ์นาม "สถาบันไทยคดีศึกษา" เป็นฝีมือการออกแบบโดย "อังคาร กัลยาณพงศ์" ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ (กวีนิพนธ์) ประจำปี พ.ศ. 2532 ซึ่งมีคุณูปการต่อสถาบันไทยคดีศึกษามาตลอด เช่น เมื่อสถาบันฯจัดกิจกรรมทางด้านวิชาการต่างๆ อาทิ ครบรอบ ๑๐๐ ปี พระยาอนุมานราชธน, ครบรอบ ๒๐๐ ปี สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปรมานุชิตชิโนรส ฯลฯ สถาบันฯขอให้ท่านอังคารแต่งบทประพันธ์สรรเสริญเกียรติคุณของบุคคลท่านนั้นๆ เมื่อแต่งเสร็จแล้ว ยังได้กรุณามาอ่านบทประพันธ์ที่ท่านประพันธ์ขึ้นมาในที่ประชุมสัมมนาด้วย

โดยท่านอังคารได้กล่าวถึงเบื้องหลังของการออกแบบตัวหนังสือนามสถาบันไว้ว่า

ท่านเขียนตั้งแต่ตอนเย็นและไปเสร็จเอาย่ำรุ่งของวันที่ ๑๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๗ ท่านคัดมาให้เลือกสิบกว่าแบบจากที่เขียนเป็นจำนวนมาก การเขียน Drawing สีถ่านนั้น กระดาษเป็นรีมประมาณสี่ห้าร้อยแผ่น บางครั้งเขียนได้ภาพที่ถูกใจเพียงไม่กี่ภาพ

 

ภาพตัวอักษรประดิษฐ์นาม "สถาบันไทยคดีศึกษา" ออกแบบโดย อังคาร กัลยาณพงศ์

ที่ทำการของสถาบันไทยคดีศึกษา

ในระยะแรกของสถาบันไทยคดีศึกษา สำนักงานและห้องสมุดสถาบันไทยคดีศึกษา อยู่ที่ตึกห้องสมุดกลาง ชั้น 5 (ปัจจุบันคือ อาคารอเนกประสงค์ 3 ด้านติดกับคณะรัฐศาสตร์) ต่อมาใน พ.ศ. 2523 ได้ย้ายที่ทำการมาอยู่ชั้น 9 อาคารอเนกประสงค์ 1 ซึ่งบริเวณดังกล่าวเคยมีการปรับปรุงมาแล้วสองครั้งคือ พ.ศ. 2529 และ พ.ศ. 2553 ซึ่งมีการปรับปรุงห้องประชุมชั้น 9 โดยตั้งชื่อใหม่ว่า “ห้องประชุมคึกฤทธิ์ ปราโมช” เพื่อเป็นเกียรติแด่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ผู้มีบทบาทสำคัญในการจัดตั้งสถาบันไทยคดีศึกษา ปัจจุบันที่ทำการของสถาบันไทยคดีศึกษา แบ่งออกเป็นฝั่งผู้บริหารกับนักวิจัย กับฝั่งสำนักงานเลขานุการสถาบันฯ ซึ่งประกอบด้วย เลขานุการ, งานบริการวิชาการ, งานส่งเสริมการวิจัย, งานบริหารและธุรการ และห้องประชุมคึกฤทธิ์ ปราโมช

รายนามผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา

ชื่อ	คณะ	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
อาจารย์ ดร. นิออน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา	ศิลปศาสตร์	2514-2518
รองศาสตราจารย์ ยุทธ ศักดิ์เดชยนต์	สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา	2518-2520
รองศาสตราจารย์ ดร. หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์	สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา	2520-2524
ศาสตราจารย์ เสน่ห์ จามริก	รัฐศาสตร์	2524-2528
ศาสตราจารย์ ดร.เมธี ครองแก้ว	เศรษฐศาสตร์	2528-2531
รองศาสตราจารย์ นิพัทธ์ จิตรประสงค์	พาณิชยศาสตร์และการบัญชี	2531-2532
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ชัช กิจธรรม	รัฐศาสตร์	2533-2536
รองศาสตราจารย์ สุมิตร ปิติพัฒน์	สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา	2536-2542
รองศาสตราจารย์ กมล ฉายาวัฒนะ	วารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน	2542-2546
รองศาสตราจารย์ ดร.พิริยะ ไกรฤกษ์	ศิลปศาสตร์	2546-2549
อาจารย์ ดร.อนุชา ทีรคานนท์	วารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน	2549-2555
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วรรณี สำราญเวทย์	วารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน	2555-2558
อาจารย์ ดร.อนุชา ทีรคานนท์	วารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน	2558-2561
รองศาสตราจารย์ โรจน์ คุณเอนก	วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี	2561-ปัจจุบัน

