fbpx
วิกิพีเดีย

ประเทศจีน

"จีน" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จีน (แก้ความกำกวม)
ระวังสับสนกับ สาธารณรัฐจีน

สาธารณรัฐประชาชนจีน (จีนตัวย่อ: 中华人民共和国; จีนตัวเต็ม: 中華人民共和國; พินอิน: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó; อังกฤษ: People's Republic of China (PRC)) เป็นรัฐเอกราชในเอเชียตะวันออก เป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในโลก กว่า 1,400 ล้านคน เป็นรัฐพรรคการเมืองเดียวปกครองโดยพรรคคอมมิวนิสต์จีน มีเมืองหลวงอยู่ที่กรุงปักกิ่ง ประเทศจีนแบ่งการปกครองออกเป็น 22 มณฑล (ไม่รวมพื้นที่พิพาทไต้หวัน), 5 เขตปกครองตนเอง, 4 เทศบาลนคร (ปักกิ่ง เทียนจิน เซี่ยงไฮ้ และฉงชิ่ง), และ 2 เขตบริหารพิเศษ ได้แก่ฮ่องกงและมาเก๊า

สาธารณรัฐประชาชนจีน

中华人民共和国 (จีน)
พื้นที่ที่สาธารณรัฐประชาชนจีนควบคุมแสดงในสีเขียวเข้ม บริเวณที่อ้างสิทธิ์แต่มิได้ควบคุมแสดงในสีเขียวอ่อน
เมืองหลวงปักกิ่ง
เมืองใหญ่สุดเซี่ยงไฮ้
ภาษาราชการภาษาจีนมาตรฐาน
อักษรทางการอักษรจีนตัวย่อ
การปกครองรัฐเดี่ยว ลัทธิมากซ์–เลนิน พรรคเดียว สาธารณรัฐสังคมนิยม
สี จิ้นผิง
หวัง ฉีซาน
หลี่ เค่อเฉียง
สภานิติบัญญัติสภาประชาชนแห่งชาติจีน
ก่อตั้ง
• ประกาศสถาปนา
1 ตุลาคม 2492
พื้นที่
• รวม
9,596,961 ตารางกิโลเมตร (3,705,407 ตารางไมล์) (3)
2.82
ประชากร
• พ.ศ. 2560 ประมาณ
1,403,500,365 (1)
• สำมะโนประชากร พ.ศ. 2553
1,339,724,852 (1)
145 ต่อตารางกิโลเมตร (375.5 ต่อตารางไมล์) (83)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)2560 (ประมาณ)
• รวม
$ 23.122 ล้านล้าน
$ 16,624
จีดีพี (ราคาตลาด)2560 (ประมาณ)
• รวม
$ 11.937 ล้านล้าน
$ 8,582
จีนี (2018) 46.7
สูง
HDI (2019) 0.761
สูง · อันดับที่ 85
สกุลเงินหยวนเหรินหมินปี้ (หยวน; ¥) (RMB¥) (CNY)
เขตเวลาUTC+8 (เวลามาตรฐานจีน)
• ฤดูร้อน (DST)
UTC+8
ขับรถด้านขวามือ 2
รหัสโทรศัพท์862
โดเมนบนสุด.cn, .中國, .中国
1 9,598,086 กม.2 หากไม่นับรวมดินแดนพิพาททั้งหมด
9,640,821 กม.2 นับรวมพื้นที่ที่อยู่ภายใต้การปกครองของจีน (อัคสัยจินและพื้นที่ทรานส์คาราคอรัม ซึ่งดินแดนทั้งสองนี้อ้างสิทธิ์โดยอินเดีย) ไม่นับรวมไต้หวัน
2ข้อมูลเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่เท่านั้น ไม่นับรวมฮ่องกง มาเก๊า และไต้หวัน

ประเทศจีนมีพื้นที่ 9.6 ล้านตารางกิโลเมตร นับเป็นประเทศที่มีพื้นที่ทั้งหมดใหญ่ที่สุดในโลกเป็นอันดับ 3 หรือ 4 แล้วแต่วิธีการวัด ลักษณะภูมิประเทศของจีนมีความหลากหลาย ตั้งแต่ป่าสเต็ปป์และทะเลทรายในพื้นที่แห้งแล้งทางตอนเหนือของประเทศติดกับประเทศมองโกเลียและไซบีเรียของรัสเซีย และป่าฝนกึ่งโซนร้อนในพื้นที่ชื้นทางใต้ซึ่งติดกับเวียดนาม ลาว และพม่า ส่วนภูมิประเทศทางตะวันตกนั้นขรุขระและเป็นที่สูง โดยมีเทือกเขาหิมาลัยและเทือกเขาเทียนชานกั้นเป็นพรมแดนตามธรรมชาติกับประเทศอินเดีย เนปาล และเอเชียกลาง ในทางตรงกันข้าม แนวชายฝั่งด้านตะวันออกของจีนแผ่นดินใหญ่นั้นเป็นที่ราบต่ำ และมีแนวชายฝั่งยาว 14,500 กิโลเมตร (ยาวที่สุดเป็นอันดับที่ 11 ของโลก) ซึ่งติดต่อกับทะเลจีนใต้ทางใต้ และทะเลจีนตะวันออกทางตะวันออก นอกจากนี้ยังมีประเทศที่เป็นเกาะอยู่ใกล้เคียง ได้แก่ เกาหลี และญี่ปุ่น

อารยธรรมจีนโบราณ ซึ่งถือว่าเป็นหนึ่งอารยธรรมยุคแรกเริ่มของโลก เจริญรุ่งเรืองในลุ่มแม่น้ำเหลืองอันอุดมสมบูรณ์ ซึ่งไหลผ่านที่ราบลุ่มจีนเหนือ จีนยึดระบบการเมืองแบบราชาธิปไตยหลายสหัสวรรษ จีนรวมกันเป็นปึกแผ่นครั้งแรกในสมัยราชวงศ์ฉินเมื่อ 221 ปีก่อนคริสตกาล ส่วนราชวงศ์สุดท้าย ราชวงศ์ชิง สิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1912 ด้วยการสละราชสมบัติของจักรพรรดิผู่อี๋ พร้อมกันกับการสถาปนาสาธารณรัฐจีนโดยพรรคก๊กมินตั๋ง พรรคชาตินิยมจีน ในวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 1912 ครึ่งแรกของคริสต์ศตวรรษที่ 20 นั้น เป็นยุคสมัยแห่งความแตกแยกและสงครามกลางเมืองซึ่งแบ่งประเทศออกเป็นค่ายการเมืองสองค่ายหลักคือ ก๊กมินตั๋งและคอมมิวนิสต์ ความเป็นปฏิปักษ์ส่วนใหญ่สิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1949 เมื่อฝ่ายคอมมิวนิสต์ชนะสงครามกลางเมือง และสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีนขึ้นในจีนแผ่นดินใหญ่ ส่วนสาธารณรัฐจีน ซึ่งอยู่ภายใต้การนำของก๊กมินตั๋งนั้น ได้ย้ายเมืองหลวงไปยังไทเปบนเกาะไต้หวัน นับแต่นั้นมา สาธารณรัฐประชาชนจีนได้เข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องในความขัดแย้งทางการเมือง กับสาธารณรัฐจีนเหนือปัญหาอธิปไตยและสถานะทางการเมืองของไต้หวัน

นับตั้งแต่การปฏิรูปเศรษฐกิจซึ่งมีพื้นฐานอยู่บนตลาดเมื่อปี ค.ศ. 1978 ประเทศจีนได้กลายมาเป็นหนึ่งในเศรษฐกิจสำคัญที่เติบโตเร็วที่สุดในโลก โดยเป็นผู้ส่งออกสินค้ารายใหญ่ที่สุดของโลก และเป็นผู้นำเข้าสินค้ารายใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ของโลก และเป็นเศรษฐกิจที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ของโลกทั้งในด้านผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศราคาตลาดและความเท่าเทียมของอำนาจซื้อ ตลอดจนเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ประเทศจีนได้รับการจัดให้เป็นรัฐอาวุธนิวเคลียร์และมีกองทัพขนาดใหญ่ที่สุดในโลกซึ่งมีค่าใช้จ่ายด้านกลาโหมมากที่สุดเป็นอันดับ 2 ของโลก ประเทศจีนถูกจัดว่ามีศักยภาพที่จะก้าวขึ้นมาเป็นอภิมหาอำนาจของโลกโดยนักวิเคราะห์วิชาการ นักวิเคราะห์การทหาร ตลอดจนนักวิเคราะห์นโยบายสาธารณะและเศรษฐกิจ

ภูมิศาสตร์

ดูบทความหลักที่: ภูมิศาสตร์จีน

ตั้งอยู่ในเอเชียตะวันออก บนฝั่งตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก มีพื้นที่ดินประมาณ 9.6 ล้านตารางกิโลเมตร เป็นประเทศที่มีพื้นที่บนบกมากที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ของโลก และถูกพิจารณาว่ามีพื้นที่ทั้งหมดใหญ่ที่สุดเป็นอันดับ 3 หรือ 4 ของโลก ความไม่แน่นอนเกี่ยวกับข้อมูลขนาดนี้เกี่ยวข้องกับ (ก) ความถูกต้องของการอ้างสิทธิ์เหนือดินแดนของจีน อย่างเช่น อัคสัยจินและดินแดนทรานส์คอราคอรัม (ซึ่งอินเดียอ้างสิทธิ์เหนือดินแดนทั้งสองด้วยเช่นกัน) และ (ข) วิธีการคำนวณขนาดทั้งหมดโดยสหรัฐอเมริกา ซึ่งหนังสือความจริงของโลกระบุไว้ที่ 9,826,630 กม.2 และสารานุกรมบริตานิการะบุไว้ที่ 9,522,055 กม.2 สถิติพื้นที่นี้ยังไม่นับรวมดินแดน 1,000 ตารางกิโลเมตรซึ่งผนวกเข้ากับสาธารณรัฐประชาชนจีนโดยรัฐสภาทาจิกิสถานเมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2554 ซึ่งยุติข้อพิพาทด้านดินแดนที่ยาวนานนับศตวรรษ

ประเทศจีนมีอาณาเขตติดต่อกับ 14 ประเทศ มากกว่าประเทศอื่นใดในโลก (เท่ากับรัสเซีย) เรียงตามเข็มนาฬิกาได้แก่ ประเทศเวียดนาม ลาว พม่า อินเดีย ภูฏาน เนปาล ปากีสถาน อัฟกานิสถาน ทาจิกิสถาน คีร์กีซสถาน คาซัคสถาน รัสเซีย มองโกเลีย และเกาหลีเหนือ นอกเหนือจากนี้ พรมแดนระหว่างสาธารณรัฐประชาชนจีนกับสาธารณรัฐจีนตั้งอยู่ในน่านน้ำอาณาเขต ประเทศจีนมีพรมแดนทางบกยาว 22,117 กิโลเมตร ซึ่งยาวที่สุดในโลก

ดินแดนจีนตั้งอยู่ระหว่างละติจูด 18° และ 54° เหนือ และลองติจูด 73° และ 135° ตะวันออก ประกอบด้วยลักษณะภูมิภาพหลายแบบ ทางตะวันออก ตามแนวชายฝั่งที่ติดกับทะเลเหลืองและทะเลจีนตะวันออก เป็นที่ราบลุ่มตะกอนน้ำพาซึ่งมีประชากรอาศัยอยู่กันอย่างหนาแน่นและกว้างขวาง ขณะที่ตามชายขอบของที่ราบสูงมองโกเลียในทางตอนเหนือนั้นเป็นทุ่งหญ้า ตอนใต้ของจีนนั้นเป็นดินแดนหุบเขาและแนวเทือกเขาระดับต่ำเป็นจำนวนมาก ทางตอนกลาง-ตะวันตกนั้นเป็นสามเหลี่ยมปากแม่น้ำของแม่น้ำสองสายหลักของจีน ได้แก่ แม่น้ำหวงและแม่น้ำแยงซี ส่วนแม่น้ำอื่นที่สำคัญของจีนได้แก่ แม่น้ำซี แม่น้ำโขง แม่น้ำพรหมบุตร และแม่น้ำอามูร์ ทางตะวันตกนั้น เป็นเทือกเขาสำคัญ ที่โดดเด่นคือ เทือกเขาหิมาลัย ซึ่งมีจุดสูงสุดของจีนอยู่ทางครึ่งตะวันออกของยอดเขาเอเวอร์เรสต์ และที่ราบสูงอยู่ท่ามกลางภูมิภาพแห้งแล้ง อย่างเช่น ทะเลทรายทาคลามากันและทะเลทรายโกบี

ประเด็นปัญหาใหญ่ประการหนึ่งคือการขยายตัวอย่างต่อเนื่องของทะเลทราย โดยเฉพาะอย่างยิ่งทะเลทรายโกบี ถึงแม้ว่าแนวต้นไม้กำบั้งซึ่งปลูกไว้ตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1970 จะช่วยลดความถี่ของการเกิดพายุทรายขึ้นได้ แต่ภัยแล้งที่ยาวนานขึ้นและวิธีการทางเกษตรกรรมที่เลวส่งผลทำให้เกิดพายุฝุ่นขึ้นทางตอนเหนือของจีนทุกฤดูใบไม้ผลิ จากนั้นจึงแพร่กระจายต่อไปยังส่วนอื่นของเอเชียตะวันออก รวมทั้งเกาหลีและญี่ปุ่น ตามข้อมูลของสำนักงานสิ่งแวดล้อมจีน (SEPA) ประเทศจีนกำลังกลายสภาพเป็นทะเลทรายราว 4,000 กม.2 ต่อปี น้ำ การกัดเซาะ และการควบคุมมลพิษได้กลายมาเป็นประเด็นที่สำคัญในความสัมพันธ์ของจีนกับต่างประเทศ ธารน้ำแข็งที่กำลังละลายในเทือกเขาหิมาลัยยังได้นำไปสู่การขาดแคลนน้ำในประชากรจีนนับหลายร้อยล้านคน

ประเทศจีนมีสภาพภูมิอากาศส่วนใหญ่เป็นฤดูแล้งและฤดูมรสุมชื้น ซึ่งทำให้เกิดความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิในฤดูหนาวและฤดูร้อน ในฤดูหนาว ลมทางเหนือซึ่งพัดลงมาจากละติจูดสูงทำให้เกิดความหนาวเย็นและแห้งแล้ง ขณะที่ในฤดูร้อน ลมทางใต้ซึ่งพัดมาจากพื้นที่ชายฝั่งทะเลที่ละติจูดต่ำจะอบอุ่นและชุ่มชื้น ลักษณะภูมิอากาศในจีนแตกต่างกันมากในแต่ละพื้นที่ เนื่องจากภูมิลักษณ์อันกว้างขวางและซับซ้อนของประเทศ

ความหลากหลายทางชีวภาพ

จีนเป็นหนึ่งใน 17 ประเทศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง และตั้งอยู่ในสองเขตชีวภาพสำคัญของโลก เขตชีวภาพพาลีอาร์กติกและเขตชีวภาพอินโดมาลายา ในเขตพาลีอาร์กติกจะพบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมอย่างเช่น ม้า อูฐ สมเสร็จ และหนูเจอร์บัว ส่วนสปีชีส์ที่พบในเขตอินโดมาลายาเช่น แมวดาว ตุ่นพงสาลี กระแต ไปจนถึงลิงและเอปหลายสปีชีส์ สัตว์บางชนิดพบในเขตชีวภาพทั้งสองเนื่องจากการแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติและการอพยพ และกวางหรือแอนติโลป หมี หมาป่า สุกรและสัตว์ฟันแทะสามารถพบได้ในทุกสภาพแวดล้อมทางภูมิอากาศและภูมิศาสตร์ที่แตกต่างกัน แพนด้ายักษ์ที่มีชื่อเสียงนั้นพบได้ในบริเวณจำกัดตามแม่น้ำแยงซี ประเทศจีนกำลังประสบปัญหาที่กำลังดำเนินอยู่ในด้านการค้าสปีชีส์ใกล้สูญพันธุ์ ถึงแม้ว่าปัจจุบันจะมีกฎหมายห้ามกิจกรรมดังกล่าวแล้วก็ตาม

ประเทศจีนมีป่าหลายประเภท ขอบเขตทางตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันตกเฉียงเหนือนั้นมีภูเขาและป่าสนเขตอากาศหนาว ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์บางสปีชีส์ รวมไปถึง มูสและหมีดำเอเชีย นอกจากนี้ยังมีนกอีกราว 120 ชนิด ป่าสนชื้นมีชั้นไม้พุ่มเป็นไผ่ แทนที่โดยกุหลาบพันปีกลุ่มไม้จำพวกสนและยิวบนภูเขาที่สูงกว่า ป่าใต้เขตร้อน ซึ่งพบมากทางตอนกลางและตอนใต้ของจีน พบพรรณพืชจำนวนน่าพิศวงถึง 146,000 สปีชีส์ ป่าฝนเขตร้อนและป่าดิบแล้ง ซึ่งถึงแม้ว่าจะมีขอบเขตเพียงมณฑลยูนนานและเกาะไหหนาน แต่มีพรรณพืชและพันธุ์สัตว์คิดเป็นหนึ่งในสี่ของทั้งหมดที่พบในประเทศจีน

สิ่งแวดล้อม

 
โรงงานอุตสาหกรรมริมฝั่งแม่น้ำแยงซีในประเทศจีน

ประเทศจีนมีการวางกฎข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติบางฉบับ เช่น กฎหมายป้องกันสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2522 ซึ่งส่วนใหญ่ยึดแบบมาจากกฎหมายสหรัฐอเมริกา แต่สิ่งแวดล้อมยังคงเสื่อมโทรมลงอย่างต่อเนื่อง ขณะที่ข้อบังคับนั้นค่อนข้างที่จะเข้มงวด แต่การบังคับใช้กฎหมายเหล่านี้ยังคงไม่ค่อยดีนัก เนื่องจากชุมชนหรือรัฐบาลท้องถิ่นมักจะปล่อยปละละเลยอยู่บ่อยครั้ง ขณะที่มุ่งให้ความสนใจกับการพัฒนาเศรษฐกิจมากกว่า หลังจากกฎหมายมีผลใช้บังคับมานาน 12 ปี มีนครเพียงแห่งเดียวในจีนเท่านั้นที่กำลังมีความพยายามที่จะบำบัดน้ำเสีย

