ยุคดีโวเนียน

ยุคดีโวเนียน (อังกฤษ: Devonian) เป็นยุคที่สี่ของมหายุคพาลีโอโซอิก ยุคนี้เริ่มนับตั้งแต่จุดสิ้นสุดของยุคไซลูเรียน เมื่อประมาณ 419.2±3.2 ล้านปีก่อน และสิ้นสุดลงเมื่อก่อนเริ่มยุคคาร์บอนิเฟอรัส ประมาณ 358.9±0.4 ล้านปีก่อน ยุคนี้ตั้งชื่อตามเดวอน ประเทศอังกฤษ ซึ่งเป็นสถานที่แห่งแรกที่มีการศึกษาหินของยุคนี้ นักธรณีวิทยาจัดว่ายุคดีโวเนียนนี้เป็นยุคแรกที่มีสิ่งมีชีวิตบนบก และพืชบกเริ่มกระจายเข้าสู่แผ่นดินส่วนใน ทำให้เริ่มมีการก่อตัวเป็นป่าซึ่งจะค่อยๆปกคลุมทวีป ช่วงกลางยุคดีโวเนียน พืชบางชนิดจะเริ่มวิวัฒนาการเป็นพืชมีใบและมีรากที่มั่นคง และปลาได้วิวัฒนาการมามากกว่าออสทราโคเดิร์มแล้ว และยุคนี้มีปลาชุกชุมจึงถูกเรียกว่า ยุคแห่งปลา (Age of Fish) ปลาหลายชนิดได้เริ่มวิวัฒนาการขึ้น ซึ่งภายหลังพวกมันเป็นต้นตระกูลของปลาขนาดใหญ่หลายชนิด ขณะที่ปลามีเกราะได้เริ่มลงจำนวนลงในแหล่งน้ำทุก ๆ แห่ง

ยุคดีโวเนียน
419.2 ± 3.2 – 358.9 ± 0.4 ล้านปีก่อน PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
แผนที่โลกในช่วงช่วงอายุเอมเชียนตอนต้นของยุคดีโวเนียน (400 ล้านปีก่อน)
วิทยาการลำดับเวลา
−420 — – −415 — – −410 — – −405 — – −400 — – −395 — – −390 — – −385 — – −380 — – −375 — – −370 — – −365 — – −360 — – พ า ลี โ อ โ ซ อิ ก ไซลูเรียน ดี โ ว เ นี ย น คาร์บอนิเฟอรัส ต้ น ก ล า ง ป ล า ย ลอชโคเวียน ปราเกียน เอมเชียน ไอเฟเลียน จิเวเทียน ฟราสเนียน ฟาเมนเนียน           ← ไรนีย์เชิร์ต ← เหตุฮังเกนเบิร์ก, การเปลี่ยนสภาพโดยธารน้ำแข็งช่วงอายุฟาเมนเนียน ← เหตุเคลล์วาสเซอร์ (การสูญพันธุ์สมัยดีโวเนียนตอนปลาย) ← ไม้พุ่มและต้นไม้ แพร่หลายไปทั่ว ← กลุ่มซากดึกดำบรรพ์หินชนวนฮุนสฮุก การแบ่งย่อยของยุคดีโวเนียนตาม ICS ปี 2564 มาตราแกนแนวตั้ง: ล้านปีก่อน
นิรุกติศาสตร์
ความเป็นทางการของชื่อ	ทางการ
ชื่อลำลอง	ยุคแห่งเหล่าปลา
ข้อมูลการใช้
เทห์วัตถุ	โลก
การใช้ระดับภาค	ทั่วโลก (ICS)
การใช้ช่วงเวลา	ธรณีกาลของ ICS
การนิยาม
หน่วยวิทยาการลำดับเวลา	ยุค
หน่วยลำดับชั้นหิน	หินยุค
ความเป็นทางการของช่วงกาล	ทางการ
คำนิยามขอบล่าง	การปรากฏระดับอ้างอิงครั้งแรกของแกรฟโตไลต์ Monograptus uniformis
ขอบล่าง GSSP	กล็องก์ ปราก เช็กเกีย 49°51′18″N 13°47′31″E / 49.8550°N 13.7920°E / 49.8550; 13.7920
การอนุมัติ GSSP	1972
คำนิยามขอบบน	การปรากฏระดับอ้างอิงครั้งแรกของโคโนดอนต์ Siphonodella sulcata (ค้นพบว่ามีปัญหาลำดับชั้นหินตามชีวภาพตั้งแต่ปี 2006)
ขอบบน GSSP	ลาแซร์ ม็องตาญนัวร์ ประเทศฝรั่งเศส 43°33′20″N 3°21′26″E / 43.5555°N 3.3573°E / 43.5555; 3.3573
การอนุมัติ GSSP	1990
ข้อมูลชั้นบรรยากาศและภูมิอากาศ
ปริมาณ O2 เฉลี่ยในชั้นบรรยากาศ	ประมาณ 15 % โดยปริมาตร (75 % ของปัจจุบัน)
ปริมาณ CO2 เฉลี่ยในชั้นบรรยากาศ	ประมาณ 2200 ppm (8 เท่าของยุคก่อนอุตสาหกรรม)
อุณหภูมิพื้นผิวเฉลี่ย	ประมาณ 20 °C (สูงกว่าปัจจุบัน 6 °C)
ระดับน้ำทะเลสูงกว่าปัจจุบัน	ค่อนข้างคงที่ที่ประมาณ 189 เมตร และค่อย ๆ ลดลงไปที่ 120 เมตรตลอดทั้งช่วง