หมายเหตุ ตำแหน่งทางวิชาการในขณะนั้น

โครงสร้างการบริหาร

สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีการแบ่งส่วนงาน ออกเป็นดังนี้

ผู้บริหาร

รองศาสตราจารย์ โรจน์ คุณเอนก (อาจารย์ประจำคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี) ผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา

อาจารย์เชษฐา พลายชุม (อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง) รองผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา ฝ่ายบริหาร

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.เสาวธาร โพธิ์กลัด (อาจารย์ประจำคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์) รองผู้อำนวยการสถาบันไทยคดีศึกษา ฝ่ายวิชาการและวิจัย

ฝ่ายวิจัย

ประกอบด้วยนักวิจัยที่สนใจศึกษาเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ศิลปะ วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ การท่องเที่ยว ฯลฯ ตามความสนใจและเชี่ยวชาญเฉพาะบุคคล ภารกิจประกอบด้วยการวิจัย การเขียนบทความวิชาการ การจัดสัมมนาผ่านการจัดโครงการบริการวิชาการแก่สังคม ทั้งนี้ นักวิจัยจะขึ้นตรงต่อคณะผู้บริหารประจำสถาบันฯ การดำเนินงานมีทั้งที่ดำเนินการโดยทุนวิจัยภายในของสถาบันไทยคดีศึกษา ทุนของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และความร่วมมือกับแหล่งทุนภายนอก เช่น ทุนจากงบประมาณแผ่นดิน ทุนจากหน่วยงานที่มีการทำข้อตกลงร่วมกัน เป็นต้น

สำนักงานเลขานุการสถาบันไทยคดีศึกษา

แบ่งออกเป็น

งานบริหารและธุรการ ประกอบด้วย

1. หน่วยสารบรรณ
2. หน่วยการเจ้าหน้าที่
3. หน่วยการประชุม
4. หน่วยการเงินและบัญชี
5. หน่วยงบประมาณ นโยบายและแผน
6. หน่วยพัสดุ
7. หน่วยอาคารสถานที่และยานพาหนะ
   

งานบริการวิชาการ ประกอบด้วย

1. หน่วยสัมมนา/ประชุมทางวิชาการ
2. หน่วยทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม
3. หน่วยจัดพิมพ์เอกสารประกอบโครงการบริการวิชาการแก่สังคมเพื่อการเผยแพร่
4. หน่วยเผยแพร่และประชาสัมพันธ์
5. หน่วยประกันคุณภาพ
6. หน่วยบริหารจัดการข้อตกลงความร่วมมือกับหน่วยงาน องค์กร สถาบัน ทั้งภายในและต่างประเทศ (MOU)
   

งานส่งเสริมการวิจัย ประกอบด้วย

1. หน่วยบริหารโครงการวิจัย
2. หน่วยดำเนินการและจัดพิมพ์วารสารไทยคดีศึกษา
3. หน่วยวางแผนและจัดพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิจัยและบทความวิจัย
4. หน่วยสารสนเทศเพื่อการวิจัย
5. หน่วยพัฒนาบุคลากรทางการวิจัย
6. หน่วยคลังสิ่งพิมพ์ของสถาบันฯ