ส่วนหนึ่งของรายจ่ายที่จีนต้องเสียเพื่อแลกกับความเฟื่องฟูที่เพิ่มขึ้นนั้นคือควมเสียหายต่อสิ่งแวดล้อม ตามข้อมูลของกระทรวงทรัพยากรน้ำ ชาวจีนราว 300 ล้านคนกำลังดื่มน้ำที่ไม่ปลอดภัยสำหรับบริโภค ซึ่งทำให้เกิดวิกฤตการณ์ขาดแคลนน้ำที่กำลังทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น โดยที่ 400 จาก 600 นครทั่วประเทศกำลังขาดแคลนน้ำ

อย่างไรก็ตาม ด้วยเงินกว่า 34,600 ล้านดอลลาร์สหรัฐที่ลงทุนในเทคโนโลยีสะอาดใน พ.ศ. 2552 ทำให้ประเทศจีนเป็นประเทศผู้นำการลงทุนเทคโนโลยีพลังงานหมุนเวียน ประเทศจีนผลิตกังหันลมและแผงสุริยะต่อปีมากที่สุดในโลก

ประวัติศาสตร์

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์จีน

สาธารณรัฐจีน (2455-2492)

ดูบทความหลักที่: สาธารณรัฐจีน (2455-2492) และ ประวัติศาสตร์สาธารณรัฐจีน

การปฏิวัติซินไฮ่ เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2454 (สิ้นสุดลงในปี พ.ศ 2455) ซึ่งเป็นการโค่นล้มอำนาจการปกครองของราชวงศ์ชิง โดยการนำของ ดร. ชุน ยัตเซน หัวหน้าพรรคก๊กมินตั๋ง แม้ว่าหลังจากเริ่มก่อการ ซุนยัดเซ็นจะต้องลี้ภัยออกไปต่างประเทศ แต่ซุนยัดเซ็นก็เดินทางไปในหลายประเทศเพื่อขอระดมทุนสนับสนุนจากคนจีนโพ้นทะเลและนายทุนในต่างแดน โดยมี หวงซิง สหายร่วมอุดมการณ์ของซุนยัดเซ็น เป็นผู้นำทหารทหาร ออกปฏิบัติการอยู่ภายในประเทศอีกหลายครั้ง สุดท้ายแล้วการปฏิวัติซินไฮ่ก็ส่งผลสะเทือนใหญ่หลวงที่ทำให้ประเทศจีนได้เปลี่ยนแปลงการปกครองเข้าสู่ระบอบประชาธิปไตยในที่สุด

โดยสาเหตุที่ก่อให้เกิดการโค่นล้มอำนาจครั้งนี้ หลายฝ่ายวิเคราะห์ว่าน่าจะมาจากความเสื่อมโทรมของสภาพสังคมจีนในเวลานั้น ขณะที่ผู้นำประเทศในเวลานั้นคือจักรพรรดิชาวแมนจูกลับไม่มีอำนาจและกำลังพอที่จะบริหารประเทศให้ดีขึ้นได้ แล้วยังถูกประชาชนมองว่าราชวงศ์ของชาวแมนจูได้แสวงหาประโยชน์จากคนจีน ซึ่งตลอดระยะเวลาปกครอง 268 ปี (พ.ศ. 2187 – 2455) มีการแย่งชิงอำนาจในกลุ่มเชื้อพระวงศ์และเหล่าขุนนาง เหล่าขุนศึก ด้วยเหตุนี้ราษฎรส่วนมากจึงตกอยู่ในสภาพยากจน ชาวไร่ชาวนาถูกขูดรีดภาษีอย่างหนัก ถูกเอารัดเอาเปรียบจากเจ้าของที่ดิน ชาวต่างชาติเข้ามากอบโกยผลประโยชน์ แผ่นดินจีนถูกคุกคามจากต่างชาติ โดยเฉพาะชาติมหาอำนาจตะวันตก และ ญี่ปุ่น จีนได้ทำสงครามต่อต้านการรุกรานของกองกำลังต่างชาติเป็นฝ่ายแพ้มาโดยตลอด ทำให้คณะปฏิวัติไม่พอใจต่อระบอบการปกครองของราชวงศ์ชิง

สาธารณรัฐประชาชนจีน

 
เหมา เจ๋อตงประกาศตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนที่จัตุรัสเทียนอันเหมินและปกครองระบอบคอมมิวนิสต์

การสู้รบส่วนใหญ่ในสงครามกลางเมืองจีนยุติลงในปี พ.ศ. 2492 โดยพรรคคอมมิวนิสต์จีนเข้าปกครองจีนแผ่นดินใหญ่ และพรรคก๊กมินตั๋งต้องล่าถอยไปยังเกาะไต้หวัน เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2492 เหมาเจ๋อตงประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน หรือที่เรียกว่า "จีนคอมมิวนิสต์" หรือ "จีนแดง"

แผนเศรษฐกิจและสังคมซึ่งเป็นที่รู้จักกันว่า นโยบายก้าวกระโดดครั้งใหญ่ ส่งผลทำให้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 45 ล้านคน ใน พ.ศ. 2509 เหมาและพันธมิตรทางการเมืองได้เริ่มการปฏิวัติทางวัฒนธรรม ซึ่งกินเวลาจนกระทั่งเหมาถึงแก่อสัญกรรมในอีกหนึ่งทศวรรษถัดมา การปฏิวัติทางวัฒนธรรม ซึ่งได้รับการกระตุ้นจากการแย่งชิงอำนาจภายในพรรคและความกลัวสหภาพโซเวียต นำไปสู่ความวุ่นวายครั้งใหญ่ในสังคมจีน ใน พ.ศ. 2505 ช่วงที่ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับสหภาพโซเวียตเลวร้ายลงมากที่สุด เหมาและโจว เอินไหล พบกับริชาร์ด นิกสันในกรุงปักกิ่งเพื่อสถาปนาความสัมพันธ์กับสหรัฐอเมริกา ในปีเดียวกันนั้น สาธารณรัฐประชาชนจีนได้รับการยอมรับให้เข้าเป็นสมาชิกขององค์การสหประชาชาติแทนที่สาธารณรัฐจีน และเป็นสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ

หลังจากเหมาถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2519 และการจับกุมตัวแก๊งออฟโฟร์ ซึ่งถูกประณามว่าเป็นผู้ที่ใช้อำนาจหน้าที่เกินกว่าเหตุระหว่างการปฏิวัติทางวัฒนธรรม เติ้ง เสี่ยวผิงได้แย่งชิงอำนาจจากทายาททางการเมืองที่เหมาวางตัวไว้ หัว กั๋วเฟิง อย่างรวดเร็ว ถึงแม้ว่าเขาจะไม่ได้เป็นประธานพรรคหรือประมุขแห่งรัฐ ในทางปฏิบัติแล้ว เติ้งเป็นผู้นำสูงสุดของจีนในเวลานั้น อิทธิพลของเขาภายในพรรคนำพาประเทศไปสู่การปฏิรูปทางเศรษฐกิจครั้งสำคัญ หลังจากนั้น พรรคคอมมิวนิสต์ได้ผ่อนปรนการควบคุมเหนือชีวิตประจำวันของพลเมืองและคอมมูนถูกยุบโดยชาวนาจำนวนมากได้รับที่ดินเช่า ซึ่งได้เป็นการเพิ่มสิ่งจูงใจและผลผลิตทางเกษตรกรรมอย่างกว้างขวาง เหตุการณ์ดังกล่าวได้เปลี่ยนแปลงจีนจากระบบเศรษฐกิจที่มีการวางแผนจากส่วนกลางมาเป็นเศรษฐกิจแบบผสม ซึ่งมีสภาพเป็นตลาดเปิดเพิ่มมากขึ้น หรือที่บางคนเรียกว่า "ตลาดสังคมนิยม" และพรรคคอมมิวนิสต์จีนได้เรียกมันอย่างเป็นทางการว่า "สังคมนิยมที่เป็นลักษณะเฉพาะของจีน" สาธารณรัฐประชาชนจีนใช้บังคับรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2525

ในปี พ.ศ. 2532 การเสียชีวิตของเจ้าหน้าที่ทางการผู้สนับสนุนการปฏิรูป หู ย่าวปัง เป็นการจุดชนวนการชุมนุมประท้วงที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน พ.ศ. 2532 อย่างไรก็ตาม การชุมนุมดังกล่าวถูกปราบปรามลงเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน ทำให้มีผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมาก เหตุการณ์ดังกล่าวได้รับการรายงานอย่างกว้างขวางและนำไปสู่การประณามและการลงโทษทางเศรษฐกิจต่อรัฐบาลจีน

เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน ประธานาธิบดีเจียง เจ๋อหมิน และนายกรัฐมนตรีจู หรงจี สองอดีตนายกเทศมนตรีเซี่ยงไฮ้ เป็นผู้นำสาธารณรัฐประชาชนจีนภายหลังเหตุการณ์เทียนอันเหมินในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1990 ภายใต้การบริหารงานเป็นระยะเวลาสิบปีของทั้งสอง สมรรถนะทางเศรษฐกิจของจีนได้ช่วยยกระดับฐานะของชาวนาประมาณ 150 ล้านคนขึ้นจากความยากจนและรักษาอัตราการเติบโตของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศไว้ที่ 11.2% ต่อปี จีนเข้าร่วมกับองค์การการค้าโลกอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2544

ถึงแม้ว่าสาธารณรัฐประชาชนจีนจะต้องการการเติบโตทางเศรษฐกิจเพื่อกระตุ้นการพัฒนาประเทศ รัฐบาลจีนได้เริ่มวิตกกังวลว่าการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็วนี้จะมีผลกระทบในด้านลบต่อทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมของประเทศ อีกเรื่องหนึ่งที่สร้างความกังวลคือบางภาคส่วนของสังคมไม่ได้รับประโยชน์จากการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศอย่างเพียงพอ ตัวอย่างหนึ่งคือช่องว่างใหญ่ระหว่างพื้นที่เมืองและชนบท ดังนั้น ภายใต้เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีนชุดปัจจุบัน ประธานาธิบดีหู จิ่นเทา และนายกรัฐมนตรีเวิน เจียเป่า สาธารณรัฐประชาชนจีนจึงได้เริ่มดำเนินนโยบายเพื่อที่จะหยิบยกประเด็นปัญหาของการแจกจ่ายทรัพยากรอย่างเท่าเทียม แต่ผลที่ออกมานั้นยังสามารถพบเห็นได้ ชาวนามากกว่า 40 ล้านคนถูกบังคับให้ย้ายออกจากที่ดินของตน ซึ่งเป็นเหตุปกติธรรมดาเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจ ทำให้เกิดการเดินขบวนประท้วงและการจลาจลกว่า 87,000 ครั้งในปี พ.ศ. 2548 สำหรับประชากรส่วนใหญ่ของจีนแล้ว มาตรฐานการดำเนินชีวิตมองเห็นได้ว่ามีการพัฒนาอย่างมาก และเริ่มมีเสรีภาพมากขึ้น แต่การควบคุมทางการเมืองยังคงดำเนินอยู่ต่อไป เช่นเดียวกับความยากจนในชนบท

การเมือง

ประเทศจีนถูกพิจารณาโดยนักรัฐศาสตร์หลายคนว่าเป็นหนึ่งในห้ารัฐคอมมิวนิสต์สุดท้าย (เช่นเดียวกับเวียดนาม เกาหลีเหนือ ลาว และคิวบา) แต่การอธิบายลักษณะอย่างเรียบง่ายของโครงสร้างการเมืองของสาธารณรัฐประชาชนจีนไม่อาจเป็นไปได้อีกตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1980 เป็นต้นมา รัฐบาลจีนได้ถูกอธิบายอย่างแพร่หลายว่าเป็นคอมมิวนิสต์และสังคมนิยม แต่ยังรวมไปถึงเผด็จการเบ็ดเสร็จ ซึ่งยังคงเหลือการควบคุมอย่างหนักในหลายพื้นที่ ที่มีชื่อเสียงได้แก่ อินเทอร์เน็ต สื่อ เสรีภาพในการแสดงออก สิทธิอนามัยเจริญพันธุ์ และเสรีภาพในการนับถือศาสนาทำให้ประชาชนบางส่วนไม่เห็นด้วย

เมื่อเทียบกับนโยบายปิดประเทศซึ่งดำเนินมาจนถึงกลางคริสต์ทศวรรษ 1970 แล้ว การเปิดเสรีในสาธารณรัฐประชาชนจีนส่งผลทำให้บรรยากาศการบริหารประเทศลดระดับการจำกัดควบคุมลงกว่าแต่ก่อน แต่ก็ยังห่างจากเสรีประชาธิปไตยหรือสังคมประชาธิปไตยซึ่งเกิดขึ้นในยุโรปหรืออเมริกาเหนือโดยเฉพาะด้านเสรีภาพของประชาชนส่วนใหญ่ และสภาประชาชนแห่งชาติ (หน่วยงานสูงสุดของรัฐ) ถูกอธิบายว่าเป็นหน่วยงาน "ประทับตรายาง" ตำแหน่งทางการเมืองของพรรคคอมมิวนิสต์จีนและผู้นำรัฐบาลมักทับซ้อนกัน ตั้งแต่ยุคของประธานาธิบดี เจียง เจ๋อหมิน เป็นต้นมา ประธานาธิบดีของสาธารณรัฐประชาชนจีนมักดำรงตำแหน่งเป็นเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีนอีกตำแหน่งหนึ่งด้วย

บริหาร

นิติบัญญัติ

ดูบทความหลักที่: สภาประชาชนแห่งชาติจีน
 
มหาศาลาประชาชนในปักกิ่ง ที่ประชุมของสภาประชาชนแห่งชาติ

รัฐธรรมนูญสาธารณรัฐประชาชนจีนบัญญัติว่าประเทศจีนปกครองด้วยระบอบเผด็จการประชาธิปไตยของปวงชน (人民民主专政) ประเทศอยู่ภายใต้การปกครองของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งอำนาจของพรรคนั้นอยู่ภายใต้บัญญัติของรัฐธรรมนูญจีน ระบบการเมืองนั้นเป็นแบบกระจายอำนาจออกจากศูนย์กลางอย่างมาก โดยมีกระบวนการประชาธิปไตยที่จำกัดมากภายในพรรคและในระดับหมู่บ้าน ถึงแม้ว่าการทดลองเหล่านี้จะถูกทำให้เสียหายโดยการฉ้อราษฎร์บังหลวง ประเทศจีนมีพรรคการเมืองอื่นอยู่บางพรรค ซึ่งถูกกล่าวถึงในประเทศว่าเป็นพรรคประชาธิปไตย ซึ่งมีส่วนร่วมในสภาประชาชนแห่งชาติ (NPC) และสภาที่ปรึกษาทางการเมืองของจีน (CPPCC)

ขณะนี้มีการผลักดันบางอย่างเพื่อให้เกิดเสรีทางการเมือง โดยมีการเลือกตั้งที่มีการคัดค้านอย่างเปิดเผยในระดับหมู่บ้านและเมือง และในสภานิติบัญญัติก็ได้แสดงให้เห็นการยืนยันความคิดในบางครั้ง อย่างไรก็ตาม พรรคคอมมิวนิสต์ยังคงควบคุมเหนือการแต่งตั้งรัฐบาลอย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากการไม่มีคู่แข่งที่มีความหมาย พรรคคอมมิวนิสต์จึงชนะการเลือกตั้งอย่างขาดลอยเกือบจะทุกครั้ง ความกังวลทางการเมืองในประเทศจีนรวมไปถึงการลดช่องว่างที่เพิ่มมากขึ้นระหว่างคนรวยกับคนจน และการต่อสู้การฉ้อราษฎร์บังหลวงในหมู่ผู้นำรัฐบาล

ระดับการให้การสนับสนุนรัฐบาลและการบริหารจัดการในประเทศจีนนับว่าสูงที่สุดแห่งหนึ่งในโลก โดยมีประชากรถึง 86% แสดงความพึงพอใจกับสิ่งที่เกิดขึ้นภายในประเทศ และเศรษฐกิจของชาติตามการสำรวจของสำนักวิจัยพิวเมื่อปี พ.ศ. 2551

ตุลาการ

ดูบทความหลักที่: ศาลประชาชนสูงสุดแห่งชาติ

การแบ่งเขตการปกครอง

ดูบทความหลักที่: เขตการปกครองของจีน

สาธารณรัฐประชาชนจีนมีอำนาจการปกครองเหนือ 22 มณฑล และถือว่าไต้หวันเป็นมณฑลที่ 23 ของตน ถึงแม้ว่าจะยังไม่มีอำนาจการปกครองเหนือไต้หวันซึ่งปัจจุบันอยู่ภายใต้การปกครองของสาธารณรัฐจีน การอ้างสิทธิ์เหนือดินแดนของสาธารณรัฐประชาชนจีนถูกคัดค้านโดยสาธารณรัฐจีน นอกจากนี้ยังแบ่งเขตการปกครองเป็นเขตปกครองตนเอง 5 แห่ง แต่ละแห่งมีชื่อตามชนกลุ่มน้อยที่อาศัยอยู่นั้น เทศบาลนคร 4 แห่ง และเขตบริหารพิเศษ 2 แห่ง ซึ่งมีสิทธิ์ปกครองตนเองอยู่ในระดับหนึ่ง ดินแดนเหล่านี้อาจถูกเรียกรวมกันว่า "จีนแผ่นดินใหญ่" ซึ่งมักยกเว้นฮ่องกงและมาเก๊า

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

ดูบทความหลักที่: ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของสาธารณรัฐประชาชนจีน

ความสัมพันธ์กับราชอาณาจักรไทย

  • การทูต

ทางการไทยได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตกับสาธารณรัฐประชาชนจีนอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2518 ซึ่งความสัมพันธ์ของทั้ง 2 ประเทศดำเนินมาด้วยความราบรื่นบนพื้นฐานของความเสมอภาค เคารพซึ่งกันและกัน ไม่แทรกแซงกิจการภายในซึ่งกันและกัน และอยู่ภายใต้หลักการของผลประโยชน์ร่วมกันเพื่อธำรงไว้ซึ่งความมั่นคง สันติภาพ และเสถียรภาพของภูมิภาค ความร่วมมือกันของทั้ง 2 ได้ดำเนินมาอย่างใกล้ชิดมาโดยตลอด แต่เมื่อสิ้นสุดสงครามเย็นเมื่อจีนสามารถได้สถาปนาความสัมพันธ์กับอาเซียนทุกประเทศแล้ว ความสำคัญของประเทศไทยต่อจีนในทางยุทธศาสตร์ได้ลดลงไปจากเดิม ความสัมพันธ์ในปัจจุบันจึงได้เน้นด้านการค้าและเศรษฐกิจบนพื้นฐานของผลประโยชน์ต่างตอบแทนเป็นหลัก