บรรพบุรุษของสัตว์สี่ขาได้เริ่มขึ้นมาเดินอยู่บนบก ครีบของพวกมันได้วิวัฒนาการมาเป็นขา ส่วนในทะเล ฉลามดึกดำบรรพ์มีจำนวนมากขึ้นกว่าที่มีในยุคไซลูเรียนและปลายยุคออร์โดวิเชียน ปลายยุคดีโวเนียนได้เกิดการสูญพันธุ์ขึ้น เมื่อประมาณ 375 ล้านปีก่อน การสูญพันธุ์นี้ส่งผลกระทบกับสัตว์น้ำ ปลามีเกราะและไทรโลไบต์ทั้งหมดสูญพันธุ์

ทวีปในยุคนี้แบ่งเป็นมหาทวีปกอนด์วานา ทางตอนใต้ ทวีปไซบีเรีย ทางตอนเหนือ และเริ่มมีการก่อตัวของทวีปขนาดเล็กที่มีชื่อว่า ยูราเมริกา ในตำแหน่งระหว่างกลางของกอนด์วานาและไซบีเรีย

อ้างอิง

1. Parry, S. F.; Noble, S. R.; Crowley, Q. G.; Wellman, C. H. (2011). "A high-precision U–Pb age constraint on the Rhynie Chert Konservat-Lagerstätte: time scale and other implications". Journal of the Geological Society. London: Geological Society. 168 (4): 863–872. doi:10.1144/0016-76492010-043.
2. Kaufmann, B.; Trapp, E.; Mezger, K. (2004). "The numerical age of the Upper Frasnian (Upper Devonian) Kellwasser horizons: A new U-Pb zircon date from Steinbruch Schmidt(Kellerwald, Germany)". The Journal of Geology. 112 (4): 495–501. Bibcode:2004JG....112..495K. doi:10.1086/421077.
3. Algeo, T. J. (1998). "Terrestrial-marine teleconnections in the Devonian: links between the evolution of land plants, weathering processes, and marine anoxic events". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 353 (1365): 113–130. doi:10.1098/rstb.1998.0195.
4. "Chart/Time Scale". www.stratigraphy.org. International Commission on Stratigraphy.
5. Chlupáč, Ivo; Hladil, Jindrich (January 2000). "The global stratotype section and point of the Silurian-Devonian boundary". CFS Courier Forschungsinstitut Senckenberg. สืบค้นเมื่อ 7 December 2020.
6. Kaiser, Sandra (1 April 2009). "The Devonian/Carboniferous boundary stratotype section (La Serre, France) revisited". Newsletters on Stratigraphy. 43 (2): 195–205. doi:10.1127/0078-0421/2009/0043-0195. สืบค้นเมื่อ 7 December 2020.
7. Paproth, Eva; Feist, Raimund; Flajs, Gerd (December 1991). "Decision on the Devonian-Carboniferous boundary stratotype" (PDF). Episodes. 14 (4): 331–336. doi:10.18814/epiiugs/1991/v14i4/004.
8. Haq, B. U.; Schutter, SR (2008). "A Chronology of Paleozoic Sea-Level Changes". Science. 322 (5898): 64–68. Bibcode:2008Sci...322...64H. doi:10.1126/science.1161648. PMID 18832639. S2CID 206514545.
9. Gradstein, Felix M.; Ogg, J. G.; Smith, A. G. (2004). A Geologic Time Scale 2004. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521786738.
10. "Fossil tracks record 'oldest land-walkers'", BBC News.
11. How Do You Have a Mass Extinction Without an Increase in Extinctions?

ก่อนหน้า		ตารางธรณีกาล		ถัดไป
ยุคไซลูเรียน		ยุคดีโวเนียน (358.9–419.2 ล้านปีก่อน)		ยุคคาร์บอนิเฟอรัส

ก่อนหน้า บรมยุคโพรเทอโรโซอิก	บรมยุคฟาเนอโรโซอิก 541 Ma - ปัจจุบัน
	มหายุคพาลีโอโซอิก 541 Ma - 252 Ma						มหายุคมีโซโซอิก 252 Ma - 66 Ma			มหายุคซีโนโซอิก 66 Ma - ปัจจุบัน
	แคมเบรียน	ออร์โดวิเชียน	ไซลูเรียน	ดีโวเนียน	คาร์บอนิเฟอรัส	เพอร์เมียน	ไทรแอสซิก	จูแรสซิก	ครีเทเชียส	พาลีโอจีน	นีโอจีน	ควอเทอร์นารี