สิ่งพิมพ์ประจำสถาบัน

วารสารไทยคดีศึกษา

เป็นวารสารทางวิชาการ ราย 6 เดือน ของสถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการศึกษาค้นคว้าในระดับอุดมศึกษา และเพื่อเผยแพร่บทความวิจัยและบทความวิชาการเกี่ยวกับไทยศึกษา ในมิติทางด้านสังคมศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ตลอดจนประเด็นร่วมสมัยที่น่าสนใจ ทั้งนี้บทความหรือข้อคิดเห็นต่าง ๆ ที่ปรากฏในวารสารนี้ จะต้องผ่านกระบวนการการพิจารณาจากกองบรรณาธิการและผ่านกลั่นกรองคุณภาพจากผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาที่เกี่ยวข้อง แต่รายละเอียดและเนื้อหาที่ปรากฏ ถือเป็นความคิดเห็นส่วนตัวและความรับผิดชอบเฉพาะของผู้เขียน โดยไม่จำเป็นต้องตรงกับความคิดเห็นหรือเป็นความรับผิดชอบของคณะบรรณาธิการผู้จัดทำ

ปัจจุบันเนื้อหาของวารสารไทยคดีศึกษา แบ่งออกเป็น

1. บทบรรณาธิการ
2. บทความวิจัย - วิชาการ
3. แนะนำหนังสือ
4. วิจารณ์หนังสือ
5. กิจกรรมทางวิชาการ - ศิลปะและวัฒนธรรม

รายชื่อเรื่องประจำวารสารไทยคดีศึกษา

ปีที่	ฉบับที่	ระยะเวลา	ชื่อเรื่องประจำฉบับ
1	1	ตุลาคม 2546 - มีนาคม 2547	โลกาภิวัตน์กับอำนาจรัฐไทย
1	2	เมษายน 2547 - กันยายน 2547	สู่วัฒนธรรมรัฐสมัยใหม่: รัฐ vs ประชา - ชาติ
2	1	ตุลาคม 2547 - มีนาคม 2548	มายาและตัวตน: วิถีคิด วิถีคน
2	2	เมษายน 2548 - กันยายน 2548	พลิกภาพอัตลักษณ์ไทย...ไม่โดดเดี่ยว
3	1	ตุลาคม 2548 - มีนาคม 2549	ย้อนกำเนิด เกิดความหลากหลาย
3	2	เมษายน 2549 - กันยายน 2549	สืบค้นเรื่องไท(ย): ความเป็นไปทางวัฒนธรรม
4	1	ตุลาคม 2549 - มีนาคม 2550	พื้นที่และมุมมอง: เรื่องของไท(ย)ถึงสากล
4	2	เมษายน 2550 - กันยายน 2550	ต่อสู้และต่อรอง: อำนาจรัฐกับการปฏิวัติทางวัฒนธรรม
5	1	ตุลาคม 2550 - มีนาคม 2551	สารในสื่อ: วิเคราะห์และอธิบายปรากฏการณ์ทางสังคม
5	2	เมษายน 2551 - กันยายน 2551	บุคลิกไทยในศิลปกรรม
6	1	ตุลาคม 2551 - มีนาคม 2552	การเมืองเรื่องวีรบุรุษ มิติใหม่บนเส้นขนานทางวัฒนธรรม
6	2	เมษายน 2552 - กันยายน 2552	ผู้นำ อำนาจ ความฝันอันสูงสุดกับการอยู่ร่วมกัน
7	1	ตุลาคม 2552 - มีนาคม 2553	“เก่า - ใหม่” วิถีไทยและรสนิยม
7	2	เมษายน 2553 - กันยายน 2553	ความจริงกับวาทกรรม เรื่องราว เรื่องเล่า ในสังคมไทย
8	1	ตุลาคม 2553 - มีนาคม 2554	มายาคติและจินตนาการ: ผ่านบ้าน วัด เมือง และ วรรณกรรม
8	2	เมษายน 2554 - กันยายน 2554	ผู้คนและวิถี วัฒนธรรมอดีต - ชีวิตปัจจุบัน
9	1	ตุลาคม 2554 - มีนาคม 2555	สินค้า วัฒนธรรม พรมแดน: การเดินทางข้ามพื้นที่และกรอบจารีต
9	2	เมษายน 2555 - กันยายน 2555	[บาง]ทัศนะของ “ความเป็นไทย”: ธรรมวิทยา ศาสนา สถาปัตย์ และชาติพันธุ์
10	1	ตุลาคม 2555 - มีนาคม 2556	ความเชื่อ ประเพณี และพิธีกรรม: ความเปลี่ยนแปลงในกระแสวัฒนธรรม
10	2	เมษายน 2556 - กันยายน 2556	“ไทย” ร่วมสมัย ความเป็นไปในบริบททางวัฒนธรรม
11	1	ตุลาคม 2556 - มีนาคม 2557	43 ปี ของความเป็น “ไทย” (คดี) รู้และเข้าใจความเป็นไปของสังคม
11	2	เมษายน 2557 - กันยายน 2557	ชุมชน สังคม ความเชื่อ: ในการเปลี่ยนผ่านของกาลเวลา
12	1	ตุลาคม 2557 - มีนาคม 2558	ศิลปะ อุดมการณ์ชาติ อารยธรรม
12	2	เมษายน 2558 - ธันวาคม 2558	ศาสตร์ ศิลป์ ถิ่นฐาน
13	1	มกราคม - มิถุนายน 2559	สังคมพหุลักษณ์ การผสมผสานอัตลักษณ์และความเชื่อ
13	2	กรกฎาคม - ธันวาคม 2559	ไม่มีชื่อเรื่องประจำฉบับ เนื่องจากอยู่ในช่วงถวายความอาลัยแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
14	1	มกราคม - มิถุนายน 2560	ถอด "ศิลป์" เป็น "สาร"
14	2	กรกฎาคม - ธันวาคม 2560	สู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน
15	1	มกราคม - มิถุนายน 2561	ไม่มีชื่อเรื่องประจำฉบับ
15	2	กรกฎาคม - ธันวาคม 2561	ไม่มีชื่อเรื่องประจำฉบับ
16	1	มกราคม - มิถุนายน 2562	ภาพปก "พระลอ พระเพื่อน พระแพง" ดัดแปลงจากผลงานของเหม เวชกร
16	2	กรกฎาคม - ธันวาคม 2562
17	1	มกราคม - มิถุนายน 2563
17	2	กรกฎาคม - ธันวาคม 2563
18	1	มกราคม - มิถุนายน 2564	อยู่ในระหว่างการพิจารณาบทความ
18	2	กรกฎาคม - ธันวาคม 2564