ไทยและจีนไม่มีปัญหาหรือข้อขัดแย้งใดๆ ที่ตกทอดมาจากประวัติศาสตร์ การไปมาหาสู่ของผู้นำระดับสูงสุดก็ได้เป็นไปอย่างดียิ่ง โดยเฉพาะการเสด็จฯ เยือนจีนอย่างเป็นทางการของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เมื่อเดือนตุลาคม ปี 2543 การเสด็จฯ เยือนจีนของพระบรมวงศานุวงศ์ไทยมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งต่อการเสริมสร้างและกระชับความสัมพันธ์และความร่วมมือระหว่างสองประเทศให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น รวมทั้งการส่งเสริมมิตรภาพและความเข้าใจระหว่างประชาชนของสองประเทศอีกด้วย

  • การเมือง

ปัจจุบันความสัมพันธ์ไทย - จีน มีความใกล้ชิดกันมากขึ้นในทุกด้าน ทั้งกรอบทวิภาคี พหุภาคี และเวทีภูมิภาค เช่น การประชุมอาเซียนและจีน อาเซียน + 3 ARF ASEM เป็นต้น ในการเยือนจีนเมื่อเดือนสิงหาคม 2544 ทางไทยและจีนต่างเห็นพ้องที่จะมุ่งพัฒนาความสัมพันธ์และขอบข่ายความร่วมมือระหว่างกันให้กว้างขวางยิ่งขึ้นในลักษณะของความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ การเยือนจีนของนายกรัฐมนตรีประสบความสำเร็จหลายด้าน เช่น ความร่วมมือด้านยาเสพติด ด้านการเงิน การคลัง พาณิชย์นาวี รวมทั้งได้ลงนามความร่วมมือด้านวัฒนธรรมระหว่างไทย - จีน และบันทึกความเข้าใจว่าด้วยการจัดตั้งสภาธุรกิจไทย - จีน

เมื่อปี 2548 ซึ่งเป็นปีครบรอบ 30 ปีของการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการระหว่างปไทยและจีน ทั้งสองประเทศจะมีการจัดกิจกรรมเฉลิมฉลองร่วมกันเป็นจำนวนมาก เพื่อแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่แนบแน่นและใกล้ชิดกันเป็นพิเศษระหว่างทั้งสองประเทศ อาทิ การแลกเปลี่ยนการเยือนในระดับผู้นำ โดยนายกรัฐมนตรีไทย พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ได้เดินทางเยือนจีน อย่างเป็นทางการเมื่อเดือนกรกฎาคม 2548 เพื่อร่วมฉลองในกิจกรรมต่างๆ ที่รัฐบาลไทย และรัฐบาลจีนร่วมกันจัดขึ้นที่ประเทศจีน การจัดกิจกรรมฉลองร่วม การจัดทำหนังสือที่ระลึก การจัดงานสายสัมพันธ์สองแผ่นดิน และการแลกเปลี่ยนเยาวชน เป็นต้น

ล่าสุด นายกรัฐมนตรีได้เดินทางเยือนนครหนานหนิง เมื่อวันที่ 30 – 31 ตุลาคม 2549 เพื่อเข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียน-จีนสมัยพิเศษ ที่จัดขึ้นในโอกาสที่อาเซียนและจีนฉลองความสัมพันธ์ครบรอบ 15 ปี โดยได้พบหารือกับผู้นำระดับรัฐบาลและระดับท้องถิ่นของจีน รวมถึงผู้นำอีก 9 ประเทศของอาเซียน ซึ่งการเยือนประสบผลสำเร็จอย่างดี

  • เศรษฐกิจและการค้า

เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2546 ได้มีการลงนามความตกลงเร่งลดภาษีสินค้าผักและผลไม้ระหว่างไทย -จีน ซึ่งช่วยลดอุปสรรคด้านภาษีในการค้าสินค้าผักและผลไม้ (สินค้าพิกัดภาษี 07 08) ทั้งประเทศไทย และ จีน มีความพร้อมในการลดภาษีอยู่แล้ว ซึ่งได้มีผลยกเว้นภาษีสำหรับสินค้า 116 รายการ ในพิกัดภาษี 07 08 ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2546

  • การค้าไทย และ จีน ในปี 2548 มีมูลค่า 20,343.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 33.31 ประเทศไทยส่งออก 9,183.4 ล้านดอลลาร์สหรัฐและนำเข้า 11,159.8 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
  • การค้าไทย และ จีน ในปี 2549 มีมูลค่า 25,154.6 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 23.75 ประเทศไทยส่งออก 11,708.9 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และนำเข้า 13,445.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

สินค้าที่ทางการจีนนำเข้าจากไทยที่สำคัญมากที่สุดคือ สายอากาศและเครื่องสะท้อนสัญญาณทางอากาศ พลาสติก มันสำปะหลัง คอมพิวเตอร์และส่วนประกอบ ไดโอด ทรานซิสเตอร์และอุปกรณ์กึ่งตัวนำ แผงวงจรไฟฟ้า ไม้ที่เลื่อยแล้ว ส่วนสินค้าที่จีนส่งออกมาไทยที่สำคัญ ผลิตภัณฑ์เหล็กกึ่งสำเร็จรูป ผลิตภัณฑ์แผ่นเหล็กรีดร้อน เครื่องอุปกรณ์ไฟฟ้าสำหรับโทรศัพท์หรือโทรเลขแบบใช้สาย เงิน ตะกั่ว

การลงทุนของไทยในจีนเมื่อปี 2548 ไทยลงทุนในจีนรวม 95.90 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยลงทุนในอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ ธัญพืช ฟาร์มสัตว์ มอเตอร์ไซค์ โรงแรม ร้านอาหาร การนวดแผนไทย ส่วนการลงทุนของจีนในไทยในปีเดีวกัน จีนลงทุนในไทยรวม 2,286 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยลงทุนในกิจการอุตสาหกรรมเบา อุตสาหกรรมเคมีภัณฑ์ กระดาษ และพลาสติก และอุตสาหกรรมโลหะพื้นฐานการลงทุนที่จีนได้รับอนุมัติจากรัฐบาลจีนมีจำนวนทั้งสิ้น 15 โครงการ ประกอบด้วยกิจการก่อสร้าง การค้า ธนาคาร การแปรรูปโลหะ การท่องเที่ยว อสังหาริมทรัพย์ สายการบิน เครื่องจักร ร้านอาหาร และชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์

  • การทหาร
  • การท่องเที่ยว

สภาพทางการทูตโดยสังเขป

  • นโยบายทางการทูตของจีน
  • นโยบายทางการทูตของจีน
  • ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับอเมริกา ญี่ปุ่น และรัสเซีย
  • ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับอเมริกา
  • ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับญี่ปุ่น
  • ความสัมพันธ์ระหว่างจีนรัสเซีย
  • องค์การระหว่างประเทศกับจีน
  • อาเซียนกับจีน
  • องค์การความร่วมมือแห่งเซี่ยงไฮ้กับจีน
  • สหประชาชาติกับจีน
  • องค์การเอเปกกับจีน
  • องค์การการค้าโลกกับจีน

กองทัพ

ดูบทความหลักที่: กองทัพปลดปล่อยประชาชน

ตั้งแต่ก่อตั้งเป็นสาธารณรัฐประชาชนจีนเมื่อปี พ.ศ. 2492 กองทัพของประเทศจีนได้เติบโตอย่างรวดเร็วกองทัพเรือ ตำรวจมีอาวุธในข้อตกลงที่แท้จริงของกองทัพแดง ปัจจุบันสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นกองทัพที่ใหญ่ที่สุดในโลกซึ่งอาวุธที่มีนั้นส่วนใหญ่จะมาจากประเทศรัสเซีย จีนเพิ่มกำลังทางทหารสูงเป็นอันดับ 1 ของเอเชียและอันดับที่ 4 ของโลก หลังจากการล่มสลายของสหภาพโซเวียตทำให้สถานะของยุคหลังสงครามโลก หรือที่เรียกกันว่ายุคสงครามเย็นได้ยุติลง ได้ส่งผลให้ขั้วของการเป็นมหาอำนาจได้เปลี่ยนแปลงไปสหรัฐอเมริกาเองปรารถนาที่จะเป็นขั้วอำนาจขั้วเดียวในโลกโดยดำเนินยุทธศาสตร์ที่มุ่งไปสู่ความเป็นมหาอำนาจชาติเดียว ในขณะเดียวกันประเทศที่ศักยภาพอย่างจีนได้พยายามที่จะพัฒนาตนเองไปสู่ประเทศมหาอำนาจ โดยการเร่งพัฒนาหลาย ๆ ด้าน และที่ขาดไม่ได้นั่นคือ การพัฒนาให้กองทัพมีศักย์ในการดำเนินสงครามโดยการปรับปรุงให้กองทัพให้มีความทันสมัยในช่วง 10 ปี แรกนั้น ภัยคุกคามหลักของจีนนั้นมุ่งไปที่สหภาพโซเวียต ในขณะที่ปัญหาไต้หวันยังเป็นเรื่องที่มีความสำคัญในระดับต่ำ ต่อมาในช่วง พ.ศ. 2538 – 2539 (ค.ศ. 1995 – 1996) ปัญหาเกิดขึ้นบริเวณเกาะไต้หวัน เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงภายใน ทำให้ทิศทางของการพัฒนากองทัพมุ่งไปสู่การรองรับภัยคุกคามที่เกิดจากการพยายามแยกตัวของไต้หวันตั้งแต่ พ.ศ. 2542 (ค.ศ. 1999) เป็นต้นมา กองกำลังทางบกได้รับอาวุธและยุทโธปกรณ์พิเศษที่ใหม่ และหลากหลายที่จีนผลิตเองเข้าประจำการ เช่น รถถังหลัก รถถังสะเทินน้ำสะเทินบก รถสายพานลำเลียงพล ปืนใหญ่อัตตาจร อาวุธนำวิถีพื้นสู่อากาศ ระบบป้องกันภัยทางอากาศ คอมพิวเตอร์ ระบบสื่อสารผ่านดาวเทียม อุปกรณ์สื่อสารอื่นๆ กล้องมองกลางคืน อากาศยานไร้คนขับ (UAV) ฯลฯ

เศรษฐกิจ

ดูบทความหลักที่: เศรษฐกิจจีน

ศักยภาพทางเศรษฐกิจ

 
อัตราการเจริญการเติบโตของเศรษฐกิจจีนโดยธนาคารโลก

ตั้งแต่เริ่มก่อตั้งประเทศในปี พ.ศ. 2492 จนถึงปลาย พ.ศ. 2521 สาธารณรัฐประชาชนจีนใช้ระบบเศรษฐกิจแบบวางแผนจากส่วนกลางเหมือนโซเวียต ไม่มีภาคเอกชนหรือระบอบทุนนิยม เหมา เจ๋อตง เริ่มใช้นโยบายก้าวกระโดดไกล เพื่อผลักดันประเทศให้กลายเป็นสังคมคอมมิวนิสต์ที่ทันสมัยและก้าวหน้าทางอุตสาหกรรม แต่นโยบายนี้กลับถูกมองว่าเป็นความล้มเหลวทั้งทางเศรษฐกิจและมนุษยธรรม หลังจากที่เหมาเสียชีวิตและสิ้นสุดการปฏิวัติทางวัฒนธรรม เติ้ง เสี่ยวผิง และผู้นำจีนรุ่นใหม่ได้เริ่มปฏิรูปเศรษฐกิจและใช้ระบอบเศรษฐกิจแบบผสมที่ให้ความสำคัญกับทุนนิยมมากขึ้น ด้วยนโยบายที่ว่า 1ระบอบ 2ระบบ

 
อาคารตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ในย่านธุรกิจเขตผู่ตง เซี่ยงไฮ้

ตั้งแต่เริ่มมีการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจในปี 2521 เศรษฐกิจของจีนซึ่งนำโดยการลงทุนและการส่งออก เติบโตขึ้นถึง 70 เท่า และกลายเป็นมหาอำนาจทางเศรษฐกิจที่เติบโตเร็วที่สุด ปัจจุบัน จีนมีจีดีพี (nominal) สูงเป็นอันดับสามของโลกที่ 30 ล้านล้านหยวน (4.4 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ) แต่รายได้ต่อหัวมีค่าเฉลี่ยเพียง 3,300 ดอลลาร์สหรัฐ จึงยังคงตามหลังประเทศอื่นอีกนับร้อย อุตสาหกรรมขั้นปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และ ตติยภูมิ มีอัตราส่วนร้อยละ 11.3, 48.6 และ 40.1 ตามลำดับ และหากวัดด้วยความเท่าเทียมกันของอำนาจซื้อ จีนจะมีเศรษฐกิจใหญ่เป็นที่สองรองจากสหรัฐอเมริกาเท่านั้น จีนเป็นสมาชิกขององค์การการค้าโลกและเป็นประเทศที่มีมูลค่าทางการค้าสูงเป็นอันดับสามรองจาก สหรัฐอเมริกาและเยอรมนีด้วยมูลค่าการค้าระหว่างประเทศ 2.56 ล้านล้านดอลลาร์ มูลค่าการส่งออก 1.43 ล้านล้านดอลลาร์ (อันดับสอง) และมูลค่าการนำเข้า 1.13 ล้านล้านดอลลาร์ (อันดับสาม) จีนมีมูลค่าเงินสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในโลก (มากกว่า 1.9 ล้านล้านดอลลาร์) และเป็นหนึ่งในประเทศยอดนิยมของการลงทุนจากต่างชาติ โดยสามารถดึงเงินลงทุนมากกว่า 8 หมื่นล้านดอลลาร์ในปี 2550 เพียงปีเดียว

การพัฒนาอุตสาหกรรมของจีน

 
เส้นทางรถไฟในประเทศจีน
 
เส้นทางรถไฟความเร็วสูง HSR ของประเทศจีน
 
รถไฟใต้ดินในเซี่ยงไฮ้

เมื่อราวๆ กลางเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา มีการวิพากษ์ในหนังสือพิมพ์จีนว่าด้วย การทบทวนและประเมินการพัฒนาอุตสาหกรรมจีนตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 20 จนปัจจุบัน และเปรียบเทียบกับการพัฒนาอุตสาหกรรมหลังเปิดประเทศปฏิรูปเศรษฐกิจ ซึ่งมีหลากหลายความเห็นที่น่าสนใจที่ไทยอาจต้องศึกษา เพื่อนำมาใช้เป็นประโยชน์ต่อการกำหนดนโยบายหรือยุทธศาสตร์ในการพัฒนาอุตสาหกรรมและการลงทุนของประเทศ

เนื่องจากประเทศจีนได้เริ่มพัฒนาตามแบบฉบับอุตสาหกรรมใหม่ (ปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 1) ประมาณร้อยกว่าปีที่แล้ว ในช่วงเวลาใกล้เคียงกับประเทศญี่ปุ่นและประเทศไทย และเกิดการชะงักงันเป็นเวลาหลายสิบปีจวบจนกลางศตวรรษที่ 20 และเกือบหยุดสนิทประมาณ 30 ปี เสร็จแล้วใช้เวลาอีก 20 ปี ในการพัฒนาแบบก้าวกระโดดจนกระทั่งเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีในหลายๆ ด้านของโลก

นักวิชาการจีนดังกล่าวมีความเห็นว่า ที่จีนสามารถพัฒนาจนเป็นเช่นนี้ เกิดจากกระแสความคิด 2 กระแส

  1. กระแสแรก จีนได้วางพื้นฐานอุตสาหกรรมหนักไว้ตั้งแต่ต้นและไม่เคยละทิ้ง เช่น อุตสาหกรรมเหล็ก เครื่องจักรกล เคมี จึงกลายเป็นพื้นฐานรองรับและประกันการพัฒนา
  2. กระแสที่สอง ในช่วงที่จีนเปิดประเทศใหม่ๆ ว่าด้วยแนวทางที่จะนำเข้าเทคโนโลยีสมัยใหม่ มีกลุ่มหนึ่งเห็นคล้อยตามคำแนะนำของประเทศที่พัฒนาแล้วสมัยนั้นว่า ควรที่จะพัฒนาตามขั้นตอน เนื่องจากเทคโนโลยีจีนขณะนั้นล้าหลังอยู่มาก จึงเลือกนำเข้าเทคโนโลยีและผลิตภัณฑ์ที่อยู่ในระดับก่อนหน้าสมัยนั้น 5-10 ปี

ถึงแม้เทคโนโลยีที่จีนใช้ในขณะนั้นจะล้าหลังในสากลโลก แต่ถือว่าทันสมัยมากสำหรับจีน ในการผลิตและจำหน่ายในตลาดของจีน ซึ่งรับความนิยมสูงมาก เช่น รถยนต์ จักรยานยนต์ เครื่องใช้ไฟฟ้าในครัวเรือน

ขณะเดียวกัน ก็มีอีกกลุ่มหนึ่งที่เห็นว่า พื้นฐานทางวิชาการและเทคโนโลยีจีนพร้อมอยู่แล้ว จึงเลือกที่จะก้าวกระโดดโดยซื้อเทคโนโลยีที่ทันสมัยที่สุด ณ ขณะนั้น เช่น ในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับเทคโนโลยีชีวภาพ เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และการสื่อสาร เทคโนโลยีอวกาศ อุตสาหกรรมเหล็ก ปรากฏในภายหลังว่า ทั้งสองกลุ่มได้พบจุดบรรจบกันในช่วงสิ้นศตวรรษที่ 20 และนำมาซึ่งความร่วมมือในการพัฒนาเทคโนโลยีและอุตสาหกรรมอีกระลอกดังที่เห็นกันขณะนี้

ผลและสภาพของการพัฒนาเทคโนโลยีและอุตสาหกรรมของจีนที่เราได้เห็นทุกวันนี้ นักวิชาการจีนส่วนใหญ่มองว่าเป็นผลเกิดจากการปูพื้นฐานทางวิชาการและการพัฒนาอุตสาหกรรมหนักตั้งแต่สมัยแรก กลายเป็นหลักประกันสนับสนุนให้อุตสาหกรรมต่างๆ ทั้งอุตสาหกรรมเบา เครื่องใช้ไฟฟ้า ยานยนต์ ให้พัฒนาอยู่บนขาของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบ เช่น เหล็กและโลหะอื่นๆ พลาสติก และเคมี ที่เป็นพื้นฐานนำไปแปรรูปต่อจนจีนสามารถพึ่งพาตนเองได้ในระดับสูงดังที่เป็นอยู่ และเป็นพื้นฐานในการพัฒนาเทคโนโลยีและสิทธิบัตรตราสินค้าของตนเอง

การท่องเที่ยว

รัฐบาล ไทยและจีนได้ทำความตกลงว่าด้วยความร่วมมือด้านการท่องเที่ยว เมื่อเดือนสิงหาคม 2536 เพื่อส่งเสริมความร่วมมือด้านการตลาดและการส่งเสริมการท่องเที่ยวระหว่าง ประเทศ อย่างไรก็ตาม รัฐบาลจีนได้อนุญาตให้ชาวจีนเดินทางท่องเที่ยวนอกประเทศโดยให้อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลเท่านั้น ประเทศไทยเป็นกลุ่มแรกร่วมกับสิงคโปร์และมาเลเซียที่ได้รับอนุญาตให้ชาวจีน เดินทางออกไปท่องเที่ยวทัวร์จีน และจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่เดินทางมาประเทศไทยเฉลี่ยเพิ่มสูงขึ้นเป็นลำดับ ทำรายได้ให้แก่ประเทศอย่างมาก โดยในขณะเดียวกัน จำนวนนักท่องเที่ยวชาวไทยที่เดินทางมาเที่ยวจีนก็เพิ่มมากขึ้น โดยปี 2557 นักท่องเที่ยวไทยไปเที่ยวจีนจำนวน 613,100 คน (ครั้ง)

ในปี 2557 มีนักท่องเที่ยวจีนเดินทางไปประเทศไทยจำนวน 4,422,100 คน(ครั้ง) จีนเป็นประเทศที่มีนักท่องเที่ยวเยอะที่สุดไปเที่ยวไทย

โครงสร้างพื้นฐาน

การคมนาคม และ โทรคมนาคม

คมนาคม

โทรคมนาคม

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจีน เป็นสิ่งที่น่าสนใจและน่าศึกษาอย่างมาก วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจีนเจริญก้าวหน้ามาก่อนตะวันตกหลายร้อยปี สิ่งประดิษฐ์บางอย่างนั้นคนจีนคิดค้นได้ก่อนชาวตะวันตกถึงกว่าหนึ่งพันปี แต่น่าเสียดายที่เรารู้เรื่องเหล่านี้น้อยมาก เพราะเราต่างโดนวัฒนธรรมตะวันตกครอบงำด้วยกันทั้งสิ้น

ความคิด ความเชื่อ และปรัชญาจีน เช่น หยางหยิน อันกำเนิดมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นปัจจัยหลักของยุคเฟื่องฟูทาง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของชาวจีนในสมัยราชวงศ์ซ้อง และความเจริญในช่วงนี้ ได้ส่งผลต่างๆต่อจีนมากมาย เช่น สภาพเศรษฐกิจเฟื่องฟู สิทธิสตรีตกต่ำ เป็นต้น

การศึกษา

สาธารณสุข

ดูบทความหลักที่: สาธารณสุขในประเทศจีน และ บริการสุขภาพในประเทศจีน

ประชากร

เชื้อชาติ

จีนเป็นประเทศเอกภาพที่มีหลายชนชาติ รัฐบาลจีนดำเนินนโยบายทางชนชาติที่ให้ ชนชาติต่าง ๆ มีความเสมอภาค สมานสามัคคีและช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เคารพและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพในการนับถือศาสนาและขนบธรรมเนียมของชนชาติส่วนน้อยระบบปกครองตนเองในเขตชนชาติส่วนน้อยเป็นระบบการเมืองอันสำคัญอย่างหนึ่งของจีน คือ ให้ท้องที่ที่มีชนชาติส่วนน้อยต่าง ๆ อยู่รวม ๆ กันใช้ระบบปกครองตนเอง ตั้งองค์กรปกครองตนเองและใช้สิทธิอำนาจปกครองตนเอง ภายใต้การนำที่เป็นเอกภาพ ของรัฐ รัฐประกันให้ท้องที่ที่ปกครองตนเองปฏิบัติตามกฎหมายและนโยบายของรัฐตามสภาพที่เป็นจริงในท้องถิ่นของตน ฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ระดับต่าง ๆ บุคลากรทางวิชาการและ กรรมกรทางเทคนิคชนิดต่าง ๆ ของชนชาติส่วนน้อยเป็นจำนวนมาก ประชาชน ชนชาติต่าง ๆ ในท้องที่ที่ปกครองตนเองกับประชาชนทั่วปแระเทศรวมศูนย์กำลังดำเนิน การสร้างสรรค์สังคมนิยมที่ทันสมัย เร่งพัฒนาเศรษฐกิจและวัฒนธรรมในท้องที่ที่ ปก ครองตนเองให้เร็วขึ้นและสร้างสรรค์ท้องที่ที่ปกครองตนเองของชนชาติส่วนน้อยที่สมานสามัคคีกันและเจริญรุ่งเรือง ภายใต้การนำของพรรคคอมมิวนิสต์จีน

ระหว่างการปฏิบัติเป็นเวลาหลายสิบปี พรรคคอมมิวนิสต์จีนซึ่งเป็นพรรครัฐบาล ของจีนได้ก่อรูปขึ้นซึ่งทรรศนะและนโยบายพื้นฐานเกี่ยวกับปัญหาทางชนชาติหลายประการที่สำคัญได้แก่

  • การกำเนิด การพัฒนาและการสูญสลายของชนชาตินั้นเป็นกระบวนการทาง ประวัติศาสตร์อันยาวนาน ปัญหาชนชาติจะดำรงอยู่เป็นเวลานาน
  • ระยะสังคมนิยมเป็นระยะที่ชนชาติต่าง ๆ ร่วมกันพัฒนาและเจริญรุ่งเรือง ปัจจัย ร่วมกันระหว่างชนชาติต่าง ๆ จะเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ลักษณะพิเศษและข้อ แตกต่างระหว่างชนชาติต่าง ๆ จะดำรงอยู่ต่อไป
  • ปัญหาชนชาติเป็นส่วนหนึ่งของปัญหาทั่วสังคม มีแต่แก้ปัญหาทั่วสังคมให้ลุล่วง ไปเท่านั้น ปัญหาทางชนชาติจึงจะได้รับการแก้ไขอย่างมีขั้นตอน มีแต่ในภารกิจร่วมกัน ที่สร้างสรรค์สังคมนิยมเท่านั้น ปัญหาทางชนชาติของจีนในปัจจุบันจึงจะได้รับการ แก้ไขอย่างมีขั้นตอนได้
  • ชนชาติต่าง ๆ ไม่ว่ามีประชากรมากหรือน้อย มีประวัติยาวหรือสั้นและมีระดับ การพัฒนาสูงหรือต่ำ ต่างก็เคยสร้างคุณูปการเพื่ออารยธรรมของปิตุภูมิ จึงควรมีความ เสมอภาคทั้งนั้น ควรเสริมสร้างความสามัคคีอันยิ่งใหญ่ระหว่างประชาชนชนชาติต่าง ๆ ให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้นและรักษาเอกภาพแห่งชาติ
  • การพัฒนาเศรษฐกิจอย่างขนานใหญ่เป็นภาระหน้าที่มูลฐานแห่งสังคมนิยม และก็ เป็นภาระหน้าที่มูลฐานของงานชนชาติของจีนในขั้นตอนปัจจุบัน ชนชาติต่าง ๆ ต้องช่วย เหลือซึ่งกันและกันเพื่อบรรลุซึ่งความก้าวหน้าและความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน

การปกครองตนเองในเขตชนชาติส่วนน้อยเป็นคุณูปการอันยิ่งใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์จีนที่มีต่อทฤษฎีชนชาติของลัทธิมาร์กซ และเป็นระบอบมูลฐานในการแก้ปัญหาชนชาติของจีนการพยายามสร้างขบวนเจ้าหน้าที่ชนชาติส่วนน้อยขนาดใหญ่ขนาดหนึ่งที่มีทั้งคุณธรรม และขีดความสามารถเป็นหน้าที่ที่สำคัญที่สุดในการทำงานทางชนชาติให้ดีและแก้ปัญหาทางชนชาติให้ลุล่วงไปปัญหาทางชนชาติกับปัญหาทางศาสนามักจะผสมผสานอยู่ด้วยกันในท้องที่บาง แห่ง ขณะจัดการกับปัญหาทางชนชาติ ยังต้องสังเกตปฏิบัติตามนโยบายทางศาสนา ของรัฐอย่างทั่วด้านและถูกต้องนอกจากนี้ ในขณะเดียวกันกับที่พยายามส่งเสริมความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ วัฒนธรรม การศึกษาตลอดจนภารกิจอื่นๆ ของเขตชนชาติส่วนน้อย ยกระดับชีวิตทาง วัตถุและวัฒนธรรมของประชาชนชนชาติส่วนน้อยอันไพศาลซึ่งรวมทั้งชาวศาสนาด้วยให้สูงขึ้น รัฐบาลจีนยังสนใจเคารพความเชื่อถือทางศาสนาของชนชาติส่วนน้อยและรักษา มรดกทางวัฒนธรรมของชนชาติส่วนน้อยเป็นพิเศษ สำรวจ เก็บสะสม ศึกษา จัดให้เป็น ระเบียบและจัดพิมพ์จำหน่ายมรดกทางวัฒนธรรมและศิลปะพื้นเมืองของชนชาติต่าง ๆ ซึ่งรวมทั้งวัฒนธรรมทางศาสนาด้วย รัฐบาลยังได้ลงทุนเป็นจำนวนมากเพื่อซ่อมแซม วัดวาอารามและสิ่งปลูกสร้างทางศาสนาอันสำคัญที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมในเขตชนชาติส่วนน้อย

ศาสนา

ดูบทความหลักที่: ศาสนาในประเทศจีน

ประชาชนจีนมีทั้งสิ้น 56 ชนเผ่า ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ โดยนับถือนิกายมหายานและวัชรยานโดยนับถือปนไปกับลัทธิขงจื้อและลัทธิเต๋ากว่า 300 ล้านคน นอกนั้นนับถือนิกายเถรวาท มีนับถือศาสนาอิสลามกว่า 11 ล้านคน และนับถือศาสนาคริสต์อีก5.2 ล้านคน

ภาษา

ดูบทความหลักที่: ภาษาในประเทศจีน

ภาษาจีนเป็นภาษาเก่าแก่และเป็นภาษาที่คนใช้มากที่สุดภาษาหนึ่ง เป็นภาษาหลักที่คนจีนใช้กันอยู่ ภาษามาตาฐานของภาษาจีน คือ ภาษาจีนกลาง ซึ่งเป็นภาษาที่ชาวฮั่นใช้กันโดยทั่วไปเป็นภาษากลางที่ใช้ในการสื่อสารระหว่างพื้นที่ต่างๆ และในชนเผ่าต่างๆ ของจีน

แม้ชาวจีนทุกคนสามารถใช้ภาษาจีนได้ แต่จากการที่ประเทศจีนมีอาณาเขตที่กว้างขวางทำให้ท้องถิ่นต่างๆ มีภาษาพูดที่แตกต่างกัน โดยภาษาพูดที่ใช้กันในแต่ละท้องถื่นคือ ภาษาถิ่น ซึ่งเป็นภาษาที่ใช้ติดต่อกันเฉพาะในท้องถื่น ภาษาท้องถื่นของจีนที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้มีหลายภาษา เช่น ภาษาเหนือ ภาษาอู๋ ภาษาเซียง ภาษาก้าน ภาษาแคะ ภาษาหมิ่น ภาษาเย่ว์ ทั้งหมดนี้ภาษาเหนือเป็นภาษาที่มีการใช้กันมากที่สุด

เมืองใหญ่

ดูรายชื่อทั้งหมดที่รายชื่อเมืองในจีนเรียงตามจำนวนประชากร อันดับเมืองขนาดใหญ่ 20 เมืองแรก จัดอันดับตามจำนวนประชากร

กีฬา

ดูบทความหลักที่: จีนในโอลิมปิก และ จีนในพาราลิมปิก

ฟุตบอล

ดูบทความหลักที่: สมาคมฟุตบอลจีน, ฟุตบอลทีมชาติจีน และ ฟุตซอลทีมชาติจีน

มวยสากล

ดูบทความหลักที่: สมาคมมวยสากลจีน และ มวยสากลในจีน

วัฒนธรรม

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมจีน

สถาปัตยกรรม

วรรณกรรม

ดนตรี และ นาฎศิลป์

อาหาร

ดูบทความหลักที่: อาหารจีน

สื่อสารมวลชน

ดูบทความหลักที่: สื่อสารมวลชนในสาธารณรัฐประชาชนจีน

วันหยุด

ดูบทความหลักที่: รายชื่อวันสำคัญของสาธารณรัฐประชาชนจีน
  1. วันขึ้นปีใหม่ (元旦)
  2. วันตรุษจีน (春节)
  3. วันเช็งเม้ง (清明节)
  4. วันแรงงาน (劳动节)
  5. วันไหว้บะจ่าง (端午节)
  6. วันไหว้พระจันทร์ (中秋节)
  7. วันชาติ (国庆节)

ดูเพิ่ม

หมายเหตุ

  1. ใน เขตบริหารพิเศษ ฮ่องกงและมาเก๊ายังคงมีการใช้อักษรจีนตัวเต็มเป็นอักษรทางการ
  2. The area given is the official United Nations figure for the mainland and excludes Hong Kong, Macau and Taiwan. It also excludes the Trans-Karakoram Tract (5,800 km2 (2,200 sq mi)), Aksai Chin (37,244 km2 (14,380 sq mi)) and other territories in dispute with India. The total area of China is listed as 9,572,900 km2 (3,696,100 sq mi) by the Encyclopædia Britannica. For further information, see Territorial changes of the People's Republic of China.

อ้างอิง

  1. "Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37)". Gov.cn. สืบค้นเมื่อ 27 April 2010. For purposes of this Law, the standard spoken and written Chinese language means Putonghua (a common speech with pronunciation based on the Beijing dialect) and the standardized Chinese characters.
  2. "President Xi is making great attempts to 'Sinicize' Marxist–Leninist Thought 'with Chinese characteristics' in the political sphere," states Lutgard Lams, "Examining Strategic Narratives in Chinese Official Discourse under Xi Jinping" Journal of Chinese Political Science (2018) volume 23, pp 387–411 at p. 395.
  3. "China (People's Republic of) 1982 (rev. 2004)". Constitute. สืบค้นเมื่อ 25 August 2019.
  4. "Demographic Yearbook—Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density" (PDF). UN Statistics. 2007. สืบค้นเมื่อ 31 July 2010.
  5. "China". Encyclopædia Britannica. สืบค้นเมื่อ 16 November 2012.
  6. "การประเมินประชากรโลก พ.ศ. 2560". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. สืบค้นเมื่อ 10 September 2017.
  7. "Population density (people per sq. km of land area)". IMF. สืบค้นเมื่อ 16 May 2015.
  8. "China Economic Update, December 2019 : Cyclical Risks and Structural Imperatives" (PDF). openknowledge.worldbank.org. World Bank. p. 21. สืบค้นเมื่อ 3 January 2020. The Gini coefficient, a measure of overall income inequality, declined to 0.462 in 2015, and has since risen to 0.467 in 2018 (Figure 27). Higher income inequality is partly driven by unequal regional income distribution. The eastern coastal regions have been the driver of China's rapid growth, due to its geographic location and the early introduction of reforms. As a result, the eastern coastal region is now home to 38 percent of the population, and its per capita GDP was 77 percent higher than that of the central, western, and northeastern regions in 2018. This gap widened further in the first three quarters of 2019. This is in part due to a disproportionate slowdown in interior provinces, which are more dependent on commodities and heavy industry. The slowdown has been negatively affected by structural shifts, especially necessary cuts in overcapacity (Figure 28).
  9. "Human Development Report 2020" (PDF) (ภาษาอังกฤษ). United Nations Development Programme. December 15, 2020. สืบค้นเมื่อ December 15, 2020.
  10. "GDP expands 11.4 percent, fastest in 13 years". Chinadaily.net. 24 January 2008. Missing or empty |url= (help); |access-date= requires |url= (help)
  11. "Rivers and Lakes". China.org.cn. สืบค้นเมื่อ 15 June 2009.
  12. "Country profile: China". BBC News. 1 July 2009. สืบค้นเมื่อ 14 July 2009.
  13. Altucher, James (8 January 2010). "There's no stopping China". New York Post. สืบค้นเมื่อ 2 August 2010.
  14. Muldavin, Joshua (9 February 2006). "From Rural Transformation to Global Integration: The Environmental and Social Impacts of China's Rise to Superpower". Carnegie Endowment for International Peace. สืบค้นเมื่อ 17 January 2010.
  15. (Lt Colonel, USAF) Uckert, Merri B. (April 1995). "China as an Economic and Military Superpower: A Dangerous Combination?" (PDF). Maxwell Air Force Base, Alabama: Air War College, Air University: 33. Cite journal requires |journal= (help)
  16. Bergsten, C. Fred; Gill, Bates; Lardy, Nicholas R.; Mitchell, Derek (17 April 2006). China: The Balance Sheet: What the World Needs to Know about the Emerging Superpower (Illustrated Hardcover ed.). PublicAffairs. p. 224. ISBN 9781586484644.
  17. "The People's Republic of China" (7 September 2005). Foreign & Commonwealth Office
  18. Field Listing – Disputes – international, CIA World Factbook
  19. "Population by Sex, Rate of Population Increase, Surface Area and Density" (PDF). Demographic Yearbook 2005. UN Statistics Division. สืบค้นเมื่อ 25 March 2008.
  20. "United States". Encyclopedia Britannica. สืบค้นเมื่อ 25 March 2008.
  21. China, Tajikistan sign border agreement
  22. "Beijing hit by eighth sandstorm". BBC news. Retrieved 17 April 2006.
  23. "The gathering sandstorm: Encroaching desert, missing water". The Independent. 9 November 2007.
  24. "Himalaya glaciers melting much faster". Msnbc.msn.com. 24 November 2008.
  25. "Biodiversity Theme Report". Environment.gov.au. 10 December 2009. สืบค้นเมื่อ 27 April 2010.
  26. David Leffman, Simon Lewis, Jeremy Atiyah. Rough guide to China. สืบค้น 24-4-2011.
  27. Ma Xiaoying (2002) [2000]. Environmental Regulation in China. Rowman & Littlefield Publishers. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
  28. Sinkule, Barbara J., Implementing Environmental Policy in China, Praeger Publishers, 1995, ISBN 0-275-94980-X
  29. Ma, Jun Li, Naomi (2006). "Tackling China's Water Crisis Online". www.chinadialogue.net. สืบค้นเมื่อ 18 February 2007.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  30. "300 million Chinese drinking unsafe water". People's Daily Online. 23 December 2004. สืบค้นเมื่อ 27 March 2009.
  31. By LISA FRIEDMAN of ClimateWire (25 March 2010). "China Leads Major Countries With $34.6 Billion Invested in Clean Technology". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 27 April 2010.
  32. Black, Richard (26 March 2010). "China steams ahead on clean energy". BBC News. สืบค้นเมื่อ 27 April 2010.
  33. Bradsher, Keith, 30 January 2010, China leads global race to make clean energy, New York Times
  34. Esherick, Joseph W. (1976). Reform and revolution in China: the 1911 revolution in Hunan and Hubei. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-03084-8.
  35. The Chinese people have stood up. UCLA Center for East Asian Studies. Retrieved 16 April 2006.
  36. Smith, Joseph; and Davis, Simon. [2005] (2005). The A to Z of the Cold War. Issue 28 of Historical dictionaries of war, revolution, and civil unrest. Volume 8 of A to Z guides. Scarecrow Press publisher. ISBN 0-8108-5384-1, 9780810853843.
  37. Akbar, Arifa (17 September 2010). "Mao's Great Leap Forward 'killed 45 million in four years'". London: The Independent. สืบค้นเมื่อ October 30, 2010.
  38. Hart-Landsberg, Martin; and Burkett, Paul. "China and Socialism. Market Reforms and Class Struggle". Retrieved 30 October 2008.
  39. Youngs, R. The European Union and the Promotion of Democracy. Oxford University Press, 2002. ISBN 978-0-19-924979-4.
  40. Carroll, J. M. A Concise History of Hong Kong. Rowman & Littlefield, 2007. ISBN 978-0-7425-3422-3.
  41. Nation bucks trend of global poverty (11 July 2003). China Daily
  42. China's Average Economic Growth in 90s Ranked 1st in World (1 March 2000). People's Daily.
  43. China worried over pace of growth. BBC. Retrieved 16 April 2006.
  44. China: Migrants, Students, Taiwan. Migration News. January 2006.
  45. In Face of Rural Unrest, China Rolls Out Reforms. The Washington Post. 28 January 2006.
  46. "Frontline: The Tank Man transcript". Frontline. PBS. 11 April 2006. สืบค้นเมื่อ 12 July 2008.
  47. "Randall Hoven, 7 November 2007 American Thinker". Americanthinker.com. สืบค้นเมื่อ 14 July 2009. Text " t" ignored (help)
  48. Cienciala, Anna (1996). The Rise and Fall of Communist Nations 1917–1994. Retrieved 16 October 2008.
  49. Espinosa, Juan Carlos; Civil Society in Cuba: The logic of emergence in comparative perspective. Retrieved 16 October 2008.
  50. Boum, Aomar (1999). Journal of Political Ecology: Case Studies in History and Society. Retrieved 5 May 2007.
  51. "BBC, Country Report: China". BBC News. สืบค้นเมื่อ 14 July 2009.
  52. "CONSTITUTION OF THE PEOPLE'S REPUBLIC OF CHINA". People's Daily Online. สืบค้นเมื่อ 2009-11-23. The People's Republic of China is a socialist state under the people's democratic dictatorship led by the working class and based on the alliance of workers and peasants.
  53. "Constitution of the People's Republic of China". English.people.com.cn. สืบค้นเมื่อ 14 July 2009.
  54. "CFR.org". CFR.org. สืบค้นเมื่อ 27 April 2010.
  55. Unknown Author (2003). "Beijingers Get Greater Poll Choices". China Daily. สืบค้นเมื่อ 18 February 2007.
  56. Lohmar, Bryan; and Somwaru, Agapi; Does China’s Land-Tenure System Discourage Structural Adjustment?, 1 May 2006. USDA Economic Research Service. Accessed 3 May 2006.
  57. China sounds alarm over fast-growing gap between rich and poor. Retrieved 16 April 2006.
  58. 22 July 2008 (22 July 2008). "PEWresearch.org". PEWresearch.org. สืบค้นเมื่อ 27 April 2010.
  59. Gwillim Law (2 April 2005). Provinces of China. Retrieved 15 April 2006.
  60. "China's Great Leap Forward". The University of Chicago Chronicle. 14-03-1996. Check date values in: |date= (help)
  61. China must be cautious in raising consumption China Daily. Retrieved on February 8, 2009.
  62. China jumps to world's No 3 economy The Australian. Retrieved on January 21, 2009.
  63. GDP growth 1952-2007. Chinability. Retrieved on 2008-10-16.
  64. China's GDP grows by seven-year low of 9% in 2008 Xinhua News Agency. Retrieved on January 27, 2009.
  65. World Economic Outlook Database International Monetary Fund (April 2008). Retrieved on 27 July 2008.
  66. China forex reserves exceed 1.9 trillion U.S. dollars Xinhua (14 October 2008). Retrieved on 21 November 2008.
  67. FDI doubles despite tax concerns Ministry of Commerce of the People's Republic of China (19 February 2008). Retrieved 26 July 2008.
  68. wlc2china ข้อมูลประเทศจีน
  69. http://www.gov.cn/zhengce/content/2017-11/30/content_5243579.htm