อ้างอิง

1. สถาบันไทยคดีศึกษา, “จุลสารไทยคดีศึกษา” , กรุงเทพมหานคร: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 14
2. สถาบันไทยคดีศึกษา, “จุลสารไทยคดีศึกษา” , กรุงเทพมหานคร: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 23
3. เทียมจิตร์ พ่วงสมจิตร์, “รูปแบบวัฒนธรรมองค์การของสถาบันไทยคดีศึกษา” ใน รวมบทความนักวิจัยสถาบันไทยคดีศึกษา ในวาระ 42 ปี, กรุงเทพมหานคร: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 83-85
4. อนันต์ วิริยะพินิจ, “อังคาร กัลยาณพงศ์กับสถาบันไทยคดีศึกษา” ใน วารสารไทยคดีศึกษา ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 "สืบค้นเรื่องไท(ย)", กรุงเทพมหานคร: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 244-245
5. เทียมจิตร์ พ่วงสมจิตร์, “รูปแบบวัฒนธรรมองค์การของสถาบันไทยคดีศึกษา” ใน รวมบทความนักวิจัยสถาบันไทยคดีศึกษา ในวาระ 42 ปี, กรุงเทพมหานคร: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 38-39
6. บทบรรณาธิการ ใน วารสารไทยคดีศึกษา ปีที่ 13 ฉบับที่ 2 "น้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นอันหาที่สุดมิได้", กรุงเทพมหานคร: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, หน้า 4

แหล่งข้อมูลอื่น

• เฟชบุคทางการของสถาบันไทยคดีศึกษา
• เฟชบุคทางการของวารสารไทยคดีศึกษา