หนังสืออ่านเพิ่ม

  • Chang, Jung (1992). Wild Swans. Doubleday. ISBN 0385425473.
  • Farah, Paolo, Five Years of China’s WTO Membership. EU and US Perspectives on China’s Compliance with Transparency Commitments and the Transitional Review Mechanism, Legal Issues of Economic Integration, Kluwer Law International, Volume 33, Number 3, pp. 263–304, 2006. Abstract.
  • Heilig, Gerhard K., China Bibliography – Online. 2006, 2007.
  • Lynch, Michael (1998). People’s Republic of China 1949–90. Trafalgar Square Publishing. ISBN 0-340-68853-X.
  • Murphey, Rhoads (1996). East Asia: A New History. University of Michigan Press. ISBN 0-321-07801-2.
  • Sang Ye (2006). China Candid: The People on the People's Republic. University of California Press. ISBN 0-520-24514-8.
  • Selden, Mark (1979). The People's Republic of China: Documentary History of Revolutionary Change. New York: Monthly Review Press. ISBN 0853455325.
  • Terrill, Ross (2003). The New Chinese Empire, And What It Means For The United States. New York: Basic Books. ISBN 0-465-08412-5.
  • Thurston, Anne F. (1994). China Bound: A Guide to Academic Life and Work in the PRC. Washington: National Academies Press. ISBN 0-309-04932-6.

แหล่งข้อมูลอื่น

คุณสามารถหาข้อมูลเกี่ยวกับ ประเทศจีน ได้โดยค้นหาจาก
โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย :
  หาความหมาย จากวิกิพจนานุกรม
  หนังสือ จากวิกิตำรา
  คำคม จากวิกิคำคม
  ข้อมูลต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
  ภาพและสื่อ จากคอมมอนส์
  เนื้อหาข่าว จากวิกิข่าว
  แหล่งเรียนรู้ จากวิกิวิทยาลัย
  • ประเทศจีน จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศ
  •   ประเทศจีน ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว

ประเทศจ, งก, ามภาษา, ในบทความน, ไว, ให, านและผ, วมแก, ไขบทความศ, กษาเพ, มเต, มโดยสะดวก, เน, องจากว, เด, ยภาษาไทยย, งไม, บทความด, งกล, าว, กระน, ควรร, บสร, างเป, นบทความโดยเร, วท, เปล, ยนทางมาท, สำหร, บความหมายอ, แก, ความกำกวม, ระว, งส, บสนก, สาธารณร, ฐจ, สาธาร. lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud cin epliynthangmathini sahrbkhwamhmayxun duthi cin aekkhwamkakwm rawngsbsnkb satharnrthcin satharnrthprachachncin cintwyx 中华人民共和国 cintwetm 中華人民共和國 phinxin Zhōnghua Renmin Gongheguo xngkvs People s Republic of China PRC epnrthexkrachinexechiytawnxxk epnpraethsthimiprachakrmakthisudinolk kwa 1 400 lankhn epnrthphrrkhkaremuxngediywpkkhrxngodyphrrkhkhxmmiwnistcin miemuxnghlwngxyuthikrungpkking praethscinaebngkarpkkhrxngxxkepn 22 mnthl imrwmphunthiphiphathithwn 5 ekhtpkkhrxngtnexng 4 ethsbalnkhr pkking ethiyncin esiyngih aelachngching aela 2 ekhtbriharphiess idaekhxngkngaelamaekasatharnrthprachachncin中华人民共和国 cin thngchati traaephndinephlngchati marchthharxasa 义勇军进行曲 source source track track track track phunthithisatharnrthprachachncinkhwbkhumaesdnginsiekhiywekhm briewnthixangsiththiaetmiidkhwbkhumaesdnginsiekhiywxxnemuxnghlwngpkkingemuxngihysudesiyngihphasarachkarphasacinmatrthan 1 xksrthangkarxksrcintwyx a karpkkhrxngrthediyw lththimaks elnin 2 phrrkhediyw satharnrthsngkhmniym 3 elkhathikarphrrkhaelaprathanathibdisi cinphing rxngprathanathibdihwng chisan naykrthmntrihli ekhxechiyngsphanitibyytisphaprachachnaehngchaticinkxtng prakassthapna1 tulakhm 2492phunthi rwm9 596 961 tarangkiolemtr 3 705 407 tarangiml b 3 aehlngna 2 82prachakr ph s 2560 praman1 403 500 365 6 1 samaonprachakr ph s 25531 339 724 852 1 khwamhnaaenn145 7 txtarangkiolemtr 375 5 txtarangiml 83 cidiphi xanacsux 2560 praman rwm 23 122 lanlan txhw 16 624cidiphi rakhatlad 2560 praman rwm 11 937 lanlan txhw 8 582cini 2018 46 7 8 sungHDI 2019 0 761 9 sung xndbthi 85skulenginhywnehrinhminpi hywn RMB CNY ekhtewlaUTC 8 ewlamatrthancin vdurxn DST UTC 8khbrthdankhwamux 2rhsothrsphth862odemnbnsud cn 中國 中国1 9 598 086 km 2 hakimnbrwmdinaednphiphaththnghmd9 640 821 km 2 nbrwmphunthithixyuphayitkarpkkhrxngkhxngcin xkhsycinaelaphunthithranskharakhxrm sungdinaednthngsxngnixangsiththiodyxinediy imnbrwmithwn 10 2khxmulechphaacinaephndinihyethann imnbrwmhxngkng maeka aelaithwnbthkhwamnimikhxkhwamphasacin hakimmikarsnbsnunkarernedxrthiehmaasm khunxacehnekhruxnghmaykhatham klxnghruxsylksnxunaethnxksrcinpraethscinmiphunthi 9 6 lantarangkiolemtr nbepnpraethsthimiphunthithnghmdihythisudinolkepnxndb 3 hrux 4 aelwaetwithikarwd lksnaphumipraethskhxngcinmikhwamhlakhlay tngaetpasetppaelathaelthrayinphunthiaehngaelngthangtxnehnuxkhxngpraethstidkbpraethsmxngokeliyaelaisbieriykhxngrsesiy aelapafnkungosnrxninphunthichunthangitsungtidkbewiydnam law aelaphma swnphumipraethsthangtawntknnkhrukhraaelaepnthisung odymiethuxkekhahimalyaelaethuxkekhaethiynchanknepnphrmaedntamthrrmchatikbpraethsxinediy enpal aelaexechiyklang inthangtrngknkham aenwchayfngdantawnxxkkhxngcinaephndinihynnepnthirabta aelamiaenwchayfngyaw 14 500 kiolemtr yawthisudepnxndbthi 11 khxngolk sungtidtxkbthaelcinitthangit aelathaelcintawnxxkthangtawnxxk nxkcakniyngmipraethsthiepnekaaxyuiklekhiyng idaek ekahli aelayipunxarythrrmcinobran sungthuxwaepnhnungxarythrrmyukhaerkerimkhxngolk ecriyrungeruxnginlumaemnaehluxngxnxudmsmburn sungihlphanthirablumcinehnux 11 cinyudrabbkaremuxngaebbrachathipityhlayshswrrs cinrwmknepnpukaephnkhrngaerkinsmyrachwngschinemux 221 pikxnkhristkal swnrachwngssudthay rachwngsching sinsudlnginpi kh s 1912 dwykarslarachsmbtikhxngckrphrrdiphuxi phrxmknkbkarsthapnasatharnrthcinodyphrrkhkkmintng phrrkhchatiniymcin inwnthi 1 mkrakhm kh s 1912 khrungaerkkhxngkhriststwrrsthi 20 nn epnyukhsmyaehngkhwamaetkaeykaelasngkhramklangemuxngsungaebngpraethsxxkepnkhaykaremuxngsxngkhayhlkkhux kkmintngaelakhxmmiwnist khwamepnptipksswnihysinsudlnginpi kh s 1949 emuxfaykhxmmiwnistchnasngkhramklangemuxng aelasthapnasatharnrthprachachncinkhunincinaephndinihy swnsatharnrthcin sungxyuphayitkarnakhxngkkmintngnn idyayemuxnghlwngipyngithepbnekaaithwn nbaetnnma satharnrthprachachncinidekhaipmiswnekiywkhxnginkhwamkhdaeyngthangkaremuxng kbsatharnrthcinehnuxpyhaxthipityaelasthanathangkaremuxngkhxngithwnnbtngaetkarptirupesrsthkicsungmiphunthanxyubntlademuxpi kh s 1978 praethscinidklaymaepnhnunginesrsthkicsakhythietiboterwthisudinolk 12 odyepnphusngxxksinkharayihythisudkhxngolk aelaepnphunaekhasinkharayihythisudepnxndbthi 2 khxngolk aelaepnesrsthkicthimikhnadihythisudepnxndbthi 2 khxngolkthngindanphlitphnthmwlrwmphayinpraethsrakhatladaelakhwamethaethiymkhxngxanacsux 13 tlxdcnepnsmachikthawrkhxngkhnamntrikhwammnkhngaehngshprachachati praethscinidrbkarcdihepnrthxawuthniwekhliyraelamikxngthphkhnadihythisudinolksungmikhaichcaydanklaohmmakthisudepnxndb 2 khxngolk praethscinthukcdwamiskyphaphthicakawkhunmaepnxphimhaxanackhxngolkodynkwiekhraahwichakar 14 nkwiekhraahkarthhar 15 tlxdcnnkwiekhraahnoybaysatharnaaelaesrsthkic 16 enuxha 1 phumisastr 1 1 khwamhlakhlaythangchiwphaph 1 2 singaewdlxm 2 prawtisastr 2 1 satharnrthcin 2455 2492 2 2 satharnrthprachachncin 3 karemuxng 3 1 brihar 3 2 nitibyyti 3 3 tulakar 3 4 karaebngekhtkarpkkhrxng 4 khwamsmphnthrahwangpraeths 4 1 khwamsmphnthkbrachxanackrithy 4 2 sphaphthangkarthutodysngekhp 5 kxngthph 6 esrsthkic 6 1 skyphaphthangesrsthkic 6 2 karphthnaxutsahkrrmkhxngcin 6 3 karthxngethiyw 7 okhrngsrangphunthan 7 1 karkhmnakhm aela othrkhmnakhm 7 1 1 khmnakhm 7 1 2 othrkhmnakhm 7 2 withyasastraelaethkhonolyi 7 3 karsuksa 7 4 satharnsukh 8 prachakr 8 1 echuxchati 8 2 sasna 8 3 phasa 8 4 emuxngihy 8 5 kila 8 5 1 futbxl 8 5 2 mwysakl 9 wthnthrrm 9 1 sthaptykrrm 9 2 wrrnkrrm 9 3 dntri aela nadsilp 9 4 xahar 9 5 suxsarmwlchn 9 6 wnhyud 10 duephim 11 hmayehtu 12 xangxing 13 hnngsuxxanephim 14 aehlngkhxmulxunphumisastrdubthkhwamhlkthi phumisastrcin tngxyuinexechiytawnxxk bnfngtawntkkhxngmhasmuthraepsifik miphunthidinpraman 9 6 lantarangkiolemtr epnpraethsthimiphunthibnbkmakthisudepnxndbthi 2 khxngolk aelathukphicarnawamiphunthithnghmdihythisudepnxndb 3 hrux 4 khxngolk 17 khwamimaennxnekiywkbkhxmulkhnadniekiywkhxngkb k khwamthuktxngkhxngkarxangsiththiehnuxdinaednkhxngcin xyangechn xkhsycinaeladinaednthranskhxrakhxrm sungxinediyxangsiththiehnuxdinaednthngsxngdwyechnkn 18 aela kh withikarkhanwnkhnadthnghmdodyshrthxemrika sunghnngsuxkhwamcringkhxngolkrabuiwthi 9 826 630 km 2 19 aelasaranukrmbritanikarabuiwthi 9 522 055 km 2 20 sthitiphunthiniyngimnbrwmdinaedn 1 000 tarangkiolemtrsungphnwkekhakbsatharnrthprachachncinodyrthsphathacikisthanemuxwnthi 12 mkrakhm ph s 2554 sungyutikhxphiphathdandinaednthiyawnannbstwrrs 21 praethscinmixanaekhttidtxkb 14 praeths makkwapraethsxunidinolk ethakbrsesiy eriyngtamekhmnalikaidaek praethsewiydnam law phma xinediy phutan enpal pakisthan xfkanisthan thacikisthan khirkissthan khaskhsthan rsesiy mxngokeliy aelaekahliehnux nxkehnuxcakni phrmaednrahwangsatharnrthprachachncinkbsatharnrthcintngxyuinnannaxanaekht praethscinmiphrmaednthangbkyaw 22 117 kiolemtr sungyawthisudinolk yxdekhaexewxrerstinthiebt chayfngthaelcinitinihhnan aemnahlieciynginmnthlkwangsi dinaedncintngxyurahwanglaticud 18 aela 54 ehnux aelalxngticud 73 aela 135 tawnxxk prakxbdwylksnaphumiphaphhlayaebb thangtawnxxk tamaenwchayfngthitidkbthaelehluxngaelathaelcintawnxxk epnthirablumtakxnnaphasungmiprachakrxasyxyuknxyanghnaaennaelakwangkhwang khnathitamchaykhxbkhxngthirabsungmxngokeliyinthangtxnehnuxnnepnthunghya txnitkhxngcinnnepndinaednhubekhaaelaaenwethuxkekharadbtaepncanwnmak thangtxnklang tawntknnepnsamehliympakaemnakhxngaemnasxngsayhlkkhxngcin idaek aemnahwngaelaaemnaaeyngsi swnaemnaxunthisakhykhxngcinidaek aemnasi aemnaokhng aemnaphrhmbutr aelaaemnaxamur thangtawntknn epnethuxkekhasakhy thioddednkhux ethuxkekhahimaly sungmicudsungsudkhxngcinxyuthangkhrungtawnxxkkhxngyxdekhaexewxrerst aelathirabsungxyuthamklangphumiphaphaehngaelng xyangechn thaelthraythakhlamaknaelathaelthrayokbipraednpyhaihyprakarhnungkhuxkarkhyaytwxyangtxenuxngkhxngthaelthray odyechphaaxyangyingthaelthrayokbi 22 thungaemwaaenwtnimkabngsungplukiwtngaetkhristthswrrs 1970 cachwyldkhwamthikhxngkarekidphayuthraykhunid aetphyaelngthiyawnankhunaelawithikarthangekstrkrrmthielwsngphlthaihekidphayufunkhunthangtxnehnuxkhxngcinthukvduibimphli caknncungaephrkracaytxipyngswnxunkhxngexechiytawnxxk rwmthngekahliaelayipun tamkhxmulkhxngsankngansingaewdlxmcin SEPA praethscinkalngklaysphaphepnthaelthrayraw 4 000 km 2 txpi 23 na karkdesaa aelakarkhwbkhummlphisidklaymaepnpraednthisakhyinkhwamsmphnthkhxngcinkbtangpraeths tharnaaekhngthikalnglalayinethuxkekhahimalyyngidnaipsukarkhadaekhlnnainprachakrcinnbhlayrxylankhn 24 praethscinmisphaphphumixakasswnihyepnvduaelngaelavdumrsumchun sungthaihekidkhwamaetktangrahwangxunhphumiinvduhnawaelavdurxn invduhnaw lmthangehnuxsungphdlngmacaklaticudsungthaihekidkhwamhnaweynaelaaehngaelng khnathiinvdurxn lmthangitsungphdmacakphunthichayfngthaelthilaticudtacaxbxunaelachumchun lksnaphumixakasincinaetktangknmakinaetlaphunthi enuxngcakphumilksnxnkwangkhwangaelasbsxnkhxngpraeths khwamhlakhlaythangchiwphaph aephndayks cinepnhnungin 17 praethsthimikhwamhlakhlaythangchiwphaphsung 25 aelatngxyuinsxngekhtchiwphaphsakhykhxngolk ekhtchiwphaphphalixarktikaelaekhtchiwphaphxinodmalaya inekhtphalixarktikcaphbstweliynglukdwynanmxyangechn ma xuth smesrc aelahnuecxrbw swnspichisthiphbinekhtxinodmalayaechn aemwdaw tunphngsali kraaet ipcnthunglingaelaexphlayspichis stwbangchnidphbinekhtchiwphaphthngsxngenuxngcakkaraephrphnthutamthrrmchatiaelakarxphyph aelakwanghruxaexntiolp hmi hmapa sukraelastwfnaethasamarthphbidinthuksphaphaewdlxmthangphumixakasaelaphumisastrthiaetktangkn aephndayksthimichuxesiyngnnphbidinbriewncakdtamaemnaaeyngsi praethscinkalngprasbpyhathikalngdaeninxyuindankarkhaspichisiklsuyphnthu thungaemwapccubncamikdhmayhamkickrrmdngklawaelwktampraethscinmipahlaypraephth khxbekhtthangtawnxxkechiyngehnuxaelatawntkechiyngehnuxnnmiphuekhaaelapasnekhtxakashnaw sungepnthixyuxasykhxngstwbangspichis rwmipthung musaelahmidaexechiy nxkcakniyngminkxikraw 120 chnid pasnchunmichnimphumepniph aethnthiodykuhlabphnpiklumimcaphwksnaelayiwbnphuekhathisungkwa paitekhtrxn sungphbmakthangtxnklangaelatxnitkhxngcin phbphrrnphuchcanwnnaphiswngthung 146 000 spichis 26 pafnekhtrxnaelapadibaelng sungthungaemwacamikhxbekhtephiyngmnthlyunnanaelaekaaihhnan aetmiphrrnphuchaelaphnthustwkhidepnhnunginsikhxngthnghmdthiphbinpraethscin 26 singaewdlxm orngnganxutsahkrrmrimfngaemnaaeyngsiinpraethscin praethscinmikarwangkdkhxbngkhbthiekiywkhxngkbthrrmchatibangchbb echn kdhmaypxngknsingaewdlxm ph s 2522 sungswnihyyudaebbmacakkdhmayshrthxemrika aetsingaewdlxmyngkhngesuxmothrmlngxyangtxenuxng 27 khnathikhxbngkhbnnkhxnkhangthicaekhmngwd aetkarbngkhbichkdhmayehlaniyngkhngimkhxydink enuxngcakchumchnhruxrthbalthxngthinmkcaplxyplalaelyxyubxykhrng khnathimungihkhwamsnickbkarphthnaesrsthkicmakkwa hlngcakkdhmaymiphlichbngkhbmanan 12 pi minkhrephiyngaehngediywincinethannthikalngmikhwamphyayamthicababdnaesiy 28 swnhnungkhxngraycaythicintxngesiyephuxaelkkbkhwamefuxngfuthiephimkhunnnkhuxkhwmesiyhaytxsingaewdlxm tamkhxmulkhxngkrathrwngthrphyakrna chawcinraw 300 lankhnkalngdumnathiimplxdphysahrbbriophkh sungthaihekidwikvtkarnkhadaekhlnnathikalngthwikhwamrunaerngyingkhun odythi 400 cak 600 nkhrthwpraethskalngkhadaekhlnna 29 30 xyangirktam dwyenginkwa 34 600 landxllarshrththilngthuninethkhonolyisaxadin ph s 2552 thaihpraethscinepnpraethsphunakarlngthunethkhonolyiphlngnganhmunewiyn 31 32 praethscinphlitknghnlmaelaaephngsuriyatxpimakthisudinolk 33 prawtisastrdubthkhwamhlkthi prawtisastrcin satharnrthcin 2455 2492 dubthkhwamhlkthi satharnrthcin 2455 2492 aela prawtisastrsatharnrthcin sun ytesnaelaeciyng ikhechk karptiwtisinih ekidkhunemuxpi ph s 2454 sinsudlnginpi ph s 2455 sungepnkarokhnlmxanackarpkkhrxngkhxngrachwngsching odykarnakhxng dr chun ytesn hwhnaphrrkhkkmintng aemwahlngcakerimkxkar sunydesncatxngliphyxxkiptangpraeths aetsunydesnkedinthangipinhlaypraethsephuxkhxradmthunsnbsnuncakkhncinophnthaelaelanaythunintangaedn odymi hwngsing shayrwmxudmkarnkhxngsunydesn epnphunathharthhar xxkptibtikarxyuphayinpraethsxikhlaykhrng sudthayaelwkarptiwtisinihksngphlsaethuxnihyhlwngthithaihpraethscinidepliynaeplngkarpkkhrxngekhasurabxbprachathipityinthisudodysaehtuthikxihekidkarokhnlmxanackhrngni hlayfaywiekhraahwanacamacakkhwamesuxmothrmkhxngsphaphsngkhmcininewlann khnathiphunapraethsinewlannkhuxckrphrrdichawaemncuklbimmixanacaelakalngphxthicabriharpraethsihdikhunid aelwyngthukprachachnmxngwarachwngskhxngchawaemncuidaeswnghapraoychncakkhncin sungtlxdrayaewlapkkhrxng 268 pi ph s 2187 2455 mikaraeyngchingxanacinklumechuxphrawngsaelaehlakhunnang ehlakhunsuk dwyehtunirasdrswnmakcungtkxyuinsphaphyakcn chawirchawnathukkhudridphasixyanghnk thukexardexaepriybcakecakhxngthidin chawtangchatiekhamakxbokyphlpraoychn aephndincinthukkhukkhamcaktangchati odyechphaachatimhaxanactawntk aela yipun cinidthasngkhramtxtankarrukrankhxngkxngkalngtangchatiepnfayaephmaodytlxd thaihkhnaptiwtiimphxictxrabxbkarpkkhrxngkhxngrachwngsching 34 satharnrthprachachncin dubthkhwamhlkthi prawtisastrsatharnrthprachachncin ehma ecxtngprakastngsatharnrthprachachncinthictursethiynxnehminaelapkkhrxngrabxbkhxmmiwnist karsurbswnihyinsngkhramklangemuxngcinyutilnginpi ph s 2492 odyphrrkhkhxmmiwnistcinekhapkkhrxngcinaephndinihy aelaphrrkhkkmintngtxnglathxyipyngekaaithwn emuxwnthi 1 tulakhm ph s 2492 ehmaecxtngprakassthapnasatharnrthprachachncin 35 hruxthieriykwa cinkhxmmiwnist hrux cinaedng 36 aephnesrsthkicaelasngkhmsungepnthiruckknwa noybaykawkraoddkhrngihy sngphlthaihmiphuesiychiwitxyangnxy 45 lankhn 37 in ph s 2509 ehmaaelaphnthmitrthangkaremuxngiderimkarptiwtithangwthnthrrm sungkinewlacnkrathngehmathungaekxsykrrminxikhnungthswrrsthdma karptiwtithangwthnthrrm sungidrbkarkratuncakkaraeyngchingxanacphayinphrrkhaelakhwamklwshphaphosewiyt naipsukhwamwunwaykhrngihyinsngkhmcin in ph s 2505 chwngthikhwamsmphnthrahwangcinkbshphaphosewiytelwraylngmakthisud ehmaaelaocw exinihl phbkbrichard niksninkrungpkkingephuxsthapnakhwamsmphnthkbshrthxemrika inpiediywknnn satharnrthprachachncinidrbkaryxmrbihekhaepnsmachikkhxngxngkhkarshprachachatiaethnthisatharnrthcin aelaepnsmachikthawrkhxngkhnamntrikhwammnkhngaehngshprachachatihlngcakehmathungaekxsykrrminpi ph s 2519 aelakarcbkumtwaekngxxfofr sungthukpranamwaepnphuthiichxanachnathiekinkwaehturahwangkarptiwtithangwthnthrrm eting esiywphingidaeyngchingxanaccakthayaththangkaremuxngthiehmawangtwiw hw kwefing xyangrwderw thungaemwaekhacaimidepnprathanphrrkhhruxpramukhaehngrth inthangptibtiaelw etingepnphunasungsudkhxngcininewlann xiththiphlkhxngekhaphayinphrrkhnaphapraethsipsukarptirupthangesrsthkickhrngsakhy hlngcaknn phrrkhkhxmmiwnistidphxnprnkarkhwbkhumehnuxchiwitpracawnkhxngphlemuxngaelakhxmmunthukyubodychawnacanwnmakidrbthidinecha sungidepnkarephimsingcungicaelaphlphlitthangekstrkrrmxyangkwangkhwang ehtukarndngklawidepliynaeplngcincakrabbesrsthkicthimikarwangaephncakswnklangmaepnesrsthkicaebbphsm sungmisphaphepntladepidephimmakkhun hruxthibangkhneriykwa tladsngkhmniym 38 aelaphrrkhkhxmmiwnistcinideriykmnxyangepnthangkarwa sngkhmniymthiepnlksnaechphaakhxngcin satharnrthprachachncinichbngkhbrththrrmnuychbbpccubnemuxwnthi 4 thnwakhm ph s 2525inpi ph s 2532 karesiychiwitkhxngecahnathithangkarphusnbsnunkarptirup hu yawpng epnkarcudchnwnkarchumnumprathwngthictursethiynxnehmin ph s 2532 xyangirktam karchumnumdngklawthukprabpramlngemuxwnthi 4 mithunayn thaihmiphuesiychiwitepncanwnmak ehtukarndngklawidrbkarraynganxyangkwangkhwangaelanaipsukarpranamaelakarlngothsthangesrsthkictxrthbalcin 39 40 elkhathikarphrrkhkhxmmiwnistcin prathanathibdieciyng ecxhmin aelanaykrthmntricu hrngci sxngxditnaykethsmntriesiyngih epnphunasatharnrthprachachncinphayhlngehtukarnethiynxnehmininchwngkhristthswrrs 1990 phayitkarbriharnganepnrayaewlasibpikhxngthngsxng smrrthnathangesrsthkickhxngcinidchwyykradbthanakhxngchawnapraman 150 lankhnkhuncakkhwamyakcnaelarksaxtrakaretibotkhxngphlitphnthmwlrwmphayinpraethsiwthi 11 2 txpi 41 42 cinekharwmkbxngkhkarkarkhaolkxyangepnthangkarinpi ph s 2544thungaemwasatharnrthprachachncincatxngkarkaretibotthangesrsthkicephuxkratunkarphthnapraeths rthbalciniderimwitkkngwlwakaretibotthangesrsthkicxyangrwderwnicamiphlkrathbindanlbtxthrphyakraelasingaewdlxmkhxngpraeths xikeruxnghnungthisrangkhwamkngwlkhuxbangphakhswnkhxngsngkhmimidrbpraoychncakkaretibotthangesrsthkickhxngpraethsxyangephiyngphx twxyanghnungkhuxchxngwangihyrahwangphunthiemuxngaelachnbth dngnn phayitelkhathikarphrrkhkhxmmiwnistcinchudpccubn prathanathibdihu cinetha aelanaykrthmntriewin eciyepa satharnrthprachachncincungiderimdaeninnoybayephuxthicahyibykpraednpyhakhxngkaraeckcaythrphyakrxyangethaethiym aetphlthixxkmannyngsamarthphbehnid 43 chawnamakkwa 40 lankhnthukbngkhbihyayxxkcakthidinkhxngtn 44 sungepnehtupktithrrmdaephuxkarphthnaesrsthkic thaihekidkaredinkhbwnprathwngaelakarclaclkwa 87 000 khrnginpi ph s 2548 45 sahrbprachakrswnihykhxngcinaelw matrthankardaeninchiwitmxngehnidwamikarphthnaxyangmak aelaerimmiesriphaphmakkhun aetkarkhwbkhumthangkaremuxngyngkhngdaeninxyutxip echnediywkbkhwamyakcninchnbth 46 swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkaremuxng si cinphingelkhathikarphrrkhkhxmmiwnistaelaprathanathibdi hli ekhxechiyngnaykrthmntri praethscinthukphicarnaodynkrthsastrhlaykhnwaepnhnunginharthkhxmmiwnistsudthay echnediywkbewiydnam ekahliehnux law aelakhiwba 47 48 49 aetkarxthibaylksnaxyangeriybngaykhxngokhrngsrangkaremuxngkhxngsatharnrthprachachncinimxacepnipidxiktngaetkhristthswrrs 1980 epntnma 50 rthbalcinidthukxthibayxyangaephrhlaywaepnkhxmmiwnistaelasngkhmniym aetyngrwmipthungephdckarebdesrc sungyngkhngehluxkarkhwbkhumxyanghnkinhlayphunthi thimichuxesiyngidaek xinethxrent sux esriphaphinkaraesdngxxk siththixnamyecriyphnthu aelaesriphaphinkarnbthuxsasnathaihprachachnbangswnimehndwyemuxethiybkbnoybaypidpraethssungdaeninmacnthungklangkhristthswrrs 1970 aelw karepidesriinsatharnrthprachachncinsngphlthaihbrryakaskarbriharpraethsldradbkarcakdkhwbkhumlngkwaaetkxn aetkynghangcakesriprachathipityhruxsngkhmprachathipitysungekidkhuninyuorphruxxemrikaehnuxodyechphaadanesriphaphkhxngprachachnswnihy aelasphaprachachnaehngchati hnwyngansungsudkhxngrth thukxthibaywaepnhnwyngan prathbtrayang 51 taaehnngthangkaremuxngkhxngphrrkhkhxmmiwnistcinaelaphunarthbalmkthbsxnkn tngaetyukhkhxngprathanathibdi eciyng ecxhmin epntnma prathanathibdikhxngsatharnrthprachachncinmkdarngtaaehnngepnelkhathikarphrrkhkhxmmiwnistcinxiktaaehnnghnungdwy brihar swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidnitibyyti dubthkhwamhlkthi sphaprachachnaehngchaticin mhasalaprachachninpkking thiprachumkhxngsphaprachachnaehngchati rththrrmnuysatharnrthprachachncinbyytiwapraethscinpkkhrxngdwyrabxbephdckarprachathipitykhxngpwngchn 人民民主专政 52 praethsxyuphayitkarpkkhrxngkhxngphrrkhkhxmmiwnistcin sungxanackhxngphrrkhnnxyuphayitbyytikhxngrththrrmnuycin 53 rabbkaremuxngnnepnaebbkracayxanacxxkcaksunyklangxyangmak 54 odymikrabwnkarprachathipitythicakdmakphayinphrrkhaelainradbhmuban thungaemwakarthdlxngehlanicathukthaihesiyhayodykarchxrasdrbnghlwng praethscinmiphrrkhkaremuxngxunxyubangphrrkh sungthukklawthunginpraethswaepnphrrkhprachathipity sungmiswnrwminsphaprachachnaehngchati NPC aelasphathipruksathangkaremuxngkhxngcin CPPCC khnanimikarphlkdnbangxyangephuxihekidesrithangkaremuxng odymikareluxktngthimikarkhdkhanxyangepidephyinradbhmubanaelaemuxng 55 56 aelainsphanitibyytikidaesdngihehnkaryunynkhwamkhidinbangkhrng xyangirktam phrrkhkhxmmiwnistyngkhngkhwbkhumehnuxkaraetngtngrthbalxyangmiprasiththiphaph enuxngcakkarimmikhuaekhngthimikhwamhmay phrrkhkhxmmiwnistcungchnakareluxktngxyangkhadlxyekuxbcathukkhrng khwamkngwlthangkaremuxnginpraethscinrwmipthungkarldchxngwangthiephimmakkhunrahwangkhnrwykbkhncn aelakartxsukarchxrasdrbnghlwnginhmuphunarthbal 57 radbkarihkarsnbsnunrthbalaelakarbriharcdkarinpraethscinnbwasungthisudaehnghnunginolk odymiprachakrthung 86 aesdngkhwamphungphxickbsingthiekidkhunphayinpraeths aelaesrsthkickhxngchatitamkarsarwckhxngsankwicyphiwemuxpi ph s 2551 58 tulakar dubthkhwamhlkthi salprachachnsungsudaehngchati swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkaraebngekhtkarpkkhrxng dubthkhwamhlkthi ekhtkarpkkhrxngkhxngcin satharnrthprachachncinmixanackarpkkhrxngehnux 22 mnthl aelathuxwaithwnepnmnthlthi 23 khxngtn thungaemwacayngimmixanackarpkkhrxngehnuxithwnsungpccubnxyuphayitkarpkkhrxngkhxngsatharnrthcin karxangsiththiehnuxdinaednkhxngsatharnrthprachachncinthukkhdkhanodysatharnrthcin 59 nxkcakniyngaebngekhtkarpkkhrxngepnekhtpkkhrxngtnexng 5 aehng aetlaaehngmichuxtamchnklumnxythixasyxyunn ethsbalnkhr 4 aehng aelaekhtbriharphiess 2 aehng sungmisiththipkkhrxngtnexngxyuinradbhnung dinaednehlanixacthukeriykrwmknwa cinaephndinihy sungmkykewnhxngkngaelamaekakhwamsmphnthrahwangpraethsdubthkhwamhlkthi khwamsmphnthrahwangpraethskhxngsatharnrthprachachncin khwamsmphnthkbrachxanackrithy karthutthangkarithyidsthapnakhwamsmphnththangkarthutkbsatharnrthprachachncinxyangepnthangkar emuxwnthi 1 krkdakhm ph s 2518 sungkhwamsmphnthkhxngthng 2 praethsdaeninmadwykhwamrabrunbnphunthankhxngkhwamesmxphakh ekharphsungknaelakn imaethrkaesngkickarphayinsungknaelakn aelaxyuphayithlkkarkhxngphlpraoychnrwmknephuxtharngiwsungkhwammnkhng sntiphaph aelaesthiyrphaphkhxngphumiphakh khwamrwmmuxknkhxngthng 2 iddaeninmaxyangiklchidmaodytlxd aetemuxsinsudsngkhrameynemuxcinsamarthidsthapnakhwamsmphnthkbxaesiynthukpraethsaelw khwamsakhykhxngpraethsithytxcininthangyuththsastridldlngipcakedim khwamsmphnthinpccubncungidenndankarkhaaelaesrsthkicbnphunthankhxngphlpraoychntangtxbaethnepnhlkithyaelacinimmipyhahruxkhxkhdaeyngid thitkthxdmacakprawtisastr karipmahasukhxngphunaradbsungsudkidepnipxyangdiying odyechphaakaresdc eyuxncinxyangepnthangkarkhxngsmedcphranangeca phrabrmrachininath emuxeduxntulakhm pi 2543 karesdc eyuxncinkhxngphrabrmwngsanuwngsithymiswnsakhyxyangyingtxkaresrimsrangaelakrachbkhwamsmphnthaelakhwamrwmmuxrahwangsxngpraethsihaennaefnyingkhun rwmthngkarsngesrimmitrphaphaelakhwamekhaicrahwangprachachnkhxngsxngpraethsxikdwy karemuxngpccubnkhwamsmphnthithy cin mikhwamiklchidknmakkhuninthukdan thngkrxbthwiphakhi phhuphakhi aelaewthiphumiphakh echn karprachumxaesiynaelacin xaesiyn 3 ARF ASEM epntn inkareyuxncinemuxeduxnsinghakhm 2544 thangithyaelacintangehnphxngthicamungphthnakhwamsmphnthaelakhxbkhaykhwamrwmmuxrahwangknihkwangkhwangyingkhuninlksnakhxngkhwamepnhunswnthangyuththsastr kareyuxncinkhxngnaykrthmntriprasbkhwamsaerchlaydan echn khwamrwmmuxdanyaesphtid dankarengin karkhlng phanichynawi rwmthngidlngnamkhwamrwmmuxdanwthnthrrmrahwangithy cin aelabnthukkhwamekhaicwadwykarcdtngsphathurkicithy cinemuxpi 2548 sungepnpikhrbrxb 30 pikhxngkarsthapnakhwamsmphnththangkarthutxyangepnthangkarrahwangpithyaelacin thngsxngpraethscamikarcdkickrrmechlimchlxngrwmknepncanwnmak ephuxaesdngihehnthungkhwamsmphnththiaenbaennaelaiklchidknepnphiessrahwangthngsxngpraeths xathi karaelkepliynkareyuxninradbphuna odynaykrthmntriithy ph t th thksin chinwtr idedinthangeyuxncin xyangepnthangkaremuxeduxnkrkdakhm 2548 ephuxrwmchlxnginkickrrmtang thirthbalithy aelarthbalcinrwmkncdkhunthipraethscin karcdkickrrmchlxngrwm karcdthahnngsuxthiraluk karcdngansaysmphnthsxngaephndin aelakaraelkepliyneyawchn epntnlasud naykrthmntriidedinthangeyuxnnkhrhnanhning emuxwnthi 30 31 tulakhm 2549 ephuxekharwmkarprachumsudyxdxaesiyn cinsmyphiess thicdkhuninoxkasthixaesiynaelacinchlxngkhwamsmphnthkhrbrxb 15 pi odyidphbharuxkbphunaradbrthbalaelaradbthxngthinkhxngcin rwmthungphunaxik 9 praethskhxngxaesiyn sungkareyuxnprasbphlsaercxyangdi esrsthkicaelakarkhaswnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidemuxwnthi 18 mithunayn 2546 idmikarlngnamkhwamtklngerngldphasisinkhaphkaelaphlimrahwangithy cin sungchwyldxupsrrkhdanphasiinkarkhasinkhaphkaelaphlim sinkhaphikdphasi 07 08 thngpraethsithy aela cin mikhwamphrxminkarldphasixyuaelw sungidmiphlykewnphasisahrbsinkha 116 raykar inphikdphasi 07 08 tngaetwnthi 1 tulakhm 2546 karkhaithy aela cin inpi 2548 mimulkha 20 343 2 landxllarshrth ephimkhunrxyla 33 31 praethsithysngxxk 9 183 4 landxllarshrthaelanaekha 11 159 8 landxllarshrth karkhaithy aela cin inpi 2549 mimulkha 25 154 6 landxllarshrth ephimkhunrxyla 23 75 praethsithysngxxk 11 708 9 landxllarshrth aelanaekha 13 445 7 landxllarshrthsinkhathithangkarcinnaekhacakithythisakhymakthisudkhux sayxakasaelaekhruxngsathxnsyyanthangxakas phlastik mnsapahlng khxmphiwetxraelaswnprakxb idoxd thransisetxraelaxupkrnkungtwna aephngwngcriffa imthieluxyaelw swnsinkhathicinsngxxkmaithythisakhy phlitphnthehlkkungsaercrup phlitphnthaephnehlkridrxn ekhruxngxupkrniffasahrbothrsphthhruxothrelkhaebbichsay engin takwkarlngthunkhxngithyincinemuxpi 2548 ithylngthunincinrwm 95 90 landxllarshrth odylngthuninxutsahkrrmxaharstw thyphuch farmstw mxetxriskh orngaerm ranxahar karnwdaephnithy swnkarlngthunkhxngcininithyinpiediwkn cinlngthuninithyrwm 2 286 landxllarshrth odylngthuninkickarxutsahkrrmeba xutsahkrrmekhmiphnth kradas aelaphlastik aelaxutsahkrrmolhaphunthankarlngthunthicinidrbxnumticakrthbalcinmicanwnthngsin 15 okhrngkar prakxbdwykickarkxsrang karkha thnakhar karaeprrupolha karthxngethiyw xsngharimthrphy saykarbin ekhruxngckr ranxahar aelachinswnxielkthrxniks karthharswnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkarthxngethiywswnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidsphaphthangkarthutodysngekhp noybaythangkarthutkhxngcin noybaythangkarthutkhxngcin khwamsmphnthrahwangcinkbxemrika yipun aelarsesiy khwamsmphnthrahwangcinkbxemrika khwamsmphnthrahwangcinkbyipun khwamsmphnthrahwangcinrsesiy xngkhkarrahwangpraethskbcin xaesiynkbcin xngkhkarkhwamrwmmuxaehngesiyngihkbcin shprachachatikbcin xngkhkarexepkkbcin xngkhkarkarkhaolkkbcinkxngthphdubthkhwamhlkthi kxngthphpldplxyprachachn tngaetkxtngepnsatharnrthprachachncinemuxpi ph s 2492 kxngthphkhxngpraethscinidetibotxyangrwderwkxngthpherux tarwcmixawuthinkhxtklngthiaethcringkhxngkxngthphaedng pccubnsatharnrthprachachncinepnkxngthphthiihythisudinolksungxawuththiminnswnihycamacakpraethsrsesiy cinephimkalngthangthharsungepnxndb 1 khxngexechiyaelaxndbthi 4 khxngolk hlngcakkarlmslaykhxngshphaphosewiytthaihsthanakhxngyukhhlngsngkhramolk hruxthieriykknwayukhsngkhrameynidyutilng idsngphlihkhwkhxngkarepnmhaxanacidepliynaeplngipshrthxemrikaexngprarthnathicaepnkhwxanackhwediywinolkodydaeninyuththsastrthimungipsukhwamepnmhaxanacchatiediyw inkhnaediywknpraethsthiskyphaphxyangcinidphyayamthicaphthnatnexngipsupraethsmhaxanac odykarerngphthnahlay dan aelathikhadimidnnkhux karphthnaihkxngthphmiskyinkardaeninsngkhramodykarprbprungihkxngthphihmikhwamthnsmyinchwng 10 pi aerknn phykhukkhamhlkkhxngcinnnmungipthishphaphosewiyt inkhnathipyhaithwnyngepneruxngthimikhwamsakhyinradbta txmainchwng ph s 2538 2539 kh s 1995 1996 pyhaekidkhunbriewnekaaithwn enuxngcakmikarepliynaeplngphayin thaihthisthangkhxngkarphthnakxngthphmungipsukarrxngrbphykhukkhamthiekidcakkarphyayamaeyktwkhxngithwntngaet ph s 2542 kh s 1999 epntnma kxngkalngthangbkidrbxawuthaelayuthothpkrnphiessthiihm aelahlakhlaythicinphlitexngekhapracakar echn rththnghlk rththngsaethinnasaethinbk rthsayphanlaeliyngphl punihyxttacr xawuthnawithiphunsuxakas rabbpxngknphythangxakas khxmphiwetxr rabbsuxsarphandawethiym xupkrnsuxsarxun klxngmxngklangkhun xakasyanirkhnkhb UAV l swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidesrsthkicdubthkhwamhlkthi esrsthkiccin skyphaphthangesrsthkic xtrakarecriykaretibotkhxngesrsthkiccinodythnakharolk tngaeterimkxtngpraethsinpi ph s 2492 cnthungplay ph s 2521 satharnrthprachachncinichrabbesrsthkicaebbwangaephncakswnklangehmuxnosewiyt immiphakhexkchnhruxrabxbthunniym ehma ecxtng erimichnoybaykawkraoddikl ephuxphlkdnpraethsihklayepnsngkhmkhxmmiwnistthithnsmyaelakawhnathangxutsahkrrm aetnoybayniklbthukmxngwaepnkhwamlmehlwthngthangesrsthkicaelamnusythrrm 60 hlngcakthiehmaesiychiwitaelasinsudkarptiwtithangwthnthrrm eting esiywphing aelaphunacinrunihmiderimptirupesrsthkicaelaichrabxbesrsthkicaebbphsmthiihkhwamsakhykbthunniymmakkhun dwynoybaythiwa 1rabxb 2rabb xakhartladhlkthrphyesiyngihinyanthurkicekhtphutng esiyngih tngaeterimmikarepidesrithangesrsthkicinpi 2521 esrsthkickhxngcinsungnaodykarlngthunaelakarsngxxk 61 etibotkhunthung 70 etha 62 aelaklayepnmhaxanacthangesrsthkicthietiboterwthisud 63 pccubn cinmicidiphi nominal sungepnxndbsamkhxngolkthi 30 lanlanhywn 4 4 lanlandxllarshrth aetrayidtxhwmikhaechliyephiyng 3 300 dxllarshrth cungyngkhngtamhlngpraethsxunxiknbrxy 64 xutsahkrrmkhnpthmphumi thutiyphumi aela ttiyphumi mixtraswnrxyla 11 3 48 6 aela 40 1 tamladb aelahakwddwykhwamethaethiymknkhxngxanacsux cincamiesrsthkicihyepnthisxngrxngcakshrthxemrikaethann 65 cinepnsmachikkhxngxngkhkarkarkhaolkaelaepnpraethsthimimulkhathangkarkhasungepnxndbsamrxngcak shrthxemrikaaelaeyxrmnidwymulkhakarkharahwangpraeths 2 56 lanlandxllar mulkhakarsngxxk 1 43 lanlandxllar xndbsxng aelamulkhakarnaekha 1 13 lanlandxllar xndbsam cinmimulkhaenginsarxngrahwangpraethsmakthisudinolk makkwa 1 9 lanlandxllar 66 aelaepnhnunginpraethsyxdniymkhxngkarlngthuncaktangchati odysamarthdungenginlngthunmakkwa 8 hmunlandxllarinpi 2550 ephiyngpiediyw 67 68 karphthnaxutsahkrrmkhxngcin esnthangrthifinpraethscin esnthangrthifkhwamerwsung HSR khxngpraethscin rthifitdininesiyngih emuxraw klangeduxnmithunaynthiphanma mikarwiphaksinhnngsuxphimphcinwadwy karthbthwnaelapraeminkarphthnaxutsahkrrmcintngaettnstwrrsthi 20 cnpccubn aelaepriybethiybkbkarphthnaxutsahkrrmhlngepidpraethsptirupesrsthkic sungmihlakhlaykhwamehnthinasnicthiithyxactxngsuksa ephuxnamaichepnpraoychntxkarkahndnoybayhruxyuththsastrinkarphthnaxutsahkrrmaelakarlngthunkhxngpraethsenuxngcakpraethsciniderimphthnatamaebbchbbxutsahkrrmihm ptiwtixutsahkrrmkhrngthi 1 pramanrxykwapithiaelw inchwngewlaiklekhiyngkbpraethsyipunaelapraethsithy aelaekidkarchangkngnepnewlahlaysibpicwbcnklangstwrrsthi 20 aelaekuxbhyudsnithpraman 30 pi esrcaelwichewlaxik 20 pi inkarphthnaaebbkawkraoddcnkrathngepnphunainxutsahkrrmaelaethkhonolyiinhlay dankhxngolknkwichakarcindngklawmikhwamehnwa thicinsamarthphthnacnepnechnni ekidcakkraaeskhwamkhid 2 kraaes kraaesaerk cinidwangphunthanxutsahkrrmhnkiwtngaettnaelaimekhylathing echn xutsahkrrmehlk ekhruxngckrkl ekhmi cungklayepnphunthanrxngrbaelapraknkarphthna kraaesthisxng inchwngthicinepidpraethsihm wadwyaenwthangthicanaekhaethkhonolyismyihm miklumhnungehnkhlxytamkhaaenanakhxngpraethsthiphthnaaelwsmynnwa khwrthicaphthnatamkhntxn enuxngcakethkhonolyicinkhnannlahlngxyumak cungeluxknaekhaethkhonolyiaelaphlitphnththixyuinradbkxnhnasmynn 5 10 pithungaemethkhonolyithicinichinkhnanncalahlnginsaklolk aetthuxwathnsmymaksahrbcin inkarphlitaelacahnayintladkhxngcin sungrbkhwamniymsungmak echn rthynt ckryanynt ekhruxngichiffainkhrweruxnkhnaediywkn kmixikklumhnungthiehnwa phunthanthangwichakaraelaethkhonolyicinphrxmxyuaelw cungeluxkthicakawkraoddodysuxethkhonolyithithnsmythisud n khnann echn inxutsahkrrmthiekiywkbethkhonolyichiwphaph ethkhonolyixielkthrxniksaelakarsuxsar ethkhonolyixwkas xutsahkrrmehlk praktinphayhlngwa thngsxngklumidphbcudbrrcbkninchwngsinstwrrsthi 20 aelanamasungkhwamrwmmuxinkarphthnaethkhonolyiaelaxutsahkrrmxikralxkdngthiehnknkhnaniphlaelasphaphkhxngkarphthnaethkhonolyiaelaxutsahkrrmkhxngcinthieraidehnthukwnni nkwichakarcinswnihymxngwaepnphlekidcakkarpuphunthanthangwichakaraelakarphthnaxutsahkrrmhnktngaetsmyaerk klayepnhlkpraknsnbsnunihxutsahkrrmtang thngxutsahkrrmeba ekhruxngichiffa yanynt ihphthnaxyubnkhakhxngtnexng imwacaepnwtthudib echn ehlkaelaolhaxun phlastik aelaekhmi thiepnphunthannaipaeprruptxcncinsamarthphungphatnexngidinradbsungdngthiepnxyu aelaepnphunthaninkarphthnaethkhonolyiaelasiththibtrtrasinkhakhxngtnexng karthxngethiyw rthbal ithyaelacinidthakhwamtklngwadwykhwamrwmmuxdankarthxngethiyw emuxeduxnsinghakhm 2536 ephuxsngesrimkhwamrwmmuxdankartladaelakarsngesrimkarthxngethiywrahwang praeths xyangirktam rthbalcinidxnuyatihchawcinedinthangthxngethiywnxkpraethsodyihxyuphayitkarkhwbkhumkhxngrthbalethann praethsithyepnklumaerkrwmkbsingkhopraelamaelesiythiidrbxnuyatihchawcin edinthangxxkipthxngethiywthwrcin aelacanwnnkthxngethiywcinthiedinthangmapraethsithyechliyephimsungkhunepnladb tharayidihaekpraethsxyangmak odyinkhnaediywkn canwnnkthxngethiywchawithythiedinthangmaethiywcinkephimmakkhun odypi 2557 nkthxngethiywithyipethiywcincanwn 613 100 khn khrng inpi 2557 minkthxngethiywcinedinthangippraethsithycanwn 4 422 100 khn khrng cinepnpraethsthiminkthxngethiyweyxathisudipethiywithyokhrngsrangphunthankarkhmnakhm aela othrkhmnakhm khmnakhm swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidothrkhmnakhm swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidwithyasastraelaethkhonolyi dubthkhwamhlkthi withyasastraelaethkhonolyikhxngcin withyasastraelaethkhonolyicin epnsingthinasnicaelanasuksaxyangmak withyasastraelaethkhonolyicinecriykawhnamakxntawntkhlayrxypi singpradisthbangxyangnnkhncinkhidkhnidkxnchawtawntkthungkwahnungphnpi aetnaesiydaythierarueruxngehlaninxymak ephraaeratangodnwthnthrrmtawntkkhrxbngadwyknthngsinkhwamkhid khwamechux aelaprchyacin echn hyanghyin xnkaenidmatngaetsmyobran epnpccyhlkkhxngyukhefuxngfuthang withyasastraelaethkhonolyikhxngchawcininsmyrachwngssxng aelakhwamecriyinchwngni idsngphltangtxcinmakmay echn sphaphesrsthkicefuxngfu siththistritkta epntn karsuksa swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidsatharnsukh dubthkhwamhlkthi satharnsukhinpraethscin aela brikarsukhphaphinpraethscin swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidprachakrechuxchati swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidcinepnpraethsexkphaphthimihlaychnchati rthbalcindaeninnoybaythangchnchatithiih chnchatitang mikhwamesmxphakh smansamkhkhiaelachwyehluxsungknaelakn ekharphaelakhumkhrxngsiththiesriphaphinkarnbthuxsasnaaelakhnbthrrmeniymkhxngchnchatiswnnxyrabbpkkhrxngtnexnginekhtchnchatiswnnxyepnrabbkaremuxngxnsakhyxyanghnungkhxngcin khux ihthxngthithimichnchatiswnnxytang xyurwm knichrabbpkkhrxngtnexng tngxngkhkrpkkhrxngtnexngaelaichsiththixanacpkkhrxngtnexng phayitkarnathiepnexkphaph khxngrth rthpraknihthxngthithipkkhrxngtnexngptibtitamkdhmayaelanoybaykhxngrthtamsphaphthiepncringinthxngthinkhxngtn fukxbrmecahnathiradbtang bukhlakrthangwichakaraela krrmkrthangethkhnikhchnidtang khxngchnchatiswnnxyepncanwnmak prachachn chnchatitang inthxngthithipkkhrxngtnexngkbprachachnthwpaeraethsrwmsunykalngdaenin karsrangsrrkhsngkhmniymthithnsmy erngphthnaesrsthkicaelawthnthrrminthxngthithi pk khrxngtnexngiherwkhunaelasrangsrrkhthxngthithipkkhrxngtnexngkhxngchnchatiswnnxythismansamkhkhiknaelaecriyrungeruxng phayitkarnakhxngphrrkhkhxmmiwnistcinrahwangkarptibtiepnewlahlaysibpi phrrkhkhxmmiwnistcinsungepnphrrkhrthbal khxngcinidkxrupkhunsungthrrsnaaelanoybayphunthanekiywkbpyhathangchnchatihlayprakarthisakhyidaek karkaenid karphthnaaelakarsuyslaykhxngchnchatinnepnkrabwnkarthang prawtisastrxnyawnan pyhachnchaticadarngxyuepnewlanan rayasngkhmniymepnrayathichnchatitang rwmknphthnaaelaecriyrungeruxng pccy rwmknrahwangchnchatitang caephimmakkhunxyangtxenuxng aetlksnaphiessaelakhx aetktangrahwangchnchatitang cadarngxyutxip pyhachnchatiepnswnhnungkhxngpyhathwsngkhm miaetaekpyhathwsngkhmihlulwng ipethann pyhathangchnchaticungcaidrbkaraekikhxyangmikhntxn miaetinpharkicrwmkn thisrangsrrkhsngkhmniymethann pyhathangchnchatikhxngcininpccubncungcaidrbkar aekikhxyangmikhntxnid chnchatitang imwamiprachakrmakhruxnxy miprawtiyawhruxsnaelamiradb karphthnasunghruxta tangkekhysrangkhunupkarephuxxarythrrmkhxngpituphumi cungkhwrmikhwam esmxphakhthngnn khwresrimsrangkhwamsamkhkhixnyingihyrahwangprachachnchnchatitang ihaennaefnyingkhunaelarksaexkphaphaehngchati karphthnaesrsthkicxyangkhnanihyepnpharahnathimulthanaehngsngkhmniym aelak epnpharahnathimulthankhxngnganchnchatikhxngcininkhntxnpccubn chnchatitang txngchwy ehluxsungknaelaknephuxbrrlusungkhwamkawhnaaelakhwamecriyrungeruxngrwmknkarpkkhrxngtnexnginekhtchnchatiswnnxyepnkhunupkarxnyingihykhxngphrrkhkhxmmiwnistcinthimitxthvsdichnchatikhxnglththimarks aelaepnrabxbmulthaninkaraekpyhachnchatikhxngcinkarphyayamsrangkhbwnecahnathichnchatiswnnxykhnadihykhnadhnungthimithngkhunthrrm aelakhidkhwamsamarthepnhnathithisakhythisudinkarthanganthangchnchatiihdiaelaaekpyhathangchnchatiihlulwngippyhathangchnchatikbpyhathangsasnamkcaphsmphsanxyudwykninthxngthibang aehng khnacdkarkbpyhathangchnchati yngtxngsngektptibtitamnoybaythangsasna khxngrthxyangthwdanaelathuktxngnxkcakni inkhnaediywknkbthiphyayamsngesrimkhwamkawhnathangesrsthkic wthnthrrm karsuksatlxdcnpharkicxun khxngekhtchnchatiswnnxy ykradbchiwitthang wtthuaelawthnthrrmkhxngprachachnchnchatiswnnxyxniphsalsungrwmthngchawsasnadwyihsungkhun rthbalcinyngsnicekharphkhwamechuxthuxthangsasnakhxngchnchatiswnnxyaelarksa mrdkthangwthnthrrmkhxngchnchatiswnnxyepnphiess sarwc ekbsasm suksa cdihepn raebiybaelacdphimphcahnaymrdkthangwthnthrrmaelasilpaphunemuxngkhxngchnchatitang sungrwmthngwthnthrrmthangsasnadwy rthbalyngidlngthunepncanwnmakephuxsxmaesm wdwaxaramaelasingpluksrangthangsasnaxnsakhythimikhunkhathangprawtisastraelawthnthrrminekhtchnchatiswnnxy sasna dubthkhwamhlkthi sasnainpraethscin swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidprachachncinmithngsin 56 chnepha swnihynbthuxsasnaphuthth odynbthuxnikaymhayanaelawchryanodynbthuxpnipkblththikhngcuxaelalththietakwa 300 lankhn nxknnnbthuxnikayethrwath minbthuxsasnaxislamkwa 11 lankhn aelanbthuxsasnakhristxik5 2 lankhn phasa dubthkhwamhlkthi phasainpraethscin phasacinepnphasaekaaekaelaepnphasathikhnichmakthisudphasahnung epnphasahlkthikhncinichknxyu phasamatathankhxngphasacin khux phasacinklang sungepnphasathichawhnichknodythwipepnphasaklangthiichinkarsuxsarrahwangphunthitang aelainchnephatang khxngcinaemchawcinthukkhnsamarthichphasacinid aetcakkarthipraethscinmixanaekhtthikwangkhwangthaihthxngthintang miphasaphudthiaetktangkn odyphasaphudthiichkninaetlathxngthunkhux phasathin sungepnphasathiichtidtxknechphaainthxngthun phasathxngthunkhxngcinthiichxyuinpccubnnimihlayphasa echn phasaehnux phasaxu phasaesiyng phasakan phasaaekha phasahmin phasaeywthnghmdniphasaehnuxepnphasathimikarichknmakthisud emuxngihy duraychuxthnghmdthiraychuxemuxngincineriyngtamcanwnprachakr xndbemuxngkhnadihy 20 emuxngaerk cdxndbtamcanwnprachakr kila dubthkhwamhlkthi cininoxlimpik aela cininpharalimpik futbxl dubthkhwamhlkthi smakhmfutbxlcin futbxlthimchaticin aela futsxlthimchaticin swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidmwysakl dubthkhwamhlkthi smakhmmwysaklcin aela mwysaklincin swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidwthnthrrmdubthkhwamhlkthi wthnthrrmcin sthaptykrrm swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidwrrnkrrm swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniiddntri aela nadsilp swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidxahar dubthkhwamhlkthi xaharcin swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidsuxsarmwlchn dubthkhwamhlkthi suxsarmwlchninsatharnrthprachachncin swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidwnhyud dubthkhwamhlkthi raychuxwnsakhykhxngsatharnrthprachachncin wnkhunpiihm 元旦 wntruscin 春节 wnechngemng 清明节 wnaerngngan 劳动节 wnihwbacang 端午节 wnihwphracnthr 中秋节 wnchati 国庆节 69 swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidduephim praethscinsunybrikarkhxmulthurkicithyincin phuththsasnainpraethscin silpwthnthrrmcinhmayehtu in ekhtbriharphiess hxngkngaelamaekayngkhngmikarichxksrcintwetmepnxksrthangkar The area given is the official United Nations figure for the mainland and excludes Hong Kong Macau and Taiwan 4 It also excludes the Trans Karakoram Tract 5 800 km2 2 200 sq mi Aksai Chin 37 244 km2 14 380 sq mi and other territories in dispute with India The total area of China is listed as 9 572 900 km2 3 696 100 sq mi by the Encyclopaedia Britannica 5 For further information see Territorial changes of the People s Republic of China xangxing Law of the People s Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language Order of the President No 37 Gov cn subkhnemux 27 April 2010 For purposes of this Law the standard spoken and written Chinese language means Putonghua a common speech with pronunciation based on the Beijing dialect and the standardized Chinese characters President Xi is making great attempts to Sinicize Marxist Leninist Thought with Chinese characteristics in the political sphere states Lutgard Lams Examining Strategic Narratives in Chinese Official Discourse under Xi Jinping Journal of Chinese Political Science 2018 volume 23 pp 387 411 at p 395 China People s Republic of 1982 rev 2004 Constitute subkhnemux 25 August 2019 Demographic Yearbook Table 3 Population by sex rate of population increase surface area and density PDF UN Statistics 2007 subkhnemux 31 July 2010 China Encyclopaedia Britannica subkhnemux 16 November 2012 karpraeminprachakrolk ph s 2560 ESA UN org custom data acquired via website United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division subkhnemux 10 September 2017 Population density people per sq km of land area IMF subkhnemux 16 May 2015 China Economic Update December 2019 Cyclical Risks and Structural Imperatives PDF openknowledge worldbank org World Bank p 21 subkhnemux 3 January 2020 The Gini coefficient a measure of overall income inequality declined to 0 462 in 2015 and has since risen to 0 467 in 2018 Figure 27 Higher income inequality is partly driven by unequal regional income distribution The eastern coastal regions have been the driver of China s rapid growth due to its geographic location and the early introduction of reforms As a result the eastern coastal region is now home to 38 percent of the population and its per capita GDP was 77 percent higher than that of the central western and northeastern regions in 2018 This gap widened further in the first three quarters of 2019 This is in part due to a disproportionate slowdown in interior provinces which are more dependent on commodities and heavy industry The slowdown has been negatively affected by structural shifts especially necessary cuts in overcapacity Figure 28 Human Development Report 2020 PDF phasaxngkvs United Nations Development Programme December 15 2020 subkhnemux December 15 2020 GDP expands 11 4 percent fastest in 13 years Chinadaily net 24 January 2008 Missing or empty url help access date requires url help Rivers and Lakes China org cn subkhnemux 15 June 2009 Country profile China BBC News 1 July 2009 subkhnemux 14 July 2009 Altucher James 8 January 2010 There s no stopping China New York Post subkhnemux 2 August 2010 Muldavin Joshua 9 February 2006 From Rural Transformation to Global Integration The Environmental and Social Impacts of China s Rise to Superpower Carnegie Endowment for International Peace subkhnemux 17 January 2010 Lt Colonel USAF Uckert Merri B April 1995 China as an Economic and Military Superpower A Dangerous Combination PDF Maxwell Air Force Base Alabama Air War College Air University 33 Cite journal requires journal help Bergsten C Fred Gill Bates Lardy Nicholas R Mitchell Derek 17 April 2006 China The Balance Sheet What the World Needs to Know about the Emerging Superpower Illustrated Hardcover ed PublicAffairs p 224 ISBN 9781586484644 The People s Republic of China 7 September 2005 Foreign amp Commonwealth Office Field Listing Disputes international CIA World Factbook Population by Sex Rate of Population Increase Surface Area and Density PDF Demographic Yearbook 2005 UN Statistics Division subkhnemux 25 March 2008 United States Encyclopedia Britannica subkhnemux 25 March 2008 China Tajikistan sign border agreement Beijing hit by eighth sandstorm BBC news Retrieved 17 April 2006 The gathering sandstorm Encroaching desert missing water The Independent 9 November 2007 Himalaya glaciers melting much faster Msnbc msn com 24 November 2008 Biodiversity Theme Report Environment gov au 10 December 2009 subkhnemux 27 April 2010 26 0 26 1 David Leffman Simon Lewis Jeremy Atiyah Rough guide to China subkhn 24 4 2011 Ma Xiaoying 2002 2000 Environmental Regulation in China Rowman amp Littlefield Publishers Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Unknown parameter month ignored help Sinkule Barbara J Implementing Environmental Policy in China Praeger Publishers 1995 ISBN 0 275 94980 X Ma Jun Li Naomi 2006 Tackling China s Water Crisis Online www chinadialogue net subkhnemux 18 February 2007 CS1 maint multiple names authors list link 300 million Chinese drinking unsafe water People s Daily Online 23 December 2004 subkhnemux 27 March 2009 By LISA FRIEDMAN of ClimateWire 25 March 2010 China Leads Major Countries With 34 6 Billion Invested in Clean Technology The New York Times subkhnemux 27 April 2010 Black Richard 26 March 2010 China steams ahead on clean energy BBC News subkhnemux 27 April 2010 Bradsher Keith 30 January 2010 China leads global race to make clean energy New York Times Esherick Joseph W 1976 Reform and revolution in China the 1911 revolution in Hunan and Hubei Berkeley University of California Press ISBN 978 0 520 03084 8 The Chinese people have stood up UCLA Center for East Asian Studies Retrieved 16 April 2006 Smith Joseph and Davis Simon 2005 2005 The A to Z of the Cold War Issue 28 of Historical dictionaries of war revolution and civil unrest Volume 8 of A to Z guides Scarecrow Press publisher ISBN 0 8108 5384 1 9780810853843 Akbar Arifa 17 September 2010 Mao s Great Leap Forward killed 45 million in four years London The Independent subkhnemux October 30 2010 Hart Landsberg Martin and Burkett Paul China and Socialism Market Reforms and Class Struggle Retrieved 30 October 2008 Youngs R The European Union and the Promotion of Democracy Oxford University Press 2002 ISBN 978 0 19 924979 4 Carroll J M A Concise History of Hong Kong Rowman amp Littlefield 2007 ISBN 978 0 7425 3422 3 Nation bucks trend of global poverty 11 July 2003 China Daily China s Average Economic Growth in 90s Ranked 1st in World 1 March 2000 People s Daily China worried over pace of growth BBC Retrieved 16 April 2006 China Migrants Students Taiwan Migration News January 2006 In Face of Rural Unrest China Rolls Out Reforms The Washington Post 28 January 2006 Frontline The Tank Man transcript Frontline PBS 11 April 2006 subkhnemux 12 July 2008 Randall Hoven 7 November 2007 American Thinker Americanthinker com subkhnemux 14 July 2009 Text t ignored help Cienciala Anna 1996 The Rise and Fall of Communist Nations 1917 1994 Retrieved 16 October 2008 Espinosa Juan Carlos Civil Society in Cuba The logic of emergence in comparative perspective Retrieved 16 October 2008 Boum Aomar 1999 Journal of Political Ecology Case Studies in History and Society Retrieved 5 May 2007 BBC Country Report China BBC News subkhnemux 14 July 2009 CONSTITUTION OF THE PEOPLE S REPUBLIC OF CHINA People s Daily Online subkhnemux 2009 11 23 The People s Republic of China is a socialist state under the people s democratic dictatorship led by the working class and based on the alliance of workers and peasants Constitution of the People s Republic of China English people com cn subkhnemux 14 July 2009 CFR org CFR org subkhnemux 27 April 2010 Unknown Author 2003 Beijingers Get Greater Poll Choices China Daily subkhnemux 18 February 2007 Lohmar Bryan and Somwaru Agapi Does China s Land Tenure System Discourage Structural Adjustment 1 May 2006 USDA Economic Research Service Accessed 3 May 2006 China sounds alarm over fast growing gap between rich and poor Retrieved 16 April 2006 22 July 2008 22 July 2008 PEWresearch org PEWresearch org subkhnemux 27 April 2010 Gwillim Law 2 April 2005 Provinces of China Retrieved 15 April 2006 China s Great Leap Forward The University of Chicago Chronicle 14 03 1996 Check date values in date help China must be cautious in raising consumption China Daily Retrieved on February 8 2009 China jumps to world s No 3 economy The Australian Retrieved on January 21 2009 GDP growth 1952 2007 Chinability Retrieved on 2008 10 16 China s GDP grows by seven year low of 9 in 2008 Xinhua News Agency Retrieved on January 27 2009 World Economic Outlook Database International Monetary Fund April 2008 Retrieved on 27 July 2008 China forex reserves exceed 1 9 trillion U S dollars Xinhua 14 October 2008 Retrieved on 21 November 2008 FDI doubles despite tax concerns Ministry of Commerce of the People s Republic of China 19 February 2008 Retrieved 26 July 2008 wlc2china khxmulpraethscin http www gov cn zhengce content 2017 11 30 content 5243579 htmhnngsuxxanephimChang Jung 1992 Wild Swans Doubleday ISBN 0385425473 Farah Paolo Five Years of China s WTO Membership EU and US Perspectives on China s Compliance with Transparency Commitments and the Transitional Review Mechanism Legal Issues of Economic Integration Kluwer Law International Volume 33 Number 3 pp 263 304 2006 Abstract Heilig Gerhard K China Bibliography Online 2006 2007 Lynch Michael 1998 People s Republic of China 1949 90 Trafalgar Square Publishing ISBN 0 340 68853 X Murphey Rhoads 1996 East Asia A New History University of Michigan Press ISBN 0 321 07801 2 Sang Ye 2006 China Candid The People on the People s Republic University of California Press ISBN 0 520 24514 8 Selden Mark 1979 The People s Republic of China Documentary History of Revolutionary Change New York Monthly Review Press ISBN 0853455325 Terrill Ross 2003 The New Chinese Empire And What It Means For The United States New York Basic Books ISBN 0 465 08412 5 Thurston Anne F 1994 China Bound A Guide to Academic Life and Work in the PRC Washington National Academies Press ISBN 0 309 04932 6 aehlngkhxmulxunkhunsamarthhakhxmulekiywkb praethscin idodykhnhacakokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmay cakwikiphcnanukrm hnngsux cakwikitara khakhm cakwikikhakhm khxmultnchbb cakwikisxrs phaphaelasux cakkhxmmxns enuxhakhaw cakwikikhaw aehlngeriynru cakwikiwithyalypraethscin cakewbistkrathrwngtangpraeths praethscin khxmulkarthxngethiywcak wikithxngethiywekhathungcak https th wikipedia org w index php title praethscin amp oldid 9266480, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม