fbpx
วิกิพีเดีย

ประเทศเวียดนาม

เวียดนาม (เวียดนาม: Việt Nam [viət˨ nam˧] เหฺวียดนาม) มีชื่ออย่างเป็นทางการคือ สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม (เวียดนาม: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ก่ง ฮหว่า สา โห่ย จู๋ เหงีย เหวียต นาม) เป็นประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งอยู่ทางด้านตะวันออกสุดของคาบสมุทรอินโดจีน มีประชากรประมาณ 94.6 ล้านคนใน พ.ศ. 2559 ทำให้มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 15 ของโลกและมากเป็นอันดับ 9 ของเอเชีย มีพรมแดนติดกับประเทศจีน ทางทิศเหนือ ประเทศลาว และประเทศกัมพูชา ทางทิศตะวันตก และอ่าวตังเกี๋ย ทะเลจีนใต้ อ่าวไทย ทางทิศตะวันออกและใต้ มีเมืองหลวงชื่อฮานอยตั้งแต่เวียดนามเหนือและใต้รวมกันใน พ.ศ. 2519 เมืองใหญ่สุดในประเทศคือนครโฮจิมินห์

สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (เวียดนาม)
คำขวัญĐộc lập – Tự do – Hạnh phúc
ดกเหฺลิบ ตึซอ หั่ญฟุก (เหนือ) ดกเหฺลิบ ตึยอ หั่ญฟุก (ใต้)
("เอกราช อิสรภาพ ความสุข")
ที่ตั้งของ ประเทศเวียดนาม  (เขียว)

ในอาเซียน  (เทาเข้ม)  —  [คำอธิบายสัญลักษณ์]

เมืองหลวงฮานอย
21°2′N 105°51′E / 21.033°N 105.850°E / 21.033; 105.850
เมืองใหญ่สุดนครโฮจิมินห์
10°48′N 106°39′E / 10.800°N 106.650°E / 10.800; 106.650
ภาษาราชการภาษาเวียดนาม
การปกครองรัฐเดี่ยว มากซ์-เลนิน พรรคเดียว สาธารณรัฐสังคมนิยม
• เลขาธิการพรรค
เหงียน ฟู้ จ่อง
เหงียน ซวน ฟุก
• รองประธานาธิบดี
ดั่ง ถิ หง็อก ถิ่ญ
ฝั่ม มิญ จิ๊ญ
• ประธานสมัชชาแห่งชาติเวียดนาม
เวือง ดิ่ญ ฮเหวะ
ประวัติศาสตร์
• สถาปนาราชวงศ์แรก
ศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสตกาล
1 มิถุนายน พ.ศ. 2345
6 มิถุนายน พ.ศ. 2427
• เอกราชจากฝรั่งเศส
2 กันยายน พ.ศ. 2488
• การประชุมเจนีวา (แยกประเทศ)
21 กรกฎาคม พ.ศ. 2497
30 เมษายน พ.ศ. 2518
• รวมประเทศ
2 กรกฎาคม พ.ศ. 2519
พื้นที่
• รวม
331,699 ตารางกิโลเมตร (128,070 ตารางไมล์) (อันดับที่ 66)
6.38
ประชากร
• สำมะโนประชากร 2562
96,208,984 (อันดับที่ 15)
295.0 ต่อตารางกิโลเมตร (764.0 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 29)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)2563 (ประมาณ)
• รวม
$1.047 ล้านล้าน (อันดับที่ 23)
$10,755 (อันดับที่ 106)
จีดีพี (ราคาตลาด)2563 (ประมาณ)
• รวม
$340.602 พันล้าน (อันดับที่ 35)
$3,498 (อันดับที่ 115)
จีนี (2561) 35.7
ปานกลาง
HDI (2562) 0.704
สูง · อันดับที่ 117
สกุลเงินด่อง (₫) (VND)
เขตเวลาUTC+7
• ฤดูร้อน (DST)
UTC+7
ขับรถด้านขวามือ
รหัสโทรศัพท์84
โดเมนบนสุด.vn

ทางเหนือของเวียดนามเคยเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิจีนกว่าพันปี ตั้งแต่ 111 ปีก่อนคริสต์ศักราชถึง ค.ศ. 939 รัฐแรกเริ่มของเวียดนามก่อตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี 939 หลังเวียดนามชนะจีน(มองโกล)ในยุทธนาวีแม่น้ำบักดั่ง เวียดนามและจักรพรรดิเวียดนามก็เจริญรุ่งเรืองและเริ่มแผ่ขยายอิทธิพลเข้าไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จนกระทั่งตกเป็นอินโดจีนของฝรั่งเศสของฝรั่งเศสในช่วงกลางศตวรรษที่ 19

หลังจากการยึดครองของญี่ปุ่นใน พ.ศ. 2483 เวียดนามสู้รบกับฝรั่งเศสในสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง 2 กันยายน โฮจิมินห์ประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม ในปี พ.ศ. 2497 เวียดนามชนะผรั่งเศสอย่างเด็ดขาดในยุทธการที่เดียนเบียนฟู และทำให้เวียดนามแยกเป็นสองประเทศคือเวียดนามเหนือ (สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม) และ เวียดนามใต้ (สาธารณรัฐเวียดนาม) ต่อมาความขัดแย้งระหว่าง 2 ประเทศทวีความรุนแรงจนกลายเป็นสงครามเวียดนามตั้งแต่ พ.ศ. 2498 – 2518

ประเทศเวียดนามรวมประเทศและอยู่ภายใต้รัฐบาลคอมมิวนิสต์ แต่ยังมีความยากจนและโดดเดี่ยวทางการเมืองใน พ.ศ. 2529 พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามเริ่มต้นบูรณะเศรษฐกิจและการเมืองทำให้เวียดนามเริ่มเข้าร่วมกับเศรษฐกิจโลก ในปี พ.ศ. 2543 ได้มีการสร้างความสัมพันธ์ทางการทูตกับทุกประเทศ และตั้งแต่ พ.ศ. 2543 อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจของเวียดนามนั้นถือว่าเป็นประเทศที่มีอัตราการเติบโตสูงสุดในโลก การบูรณะเศรษฐกิจประสบความสำเร็จทำให้เข้าร่วมกับองค์การการค้าโลกใน พ.ศ. 2550 และนอกจากนี้เวียดนามยังเป็นสมาชิกของความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิกและองค์การระหว่างประเทศของกลุ่มประเทศที่ใช้ภาษาฝรั่งเศสด้วย

ชื่อ

คำว่า "เวียดนาม" หรือ "เหวียดนาม" (Việt Nam, /viə̀t naːm/, เหวียดนาม) คืออีกชื่อหนึ่งของ "นามเหวียด" (Nam Việt นามเหวียด; จีน: 南越; พินอิน: Nányuè; แปลว่า "เวียดใต้") โดยเป็นชื่อที่เริ่มใช้ตั้งแต่สมัยราชวงศ์เจี่ยว (Nhà Triệu; 家趙, หญ่าเจี่ยว) ในช่วงศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล หรือช่วงระหว่างปีพ.ศ. 344 ถึง 443 คำว่า "เหวียด" (Việt)' เดิมเป็นชื่อย่อของ บั๊กเหวียด (Bách Việt บ๊าก เหฺวียด; จีน: 百越; พินอิน: Bǎiyuè; แปลว่า "ร้อยเวียด") ซึ่งเป็นคำที่ใช้เรียกกลุ่มชนที่เคยอาศัยอยู่บริเวณทางใต้ของจีนและทางเหนือของเวียดนาม

ประวัติศาสตร์

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์เวียดนาม

สมัยก่อนประวัติศาสตร์

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมดงเซิน
 
กลองมโหระทึกสำริด

เป็นอารยธรรมก่อนประวัติศาสตร์ในเวียดนามมีชื่อเสียงมากโดยเฉพาะอารยธรรมยุคหินใหม่ ที่มีหลักฐานคือกลองมโหระทึกสำริด และชุมชนโบราณที่ดงเซิน เขตเมืองแทงหวา ทางใต้ของปากแม่น้ำแดง สันนิษฐานว่าบรรพบุรุษของชาวเวียดนามโบราณผสมผสานระหว่างชนเผ่ามองโกลอยด์เหนือจากจีนและใต้ ซึ่งเป็นชาวทะเล ดำรงชีพด้วยการปลูกข้าวแบบนาดำและจับปลา และอยู่กันเป็นเผ่า บันทึกประวัติศาสตร์ยุคหลังของเวียดนามเรียกยุคนี้ว่าอาณาจักรวันลาง มีผู้นำปกครองสืบต่อกันหลายร้อยปีเรียกว่า กษัตริย์หุ่ง แต่ถือเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์

สมัยประวัติศาสตร์

เวียดนามเริ่มเข้าสู่ยุคประวัติศาสตร์หลังจากตอนใต้ของจีนเข้ารุกรานและยึดครองดินแดนแถบลุ่มแม่น้ำแดง จากนั้นไม่นานจักรพรรดิจิ๋นซีซึ่งเริ่มรวมดินแดนจีนสร้างจักรวรรดิให้เป็นหนึ่งเดียว โดยได้ยกทัพลงมาและทำลายอาณาจักรของพวกถุกได้ ก่อนผนวกดินแดนลุ่มแม่น้ำแดงทั้งหมด ให้ขึ้นตรงต่อศูนย์กลางการปกครองหนานไห่ ที่เมืองพานอวี่หรือกว่างโจวในมณฑลกวางตุ้งปัจจุบัน หลังสิ้นสุดราชวงศ์ฉิน ข้าหลวงหนานไห่คือจ้าวถัว ประกาศตั้งหนานไห่เป็นอาณาจักรอิสระ ชื่อว่า หนานเยว่ หรือ นามเหวียต ในสำเนียงเวียดนามซึ่งเป็นที่มาของชื่อเวียดนามในปัจจุบัน ก่อนกองทัพฮั่นเข้ายึดอาณาจักรนามเหวียด ได้ในปี พ.ศ. 585 และผนวกเป็นส่วนหนึ่งของจีน ใช้ชื่อว่า เจียวจื้อ ขยายอาณาเขตลงใต้ถึงบริเวณเมืองดานังในปัจจุบัน และส่งข้าหลวงปกครองระดับสูงมาประจำ เป็นช่วงเวลาที่ชาวจีนนำวัฒนธรรมจีนทางด้านต่าง ๆ ไปเผยแพร่ที่ดินแดนแห่งนี้ พร้อมเก็บเกี่ยวผลประโยชน์ทรัพยากรจากชาวพื้นเมืองหรือชาวเวียดนามจนนำไปสู่การต่อต้านอย่างรุนแรงหลายครั้งเช่น:

  • วีรสตรีในนาม ฮายบาจึง ได้นำกองกำลังต่อต้านการปกครองของจีน แต่ปราชัยในอีก 3 ปีต่อมาและตกเป็นส่วนหนึ่งของจีน
  • นักโทษปัญญาชนชาวจีนนามว่า หลีโบน ร่วมมือกับปัญญาชนชาวเวียดนามร่วมทำการปฏิวัติ ก่อตั้งราชวงค์หลี ขนานนามแคว้นว่า วันซวน แต่พ่ายแพ้ในที่สุด

การปกครองของจีนในเวียดนามขาดตอนเป็นระยะตามสถานการณ์ในจีนเอง ซึ่งเป็นโอกาสให้ชาวพื้นเมืองในเวียดนามตั้งตนเป็นอิสระ ในช่วงเวลาที่เวียดนามอยู่ใต้การปกครองของราชวงศ์ถาง พุทธศาสนาเริ่มเข้าสู่เวียดนาม เมืองต้าหลอหรือฮานอย เป็นเมืองใหญ่ที่สุดเป็นศูนย์กลางการค้าการเดินทางของชาวจีนและอินเดีย พระสงฆ์และนักบวชในลัทธิเต๋าจากจีนเดินทางเข้ามาอาศัยในดินแดนนี้ ต่อมาราชวงศ์ถางได้เปลี่ยนชื่อเขตปกครองนี้ใหม่ว่า อันหนาน (หรืออันนัม ในสำเนียงเวียดนาม) หลังปราบกบฏชาวพื้นเมืองได้ แต่ถือเป็นช่วงเวลาสุดท้ายที่จีนครอบครองดินแดนแห่งนี้

  • พ.ศ. 1498 - 1510 ราชวงศ์โง--หลังจากการล่มสลายของราชวงศ์ถางของจีน นายพลโงเกวี่ยนผู้นำท้องถิ่นในเขตเมืองฮวาลือ ทางใต้ของลุ่มแม่น้ำแดง ขับไล่ชาวจีนได้ แล้วจึงก่อตั้งราชวงศ์โงเปลี่ยนชื่อประเทศว่า ไดเวียด หลังจากจักรพรรดิสวรรคต อาณาจักรแตกแยกออกเป็น 12 แคว้น มีผู้นำของตนไม่ขึ้นตรงต่อกัน
  • พ.ศ. 1511 - 1523 ราชวงศ์ดิงห์--ขุนศึกดิงห์โบะหลิง แม่ทัพของราชวงศ์โง สามารถรวบรวมแคว้นต่าง ๆ เข้าด้วยกัน เปลียนชื่อประเทศเป็น

ไดโก่เวียด เริ่มสร้างระบบการปกครองแบบจีนมากกว่ายุคก่อนหน้า และตั้งตนเป็น จักรพรรดิดิงห์เตียน หรือ ดิงห์เตียนหว่าง เสมือนจักรพรรดิจิ๋นซีผู้รวบรวมจีน ถือเป็นการเริ่มใช้ตำแหน่งจักรพรรดิหรือ หว่างเด๋ ในเวียดนามเป็นครั้งแรก

  • พ.ศ. 1524-1552 ราชวงศ์เตี่ยนเลหรือเลยุคแรก--มเหสีของจักรพรรดิดิงห์โบะหลิง ได้ขับไล่รัชทายาทราชวงศ์ดิงห์ สถาปนาพระสวามีใหม่คือขุนศึกเลหว่านเป็นจักรพรรดิเลด่ายแห่ง โดยพยายามสร้างความมั่นคงด้วยการฟื้นฟูความสัมพันธ์กับราชวงศ์ซ่งของจีนและปราบปรามกบฏภายใน แต่ก็ไม่รอดพ้นการรัฐประหาร สมัยนี้พุทธศาสนาและลัทธิเต๋ารุ่งเรืองมากและได้รับความเลื่อมใสศรัทธาในหมู่ชนชั้นสูงมาก

ราชวงศ์ยุคใหม่

  • พ.ศ. 1552-1768 ราชวงศ์หลี--หลี กง อ่วนมีอำนาจในราชสำนักฮวาลือ เมื่อขึ้นครองราชย์ ทรงย้ายเมืองหลวงไปที่ ทังลอง (ฮานอย) ทรงสร้างวัดขึ้น 150 แห่ง ในปี 1070 นำระบบการสอบจอหงวนมาใช้ ก่อตั้งมหาวิทยาลัยวันเหมียว ให้ความรู้เกี่ยวกับวรรณคดีขงจื้อ เพื่อสอบเข้ารับราชการในระบบจอหงวน แต่ขุนนางยังมีจำนวนน้อย ส่วนหนึ่งเป็นเชื้อสายผู้มีอิทธิพลในหัวเมือง ต่อมาทรงพระนามว่า หลีไถโต๋ สมัยหลีเป็นสมัยที่พระพุทธศาสนามีอิทธิพลต่อการเมืองการปกครองและสังคมมาก ที่ปรึกษาราชการในบางสมัยเป็นพระสงฆ์ จักรพรรดิราชวงศ์หลีช่วงหลังสร้างวัดขนาดใหญ่ขึ้นหลายแห่ง และสละราชสมบัติออกผนวช เป็นสาเหตุให้การบริหารราชการเริ่มตกอยู่ในอำนาจของเครือญาติพระชายามาจากตระกูลที่มั่งคั่งในหัวเมือง ผู้ปกครององค์สุดท้ายเป็นเด็กหญิงที่ได้รับการตั้งเป็นจักรพรรดินี พระนามว่าหลีเจี่ยว การบริหารราชการตกอยู่ในอำนาจของญาติวงศ์พระชนนีซึ่งเป็นขุนศึกมีกองกำลังทหารอยู่ในมือ เช่นเจิ่นถูโดะ ซึ่งก่อรัฐประหารยึดอำนาจจากราชวงศ์หลีในที่สุด
  • พ.ศ. 1768-1943 ราชวงศ์เจิ่น--เจิ่นถูโดะญาติของพระชายาจักรพรรดิก่อรัฐประหาร ยึดอำนาจท่ามกลางสถานการณ์กบฏและการรุกรานจากข้าศึกต่างชาติ จากนั้นได้อภิเษกสมรสกับพระนางเจียว ฮว่าง จักรพรรดินีองศ์สุดท้ายของราชวงศ์หลีแล้วยกหลานขึ้นเป็นจักรพรรดิองค์แรกของราชวงศ์เจิ่น สมัยเจิ่นเวียดนามต้องเผชิญกับศึกสงครามโดยตลอด ที่ร้ายแรงที่สุดคือการรุกรานจากพวกมองโกลและจัมปา สมัยเจิ่นก็เริ่มให้ความสำคัญกับอารยธรรมจีนมากกว่ายุคก่อนหน้าโดยเฉพาะด้านภูมิปัญญาและอักษรศาสตร์ รวมถึงการบริหารราชการแบบจีน ในสมัยนี้มีการประมวลพงศาวดารชาติเป็นครั้งแรก ชื่อว่า ด่ายเหวียตสือกี๋ หรือ บันทึกประวัติศาสตร์มหาอาณาจักรเวียด โดยราชบัณฑิต เลวันฮึว นอกจากนี้ยังเริ่มมีการประดิษฐ์อักษรของเวียดนามที่เรียกว่า อักษรโนม ขึ้นเป็นครั้งแรก
  • พ.ศ. 1943-1971 ราชวงศ์โห่--โห่กุ๊ยลี ญาติของพระชายาจักรพรรดิราชวงศ์เจิ่น สร้างฐานอำนาจของตนด้วยการเป็นแม่ทัพทำศึกกับพวกจามทางใต้ ต่อมาก่อรัฐประหารยึดอำนาจจากจักรพรรดิราชวงศ์เจิ่นและพยายามกำจัดเชื้อสายราชวงศ์ที่หลงเหลืออยู่ จากนั้นขึ้นครองราชย์ ตั้งทายาทของตนเป็นจักรพรรดิต่อมา ราชนิกูลราชวงศ์เจิ่นได้ขอความช่วยเหลือไปยังจีน ทำให้จีนส่งกองทัพเข้ามาล้มล้าง ราชวงศ์โห่ แต่สุดท้ายก็ไม่มอบอำนาจให้แก่ราชวงศ์เจิ่น และยึดครองเวียดนามแทนที่
  • การกู้เอกราชและก่อตั้ง ราชวงศ์เล (ยุคหลัง) พ.ศ. 1971-2331 เล่เหล่ย ชาวเมืองแทงหวา ทางใต้ของฮานอย ได้รวบรวมสมัครพรรคพวกตั้งตนขึ้นเป็นผู้นำเวียดนาม ขับไล่จีนออกจากเวียดนามได้สำเร็จ ต่อมาในปี พ.ศ. 1971 เลเหล่ยขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิองค์ใหม่ สถาปนา ราชวงศ์เล ขึ้น มีราชธานีที่ฮานอยหรือทังลองและราชธานีอีกแห่งคือที่เมืองแทงหวา (ทันห์ว้า) หรือ ราชธานีตะวันตก ซึ่งเป็นถิ่นฐานเดิมของเลเหล่ยและตระกูลเล ต่อมาเลเหล่ยได้รับการถวายพระนามว่า เลไถโต๋

ราชวงศ์เลช่วงแรกเป็นช่วงสร้างความมั่นคงและฟื้นฟูประเทศในทุกด้าน โดยเฉพาะในสมัยเลไถโต๋หรือเลเหล่ย เช่นการสร้างระบบราชการ จัดสอบคัดเลือกขุนนาง ตรากฎหมายใหม่ แบ่งเขตการปกครองใหม่ ฟื้นฟูการเกษตร รวมถึงการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตกับจีนทำให้เวียดนามเข้าสู่ยุคสงบสุขปลอดจากสงครามอีกครั้ง

หลังสมัยเลเหล่ย เริ่มเกิดความขัดแย้งระหว่างขุนนางพลเรือนกับบรรดาขุนศึกที่ร่วมทัพกับเลเหล่ยในการสู้รบกับจีน ความขัดแย้งบานปลายจนนำไปสู่การแบ่งพรรคแบ่งพวกในหมู่ข้าราชสำนัก จนเกิดการรัฐประหารครั้งแรกของราชวงศ์เลใน พ.ศ. 2002 มีการประหารพระชนนีและจักรพรรดิขณะนั้น ต่อมาบรรดาขุนนางจึงสนับสนุนให้ราชนิกูลอีกพระองค์หนึ่งมาเป็นจักรพรรดิแทน ต่อมาคือจักรพรรดิเลแถงตง (พ.ศ. 2003-2040)

รัชกาลจักรพรรดิเลแถงตงถือว่ายาวนานและรุ่งเรืองที่สุดยุคหนึ่งในประวัติศาสตร์เวียดนาม มีการปฏิรูปประเทศหลายด้านโดยยึดรูปแบบจีนมากกว่าเดิม ทั้งระบบการสอบรับราชการที่จัดสอบครบสามระดับตั้งแต่อำเภอจนถึงราชธานี จำนวนขุนนางเพิ่มขึ้นทวีคูณและทำให้ระบบราชการขยายตัวมากกว่ายุคสมัยก่อนหน้า นอกจากนั้นยังมีการประมวลกฎหมายใหม่พระองค์ทรงสร้างเวียดนามให้เป็นมหาอำนาจและเป็นศูนย์กลางด้วยการทำสงครามกับเพื่อนบ้านที่มักขัดแย้งกับเวียดนามคือจัมปาและลาว อิทธิพลของเวียดนามรับรู้ไปจนถึงหัวเมืองเผ่าไทในจีนตอนใต้และล้านนา หลังรัชกาลนี้ราชวงศ์เลเริ่มประสบปัญหาความขัดแย้งในหมู่ขุนนาง เชื้อพระวงศ์ ปัญหาเศรษฐกิจจนที่สุดก็ถูกรัฐประหารโดยขุนศึกหมักดังซุง ในปี พ.ศ. 2071 เชื้อพระวงศ์ราชวงศ์เลหลบหนีด้วยการช่วยเหลือของขุนศึกตระกูลเหวียนและจิ่ง ที่มีอิทธิพลในราชสำนักมาแต่แรก

ราชวงศ์เลเริ่มการฟื้นฟูกอบกู้อำนาจคืนโดยมีแม่ทัพเป็นคนตระกูลเหวียนและจิ่ง ทำสงครามกับราชวงศ์หมักจนถึงปี พ.ศ. 2136 จึงสามารถยึดเมืองทังลองคืนได้และฟื้นฟูราชวงศ์เลปกครองเวียดนามต่อไป

ยุคแตกแยกเหนือ-ใต้

  • หลังการฟื้นฟูราชวงศ์เลขึ้นได้ ขุนศึกตระกูลจิ่งตั้งตนเป็นผู้สำเร็จราชการ และให้ขุนศึกตระกูลเหวียนไปปกครองเขตชายแดนใต้บริเวณเมืองด่งเหยลงไปถึงบริเวณเมืองดานังในปัจจุบัน ขุนศึกตระกูลจิ่งตั้งตนเป็น เจ้าสืบตำแหน่งผู้สำเร็จราชการ ในตระกูลของตนเอง ขุนศึกตระกูลเหวียนจึงประกาศไม่ยอมรับการปกครองของตระกูลจิ่งจนเกิดสงครามครั้งใหม่ต่อมาอีกหลายสิบปี เวียดนามแบ่งแยกเป็นสองส่วน ส่วนเหนือ คือ เวียดนามเหนือ อยู่ในการปกครองของราชวงศ์เลและเจ้าตระกูลจิ่ง มีศูนย์กลางที่ทังลอง ส่วนใต้ คือ เวียดนามใต้ มีตระกูลเหวียนปกครอง มีศุนย์กลางที่เมืองฝูซวนหรือเว้ในปัจจุบันตลอดมา

จักรวรรดิเวียดนาม

ดูบทความหลักที่: ราชวงศ์เตยเซิน และ ราชวงศ์เหวียน
  • พ.ศ. 2316 เกิดกบฏนำโดยชาวนาสามพี่น้องที่หมู่บ้านเตยเซินขึ้นในเขตเมืองบิ่งดิ่ง เขตปกครองของตระกูลเหวียน และสามารถยึดเมืองฝูซวนได้ องค์ชายเหงวียนแอ๋ง เชื้อสายตระกูลเหวียนหลบหนีลงใต้ออกจากเวียดนามไปจนถึงกรุงเทพฯ ก่อนกลับมารวบรวมกำลังเอาชนะพวกเตยเซินได้

องค์ชายเหงวียนแอ๋งหรือเหงวียนฟุกอ๊าน (องเชียงสือ) ผู้นำตระกูลเหงวียน ซึ่งตั้งตนเป็นจักรพรรดิองค์ใหม่แห่งราชวงศ์เหงวียน ในปี พ.ศ. 2345 สถาปนาราชธานีใหม่ที่เมืองเว้ แทนที่ทังลอง ซึ่งถูกเปลี่ยนชื่อเป็น ฮานอย

องค์ชายเหงวียนแอ๋งหรือจักรพรรดิยาลอง จักรพรรดิพระองค์แรกของราชวงศ์เหวียนเริ่มฟื้นฟูประเทศ เวียดนามมีอาณาเขตใกล้เคียงกับปัจจุบัน ดินแดนภาคใต้ขยายไปถึงปากแม่น้ำโขงและชายฝั่งอ่าวไทย ทรงรักษาสัมพันธ์กับชาวตะวันตกโดยเฉพาะชาวฝรั่งเศสที่ช่วยรบกับพวกเตยเซิน นายช่างชาวฝรั่งเศสช่วยออกแบบพระราชวังที่เว้ และ ป้อมปราการเมืองไซ่ง่อน

ราชวงศ์เหงวียนรุ่งเรืองที่สุดในสมัยจักรพรรดิมินหมั่ง จักรพรรดิองค์ที่สอง ทรงเปลี่ยนชื่อประเทศเป็น ด่ายนาม ขยายแสนานุภาพไปยังลาวและกัมพูชา ผนวกกัมพูชาฝั่งตะวันออก ทำสงครามกับสยามต่อเนื่องเกือบยี่สิบปี แต่ภายหลังต้องถอนตัวจากกัมพูชาหลังถูกชาวกัมพูชาต่อต้านอย่างรุนแรง

สมัยนี้เวียดนามเริ่มใช้นโยบายต่อต้านการเผยแพร่คริสต์ศาสนาของบาทหลวงชาวตะวันตก มีการจับกุมและประหารบาทหลวงชาวตะวันตกอย่างต่อเนื่อง รวมถึงชาวเวียดนามที่นับถือคริสต์ศาสนา จนถึงรัชกาลจักรพรรดิองค์ที่ 4 คือจักรพรรดิตึดึ๊ก ทรงต่อต้านชาวคริสต์อย่างรุนแรงต่อไป จนในที่สุดบาทหลวงชาวฝรั่งเศสขอความช่วยเหลือจากรัฐบาลของตนให้ช่วยคุ้มครอง พ.ศ. 2401 เรือรบของกองทัพเรือฝรั่งเศสเข้ามาถึงน่านน้ำเมืองดานัง (หรือตูราน) ฐานทัพเรือใกล้เมืองหลวงเว้ นำไปสู่การสู้รบกันของทั้งฝ่าย

ต่อมากองกำลังฝรั่งเศสได้บุกโจมตีดินแดนภาคใต้บริเวณปากแม่น้ำโขงและยึดครองพื้นที่ได้เกือบทั้งหมด จักรพรรดิตึดึ๊กจึงต้องยอมสงบศึกและมอบดินแดนภาคใต้ให้แก่ฝรั่งเศส ชาวเวียดนามเริ่มต่อต้านการยึดครองของฝรั่งเศสแต่ไม่อาจต่อสู้กับแสนยานุภาพทหางทหารที่เหนือกว่าได้ ฝรั่งเศสจึงเข้าควบคุมเวียดนามอย่างจริงจังมากขึ้นและแบ่งเวียดนามออกเป็น 3 ส่วน คืออาณานิคมโคชินจีน ในภาคใต้ เขตอารักขาอันนัม ในตอนกลาง และ เขตอารักขาตังเกี๋ยในภาคเหนือ และเวียดนามยังมีจักรพรรดิเป็นประมุขเช่นเดิม แต่ต้องผ่านการคัดเลือกโดยข้าหลวงฝรั่งเศส และมีฐานะเป็นสัญลักษณ์ อำนาจในการบริหารการคลัง การทหาร และ การทูตเป็นของฝรั่งเศส ถือว่าเวียดนามสิ้นสุดฐานะเอกราชนับแต่นั้น

ยุคอาณานิคม

ดูบทความหลักที่: อินโดจีนฝรั่งเศส

ฝรั่งเศสแสวงหาผลประโยชน์จากการปกครองเวียดนามทางด้านเศรษฐกิจ เวียดนามเป็นแหล่งปลูกข้าวและพืชเศรษฐกิจใหม่ ๆ เช่นกาแฟ และยางพารา ส่งออกไปยังฝรั่งเศสและเป็นวัตถุดิบแก่โรงงานในฝรั่งเศส ที่ดินในเวียดนามถูกยึดและตกเป็นของชาวฝรั่งเศส และเริ่มอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในเวียดนาม ขณะเดียวกันก็ส่งเสริมการศึกษาและวัฒนธรรมฝรั่งเศสให้แพร่หลายในเวียดนาม ชาวเวียดนามส่วนหนึ่งได้รับการศึกษาแบบใหม่และเริ่มต้องการอิสระในการทำงานและมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศ นำไปสู่การก่อตัวของกลุ่มชาตินิยมต่าง ๆ ที่เข้มแข็งที่สุดคือพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีนที่ตั้งขึ้นโดยโฮจิมินห์ ในปี พ.ศ. 2473 และต่อมาปรับเปลี่ยนเป็น กลุ่มเวียดมินห์ ได้นำชาวนาก่อการต่อต้านฝรั่งเศสในชนบท

ยุคเอกราช

ดูบทความหลักที่: เวียดนามเหนือ และ เวียดนามใต้

พ.ศ. 2488 โฮจิมินห์รับมอบอำนาจจากจักรพรรดิบ๋าวได่และรับตำแหน่งประธานาธิบดีคนแรกหลังประกาศเอกราช แต่หลังจากนั้นฝรั่งเศสได้กลับเข้ามาขับไล่รัฐบาลของโฮจิมินห์และไม่ยอมรับเอกราชของเวียดนาม นำไปสู่สงครามจนในที่สุดฝรั่งเศสพ่ายแพ้แก่กองกำลังเวียดมินห์ที่ค่ายเดียนเบียนฟู ในปี พ.ศ. 2497 และมีการทำสนธิสัญญาเจนีวา ของประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ยอมรับเอกราชของเวียดนาม แต่สหรัฐอเมริกาและชาวเวียดนามในภาคใต้บางส่วนไม่ต้องการรวมตัวกับรัฐบาลของโฮจิมินห์ ต่อมาได้ก่อตั้งดินแดนเวียดนามภาคใต้เป็นอีกประเทศหนึ่ง คือ สาธารณรัฐเวียดนาม (เวียดนามใต้) มีเมืองหลวงคือ ไซ่ง่อน ใช้เส้นละติจูดที่ 17 องศาเหนือแบ่งแยกกับเวียดนามส่วนเหนือใต้การปกครองของโฮจิมินห์ (เวียดนามเหนือ)

สงครามเวียดนาม

ดูบทความหลักที่: สงครามเวียดนาม

เวียดนามเหนือไม่ยอมรับสถานภาพของเวียดนามใต้ ขณะที่สหรัฐอเมริกาได้ให้การช่วยเหลือทางทหารแก่เวียดนามใต้อย่างต่อเนื่อง รวมถึงการส่งทหารมาประจำในเวียดนามใต้เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เวียดนามเหนือประกาศทำสงครามเพื่อขับไล่และ ปลดปล่อย เวียดนามใต้จากสหรัฐอเมริกาและรวมเข้าเป็นประเทศเดียวกัน พร้อมให้การสนับสนุนกลุ่มชาวเวียดนามใต้ที่ต่อต้านสหรัฐอเมริกา (เวียดกง) ในการทำสงคราม

การรบส่วนใหญ่กลายเป็นการรบระหว่างทหารสหรัฐอเมริกาและพันธมิตรจากต่างประเทศ กับกองกำลังเวียดกงและเวียดนามเหนือ ทั้งในชนบทและการโจมตีในเมือง แม้สหรัฐอเมริกาได้ทุ่มเทแสนยานุภาพอย่างเต็มที่แต่ก็ไม่อาจทำให้สงครามยุติลงได้ หลังการรุกโจมตีครั้งใหญ่ของเวียดนามเหนือและเวียดกงในปี พ.ศ. 2511 ที่เมืองเว้และเมืองหลักอื่น ๆ ในเวียดนามใต้ สหรัฐอเมริกาเริ่มเตรียมการถอนกำลังจากเวียดนามใต้และให้เวียดนามใต้ทำสงครามโดยลำพัง

สหรัฐอเมริกาถอนทหารจากเวียดนามใต้อย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2516 กองกำลังเวียดนามเหนือและเวียดกงจึงสามารถรุกเข้ายึดไซ่ง่อนและเวียดนามใต้ได้ทั้งหมดในปี พ.ศ. 2518 การรวมเวียดนามทั้งสองส่วนเข้าด้วยกันเกิดขึ้นในวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2519 และเปลี่ยนชื่อประเทศเป็น สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม นับแต่นั้น

หน่วยงานราชการและการเมือง

1.การเมืองของเวียดนามมีเสถียรภาพ เนื่องจากมีพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม เป็นองค์กรที่มีอำนาจ สูงสุดเพียงพรรคการเมืองเดียว ผูกขาดการชี้นำภายใต้ระบบผู้นำร่วม (collective leadership) ที่คานอำนาจระหว่างกลุ่มผู้นำ ได้แก่

  • กลุ่มปฏิรูป ที่สนับสนุนการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจ นำโดยอดีตนายกรัฐมนตรี ฟาน วัน ขาย
  • กลุ่มอนุรักษนิยม ซึ่งต่อต้านหรือชะลอการเปิดประเทศ เพราะเกรงภัยของ “วิวัฒนาการที่สันติ” peaceful evolution) อันเนื่องมาจากการเปิดประเทศ และ
  • กลุ่มที่เป็นกลาง ประนีประนอมระหว่างสองกลุ่มแรก นำโดยอดีตประธานาธิบดี เจิ่น ดึ๊ก เลือง ส่งผลให้รัฐบาลเวียดนามต้องปรับแนวทางการบริหารประเทศให้ยืดหยุ่นและเปิดกว้างมากขึ้น แต่ก็ไม่สามารถดำเนินไปได้ในย่างก้าวที่รวดเร็วนัก

2.เวียดนามได้มีการเลือกตั้งสภาแห่งชาติ สมัยที่ 11 เมื่อ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 มีผู้ได้รับการเลือกตั้งทั้งสิ้น 498 คน เป็นผู้เลือกตั้งอิสระเพียง 2 คน ที่เหลือเป็นผู้สมัครที่ได้รับการคัดเลือกจากพรรคคอมมิวนิสต์ สภาแห่งชาติมีวาระดำรงตำแหน่ง 5 ปี มีหน้าที่ตรากฎหมาย แต่งตั้งหรือถอดถอนประธานาธิบดี ประธานรัฐสภา และ นายกรัฐมนตรี

3.สภาแห่งชาติชุดใหม่ได้เปิดประชุมเมื่อ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2545 โดยสภาได้มีมติสำคัญ ๆ คือ

  • รับรองผลการเลือกตั้งเมื่อ 19 พฤษภาคม
  • เลือกตั้งคณะกรรมการต่าง ๆ ประจำสภา
  • การเลือกตั้งให้นายเหวียน วัน อาน ดำรงตำแหน่งประธานสภาต่อไป (เมื่อ 23 กรกฎาคม)
  • การเลือกตั้งให้นายเจิ่น ดึ๊ก เลือง ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีต่อไป (เมื่อ 24 กรกฎาคม) และ
  • เลือกตั้งให้นายฟาน วัน ขาย ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต่อไป (เมื่อ 25 กรกฎาคม) และได้มีการปรับคณะรัฐมนตรีเมื่อ 8 สิงหาคม 2545 โดยในคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ 26 คน มีรัฐมนตรีที่ได้รับแต่งตั้งใหม่ 15 คน

ซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนรุ่นใหม่ที่มีความรู้ความสามารถ หลายคนเคยดำรงรัฐมนตรีช่วยในกระทรวงนั้น ๆ มาแล้ว นอกจากนี้ ยังมีการตั้งกระทรวงใหม่ 3 กระทรวง ได้แก่ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงไปรษณีย์และโทรคมนาคม และกระทรวงภายใน ซึ่งเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงทิศทางการปฏิรูปเศรษฐกิจและการบริหารประเทศมากขึ้น ซึ่งเมื่อพิจารณาในประเด็นนี้ ไม่น่าจะส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ไทย-เวียดนามที่ดำเนินไปด้วยดีในปัจจุบัน

4.แผนงานการปฏิรูประบบราชการสำหรับปี ค.ศ. 2001-2010 เน้น 4 ประเด็น ได้แก่ การปฏิรูประบบกฎหมาย การปฏิรูปโครงสร้างองค์กร การยกระดับความสามารถของข้าราชการ และการปฏิรูปด้านการคลัง

การทหาร

ดูบทความหลักที่: กองทัพเวียดนาม

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

ตามเอกสารของสภาแห่งชาติ ครั้งที่ 10 ของพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม:พรรคคอมมิวนิสต์และรัฐบาลของสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามสนับสนุนการดำเนินการตามนโยบายต่างประเทศที่เป็นอิสระ การเปิดการกระจายความหลากหลายและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแบบพหุภาคีการประสานงานระหว่างประเทศเชิงรุกกับคติ "เวียดนามยินดีที่จะเป็นเพื่อนและพันธมิตรที่เชื่อถือได้ของทุกประเทศในประชาคมโลกที่มุ่งมั่นเพื่อสันติภาพ สันติภาพความเป็นอิสระและการพัฒนา "

เวียดนามเข้าร่วมกับองค์การสหประชาชาติในปี พ.ศ. 2520 ในสมัยฯพณฯประธานาธิบดีเดยเหม่ยอย่างเป็นทางการเวียดนามได้ปรับความสัมพันธ์กับจีนในปี พ.ศ. 2535 และสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2538 เข้าร่วมอาเซียนในปีเดียวกันนั้นเอง

ปัจจุบันเวียดนามได้สร้างความสัมพันธ์ทางการทูตกับ 180 ประเทศ (รวมถึง 43 ประเทศในเอเชีย, 47 ประเทศในยุโรป, 11 ประเทศในโอเชียเนีย, 29 ประเทศในอเมริกา, 50 ประเทศในแอฟริกา) ทุกทวีป (เอเชีย - แปซิฟิก: 33 ประเทศ, ยุโรป: 46 ประเทศ, อเมริกา: 28 ประเทศ, แอฟริกา: 47 ประเทศ,และ ตะวันออกกลาง: 16 ประเทศ), รวมถึงทุกประเทศที่สำคัญและศูนย์กลางทางการเมืองของ โลก เวียดนามยังเป็นสมาชิกขององค์กรระหว่างประเทศ 63 แห่งและมีความสัมพันธ์กับองค์กรพัฒนาเอกชนมากกว่า 650 องค์กร ในเวลาเดียวกันเวียดนามมีความสัมพันธ์ทางการค้ากับ 165 ประเทศและดินแดน ในสหประชาชาติเวียดนามทำหน้าที่เป็นคณะกรรมาธิการ ECOSOC สมาชิกคณะกรรมการบริหารของ UNDP UNFPA และ UPU

บทบาทภายนอกของเวียดนามในชีวิตทางการเมืองระหว่างประเทศได้รับการแสดงผ่านองค์กรที่ประสบความสำเร็จจากการประชุมระดับนานาชาติหลายครั้งในเมืองหลวงของกรุงฮานอย

ในปี พ.ศ. 2540 จัดประชุมสุดยอดชุมชนฝรั่งเศส

ในปี พ.ศ. 2541 มีการประชุมสุดยอดอาเซียน

ในปี พ.ศ. 2546 จัดประชุมนานาชาติเกี่ยวกับความร่วมมือและการพัฒนาในเวียดนามและแอฟริกา

ในปี พ.ศ. 2547 การประชุมสุดยอด ASEM จัดขึ้นในเดือนตุลาคม

ในปี พ.ศ. 2549 จัดประชุมสุดยอดเอเปคในเดือนพฤศจิกายน

ตั้งแต่วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2550 เป็นต้นมาเวียดนามได้กลายเป็นสมาชิกลำดับที่ 150 ขององค์การการค้าโลก (WTO) อย่างเป็นทางการ นี่เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในกระบวนการของการรวมเข้ากับเศรษฐกิจระหว่างประเทศ

ในปี พ.ศ. 2550 เป็นเจ้าภาพการคณิตศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ

เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม 2550 ที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติที่นิวยอร์กได้รับการโหวตอย่างเป็นทางการเวียดนามได้รับเลือกอย่างเป็นทางการในฐานะสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติในวาระปี พ.ศ. 2551-2552 .

เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2553 เวียดนามถือว่าบทบาทของประธานอาเซียนและในปีนั้นมีการประชุมระดับภูมิภาคจำนวนมาก

เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2558 ที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติที่นิวยอร์กได้ลงคะแนนในการเลือกตั้งอย่างเป็นทางการของเวียดนามเวียดนามได้เข้าเป็นสมาชิกของคณะมนตรีเศรษฐกิจและสังคมแห่งสหประชาชาติ (ECOSOC) อย่างเป็นทางการปี 2016-2018

ในปี พ.ศ. 2559 จัดโอลิมปิกสากลชีวภาพ

ในปี พ.ศ. 2560 จัดการประชุมสุดยอดเอเปคในเดือนพฤศจิกายน

การแบ่งเขตการปกครอง

ดูบทความหลักที่: จังหวัดของประเทศเวียดนาม, เทศบาลนครของประเทศเวียดนาม และ เขตของประเทศเวียดนาม
 








ภูมิศาสตร์

 
ชาวเวียดนามนิยมปลูกข้าวแบบขั้นบันได

เวียดนามเป็นประเทศที่มีลักษณะเป็นแนวยาว และ มีภูมิประเทศเป็นภูเขาสูงกั้นระหว่างที่ราบลุ่มแม่น้ำที่อุดมสมบูรณ์ทางตอนเหนือและใต้ แต่มีภูเขาที่มีป่าหนาทึบแค่ 20% โดยมีพันธุ์ไม้ 13,000 ชนิด และพันธุ์สัตว์กว่า 15,000 สายพันธุ์

ลักษณะภูมิประเทศ

  • มีที่ราบลุ่มแม่น้ำขนาดใหญ่ 2 ตอน คือ ตอนเหนือเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำแดง และตอนใต้เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำโขง
  • มีที่ราบสูงตอนเหนือของประเทศ และยังเป็นภูมิภาคที่มีเขา ซึ่งเป็นภูเขาที่สูง 3,143 เมตร (10,312 ฟุต)

ลักษณะภูมิอากาศ

  • เป็นแบบมรสุมเขตร้อน ชายฝั่งทะเลด้านตะวันออกเปิดโล่งรับลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือที่พัดผ่านทะเลจีนใต้ ทำให้มีโอกาสรับลมมรสุมและพายุหมุนเขตร้อน จึงมีฝนตกชุกในฤดูหนาว สามารถปลูกข้าวได้ปีละ 2 ครั้ง (ฝนตกตลอดปี ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ)
  • เป็นประเทศที่มีความชื้นประมาณร้อยละ 84 ตลอดปี มีอุณหภูมิเฉลี่ยตั้งแต่ 5 องศาเซลเซียส

ชายแดน

ทั้งหมด 4,638 กิโลเมตร (2,883 ไมล์) โดยติดกับประเทศกัมพูชา 1,228 กิโลเมตร (763 ไมล์) ประเทศจีน 1,281 กิโลเมตร (796 ไมล์) และประเทศลาว 2,130 กิโลเมตร (1,324 ไมล์)

เศรษฐกิจ

 
ฮานอยมีเคียงนัมฮานอยแลนด์มาร์กทาวเวอร์ตึกที่สูงที่สุดในเวียดนาม

เกษตรกรรม

มีผลผลิตได้แก่ ข้าวเจ้า ยางพารา ชา กาแฟ ยาสูบ พริกไทย (ในปี พ.ศ. 2549 ส่งออกกว่า 116,000 ตัน) การประมง เวียดนามจับปลาได้เป็นอันดับ 4 ของสินค้าส่งออก เช่น ปลาหมึก กุ้ง ตลาดที่สำคัญ คือ ญี่ปุ่น ไต้หวัน และสิงคโปร์

อุตสาหกรรม

อุตสาหกรรมที่สำคัญ คือ อุตสาหกรรมทอผ้า ศูนย์กลางอยู่ที่โฮจิมินห์ซิตีและมีนิคมอุตสาหกรรมอมตะซิตี้เบียนโฮ การทำเหมืองแร่ที่สำคัญ คือ ถ่านหิน น้ำมันปิโตรเลียม และแก๊สธรรมชาติ เวียดนามเป็นประเทศส่งออกน้ำมันดิบรายใหญ่อันดับ 3 ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รองจากอินโดนีเซียและมาเลเซีย

สถานการณ์เศรษฐกิจ

 
ท่าเรือไซ่ง่อน

เวียดนามมีการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็ว และเผชิญภาวะขาดแคลนพลังงานไฟฟ้า จึงมีการซื้อพลังงานไฟฟ้าจากมณฑลยูนนาน ประเทศจีน ตั้งแต่กันยายนปี 2004 แม้ว่าเหตุผลทางเศรษฐกิจจะเป็นเหตุผลที่มีความสำคัญรองจากเหตุผลทางการเมืองและยุทธศาสตร์ในการที่อาเซียนรับเวียดนามเข้าเป็นสมาชิก แต่ก็ยังคงความสำคัญในระดับหนึ่งที่จะมองข้ามไปไม่ได้ความสัมพันธ์ทวิภาคีทางเศรษฐกิจระหว่างเวียดนามและประกาศถอนทหารออกจากกัมพูชา และเมื่อเวียดนามได้ลงนามในข้อตกลงสันติภาพที่กรุงปารีสในปี 1991

เหตุผลการเข้าเป็นสมาชิกอาเซียน

  1. การสนับสนุนและความช่วยเหลือในการพัฒนาทางเศรษฐกิจของเวียดนาม ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อมจากประเทศสมาชิกอาเซียนซึ่งเวียดนามมองว่าเป็นสิ่งที่มาพร้อมกับการปรับสภาพแวดล้อมทางยุทธศาสตร์และการปรับนโยบายต่างประเทศ การเข้ารวมกลุ่มอาเซียนจะทำให้เวียดนามมีโอกาสได้เรียนรู้ประสบการณ์ในการพัฒนาประเทศจากสมาชิกต่าง ๆ อันจะมีส่วนเอื้ออำนวยและเร่งการพัฒนาของตนไปสู่ระบบเศรษฐกิจการตลาดซึ่งตั้งอยู่บนหลักการของการแข่งขันได้ในที่สุด
  2. เวียดนามให้ความสำคัญสูงสุดต่อการเข้าร่วมในระบบเศรษฐกิจของภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกและระบบเศรษฐกิจของโลก การเป็นสมาชิกของอาเซียนจะนำไปสู่การมีส่วนร่วมในเขตการค้าเสรีอาเซียน และนำเวียดนามไปสู่ความคุ้นเคยกับแนวทางปฏิบัติในการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจในระดับโลก อันจะมีผลดีและเป็นปัจจัยประการหนึ่งที่จะผลักดันเวียดนามให้ก้าวไปสู้การเป็นสมาชิกของ APEC และ WTO ได้ในที่สุด
  3. ในฐานะของสมาชิกอาเซียน เวียดนามหวังที่จะได้รับประโยชน์จากการเพิ่มขึ้นของการค้าและการลงทุนกับประเทศอาเซียนทั้งหลาย ขณะเดียวกันในขณะที่การค้าภายในกลุ่มอาเซียนกำลังขยายตัว เวียดนามก็ได้ตระเตรียมและปรับทิศทางการส่งออกของตนที่จะไปสู่ตลาดอาเซียนนี้อย่างจริงจังมากขึ้น การนำเข้าของเวียดนามจากอาเซียนในขณะนี้เป็นครึ่งหนึ่งของการนำเข้าทั้งหมดของทั้งหมดของเวียดนาม และประมาณร้อยละ 30 ของการค้าทั้งหมดของเวียดนามที่มีกับอาเซียนนอกจากนี้ เวียดนามยังหวังว่าตนจะได้รับสิทธิพิเศษ GSP อย่างน้อย 10 ปีขึ้นไป และเวียดนามยังจะเป็นจุดส่งออกที่สำคัญสำหรับประเทศสมาชิกอาเซียนอื่น ๆ

ในด้านการลงทุน ทั้งเวียดนามและประเทศในกลุ่มอาเซียนจะได้รับผลประโยชน์ร่วมกันจากการที่ประเทศในกลุ่มอาเซียนเข้าไปลงทุนในเวียดนามโดยเวียดนามจะสามารถดูดซึมเทคนิค วิทยาการและเทคโนโลยีที่ผ่านมากับการลงทุนต่างชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรูปแบบของการร่วมทุน ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาการผลิตของเวียดนาม และขณะเดียวกัน นับตั้งแต่เวียดนามเปิดประเทศและประกาศกฎหมายว่าด้วยการลงทุนต่างชาติ ประเทศสมาชิกอาเซียนต่างก็ให้ความสนใจลพยายามแสวงหาโอกาสเข้าไปลงทุนในเวียดนาม ทั้งนี้เพราะอาเซียนก็สนใจในผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจด้วยเช่นกันทั้งด้านการค้าและการลงทุน เนื่องจากเวียดนามเป็นตลาดใหญ่มีประชากรถึง 73 ล้านคน มีความสมบูรณ์ทางทรัพยาธรรมชาติ มีแรงงานที่มีศักยภาพและมีราคาถูก การมีเวียดนามเป็นสมาชิกเพิ่มขึ้นจะทำให้อาเซียนมีประชากรเพิ่มเป็น 420 ล้านคน และจะมีผลผลิตมวลรวมภายในถึง 500 พันล้าน ดอลลาร์สหรัฐ อันจะทำให้อาเซียนมีศักยภาพในการขยายตัวกางเศรษฐกิจได้มากขึ้นไปอีก

ในปัจจุบัน ประเทศที่ได้รับการอนุมัติด้วยมูลค่าลงทุนมากที่สุดได้แก่สิงคโปร์ ซึ่งมีโครงการการลงทุนที่ได้รับการอนุมัติจำนวนโครงการ ด้วยมูลค่า 5.3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ มูลค่าการลงทุนของประเทศสมาชิกอาเซียนในเวียดนามคิดได้เป็นร้อยละ 27.69 ของมูลค่าของการลงทุนต่างชาติทั้งสิ้นในเวียดนาม กล่าวคือในมูลค่า 8.14 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ จากมูลค่าของการลงทุนต่างชาติทั้งสิน 29.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยมีโครงการทั้งสิ้น 337 โครงการ โดยมาเลเซียลงทุนเป็นอันดับ 2 รองจากสิงคโปร์ ไทยลงทุนเป็นอันดับ 3 ประเภทของการลงทุนที่สมาชิกอาเซียนดำเนินการในเวียดนาม ได้แก่ อุตสาหกรรมการผลิต การก่อสร้างสำนักงาน ที่อยู่อาศัย การผลิตสินค้าอุปโภคบริโภคและการแปรรูปอาหาร เวียดนามหวังว่าการลงทุนจากประเทศสมาชิกอาเซียนนี้จะมีส่วนช่วยถ่วงดุลการลงทุนจากเกาหลีใต้ ไต้หวัน ฮ่องกง และญี่ปุ่น

ในขณะเดียวกันในส่วนของอาเซียน เหตุผลประการหนึ่งที่ทำให้อาเซียนยินดีรับเวียดนามเข้าเป็นสมาชิกก็คือ การเข้ารวมกลุ่มอาเซียนของเวียดนามนั้นจะมีผลไปเพิ่มความสามารถในการแข่งขันทางเศรษฐกิจอีกทั้งอำนาจในการต่อรองทางการเมืองทั้งหลายต่างก็มีผลประโยชน์ที่สอดคล้องกัน ทั้งทางการเมืองและทางเศรษฐกิจร่วมกันอันนำไปสู่การยอมรับในที่สุด

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยี

เวียดนามมีพื้นฐานของนักปราชญ์ตั้งแต่ยุคโบราณ มีการสั่งสมความรู้ทั้งด้านคณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ จนเป็นที่เลื่องลือ โดยในปัจจุบันเวียดนามเริ่มมีการพัฒนาเทคโนโลยี ในปี 2553 เวียดนามมีงบประมาณทางด้านวิทยาศาสตร์อยู่ที่ 0.45% ของ GDP

การขนส่ง

อากาศ

 
เครื่องบินของสายการบินเวียดนามแอร์ไลน์

เวียดนามมีท่าอากาศยานขนาดใหญ่ 6 แห่ง คือ ท่าอากาศยานนานาชาติโหน่ยบ่าย (Noi Bai) ในกรุงฮานอย, ท่าอากาศยานนานาชาติเตินเซินเญิ้ต (Tan Son Nhat) ในนครโฮจิมินห์, โครงการท่าอากาศยานนานาชาติล็องถั่ญ (Long Thanh) ในจังหวัดด่งนาย, ท่าอากาศยานจูลาย (Chu Lai) ในจังหวัดกว๋างนาม และท่าอากาศยานนานาชาติดานัง (Danang) ในนครดานัง

ถนน

 
ในส่วนของ ทางด่วนเหนือ–ใต้ การเชื่อมต่อ Cầu Giẽ และ บิ่ญถ่วน

ในปี 2553 ระบบถนนของเวียดนามมีความยาวรวมประมาณ 188,744 กิโลเมตร (117,280 ไมล์) โดยมี 93,535 กิโลเมตร (58,120 ไมล์) เป็นถนนลาดยาง

ทางรถไฟ

ทางรถไฟในเวียดนาม ปัจจุบันมีการเชื่อมต่อกับประเทศจีน และมีเครือข่ายในประเทศเท่านั้น ยังไม่มีทางเชื่อมต่อกับลาวและกัมพูชา ซึ่งขณะนี้กำลังวางแผนก่อสร้าง

ประชากรศาสตร์

ดูบทความหลักที่: ประชากรศาสตร์เวียดนาม

เชื้อชาติ

ดูบทความหลักที่: ชาวญวน

มีจำนวน 84.23 ล้านคน ความหนาแน่นโดยเฉลี่ย 253 คนต่อตารางกิโลเมตร เป็นชาวญวนร้อยละ 86 (บริเวณสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงทางตอนใต้ของประเทศ) ต่าย ชาวไท เหมื่อง ฮั้ว (จีน) ชาวเขมร นุง ชาวม้ง

ภาษา

ดูบทความหลักที่: ภาษาเวียดนาม

การสื่อสารใช้ภาษาเวียดนาม ซึ่งเมื่อปี พ.ศ. 2463 วงการวิชาการเวียดนามได้ลงประชามติที่จะใช้ตัวอักษรโรมัน (Quốc ngữ) แทนตัวอักษรจีน (Chữ Nôm) ในการเขียนภาษาเวียดนาม

ศาสนา

ดูบทความหลักที่: ศาสนาในประเทศเวียดนาม
ศาสนาในประเทศเวียดนาม
ศาสนา ร้อยละ
พื้นบ้านและไม่มีศาสนา
  
73.2%
พุทธ
  
12.2%
คริสต์
  
8.3%
อื่น ๆ
  
6.3%
 
เจดีย์เสาเดียว แสดงให้เห็นถึงศาสนาพื้นบ้านเวียดนาม

จากการสำรวจในปี พ.ศ. 2557 ประเทศเวียดนามมีประชากรนับถือศาสนา 90 ล้านคน แบ่งได้ดังนี้ ศาสนาพื้นบ้านเวียดนามและไม่มีศาสนา 24 ล้านคน (73.2%) ศาสนาพุทธ 11 ล้านคน (12.2%) ศาสนาคริสต์ 7.6 ล้านคน (8.3%) ลัทธิเฉาได 4.4 ล้านคน (4.8%) ลัทธิฮหว่าหาว 1.3 ล้านคน (1.4%) และศาสนาอื่น ๆ (0.1%) เช่น ศาสนาอิสลาม 75,000 คน ศาสนาบาไฮ 7,000 คน ศาสนาฮินดู 1,500 คน

การศึกษา

ประวัติการศึกษาของเวียดนาม

ประเทศเวียดนามได้มีการพัฒนาการศึกษาควบคู่ไปกับพัฒนาของประเทศ ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็นระยะ ๆ ย่อ ๆ ในเชิงประวัติศาสตร์ดังนี้ (Pham Minh Hac,1995, 42-61)

1. ระยะที่อยู่ภายใต้การปกครองของราชวงศ์จีน (Period of Chinese Imperial Domination) : 200 ปีก่อน ค.ศ. - ค.ศ. 938

ในระยะนี้ประเทศเวียดนามอยู่ภายใต้การปกครองของราชวงศ์จีน ดังนั้นผู้บริหารของประเทศจีน จึงเป็นผู้ก่อตั้งระบบการศึกษาในประเทศเวียดนามทั้งในแบบของรัฐและเอกชน ซึ่งในสมัยก่อนเน้นเฉพาะการศึกษาของบุตรชายและการฝึกอบรมบุคคลเพื่อเข้าไปรับราชการและบริหารประเทศ มีนโยบาย "Feudal Intelligentsia" ซึ่งจะคัดเลือกเฉพาะบุตรชายจากครอบครัวขุนนางไปรับราชการกับราชวงศ์จีน ระบบการศึกษาต่อเนื่องของชาวเวียดนามในบางศตวรรษพบว่า บุคคลชาวเวียดนามที่มีฐานะทางสังคมดีและมีสติปัญญาดีจะได้รับอนุญาตให้เข้าไปศึกษาต่อในประเทศจีน โดยมีการสอบแข่งขันหลายขั้นตอนและครั้งสุดท้ายจะสอบที่กรุงปักกิ่ง เมื่อสอบผ่านจะได้วุฒิเทียบเท่า Doctor’s Degree ระบบการศึกษาดังกล่าวสืบทอดมาจนถึง ราชวงศ์ถัง (ค.ศ. 618 - ค.ศ. 907) ระบบการศึกษาที่เลียนแบบมาจากประเทศจีนประกอบด้วย การศึกษาเบื้องต้น (Primary Education) ที่มีระยะเวลาการศึกษาน้อยกว่า 15 ปี และการศึกษาระดับอุดมศึกษา (Higher Education) ที่มีระยะเวลาการศึกษามากกว่า 15 ปีขึ้นไป

2. ระยะที่ประเทศมีอิสรภาพ (Period of National Independence) : ค.ศ. 938 - ค.ศ. 1859

ในปี ค.ศ. 938 Ngo Dinh ได้รบชนะจีนและก่อตั้งราชวงศ์ Ngo Dinh และราชวงศ์ Le ตอนต้น (ค.ศ. 939 - ค.ศ. 1009) การศึกษาส่วนใหญ่เป็นการดำเนินการโดยเอกชนและโรงเรียนพุทธศาสนา จนกระทั่งราชวงศ์ Le (ค.ศ. 1009 - ค.ศ. 1225) เริ่มให้ความสำคัญกับการศึกษาเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะในเมืองใหญ่ ๆ เช่น เมืองหลวงทังลอง หรือฮานอยในปัจจุบัน มีการก่อตั้งสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาในประเทศเวียดนามเป็นแห่งแรก ใน ค.ศ. 1076 ที่มีชื่อเรียกว่า "Quoc Tu Gian หรือ Royal College" เพื่อเป็นแหล่งการศึกษาของบุตรชายของครอบครัวที่มีฐานะดี ในยุคนี้มีการสร้างโรงเรียนของรัฐขึ้นอีกทั้งในส่วนกลางและจังหวัดต่าง ๆ เพื่อให้บุตรชายของสามัญชนเข้ารับการศึกษา ทำให้ระบบการศึกษาในประเทศเวียดนามในยุคนี้แบ่งออกเป็น 3 แบบ คือ

  • Royal College อยู่ในเมืองหลวง อยู่ภายใต้การบริหารโดยตรงของกษัตริย์
  • โรงเรียนในระดับจังหวัดและอำเภอ เป็นโรงเรียนของรัฐซึ่งยังมีจำนวนไม่มากนัก
  • โรงเรียนของภาคเอกชน

อาจสรุปได้ว่าการศึกษาในระยะต้น ๆ ของประเทศเวียดนามอยู่ในระบบศักดินา ที่มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อการคัดเลือกคนเข้าไปเรียนเพื่อเป็นขุนนางและข้าราชการในระดับต่าง ๆ

3. ระยะที่อยู่ภายใต้อาณานิคมของฝรั่งเศส (Period of French Colonialism): ค.ศ. 1859 - 1945

ในระยะที่ประเทศเวียดนามอยู่ภายใต้การปกครองของฝรั่งเศสนี้ ระยะแรก ๆ ยังคงใช้ระบบการศึกษาตามลัทธิขงจื้ออยู่ จนกระทั่งปี ค.ศ. 1917 จึงได้มีการเริ่มระบบการศึกษาแบบฝรั่งเศส แต่ให้ความสำคัญกับการศึกษาในระดับประถมศึกษา มีโรงเรียนประถมศึกษาเกิดขึ้นในหมู่บ้านที่มีพลเมืองอาศัยอยู่หนาแน่น

การศึกษาในเบื้องต้นมีเกรด 1 - 2 มีชื่อเรียกที่แตกต่างกัน Ecole Communale ใช้เรียกการศึกษาในทางตอนเหนือ Ecole Auxilier Preparatoire ใช้เรียกการศึกษาทางตอนใต้ และ Ecole Preparatoire ใช้เรียกการศึกษาในตอนกลางของประเทศ ในบางเมืองมีการศึกษาพื้นฐาน 6 ปี ในเมืองใหญ่ ๆ เช่น ฮานอย ไฮฟอง และวิญ มีการศึกษาที่สูงกว่า ระดับประถมศึกษาเพิ่มขึ้นอีก 4 ปี และมีเฉพาะในเมืองใหญ่ ๆ เท่านั้นที่มีการศึกษาสูงกว่าระดับมัธยมศึกษา คือ Ha Noi, Hue และ Saigon

ตอนต้นศตวรรษที่ 20 ประเทศฝรั่งเศสมีการพัฒนาการศึกษาวิชาชีพ (Professional Education) ขึ้น โดยมีการก่อตั้งสถาบันการศึกษาที่มีรูปแบบตะวันตก ในปี ค.ศ. 1902 มีวิทยาลัยแพทยศาสตร์และเภสัชศาสตร์เกิดขึ้นเป็นแห่งแรกที่กรุงฮานอย และมีการก่อตั้งสถาบันการศึกษาหลายแห่งในเวลาต่อมา นอกจากนี้ยังมีสถาบันการศึกษาทางด้านเทคนิคและอุตสาหกรรมอีกหลายแห่ง ซึ่งมีระยะเวลาในการศึกษา 2 ปี เน้นการฝึกอบรมทักษะในการทำงานกับเครื่องจักรกล สถาบันการศึกษาในระดับนี้เรียกว่า โรงเรียนฝึกวิชาชีพชั้นสอง จนกระทั่ง ค.ศ. 1919 จึงมีระบบการศึกษาแบบมหาวิทยาลัยที่มีการศึกษาวิชาทางด้านวิทยาศาสตร์ ได้แก่ วิชาฟิสิกส์ เคมี จนกระทั่งถึง ค.ศ. 1923 ได้เริ่มมีการจดทะเบียนผู้ที่ศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย

โดยทั่วไปแล้วระบบการศึกษาของประเทศเวียดนามภายใต้การปกครองของประเทศฝรั่งเศส ยังมีความจำกัดอยู่มาก โดยพบว่ามีจำนวนนักศึกษาที่ลงทะเบียนประมาณรัอยละ 2.6 ของประชากรในวัยเรียนทั้งหมดของประเทศ ในขณะที่มีประชากรทั้งหมด 17,702,000 คน ในปี ค.ศ. 1931

4. ระยะหลังการปฏิวัติเดือนสิงหาคม (Period after August Revolution) : ค.ศ. 1945 - 1975

5. ระยะของการรวมประเทศ (Period of National Reunification) : ค.ศ. 1975 - ปัจจุบัน

การศึกษาของเวียดนามในปัจจุบัน

ปัจจุบันเวียดนามแบ่งลักษณะของการจัดการศึกษาไว้ 5 ลักษณะ คือ

1. การศึกษาระดับก่อนประถมศึกษา (Pre-School Education) ประกอบด้วยการเลี้ยงดูเด็ก สำหรับเด็กอายุ 6 เดือนถึง 3 ปี และอนุบาลสำหรับเด็กอายุ 3 - 5 ปี

2. การศึกษาสามัญ (5 - 4 – 3)

  • ระดับประถมศึกษาเป็นการศึกษาภาคบังคับ 5 ปี ชั้น 1 - 5
  • ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น คือชั้น 6 - 9
  • ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย คือชั้น 10 - 12

3. การศึกษาด้านเทคนิคและอาชีพ มีเทียบเคียงทั้งระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย

4. การศึกษาระดับอุดมศึกษา แบ่งเป็นระดับอนุปริญญา (Associate degree) และระดับปริญญา

5. การศึกษาต่อเนื่อง เป็นการศึกษาสำหรับประชาชนที่พลาดโอกาสการศึกษาในระบบสายสามัญและสายอาชีพ

การศึกษาสามัญ 12 ปี (General Education) ของเวียดนามนั้นเวียดนามมีวัตถุประสงค์ที่จะ ให้ประชาชนได้มีวิญญาณในความเป็นสังคมนิยม มีเอกลักษณ์ประจำชาติ และมีความสามารถในด้านอาชีพ ในอดีตการศึกษาสามัญของเวียดนามมีเพียง 10 ปีเท่านั้น และไม่มีอนุบาลศึกษามาก่อนจนถึงปีการศึกษา 2532 - 2533 จึงมีการศึกษาถึงชั้นปีที่ 9 ทั้งประเทศ ซึ่งได้เรียกการศึกษาสามัญ 9 ปี ดังกล่าวนี้ว่าการศึกษาขั้นพื้นฐาน (Basic Education) และเมื่อได้ขยายไปถึงปีที่ 12 แล้วจึงได้เรียกการศึกษาสามัญ 3 ปีสุดท้ายว่า มัธยมชั้นสูง (Upper Secondary School) ปี 2535 - 2536 ระบบการศึกษาสามัญในเวียดนามจึงกลายเป็นระบบ 12 ชั้นเรียนทั้งประเทศ โดยเด็กที่เข้าเรียนในชั้นปีที่ 1 จะมีอายุย่างเข้าปีที่ 6

เมื่อเวียดนามได้ใช้ระบบการศึกษาเป็น 12 ปีแล้ว จำนวนนักเรียนในทุกระดับชั้นยังมีน้อย ดังนั้นปี 2534 สภาแห่งชาติของเวียดนามจึงได้ออกกฎหมายการกระจายการศึกษาระดับประถมศึกษา (Law of Universal Primary Education) ซึ่งถือเป็นกฎหมายฉบับแรกว่าด้วยการศึกษาของเวียดนาม

วัฒนธรรม

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมเวียดนาม

วัฒนธรรมของเวียดนามส่วนใหญ่ล้วนมีวัฒนธรรมที่มีรากฐานมาจากจีน และศาสนาพุทธและลัทธิเต๋า

สื่อสารมวลชน

ดูบทความหลักที่: สื่อสารมวลชนในประเทศเวียดนาม

สื่อของเวียดนามได้รับการควบคุม โดยรัฐบาลตามกฎหมายปี 2004 ในการเผยแพร่ โดยทั่วไปจะมองเห็นว่า ภาคสื่อของเวียดนามถูกควบคุม โดยรัฐบาลไปตามเส้นทางของพรรคคอมมิวนิสต์ แม้ว่าหนังสือพิมพ์บางฉบับจะค่อนข้างตรงไปตรงมา เสียงของเวียดนามเป็นบริการกระจายเสียงทางวิทยุแห่งชาติที่รัฐ ออกอากาศผ่านทางเอฟเอ็มโดยใช้เครื่องส่งสัญญาณให้เช่าในประเทศอื่น ๆ และการให้การออกอากาศจากเว็บไซต์ของ สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศเวียดนาม เป็นบริษัทวิทยุโทรทัศน์แห่งชาติ

ตั้งแต่ปี 1997 เวียดนามมีการควบคุมการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตสาธารณะอย่างกว้างขวาง โดยใช้วิธีการทางกฎหมายและทางเทคนิค เพื่อล็อกผลจะเรียกกันอย่างแพร่หลายว่า "แบมบู ไฟร์วอลล์" โครงการความร่วมมือโอเพ่นเน็ตริเริ่มจัดระดับของเวียดนามการเซ็นเซอร์ทางการเมืองจะเป็นการ "แพร่หลาย" ในขณะที่ผู้สื่อข่าวไร้พรมแดนเวียดนามพิจารณาให้เป็นหนึ่งใน 15 ของโลก "ศัตรูของอินเทอร์เน็ต" แม้ว่ารัฐบาลของเวียดนามอ้างว่าเพื่อป้องกันประเทศกับเนื้อหาลามกอนาจารหรือไม่เหมาะสมทางเพศผ่านความพยายามสกัดกั้นของหลายทางการเมืองและศาสนาเว็บไซต์ที่มีความสำคัญเป็นสิ่งต้องห้ามยัง

ดนตรี

เพลงเวียดนามแบบดั้งเดิมแตกต่างระหว่างภาคเหนือและภาคใต้ของประเทศ ดนตรีคลาสสิกเหนือเป็นรูปแบบดนตรีที่เก่าแก่ที่สุดของเวียดนามและเป็นประเพณีที่เป็นทางการมากขึ้น ต้นกำเนิดของดนตรีเวียดนามสามารถโยงไปถึงการรุกรานของมองโกลในศตวรรษที่ 13 เมื่อเวียดนามจับกุมคณะงิ้ว

วรรณกรรม

วรรณกรรมในเวียดนาม มีมาตั้งแต่ยุคราชวงศ์โง มีการกล่าวเน้นเกี่ยวกับบรรพบุรุษหรือวีรกรรมเป็นส่วนใหญ่ ปัจจุบันมีการผสมผสานวัฒนธรรมตะวันตกไปด้วย

เทศกาล

 
ต้นไม้ของประเพณีตรุษญวน (ปีใหม่ทางจันทรคติ)

เวียดนามมีเทศกาลตามปฏิทินจันทรคติมากมาย เทศกาลที่สำคัญที่สุดคือการเฉลิมฉลองปีใหม่ตรุษญวน งานแต่งงานเวียดนามแบบดั้งเดิมยังคงเป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลายและมักจะมีการเฉลิมฉลองโดยชาวเวียดนามในประเทศตะวันตก

เทศกาลเต๊ต
เป็นเทศกาลทางศาสนาที่สำคัญที่สุด มีชื่อเต็มว่า "เต๊ตเงวียนด๊าน" หมายความว่า เทศกาลแห่งรุ่งอรุณแรกของปี มีขึ้นระหว่างปลายเดือนมกราคมถึงต้นเดือนกุมภาพันธ์ เป็นการเฉลิมฉลองความเชื่อในเทพเจ้า ลัทธิเต๋า ขงจื่อ และศาสนาพุทธ และเป็นการเคารพบรรพบุรุษ
เทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วง
ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ของทุกปี ชาวบ้านประกวดทำขนมเปี๊ยะโก๋ญวน (บันตรังทู) พร้อมทั้งจัดขบวนแห่เชิดมังกร เพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อดวงจันทร์

การท่องเที่ยว

การท่องเที่ยวเป็นองค์ประกอบสำคัญของกิจกรรมทางเศรษฐกิจในประเทศคิดเป็น 7.5% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ เวียดนามต้อนรับผู้มาเยือนกว่า 12.9 ล้านคนในปี 2560 เพิ่มขึ้น 29.1% จากปีก่อนทำให้เวียดนามเป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวที่เติบโตเร็วที่สุดในปีที่ผ่านมา ผู้มาเยือนเวียดนามส่วนใหญ่ในปี 2560 มาจากเอเชียมีจำนวน 9.7 ล้านคน จีน (4 ล้านคน) เกาหลีใต้ (2.6 ล้านคน) และญี่ปุ่น (798,119) คิดเป็นครึ่งหนึ่งของจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติทั้งหมดในปี 2560 [285] เวียดนามยังดึงดูดนักท่องเที่ยวจำนวนมากจากยุโรปด้วยจำนวน 1.9 ล้านคนในปี 2017 รัสเซีย (574,164) ), สหราชอาณาจักร (283,537), ตามมาด้วยฝรั่งเศส (255,396) และเยอรมนี (199,872) เป็นแหล่งที่มาของนักท่องเที่ยวจากยุโรปที่ใหญ่ที่สุด จำนวนนักท่องเที่ยวจากต่างประเทศที่สำคัญ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา (614,117) และออสเตรเลีย (370,438)

กีฬา

ดูบทความหลักที่: ฟุตบอลทีมชาติเวียดนาม, ประเทศเวียดนามในโอลิมปิก และ เวียดนามในเอเชียนเกมส์

กีฬาที่ได้รับความนิยมมากในเวียดนามคือกีฬาโววีนัม เป็นศิลปะการต่อสู้แบบเวียดนาม ในขณะเดียวกันกีฬาจากตะวันตกอย่างฟุตบอลก็ได้รับความนิยมอย่างสูงในเวียดนาม ปัจจุบันเวียดนามเป็นหนึ่งในชาติที่ประสบความสำเร็จในการแข่งขันทางด้านกีฬา จากการคว้าชัยชนะจากกีฬาหลายประเภท

อาหาร

 
เฝอ หนึ่งในอาหารเวียดนามยอดนิยม

อาหารในเวียดนามมีวัฒนธรรมอาหารที่มาจากจีน หรือประยุกต์มาจากอาหารแบบจีน โดยผสมผสานกับวัฒนธรรมแบบเกษตรเวียดนาม ซึ่งเฝอเป็นอาหารยอดนิยมในเวียดนาม และโด่งดังในฐานะอาหารประจำชาติของประเทศเวียดนาม

การแต่งกาย

การแต่งกายอ๊าวส่าย (Ao dai) เป็นชุดประจำชาติของประเทศเวียดนามที่ประกอบไปด้วยชุดผ้าไหมที่พอดีตัว สวมทับกางเกงขายาวซึ่งเป็นชุดที่มักสวมใส่ในงานแต่งงาน และพิธีการสำคัญของประเทศ ชุดผู้หญิงคล้ายชุดกี่เพ้าของจีน ในปัจจุบันเป็นชุดที่ได้รับความนิยมมากจากผู้หญิงเวียดนามทั่วทั้งประเทศ ส่วนผู้ชายจะสวมใส่ชุดอ๊าวส่ายด๋ในพิธีแต่งงานหรือพิธีศพ

ดูเพิ่ม

หมายเหตุ

  1. ทะเลจีนใต้ในเวียดนามเรียกว่าทะเลตะวันออก (Biển Đông)

อ้างอิง

  1. Robbers, Gerhard (30 January 2007). Encyclopedia of world constitutions. Infobase Publishing. p. 1021. ISBN 978-0-8160-6078-8. สืบค้นเมื่อ 1 July 2011.
  2. General Statistics Office of Vietnam 2019.
  3. International Monetary Fund.
  4. World Bank 2018c.
  5. "Human Development Report 2020" (PDF) (ภาษาอังกฤษ). United Nations Development Programme. December 15, 2020. สืบค้นเมื่อ December 15, 2020.
  6. "Socialist Republic of Vietnam". Travelsradiate.com. สืบค้นเมื่อ 6 August 2011.
  7. . Vietnamnet News. 10 December 2012. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-08-16. สืบค้นเมื่อ 16 February 2013.
  8. "Vietnam's new-look economy". BBC News. 18 October 2004. สืบค้นเมื่อ 21 November 2015.
  9. Woods 2002, p. 38
  10. Yue-Hashimoto 1972, p. 1
  11. http://www.nhandan.com.vn/english/business/050707/business_p.htm
  12. อมตะซิตี้ เบียนโฮ ทางเลือกใหม่ลงทุน
  13. http://www.manager.co.th/IndoChina/ViewNews.aspx?NewsID=9500000096151
  14. http://thai.cri.cn/1/2007/12/05/21@114375.htm
  15. เวียดปักธงสนามบิน $8 พันล้าน แข่งสุวรรณภูมิ (ผู้จัดการ)
  16. "Under South Vietnam Rule" 2012-10-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. MHRO.org. 2010. Retrieved 21 April 2012.
  17. World Directory of Minorities and Indigenous Peoples – Vietnam: Chinese (Hoa).UNHCR Refworld. Retrieved 12 February 2013.
  18. Vietnam (08/08). U.S. Department of State. Retrieved 12 February 2013.
  19. หนังสือพิมพ์มติชน รายวัน หน้า 6 คอลัมน์ หน้าต่างความจริง วันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2550 ปีที่ 30 ฉบับที่ 10620
  20. [1] Religion in Vietnam
  21. "Background Note: Vietnam". US Department of State. สืบค้นเมื่อ 28 April 2010.
  22. "The Largest Buddhist Communities". Adherents.com. Retrieved 9 July 2013. This source quotes a much lower figure than the 85% quoted by the US Department of State.
  23. "Vietnam". APEC. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-04-06. สืบค้นเมื่อ 9 July 2013.
  24. "Vietnam". Encyclopedia of the Nations. 14 August 2007. สืบค้นเมื่อ 28 April 2010.
  25. "Vietnam's religions". Vietnam-holidays.co.uk. สืบค้นเมื่อ 28 April 2010.[ลิงก์เสีย]
  26. "Religion of the Vietnamese". Mertsahinoglu.com. สืบค้นเมื่อ 28 April 2010.
  27. "Vietnam: International Religious Freedom Report 2007". U.S. Department of State: Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. 14 September 2007. สืบค้นเมื่อ 21 January 2008.
  28. . Ministry of Justice. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2011-12-18. สืบค้นเมื่อ 21 September 2011.
  29. "Muting the Messengers: Vietnam's Press Under Pressure". The Economist. London. 15 January 2009. สืบค้นเมื่อ 17 January 2009.
  30. Wilkey, Robert N (2002). "Vietnam's Antitrust Legislation and Subscription to E-ASEAN: An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation?". John Marshall Journal of Computer and Information Law. 20 (4).
  31. OpenNet Initiative (9 May 2007). "Country Profile: Vietnam". สืบค้นเมื่อ 15 July 2008.
  32. Reporters Without Borders. "Internet Enemies: Vietnam". สืบค้นเมื่อ 15 July 2008.
  33. "OpenNet Initiative Vietnam Report: University Research Team Finds an Increase in Internet Censorship in Vietnam". Berkman Center for Internet & Society at Harvard University. 5 August 2006. สืบค้นเมื่อ 15 July 2008.
  34. "Opera—Vietnam". Encyclopedia of Modern Asia. 2006. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-07-10. สืบค้นเมื่อ 11 August 2012 – โดยทาง BookRags.com.
  • สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม โดย กระทรวงการต่างประเทศ

แหล่งข้อมูลอื่น

  • Vietnam profile from BBC News
  • Vietnam entry at The World Factbook (CIA)
  • Vietnam from UCB Libraries GovPubs
  • ประเทศเวียดนาม ที่เว็บไซต์ Curlie
  • Vietnam at Encyclopædia Britannica
  •   Wikimedia Atlas of Vietnam
  • Key Development Forecasts for Vietnam from International Futures
รัฐบาล
  • Portal of the Government of Vietnam
  • Communist Party of Vietnam – official website (in Vietnamese)
  • National Assembly – the Vietnamese legislative body
  • General Statistics Office
  • Ministry of Foreign Affairs
  • Chief of State and Cabinet Members
Media and censorship
  • Robert N. Wilkey. "Vietnam’s Antitrust Legislation and Subscription to E-ASEAN: An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation?" The John Marshall Journal of Computer and Information Law. Vol. XX, No. 4. Summer 2002. Retrieved 16 February 2013.
ท่องเที่ยว
  •   ประเทศเวียดนาม คู่มือการท่องเที่ยวจากวิกิเดินทาง (อังกฤษ)
  • Official tourism website

ประเทศเว, ยดนาม, เว, ยดนาม, เว, ยดนาม, việt, viət, เห, ยดนาม, ออย, างเป, นทางการค, สาธารณร, ฐส, งคมน, ยมเว, ยดนาม, เว, ยดนาม, cộng, hòa, hội, chủ, nghĩa, việt, ฮหว, สา, โห, เหง, เหว, ยต, นาม, เป, นประเทศในเอเช, ยตะว, นออกเฉ, ยงใต, งอย, ทางด, านตะว, นออกส, ดของ. ewiydnam ewiydnam Việt Nam viet nam eh wiydnam michuxxyangepnthangkarkhux satharnrthsngkhmniymewiydnam ewiydnam Cộng hoa xa hội chủ nghĩa Việt Nam kng hhwa sa ohy cu ehngiy ehwiyt nam epnpraethsinexechiytawnxxkechiyngit tngxyuthangdantawnxxksudkhxngkhabsmuthrxinodcin miprachakrpraman 94 6 lankhnin ph s 2559 thaihmiprachakrmakthisudepnxndb 15 khxngolkaelamakepnxndb 9 khxngexechiy miphrmaedntidkbpraethscin thangthisehnux praethslaw aelapraethskmphucha thangthistawntk aelaxawtngekiy thaelcinit xawithy thangthistawnxxkaelait a miemuxnghlwngchuxhanxytngaetewiydnamehnuxaelaitrwmknin ph s 2519 emuxngihysudinpraethskhuxnkhrohciminhsatharnrthsngkhmniymewiydnamCộng hoa xa hội chủ nghĩa Việt Nam ewiydnam thngchati traaephndinkhakhwy Độc lập Tự do Hạnh phuc dkeh lib tusx hyfuk ehnux dkeh lib tuyx hyfuk it exkrach xisrphaph khwamsukh ephlngchati marchthharewiydnam Tiến Quan Ca aesdnglukolkaesdngaephnthixaesiynthitngkhxng praethsewiydnam ekhiyw inxaesiyn ethaekhm khaxthibaysylksn emuxnghlwnghanxy21 2 N 105 51 E 21 033 N 105 850 E 21 033 105 850emuxngihysudnkhrohciminh10 48 N 106 39 E 10 800 N 106 650 E 10 800 106 650phasarachkarphasaewiydnamkarpkkhrxngrthediyw maks elnin phrrkhediyw satharnrthsngkhmniym elkhathikarphrrkhehngiyn fu cxng prathanathibdiehngiyn swn fuk rxngprathanathibdidng thi hngxk thiy naykrthmntrifm miy ciy prathansmchchaaehngchatiewiydnamewuxng diy hehwaprawtisastr sthapnarachwngsaerkstwrrsthi 7 kxnkhristkal sthapnarachwngssudthay1 mithunayn ph s 2345 epnxananikhmkhxngfrngess6 mithunayn ph s 2427 exkrachcakfrngess2 knyayn ph s 2488 1 karprachumecniwa aeykpraeths 21 krkdakhm ph s 2497 karyudkrungisngxn30 emsayn ph s 2518 rwmpraeths2 krkdakhm ph s 2519phunthi rwm331 699 tarangkiolemtr 128 070 tarangiml xndbthi 66 aehlngna 6 38prachakr samaonprachakr 256296 208 984 2 xndbthi 15 khwamhnaaenn295 0 txtarangkiolemtr 764 0 txtarangiml xndbthi 29 cidiphi xanacsux 2563 praman rwm 1 047 lanlan 3 xndbthi 23 txhw 10 755 3 xndbthi 106 cidiphi rakhatlad 2563 praman rwm 340 602 phnlan 3 xndbthi 35 txhw 3 498 3 xndbthi 115 cini 2561 35 7 4 panklangHDI 2562 0 704 5 sung xndbthi 117skulengindxng 6 VND ekhtewlaUTC 7 vdurxn DST UTC 7khbrthdankhwamuxrhsothrsphth84odemnbnsud vnthangehnuxkhxngewiydnamekhyepnswnhnungkhxngckrwrrdicinkwaphnpi tngaet 111 pikxnkhristskrachthung kh s 939 rthaerkerimkhxngewiydnamkxtngkhunemuxpramanpi 939 hlngewiydnamchnacin mxngokl inyuththnawiaemnabkdng ewiydnamaelackrphrrdiewiydnamkecriyrungeruxngaelaerimaephkhyayxiththiphlekhaipinexechiytawnxxkechiyngit cnkrathngtkepnxinodcinkhxngfrngesskhxngfrngessinchwngklangstwrrsthi 19hlngcakkaryudkhrxngkhxngyipunin ph s 2483 ewiydnamsurbkbfrngessinsngkhramxinodcinkhrngthihnung 2 knyayn ohciminhprakassthapnasatharnrthprachathipityewiydnam inpi ph s 2497 ewiydnamchnaphrngessxyangeddkhadinyuththkarthiediynebiynfu aelathaihewiydnamaeykepnsxngpraethskhuxewiydnamehnux satharnrthprachathipityewiydnam aela ewiydnamit satharnrthewiydnam txmakhwamkhdaeyngrahwang 2 praethsthwikhwamrunaerngcnklayepnsngkhramewiydnamtngaet ph s 2498 2518praethsewiydnamrwmpraethsaelaxyuphayitrthbalkhxmmiwnist aetyngmikhwamyakcnaelaoddediywthangkaremuxngin ph s 2529 phrrkhkhxmmiwnistewiydnamerimtnburnaesrsthkicaelakaremuxngthaihewiydnamerimekharwmkbesrsthkicolk 8 inpi ph s 2543 idmikarsrangkhwamsmphnththangkarthutkbthukpraeths aelatngaet ph s 2543 xtrakaretibotthangesrsthkickhxngewiydnamnnthuxwaepnpraethsthimixtrakaretibotsungsudinolk 8 karburnaesrsthkicprasbkhwamsaercthaihekharwmkbxngkhkarkarkhaolkin ph s 2550 aelanxkcakniewiydnamyngepnsmachikkhxngkhwamrwmmuxthangesrsthkicexechiy aepsifikaelaxngkhkarrahwangpraethskhxngklumpraethsthiichphasafrngessdwy enuxha 1 chux 2 prawtisastr 2 1 smykxnprawtisastr 2 2 smyprawtisastr 2 3 rachwngsyukhihm 2 4 yukhaetkaeykehnux it 2 5 ckrwrrdiewiydnam 2 6 yukhxananikhm 2 7 yukhexkrach 2 8 sngkhramewiydnam 3 hnwynganrachkaraelakaremuxng 3 1 karthhar 3 2 khwamsmphnthrahwangpraeths 3 3 karaebngekhtkarpkkhrxng 4 phumisastr 4 1 lksnaphumipraeths 4 2 lksnaphumixakas 4 3 chayaedn 5 esrsthkic 5 1 ekstrkrrm 5 2 xutsahkrrm 5 3 sthankarnesrsthkic 5 4 ehtuphlkarekhaepnsmachikxaesiyn 5 5 withyasastr aela ethkhonolyi 5 6 karkhnsng 5 6 1 xakas 5 6 2 thnn 5 6 3 thangrthif 6 prachakrsastr 6 1 echuxchati 6 2 phasa 6 3 sasna 6 4 karsuksa 6 4 1 prawtikarsuksakhxngewiydnam 6 4 2 karsuksakhxngewiydnaminpccubn 7 wthnthrrm 7 1 suxsarmwlchn 7 2 dntri 7 3 wrrnkrrm 7 4 ethskal 7 5 karthxngethiyw 7 6 kila 7 7 xahar 7 8 karaetngkay 8 duephim 9 hmayehtu 10 xangxing 11 aehlngkhxmulxunchux aekikhkhawa ewiydnam hrux ehwiydnam Việt Nam vie t naːm ehwiydnam khuxxikchuxhnungkhxng namehwiyd Nam Việt namehwiyd cin 南越 phinxin Nanyue aeplwa ewiydit odyepnchuxthierimichtngaetsmyrachwngseciyw Nha Triệu 家趙 hyaeciyw inchwngstwrrsthi 2 kxnkhristkal hruxchwngrahwangpiph s 344 thung 443 9 khawa ehwiyd Việt edimepnchuxyxkhxng bkehwiyd Bach Việt bak eh wiyd cin 百越 phinxin Bǎiyue aeplwa rxyewiyd sungepnkhathiicheriykklumchnthiekhyxasyxyubriewnthangitkhxngcinaelathangehnuxkhxngewiydnam 10 prawtisastr aekikhdubthkhwamhlkthi prawtisastrewiydnam smykxnprawtisastr aekikh dubthkhwamhlkthi wthnthrrmdngesin klxngmohrathuksarid epnxarythrrmkxnprawtisastrinewiydnammichuxesiyngmakodyechphaaxarythrrmyukhhinihm thimihlkthankhuxklxngmohrathuksarid aelachumchnobranthidngesin ekhtemuxngaethnghwa thangitkhxngpakaemnaaedng snnisthanwabrrphburuskhxngchawewiydnamobranphsmphsanrahwangchnephamxngoklxydehnuxcakcinaelait sungepnchawthael darngchiphdwykarplukkhawaebbnadaaelacbpla aelaxyuknepnepha bnthukprawtisastryukhhlngkhxngewiydnameriykyukhniwaxanackrwnlang miphunapkkhrxngsubtxknhlayrxypieriykwa kstriyhung aetthuxepnyukhkxnprawtisastr smyprawtisastr aekikh ewiydnamerimekhasuyukhprawtisastrhlngcaktxnitkhxngcinekharukranaelayudkhrxngdinaednaethblumaemnaaedng caknnimnanckrphrrdicinsisungerimrwmdinaedncinsrangckrwrrdiihepnhnungediyw odyidykthphlngmaaelathalayxanackrkhxngphwkthukid kxnphnwkdinaednlumaemnaaedngthnghmd ihkhuntrngtxsunyklangkarpkkhrxnghnanih thiemuxngphanxwihruxkwangocwinmnthlkwangtungpccubn hlngsinsudrachwngschin khahlwnghnanihkhuxcawthw prakastnghnanihepnxanackrxisra chuxwa hnaneyw hrux namehwiyt insaeniyngewiydnamsungepnthimakhxngchuxewiydnaminpccubn kxnkxngthphhnekhayudxanackrnamehwiyd idinpi ph s 585 aelaphnwkepnswnhnungkhxngcin ichchuxwa eciywcux khyayxanaekhtlngitthungbriewnemuxngdannginpccubn aelasngkhahlwngpkkhrxngradbsungmapraca epnchwngewlathichawcinnawthnthrrmcinthangdantang ipephyaephrthidinaednaehngni phrxmekbekiywphlpraoychnthrphyakrcakchawphunemuxnghruxchawewiydnamcnnaipsukartxtanxyangrunaernghlaykhrngechn wirstriinnam haybacung idnakxngkalngtxtankarpkkhrxngkhxngcin aetprachyinxik 3 pitxmaaelatkepnswnhnungkhxngcin nkothspyyachnchawcinnamwa hliobn rwmmuxkbpyyachnchawewiydnamrwmthakarptiwti kxtngrachwngkhhli khnannamaekhwnwa wnswn aetphayaephinthisudkarpkkhrxngkhxngcininewiydnamkhadtxnepnrayatamsthankarnincinexng sungepnoxkasihchawphunemuxnginewiydnamtngtnepnxisra inchwngewlathiewiydnamxyuitkarpkkhrxngkhxngrachwngsthang phuththsasnaerimekhasuewiydnam emuxngtahlxhruxhanxy epnemuxngihythisudepnsunyklangkarkhakaredinthangkhxngchawcinaelaxinediy phrasngkhaelankbwchinlththietacakcinedinthangekhamaxasyindinaednni txmarachwngsthangidepliynchuxekhtpkkhrxngniihmwa xnhnan hruxxnnm insaeniyngewiydnam hlngprabkbtchawphunemuxngid aetthuxepnchwngewlasudthaythicinkhrxbkhrxngdinaednaehngni ph s 1498 1510 rachwngsong hlngcakkarlmslaykhxngrachwngsthangkhxngcin nayphlongekwiynphunathxngthininekhtemuxnghwalux thangitkhxnglumaemnaaedng khbilchawcinid aelwcungkxtngrachwngsongepliynchuxpraethswa idewiyd hlngcakckrphrrdiswrrkht xanackraetkaeykxxkepn 12 aekhwn miphunakhxngtnimkhuntrngtxkn ph s 1511 1523 rachwngsdingh khunsukdinghobahling aemthphkhxngrachwngsong samarthrwbrwmaekhwntang ekhadwykn epliynchuxpraethsepnidokewiyd erimsrangrabbkarpkkhrxngaebbcinmakkwayukhkxnhna aelatngtnepn ckrphrrdidinghetiyn hrux dinghetiynhwang esmuxnckrphrrdicinsiphurwbrwmcin thuxepnkarerimichtaaehnngckrphrrdihrux hwanged inewiydnamepnkhrngaerk ph s 1524 1552 rachwngsetiynelhruxelyukhaerk mehsikhxngckrphrrdidinghobahling idkhbilrchthayathrachwngsdingh sthapnaphraswamiihmkhuxkhunsukelhwanepnckrphrrdieldayaehng odyphyayamsrangkhwammnkhngdwykarfunfukhwamsmphnthkbrachwngssngkhxngcinaelaprabpramkbtphayin aetkimrxdphnkarrthprahar smyniphuththsasnaaelalththietarungeruxngmakaelaidrbkhwameluxmissrththainhmuchnchnsungmakrachwngsyukhihm aekikh ph s 1552 1768 rachwngshli hli kng xwnmixanacinrachsankhwalux emuxkhunkhrxngrachy thrngyayemuxnghlwngipthi thnglxng hanxy thrngsrangwdkhun 150 aehng inpi 1070 narabbkarsxbcxhngwnmaich kxtngmhawithyalywnehmiyw ihkhwamruekiywkbwrrnkhdikhngcux ephuxsxbekharbrachkarinrabbcxhngwn aetkhunnangyngmicanwnnxy swnhnungepnechuxsayphumixiththiphlinhwemuxng txmathrngphranamwa hliithot smyhliepnsmythiphraphuththsasnamixiththiphltxkaremuxngkarpkkhrxngaelasngkhmmak thipruksarachkarinbangsmyepnphrasngkh ckrphrrdirachwngshlichwnghlngsrangwdkhnadihykhunhlayaehng aelaslarachsmbtixxkphnwch epnsaehtuihkarbriharrachkarerimtkxyuinxanackhxngekhruxyatiphrachayamacaktrakulthimngkhnginhwemuxng phupkkhrxngxngkhsudthayepnedkhyingthiidrbkartngepnckrphrrdini phranamwahlieciyw karbriharrachkartkxyuinxanackhxngyatiwngsphrachnnisungepnkhunsukmikxngkalngthharxyuinmux echnecinthuoda sungkxrthpraharyudxanaccakrachwngshliinthisudph s 1768 1943 rachwngsecin ecinthuodayatikhxngphrachayackrphrrdikxrthprahar yudxanacthamklangsthankarnkbtaelakarrukrancakkhasuktangchati caknnidxphiesksmrskbphranangeciyw hwang ckrphrrdinixngssudthaykhxngrachwngshliaelwykhlankhunepnckrphrrdixngkhaerkkhxngrachwngsecin smyecinewiydnamtxngephchiykbsuksngkhramodytlxd thirayaerngthisudkhuxkarrukrancakphwkmxngoklaelacmpa smyecinkerimihkhwamsakhykbxarythrrmcinmakkwayukhkxnhnaodyechphaadanphumipyyaaelaxksrsastr rwmthungkarbriharrachkaraebbcin insmynimikarpramwlphngsawdarchatiepnkhrngaerk chuxwa dayehwiytsuxki hrux bnthukprawtisastrmhaxanackrewiyd odyrachbnthit elwnhuw nxkcakniyngerimmikarpradisthxksrkhxngewiydnamthieriykwa xksronm khunepnkhrngaerkph s 1943 1971 rachwngsoh ohkuyli yatikhxngphrachayackrphrrdirachwngsecin srangthanxanackhxngtndwykarepnaemthphthasukkbphwkcamthangit txmakxrthpraharyudxanaccakckrphrrdirachwngsecinaelaphyayamkacdechuxsayrachwngsthihlngehluxxyu caknnkhunkhrxngrachy tngthayathkhxngtnepnckrphrrditxma rachnikulrachwngsecinidkhxkhwamchwyehluxipyngcin thaihcinsngkxngthphekhamalmlang rachwngsoh aetsudthaykimmxbxanacihaekrachwngsecin aelayudkhrxngewiydnamaethnthikarkuexkrachaelakxtng rachwngsel yukhhlng ph s 1971 2331 elehly chawemuxngaethnghwa thangitkhxnghanxy idrwbrwmsmkhrphrrkhphwktngtnkhunepnphunaewiydnam khbilcinxxkcakewiydnamidsaerc txmainpi ph s 1971 elehlykhunkhrxngrachyepnckrphrrdixngkhihm sthapna rachwngsel khun mirachthanithihanxyhruxthnglxngaelarachthanixikaehngkhuxthiemuxngaethnghwa thnhwa hrux rachthanitawntk sungepnthinthanedimkhxngelehlyaelatrakulel txmaelehlyidrbkarthwayphranamwa elithotrachwngselchwngaerkepnchwngsrangkhwammnkhngaelafunfupraethsinthukdan odyechphaainsmyelithothruxelehly echnkarsrangrabbrachkar cdsxbkhdeluxkkhunnang trakdhmayihm aebngekhtkarpkkhrxngihm funfukarekstr rwmthungkarsthapnakhwamsmphnththangkarthutkbcinthaihewiydnamekhasuyukhsngbsukhplxdcaksngkhramxikkhrnghlngsmyelehly erimekidkhwamkhdaeyngrahwangkhunnangphleruxnkbbrrdakhunsukthirwmthphkbelehlyinkarsurbkbcin khwamkhdaeyngbanplaycnnaipsukaraebngphrrkhaebngphwkinhmukharachsank cnekidkarrthpraharkhrngaerkkhxngrachwngselin ph s 2002 mikarpraharphrachnniaelackrphrrdikhnann txmabrrdakhunnangcungsnbsnunihrachnikulxikphraxngkhhnungmaepnckrphrrdiaethn txmakhuxckrphrrdielaethngtng ph s 2003 2040 rchkalckrphrrdielaethngtngthuxwayawnanaelarungeruxngthisudyukhhnunginprawtisastrewiydnam mikarptiruppraethshlaydanodyyudrupaebbcinmakkwaedim thngrabbkarsxbrbrachkarthicdsxbkhrbsamradbtngaetxaephxcnthungrachthani canwnkhunnangephimkhunthwikhunaelathaihrabbrachkarkhyaytwmakkwayukhsmykxnhna nxkcaknnyngmikarpramwlkdhmayihmphraxngkhthrngsrangewiydnamihepnmhaxanacaelaepnsunyklangdwykarthasngkhramkbephuxnbanthimkkhdaeyngkbewiydnamkhuxcmpaaelalaw xiththiphlkhxngewiydnamrbruipcnthunghwemuxngephaithincintxnitaelalanna hlngrchkalnirachwngselerimprasbpyhakhwamkhdaeynginhmukhunnang echuxphrawngs pyhaesrsthkiccnthisudkthukrthpraharodykhunsukhmkdngsung inpi ph s 2071 echuxphrawngsrachwngselhlbhnidwykarchwyehluxkhxngkhunsuktrakulehwiynaelacing thimixiththiphlinrachsankmaaetaerkrachwngselerimkarfunfukxbkuxanackhunodymiaemthphepnkhntrakulehwiynaelacing thasngkhramkbrachwngshmkcnthungpi ph s 2136 cungsamarthyudemuxngthnglxngkhunidaelafunfurachwngselpkkhrxngewiydnamtxip yukhaetkaeykehnux it aekikh hlngkarfunfurachwngselkhunid khunsuktrakulcingtngtnepnphusaercrachkar aelaihkhunsuktrakulehwiynippkkhrxngekhtchayaednitbriewnemuxngdngehylngipthungbriewnemuxngdannginpccubn khunsuktrakulcingtngtnepn ecasubtaaehnngphusaercrachkar intrakulkhxngtnexng khunsuktrakulehwiyncungprakasimyxmrbkarpkkhrxngkhxngtrakulcingcnekidsngkhramkhrngihmtxmaxikhlaysibpi ewiydnamaebngaeykepnsxngswn swnehnux khux ewiydnamehnux xyuinkarpkkhrxngkhxngrachwngselaelaecatrakulcing misunyklangthithnglxng swnit khux ewiydnamit mitrakulehwiynpkkhrxng misunyklangthiemuxngfuswnhruxewinpccubntlxdmackrwrrdiewiydnam aekikh dubthkhwamhlkthi rachwngsetyesin aela rachwngsehwiyn ph s 2316 ekidkbtnaodychawnasamphinxngthihmubanetyesinkhuninekhtemuxngbingding ekhtpkkhrxngkhxngtrakulehwiyn aelasamarthyudemuxngfuswnid xngkhchayehngwiynaexng echuxsaytrakulehwiynhlbhnilngitxxkcakewiydnamipcnthungkrungethph kxnklbmarwbrwmkalngexachnaphwketyesinidxngkhchayehngwiynaexnghruxehngwiynfukxan xngechiyngsux phunatrakulehngwiyn sungtngtnepnckrphrrdixngkhihmaehngrachwngsehngwiyn inpi ph s 2345 sthapnarachthaniihmthiemuxngew aethnthithnglxng sungthukepliynchuxepn hanxy ckrwrrdiewiydnam ph s 2345 2488 xngkhchayehngwiynaexnghruxckrphrrdiyalxng ckrphrrdiphraxngkhaerkkhxngrachwngsehwiynerimfunfupraeths ewiydnammixanaekhtiklekhiyngkbpccubn dinaednphakhitkhyayipthungpakaemnaokhngaelachayfngxawithy thrngrksasmphnthkbchawtawntkodyechphaachawfrngessthichwyrbkbphwketyesin naychangchawfrngesschwyxxkaebbphrarachwngthiew aela pxmprakaremuxngisngxnrachwngsehngwiynrungeruxngthisudinsmyckrphrrdiminhmng ckrphrrdixngkhthisxng thrngepliynchuxpraethsepn daynam khyayaesnanuphaphipynglawaelakmphucha phnwkkmphuchafngtawnxxk thasngkhramkbsyamtxenuxngekuxbyisibpi aetphayhlngtxngthxntwcakkmphuchahlngthukchawkmphuchatxtanxyangrunaerngsmyniewiydnamerimichnoybaytxtankarephyaephrkhristsasnakhxngbathhlwngchawtawntk mikarcbkumaelapraharbathhlwngchawtawntkxyangtxenuxng rwmthungchawewiydnamthinbthuxkhristsasna cnthungrchkalckrphrrdixngkhthi 4 khuxckrphrrdituduk thrngtxtanchawkhristxyangrunaerngtxip cninthisudbathhlwngchawfrngesskhxkhwamchwyehluxcakrthbalkhxngtnihchwykhumkhrxng ph s 2401 eruxrbkhxngkxngthpheruxfrngessekhamathungnannaemuxngdanng hruxturan thanthpheruxiklemuxnghlwngew naipsukarsurbknkhxngthngfaytxmakxngkalngfrngessidbukocmtidinaednphakhitbriewnpakaemnaokhngaelayudkhrxngphunthiidekuxbthnghmd ckrphrrditudukcungtxngyxmsngbsukaelamxbdinaednphakhitihaekfrngess chawewiydnamerimtxtankaryudkhrxngkhxngfrngessaetimxactxsukbaesnyanuphaphthhangthharthiehnuxkwaid frngesscungekhakhwbkhumewiydnamxyangcringcngmakkhunaelaaebngewiydnamxxkepn 3 swn khuxxananikhmokhchincin inphakhit ekhtxarkkhaxnnm intxnklang aela ekhtxarkkhatngekiyinphakhehnux aelaewiydnamyngmickrphrrdiepnpramukhechnedim aettxngphankarkhdeluxkodykhahlwngfrngess aelamithanaepnsylksn xanacinkarbriharkarkhlng karthhar aela karthutepnkhxngfrngess thuxwaewiydnamsinsudthanaexkrachnbaetnn yukhxananikhm aekikh dubthkhwamhlkthi xinodcinfrngess aephnthixinodcin kh s 1913 frngessaeswnghaphlpraoychncakkarpkkhrxngewiydnamthangdanesrsthkic ewiydnamepnaehlngplukkhawaelaphuchesrsthkicihm echnkaaef aelayangphara sngxxkipyngfrngessaelaepnwtthudibaekorngnganinfrngess thidininewiydnamthukyudaelatkepnkhxngchawfrngess aelaerimxphyphekhamatngthinthaninewiydnam khnaediywknksngesrimkarsuksaaelawthnthrrmfrngessihaephrhlayinewiydnam chawewiydnamswnhnungidrbkarsuksaaebbihmaelaerimtxngkarxisrainkarthanganaelamiswnrwminkarpkkhrxngpraeths naipsukarkxtwkhxngklumchatiniymtang thiekhmaekhngthisudkhuxphrrkhkhxmmiwnistxinodcinthitngkhunodyohciminh inpi ph s 2473 aelatxmaprbepliynepn klumewiydminh idnachawnakxkartxtanfrngessinchnbth yukhexkrach aekikh dubthkhwamhlkthi ewiydnamehnux aela ewiydnamit ph s 2488 ohciminhrbmxbxanaccakckrphrrdibawidaelarbtaaehnngprathanathibdikhnaerkhlngprakasexkrach aethlngcaknnfrngessidklbekhamakhbilrthbalkhxngohciminhaelaimyxmrbexkrachkhxngewiydnam naipsusngkhramcninthisudfrngessphayaephaekkxngkalngewiydminhthikhayediynebiynfu inpi ph s 2497 aelamikarthasnthisyyaecniwa khxngpraethsswitesxraelnd yxmrbexkrachkhxngewiydnam aetshrthxemrikaaelachawewiydnaminphakhitbangswnimtxngkarrwmtwkbrthbalkhxngohciminh txmaidkxtngdinaednewiydnamphakhitepnxikpraethshnung khux satharnrthewiydnam ewiydnamit miemuxnghlwngkhux isngxn ichesnlaticudthi 17 xngsaehnuxaebngaeykkbewiydnamswnehnuxitkarpkkhrxngkhxngohciminh ewiydnamehnux sngkhramewiydnam aekikh sngkhramewiydnam dubthkhwamhlkthi sngkhramewiydnam ewiydnamehnuximyxmrbsthanphaphkhxngewiydnamit khnathishrthxemrikaidihkarchwyehluxthangthharaekewiydnamitxyangtxenuxng rwmthungkarsngthharmapracainewiydnamitephimkhuneruxy ewiydnamehnuxprakasthasngkhramephuxkhbilaela pldplxy ewiydnamitcakshrthxemrikaaelarwmekhaepnpraethsediywkn phrxmihkarsnbsnunklumchawewiydnamitthitxtanshrthxemrika ewiydkng inkarthasngkhramkarrbswnihyklayepnkarrbrahwangthharshrthxemrikaaelaphnthmitrcaktangpraeths kbkxngkalngewiydkngaelaewiydnamehnux thnginchnbthaelakarocmtiinemuxng aemshrthxemrikaidthumethaesnyanuphaphxyangetmthiaetkimxacthaihsngkhramyutilngid hlngkarrukocmtikhrngihykhxngewiydnamehnuxaelaewiydknginpi ph s 2511 thiemuxngewaelaemuxnghlkxun inewiydnamit shrthxemrikaerimetriymkarthxnkalngcakewiydnamitaelaihewiydnamitthasngkhramodylaphngshrthxemrikathxnthharcakewiydnamitxyangepnthangkarinpi ph s 2516 kxngkalngewiydnamehnuxaelaewiydkngcungsamarthrukekhayudisngxnaelaewiydnamitidthnghmdinpi ph s 2518 karrwmewiydnamthngsxngswnekhadwyknekidkhuninwnthi 2 krkdakhm ph s 2519 aelaepliynchuxpraethsepn satharnrthsngkhmniymewiydnam nbaetnnhnwynganrachkaraelakaremuxng aekikh1 karemuxngkhxngewiydnammiesthiyrphaph enuxngcakmiphrrkhkhxmmiwnistewiydnam epnxngkhkrthimixanac sungsudephiyngphrrkhkaremuxngediyw phukkhadkarchinaphayitrabbphunarwm collective leadership thikhanxanacrahwangklumphuna idaek klumptirup thisnbsnunkarepidesrithangesrsthkic naodyxditnaykrthmntri fan wn khay klumxnurksniym sungtxtanhruxchalxkarepidpraeths ephraaekrngphykhxng wiwthnakarthisnti peaceful evolution xnenuxngmacakkarepidpraeths aela klumthiepnklang pranipranxmrahwangsxngklumaerk naodyxditprathanathibdi ecin duk eluxng sngphlihrthbalewiydnamtxngprbaenwthangkarbriharpraethsihyudhyunaelaepidkwangmakkhun aetkimsamarthdaeninipidinyangkawthirwderwnk2 ewiydnamidmikareluxktngsphaaehngchati smythi 11 emux 19 phvsphakhm ph s 2545 miphuidrbkareluxktngthngsin 498 khn epnphueluxktngxisraephiyng 2 khn thiehluxepnphusmkhrthiidrbkarkhdeluxkcakphrrkhkhxmmiwnist sphaaehngchatimiwaradarngtaaehnng 5 pi mihnathitrakdhmay aetngtnghruxthxdthxnprathanathibdi prathanrthspha aela naykrthmntri3 sphaaehngchatichudihmidepidprachumemux 19 krkdakhm ph s 2545 odysphaidmimtisakhy khux rbrxngphlkareluxktngemux 19 phvsphakhm eluxktngkhnakrrmkartang pracaspha kareluxktngihnayehwiyn wn xan darngtaaehnngprathansphatxip emux 23 krkdakhm kareluxktngihnayecin duk eluxng darngtaaehnngprathanathibditxip emux 24 krkdakhm aela eluxktngihnayfan wn khay darngtaaehnngnaykrthmntritxip emux 25 krkdakhm aelaidmikarprbkhnarthmntriemux 8 singhakhm 2545 odyinkhnarthmntrichudihm 26 khn mirthmntrithiidrbaetngtngihm 15 khnsungswnihyepnkhnrunihmthimikhwamrukhwamsamarth hlaykhnekhydarngrthmntrichwyinkrathrwngnn maaelw nxkcakni yngmikartngkrathrwngihm 3 krathrwng idaek krathrwngthrphyakrthrrmchatiaelasingaewdlxm krathrwngiprsniyaelaothrkhmnakhm aelakrathrwngphayin sungepnkarsathxnihehnthungthisthangkarptirupesrsthkicaelakarbriharpraethsmakkhun sungemuxphicarnainpraednni imnacasngphlkrathbtxkhwamsmphnthithy ewiydnamthidaeninipdwydiinpccubn4 aephnngankarptiruprabbrachkarsahrbpi kh s 2001 2010 enn 4 praedn idaek karptiruprabbkdhmay karptirupokhrngsrangxngkhkr karykradbkhwamsamarthkhxngkharachkar aelakarptirupdankarkhlng karthhar aekikh dubthkhwamhlkthi kxngthphewiydnam swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkhwamsmphnthrahwangpraeths aekikh tamexksarkhxngsphaaehngchati khrngthi 10 khxngphrrkhkhxmmiwnistewiydnam phrrkhkhxmmiwnistaelarthbalkhxngsatharnrthsngkhmniymewiydnamsnbsnunkardaeninkartamnoybaytangpraethsthiepnxisra karepidkarkracaykhwamhlakhlayaelakhwamsmphnthrahwangpraethsaebbphhuphakhikarprasannganrahwangpraethsechingrukkbkhti ewiydnamyindithicaepnephuxnaelaphnthmitrthiechuxthuxidkhxngthukpraethsinprachakhmolkthimungmnephuxsntiphaph sntiphaphkhwamepnxisraaelakarphthna ewiydnamekharwmkbxngkhkarshprachachatiinpi ph s 2520 insmyphnprathanathibdiedyehmyxyangepnthangkarewiydnamidprbkhwamsmphnthkbcininpi ph s 2535 aelashrthxemrikainpi ph s 2538 ekharwmxaesiyninpiediywknnnexngpccubnewiydnamidsrangkhwamsmphnththangkarthutkb 180 praeths rwmthung 43 praethsinexechiy 47 praethsinyuorp 11 praethsinoxechiyeniy 29 praethsinxemrika 50 praethsinaexfrika thukthwip exechiy aepsifik 33 praeths yuorp 46 praeths xemrika 28 praeths aexfrika 47 praeths aela tawnxxkklang 16 praeths rwmthungthukpraethsthisakhyaelasunyklangthangkaremuxngkhxng olk ewiydnamyngepnsmachikkhxngxngkhkrrahwangpraeths 63 aehngaelamikhwamsmphnthkbxngkhkrphthnaexkchnmakkwa 650 xngkhkr inewlaediywknewiydnammikhwamsmphnththangkarkhakb 165 praethsaeladinaedn inshprachachatiewiydnamthahnathiepnkhnakrrmathikar ECOSOC smachikkhnakrrmkarbriharkhxng UNDP UNFPA aela UPUbthbathphaynxkkhxngewiydnaminchiwitthangkaremuxngrahwangpraethsidrbkaraesdngphanxngkhkrthiprasbkhwamsaerccakkarprachumradbnanachatihlaykhrnginemuxnghlwngkhxngkrunghanxyinpi ph s 2540 cdprachumsudyxdchumchnfrngessinpi ph s 2541 mikarprachumsudyxdxaesiyninpi ph s 2546 cdprachumnanachatiekiywkbkhwamrwmmuxaelakarphthnainewiydnamaelaaexfrikainpi ph s 2547 karprachumsudyxd ASEM cdkhunineduxntulakhminpi ph s 2549 cdprachumsudyxdexepkhineduxnphvscikayntngaetwnthi 11 mkrakhm ph s 2550 epntnmaewiydnamidklayepnsmachikladbthi 150 khxngxngkhkarkarkhaolk WTO xyangepnthangkar niepncudepliynsakhyinkrabwnkarkhxngkarrwmekhakbesrsthkicrahwangpraethsinpi ph s 2550 epnecaphaphkarkhnitsastroxlimpikrahwangpraethsemuxwnthi 16 tulakhm 2550 thiprachumsmchchaihyaehngshprachachatithiniwyxrkidrbkarohwtxyangepnthangkarewiydnamidrbeluxkxyangepnthangkarinthanasmachikthawrkhxngkhnamntrikhwammnkhngaehngshprachachatiinwarapi ph s 2551 2552 emuxwnthi 1 mkrakhm 2553 ewiydnamthuxwabthbathkhxngprathanxaesiynaelainpinnmikarprachumradbphumiphakhcanwnmakemuxwnthi 21 tulakhm 2558 thiprachumsmchchaihyaehngshprachachatithiniwyxrkidlngkhaaenninkareluxktngxyangepnthangkarkhxngewiydnamewiydnamidekhaepnsmachikkhxngkhnamntriesrsthkicaelasngkhmaehngshprachachati ECOSOC xyangepnthangkarpi 2016 2018inpi ph s 2559 cdoxlimpiksaklchiwphaphinpi ph s 2560 cdkarprachumsudyxdexepkhineduxnphvscikayn karaebngekhtkarpkkhrxng aekikh dubthkhwamhlkthi cnghwdkhxngpraethsewiydnam ethsbalnkhrkhxngpraethsewiydnam aela ekhtkhxngpraethsewiydnam layeciw hlawkay hasang kawbng hlngesin bkkn etwiynkwang exiynbay ediynebiyn esinla fuethaa thayengwiyn hanxy bksang kwangniy ihfxng thaybiy namdiy niybiy hhwabiy thyhwa ehngaxan hatiy kwangbiy kwangci ethuxethiyn ew danng kwangnam kxntum kwanghngay salay biydiy dklk fuexiyn dknng khyhhwa elimdng niythwn biythwn biyefuxk dngnay baesiya hwungeta biyesuxng etyniy lxngxan dngthap xansang ekiynsang kaema bkeliyw sxkcng cawiy ebnaec hwiyfuk bkniy hayesuxng hungexiyn hanam nkhrohciminh etiynsang hwiylxng ekinethx ehiwsang dindxnsamehliympakaemnaaedng bkniy hanam hayesuxng hungexiyn namdiy niybiy thaybiy hwiyfuk hanxy ethsbalnkhr ihfxng ethsbalnkhr chayfngtxnklangehnux hatiy ehngaxan kwangbiy kwangci thyhwa ethuxethiyn ew tawnxxkechiyngehnux bksang bkkn kawbng hasang hlngesin hlawkay fuethaa kwangniy thayengwiyn etwiynkwang exiynbay tawntkechiyngehnux ediynebiyn hhwabiy layeciw esinlathisungtxnklang dklk dknng salay kxntum elimdng chayfngtxnklangit biydiy niythwn khyhhwa biythwn fuexiyn kwangnam kwanghngay danng ethsbalnkhr tawnxxkechiyngit baesiya hwungeta biyesuxng biyefuxk dngnay etyniy ohciminh ethsbalnkhr dindxnsamehliympakaemnaokhng xansang bkeliyw ebnaec kaema dngthap ehiwsang ekiynsang lxngxan sxkcng etiynsang cawiy hwiylxng ekinethx ethsbalnkhr phumisastr aekikh xawhalxng chawewiydnamniymplukkhawaebbkhnbnid ewiydnamepnpraethsthimilksnaepnaenwyaw aela miphumipraethsepnphuekhasungknrahwangthirablumaemnathixudmsmburnthangtxnehnuxaelait aetmiphuekhathimipahnathubaekh 20 odymiphnthuim 13 000 chnid aelaphnthustwkwa 15 000 sayphnthu lksnaphumipraeths aekikh mithirablumaemnakhnadihy 2 txn khux txnehnuxepnthirablumaemnaaedng aelatxnitepnthirablumaemnaokhng mithirabsungtxnehnuxkhxngpraeths aelayngepnphumiphakhthimiekha sungepnphuekhathisung 3 143 emtr 10 312 fut lksnaphumixakas aekikh epnaebbmrsumekhtrxn chayfngthaeldantawnxxkepidolngrblmmrsumtawnxxkechiyngehnuxthiphdphanthaelcinit thaihmioxkasrblmmrsumaelaphayuhmunekhtrxn cungmifntkchukinvduhnaw samarthplukkhawidpila 2 khrng fntktlxdpi idrbxiththiphlcaklmmrsumtawnxxkechiyngehnux epnpraethsthimikhwamchunpramanrxyla 84 tlxdpi mixunhphumiechliytngaet 5 xngsaeslesiyschayaedn aekikh thnghmd 4 638 kiolemtr 2 883 iml odytidkbpraethskmphucha 1 228 kiolemtr 763 iml praethscin 1 281 kiolemtr 796 iml aelapraethslaw 2 130 kiolemtr 1 324 iml esrsthkic aekikh hanxymiekhiyngnmhanxyaelndmarkthawewxrtukthisungthisudinewiydnam ekstrkrrm aekikh miphlphlitidaek khaweca yangphara cha kaaef yasub phrikithy inpi ph s 2549 sngxxkkwa 116 000 tn 11 karpramng ewiydnamcbplaidepnxndb 4 khxngsinkhasngxxk echn plahmuk kung tladthisakhy khux yipun ithwn aelasingkhopr xutsahkrrm aekikh xutsahkrrmthisakhy khux xutsahkrrmthxpha sunyklangxyuthiohciminhsitiaelaminikhmxutsahkrrmxmtasitiebiynoh 12 karthaehmuxngaerthisakhy khux thanhin namnpiotreliym aelaaeksthrrmchati ewiydnamepnpraethssngxxknamndibrayihyxndb 3 inexechiytawnxxkechiyngit rxngcakxinodniesiyaelamaelesiy 13 sthankarnesrsthkic aekikh thaeruxisngxn ewiydnammikarecriyetibotthangesrsthkicxyangrwderw aelaephchiyphawakhadaekhlnphlngnganiffa cungmikarsuxphlngnganiffacakmnthlyunnan praethscin tngaetknyaynpi 2004 14 aemwaehtuphlthangesrsthkiccaepnehtuphlthimikhwamsakhyrxngcakehtuphlthangkaremuxngaelayuththsastrinkarthixaesiynrbewiydnamekhaepnsmachik aetkyngkhngkhwamsakhyinradbhnungthicamxngkhamipimidkhwamsmphnththwiphakhithangesrsthkicrahwangewiydnamaelaprakasthxnthharxxkcakkmphucha aelaemuxewiydnamidlngnaminkhxtklngsntiphaphthikrungparisinpi 1991 ehtuphlkarekhaepnsmachikxaesiyn aekikh karsnbsnunaelakhwamchwyehluxinkarphthnathangesrsthkickhxngewiydnam thngodythangtrngaelathangxxmcakpraethssmachikxaesiynsungewiydnammxngwaepnsingthimaphrxmkbkarprbsphaphaewdlxmthangyuththsastraelakarprbnoybaytangpraeths karekharwmklumxaesiyncathaihewiydnammioxkasideriynruprasbkarninkarphthnapraethscaksmachiktang xncamiswnexuxxanwyaelaerngkarphthnakhxngtnipsurabbesrsthkickartladsungtngxyubnhlkkarkhxngkaraekhngkhnidinthisud ewiydnamihkhwamsakhysungsudtxkarekharwminrabbesrsthkickhxngphumiphakhexechiy aepsifikaelarabbesrsthkickhxngolk karepnsmachikkhxngxaesiyncanaipsukarmiswnrwminekhtkarkhaesrixaesiyn aelanaewiydnamipsukhwamkhunekhykbaenwthangptibtiinkarrwmklumthangesrsthkicinradbolk xncamiphldiaelaepnpccyprakarhnungthicaphlkdnewiydnamihkawipsukarepnsmachikkhxng APEC aela WTO idinthisud inthanakhxngsmachikxaesiyn ewiydnamhwngthicaidrbpraoychncakkarephimkhunkhxngkarkhaaelakarlngthunkbpraethsxaesiynthnghlay khnaediywkninkhnathikarkhaphayinklumxaesiynkalngkhyaytw ewiydnamkidtraetriymaelaprbthisthangkarsngxxkkhxngtnthicaipsutladxaesiynnixyangcringcngmakkhun karnaekhakhxngewiydnamcakxaesiyninkhnaniepnkhrunghnungkhxngkarnaekhathnghmdkhxngthnghmdkhxngewiydnam aelapramanrxyla 30 khxngkarkhathnghmdkhxngewiydnamthimikbxaesiynnxkcakni ewiydnamynghwngwatncaidrbsiththiphiess GSP xyangnxy 10 pikhunip aelaewiydnamyngcaepncudsngxxkthisakhysahrbpraethssmachikxaesiynxun indankarlngthun thngewiydnamaelapraethsinklumxaesiyncaidrbphlpraoychnrwmkncakkarthipraethsinklumxaesiynekhaiplngthuninewiydnamodyewiydnamcasamarthdudsumethkhnikh withyakaraelaethkhonolyithiphanmakbkarlngthuntangchati odyechphaaxyangyinginrupaebbkhxngkarrwmthun sungcanaipsukarphthnakarphlitkhxngewiydnam aelakhnaediywkn nbtngaetewiydnamepidpraethsaelaprakaskdhmaywadwykarlngthuntangchati praethssmachikxaesiyntangkihkhwamsniclphyayamaeswnghaoxkasekhaiplngthuninewiydnam thngniephraaxaesiynksnicinphlpraoychnthangesrsthkicdwyechnknthngdankarkhaaelakarlngthun enuxngcakewiydnamepntladihymiprachakrthung 73 lankhn mikhwamsmburnthangthrphyathrrmchati miaerngnganthimiskyphaphaelamirakhathuk karmiewiydnamepnsmachikephimkhuncathaihxaesiynmiprachakrephimepn 420 lankhn aelacamiphlphlitmwlrwmphayinthung 500 phnlan dxllarshrth xncathaihxaesiynmiskyphaphinkarkhyaytwkangesrsthkicidmakkhunipxikinpccubn praethsthiidrbkarxnumtidwymulkhalngthunmakthisudidaeksingkhopr sungmiokhrngkarkarlngthunthiidrbkarxnumticanwnokhrngkar dwymulkha 5 3 phnlandxllarshrth mulkhakarlngthunkhxngpraethssmachikxaesiyninewiydnamkhididepnrxyla 27 69 khxngmulkhakhxngkarlngthuntangchatithngsininewiydnam klawkhuxinmulkha 8 14 phnlandxllarshrth cakmulkhakhxngkarlngthuntangchatithngsin 29 4 phnlandxllarshrth odymiokhrngkarthngsin 337 okhrngkar odymaelesiylngthunepnxndb 2 rxngcaksingkhopr ithylngthunepnxndb 3 praephthkhxngkarlngthunthismachikxaesiyndaeninkarinewiydnam idaek xutsahkrrmkarphlit karkxsrangsankngan thixyuxasy karphlitsinkhaxupophkhbriophkhaelakaraeprrupxahar ewiydnamhwngwakarlngthuncakpraethssmachikxaesiynnicamiswnchwythwngdulkarlngthuncakekahliit ithwn hxngkng aelayipuninkhnaediywkninswnkhxngxaesiyn ehtuphlprakarhnungthithaihxaesiynyindirbewiydnamekhaepnsmachikkkhux karekharwmklumxaesiynkhxngewiydnamnncamiphlipephimkhwamsamarthinkaraekhngkhnthangesrsthkicxikthngxanacinkartxrxngthangkaremuxngthnghlaytangkmiphlpraoychnthisxdkhlxngkn thngthangkaremuxngaelathangesrsthkicrwmknxnnaipsukaryxmrbinthisud withyasastr aela ethkhonolyi aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidewiydnammiphunthankhxngnkprachytngaetyukhobran mikarsngsmkhwamruthngdankhnitsastr aelawithyasastr cnepnthieluxnglux odyinpccubnewiydnamerimmikarphthnaethkhonolyi inpi 2553 ewiydnammingbpramanthangdanwithyasastrxyuthi 0 45 khxng GDP karkhnsng aekikh xakas aekikh ekhruxngbinkhxngsaykarbinewiydnamaexriln ewiydnammithaxakasyankhnadihy 6 aehng khux thaxakasyannanachatiohnybay Noi Bai inkrunghanxy thaxakasyannanachatietinesineyit Tan Son Nhat innkhrohciminh okhrngkarthaxakasyannanachatilxngthy Long Thanh incnghwddngnay thaxakasyanculay Chu Lai incnghwdkwangnam aelathaxakasyannanachatidanng Danang innkhrdanng 15 thnn aekikh inswnkhxng thangdwnehnux it karechuxmtx Cầu Giẽ aela biythwn inpi 2553 rabbthnnkhxngewiydnammikhwamyawrwmpraman 188 744 kiolemtr 117 280 iml odymi 93 535 kiolemtr 58 120 iml epnthnnladyang thangrthif aekikh dubthkhwamhlkthi karkhnsngrabbranginpraethsewiydnam thangrthifinewiydnam pccubnmikarechuxmtxkbpraethscin aelamiekhruxkhayinpraethsethann yngimmithangechuxmtxkblawaelakmphucha sungkhnanikalngwangaephnkxsrangprachakrsastr aekikhdubthkhwamhlkthi prachakrsastrewiydnam echuxchati aekikh dubthkhwamhlkthi chawywn micanwn 84 23 lankhn khwamhnaaennodyechliy 253 khntxtarangkiolemtr epnchawywnrxyla 86 briewnsamehliympakaemnaokhngthangtxnitkhxngpraeths tay chawith ehmuxng hw cin chawekhmr nung chawmng 16 17 18 phasa aekikh dubthkhwamhlkthi phasaewiydnam karsuxsarichphasaewiydnam sungemuxpi ph s 2463 wngkarwichakarewiydnamidlngprachamtithicaichtwxksrormn Quốc ngữ aethntwxksrcin Chữ Nom inkarekhiynphasaewiydnam 19 sasna aekikh dubthkhwamhlkthi sasnainpraethsewiydnam sasnainpraethsewiydnamsasna rxylaphunbanaelaimmisasna 73 2 phuthth 12 2 khrist 8 3 xun 6 3 ecdiyesaediyw aesdngihehnthungsasnaphunbanewiydnam cakkarsarwcinpi ph s 2557 20 praethsewiydnammiprachakrnbthuxsasna 90 lankhn aebngiddngni sasnaphunbanewiydnamaelaimmisasna 24 lankhn 73 2 sasnaphuthth 11 lankhn 12 2 sasnakhrist 7 6 lankhn 8 3 lththiechaid 4 4 lankhn 4 8 lththihhwahaw 1 3 lankhn 1 4 aelasasnaxun 0 1 echn sasnaxislam 75 000 khn sasnabaih 7 000 khn sasnahindu 1 500 khn 21 22 23 24 25 26 27 karsuksa aekikh prawtikarsuksakhxngewiydnam aekikh praethsewiydnamidmikarphthnakarsuksakhwbkhuipkbphthnakhxngpraeths sungsamarthaebngxxkidepnraya yx inechingprawtisastrdngni Pham Minh Hac 1995 42 61 1 rayathixyuphayitkarpkkhrxngkhxngrachwngscin Period of Chinese Imperial Domination 200 pikxn kh s kh s 938inrayanipraethsewiydnamxyuphayitkarpkkhrxngkhxngrachwngscin dngnnphubriharkhxngpraethscin cungepnphukxtngrabbkarsuksainpraethsewiydnamthnginaebbkhxngrthaelaexkchn sunginsmykxnennechphaakarsuksakhxngbutrchayaelakarfukxbrmbukhkhlephuxekhaiprbrachkaraelabriharpraeths minoybay Feudal Intelligentsia sungcakhdeluxkechphaabutrchaycakkhrxbkhrwkhunnangiprbrachkarkbrachwngscin rabbkarsuksatxenuxngkhxngchawewiydnaminbangstwrrsphbwa bukhkhlchawewiydnamthimithanathangsngkhmdiaelamistipyyadicaidrbxnuyatihekhaipsuksatxinpraethscin odymikarsxbaekhngkhnhlaykhntxnaelakhrngsudthaycasxbthikrungpkking emuxsxbphancaidwuthiethiybetha Doctor s Degree rabbkarsuksadngklawsubthxdmacnthung rachwngsthng kh s 618 kh s 907 rabbkarsuksathieliynaebbmacakpraethscinprakxbdwy karsuksaebuxngtn Primary Education thimirayaewlakarsuksanxykwa 15 pi aelakarsuksaradbxudmsuksa Higher Education thimirayaewlakarsuksamakkwa 15 pikhunip2 rayathipraethsmixisrphaph Period of National Independence kh s 938 kh s 1859inpi kh s 938 Ngo Dinh idrbchnacinaelakxtngrachwngs Ngo Dinh aelarachwngs Le txntn kh s 939 kh s 1009 karsuksaswnihyepnkardaeninkarodyexkchnaelaorngeriynphuththsasna cnkrathngrachwngs Le kh s 1009 kh s 1225 erimihkhwamsakhykbkarsuksaephimmakkhun odyechphaainemuxngihy echn emuxnghlwngthnglxng hruxhanxyinpccubn mikarkxtngsthabnkarsuksaradbxudmsuksainpraethsewiydnamepnaehngaerk in kh s 1076 thimichuxeriykwa Quoc Tu Gian hrux Royal College ephuxepnaehlngkarsuksakhxngbutrchaykhxngkhrxbkhrwthimithanadi inyukhnimikarsrangorngeriynkhxngrthkhunxikthnginswnklangaelacnghwdtang ephuxihbutrchaykhxngsamychnekharbkarsuksa thaihrabbkarsuksainpraethsewiydnaminyukhniaebngxxkepn 3 aebb khux Royal College xyuinemuxnghlwng xyuphayitkarbriharodytrngkhxngkstriy orngeriyninradbcnghwdaelaxaephx epnorngeriynkhxngrthsungyngmicanwnimmaknk orngeriynkhxngphakhexkchnxacsrupidwakarsuksainrayatn khxngpraethsewiydnamxyuinrabbskdina thimiwtthuprasngkhhlkephuxkarkhdeluxkkhnekhaiperiynephuxepnkhunnangaelakharachkarinradbtang 3 rayathixyuphayitxananikhmkhxngfrngess Period of French Colonialism kh s 1859 1945inrayathipraethsewiydnamxyuphayitkarpkkhrxngkhxngfrngessni rayaaerk yngkhngichrabbkarsuksatamlththikhngcuxxyu cnkrathngpi kh s 1917 cungidmikarerimrabbkarsuksaaebbfrngess aetihkhwamsakhykbkarsuksainradbprathmsuksa miorngeriynprathmsuksaekidkhuninhmubanthimiphlemuxngxasyxyuhnaaennkarsuksainebuxngtnmiekrd 1 2 michuxeriykthiaetktangkn Ecole Communale icheriykkarsuksainthangtxnehnux Ecole Auxilier Preparatoire icheriykkarsuksathangtxnit aela Ecole Preparatoire icheriykkarsuksaintxnklangkhxngpraeths inbangemuxngmikarsuksaphunthan 6 pi inemuxngihy echn hanxy ihfxng aelawiy mikarsuksathisungkwa radbprathmsuksaephimkhunxik 4 pi aelamiechphaainemuxngihy ethannthimikarsuksasungkwaradbmthymsuksa khux Ha Noi Hue aela Saigontxntnstwrrsthi 20 praethsfrngessmikarphthnakarsuksawichachiph Professional Education khun odymikarkxtngsthabnkarsuksathimirupaebbtawntk inpi kh s 1902 miwithyalyaephthysastraelaephschsastrekidkhunepnaehngaerkthikrunghanxy aelamikarkxtngsthabnkarsuksahlayaehnginewlatxma nxkcakniyngmisthabnkarsuksathangdanethkhnikhaelaxutsahkrrmxikhlayaehng sungmirayaewlainkarsuksa 2 pi ennkarfukxbrmthksainkarthangankbekhruxngckrkl sthabnkarsuksainradbnieriykwa orngeriynfukwichachiphchnsxng cnkrathng kh s 1919 cungmirabbkarsuksaaebbmhawithyalythimikarsuksawichathangdanwithyasastr idaek wichafisiks ekhmi cnkrathngthung kh s 1923 iderimmikarcdthaebiynphuthisuksainradbmhawithyalyodythwipaelwrabbkarsuksakhxngpraethsewiydnamphayitkarpkkhrxngkhxngpraethsfrngess yngmikhwamcakdxyumak odyphbwamicanwnnksuksathilngthaebiynpramanrxyla 2 6 khxngprachakrinwyeriynthnghmdkhxngpraeths inkhnathimiprachakrthnghmd 17 702 000 khn inpi kh s 19314 rayahlngkarptiwtieduxnsinghakhm Period after August Revolution kh s 1945 19755 rayakhxngkarrwmpraeths Period of National Reunification kh s 1975 pccubn karsuksakhxngewiydnaminpccubn aekikh pccubnewiydnamaebnglksnakhxngkarcdkarsuksaiw 5 lksna khux1 karsuksaradbkxnprathmsuksa Pre School Education prakxbdwykareliyngduedk sahrbedkxayu 6 eduxnthung 3 pi aelaxnubalsahrbedkxayu 3 5 pi2 karsuksasamy 5 4 3 radbprathmsuksaepnkarsuksaphakhbngkhb 5 pi chn 1 5 radbmthymsuksatxntn khuxchn 6 9 radbmthymsuksatxnplay khuxchn 10 123 karsuksadanethkhnikhaelaxachiph miethiybekhiyngthngradbmthymsuksatxntnaelatxnplay4 karsuksaradbxudmsuksa aebngepnradbxnupriyya Associate degree aelaradbpriyya5 karsuksatxenuxng epnkarsuksasahrbprachachnthiphladoxkaskarsuksainrabbsaysamyaelasayxachiphkarsuksasamy 12 pi General Education khxngewiydnamnnewiydnammiwtthuprasngkhthica ihprachachnidmiwiyyaninkhwamepnsngkhmniym miexklksnpracachati aelamikhwamsamarthindanxachiph inxditkarsuksasamykhxngewiydnammiephiyng 10 piethann aelaimmixnubalsuksamakxncnthungpikarsuksa 2532 2533 cungmikarsuksathungchnpithi 9 thngpraeths sungideriykkarsuksasamy 9 pi dngklawniwakarsuksakhnphunthan Basic Education aelaemuxidkhyayipthungpithi 12 aelwcungideriykkarsuksasamy 3 pisudthaywa mthymchnsung Upper Secondary School pi 2535 2536 rabbkarsuksasamyinewiydnamcungklayepnrabb 12 chneriynthngpraeths odyedkthiekhaeriyninchnpithi 1 camixayuyangekhapithi 6emuxewiydnamidichrabbkarsuksaepn 12 piaelw canwnnkeriyninthukradbchnyngminxy dngnnpi 2534 sphaaehngchatikhxngewiydnamcungidxxkkdhmaykarkracaykarsuksaradbprathmsuksa Law of Universal Primary Education sungthuxepnkdhmaychbbaerkwadwykarsuksakhxngewiydnamwthnthrrm aekikhdubthkhwamhlkthi wthnthrrmewiydnam wthnthrrmkhxngewiydnamswnihylwnmiwthnthrrmthimirakthanmacakcin aelasasnaphuththaelalththieta suxsarmwlchn aekikh dubthkhwamhlkthi suxsarmwlchninpraethsewiydnam suxkhxngewiydnamidrbkarkhwbkhum odyrthbaltamkdhmaypi 2004 inkarephyaephr 28 odythwipcamxngehnwa phakhsuxkhxngewiydnamthukkhwbkhum odyrthbaliptamesnthangkhxngphrrkhkhxmmiwnist aemwahnngsuxphimphbangchbbcakhxnkhangtrngiptrngma 29 esiyngkhxngewiydnamepnbrikarkracayesiyngthangwithyuaehngchatithirth xxkxakasphanthangexfexmodyichekhruxngsngsyyanihechainpraethsxun aelakarihkarxxkxakascakewbistkhxng sthaniwithyuothrthsnaehngpraethsewiydnam epnbristhwithyuothrthsnaehngchatitngaetpi 1997 ewiydnammikarkhwbkhumkarekhathungxinethxrentsatharnaxyangkwangkhwang odyichwithikarthangkdhmayaelathangethkhnikh ephuxlxkphlcaeriykknxyangaephrhlaywa aebmbu ifrwxll 30 okhrngkarkhwamrwmmuxoxephnentrierimcdradbkhxngewiydnamkaresnesxrthangkaremuxngcaepnkar aephrhlay 31 inkhnathiphusuxkhawirphrmaednewiydnamphicarnaihepnhnungin 15 khxngolk strukhxngxinethxrent 32 aemwarthbalkhxngewiydnamxangwaephuxpxngknpraethskbenuxhalamkxnacarhruximehmaasmthangephsphankhwamphyayamskdknkhxnghlaythangkaremuxngaelasasnaewbistthimikhwamsakhyepnsingtxnghamyng 33 dntri aekikh ephlngewiydnamaebbdngedimaetktangrahwangphakhehnuxaelaphakhitkhxngpraeths dntrikhlassikehnuxepnrupaebbdntrithiekaaekthisudkhxngewiydnamaelaepnpraephnithiepnthangkarmakkhun tnkaenidkhxngdntriewiydnamsamarthoyngipthungkarrukrankhxngmxngoklinstwrrsthi 13 emuxewiydnamcbkumkhnangiw 34 wrrnkrrm aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidwrrnkrrminewiydnam mimatngaetyukhrachwngsong mikarklawennekiywkbbrrphburushruxwirkrrmepnswnihy pccubnmikarphsmphsanwthnthrrmtawntkipdwy ethskal aekikh tnimkhxngpraephnitrusywn piihmthangcnthrkhti ewiydnammiethskaltamptithincnthrkhtimakmay ethskalthisakhythisudkhuxkarechlimchlxngpiihmtrusywn nganaetngnganewiydnamaebbdngedimyngkhngepnthiniymknxyangaephrhlayaelamkcamikarechlimchlxngodychawewiydnaminpraethstawntk ethskalett epnethskalthangsasnathisakhythisud michuxetmwa ettengwiyndan hmaykhwamwa ethskalaehngrungxrunaerkkhxngpi mikhunrahwangplayeduxnmkrakhmthungtneduxnkumphaphnth epnkarechlimchlxngkhwamechuxinethpheca lththieta khngcux aelasasnaphuthth aelaepnkarekharphbrrphburus ethskalklangvduibimrwng trngkbwnkhun 15 kha eduxn 8 khxngthukpi chawbanprakwdthakhnmepiyaokywn bntrngthu phrxmthngcdkhbwnaehechidmngkr ephuxepnkaraesdngkhwamekharphtxdwngcnthrkarthxngethiyw aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkarthxngethiywepnxngkhprakxbsakhykhxngkickrrmthangesrsthkicinpraethskhidepn 7 5 khxngphlitphnthmwlrwmphayinpraeths ewiydnamtxnrbphumaeyuxnkwa 12 9 lankhninpi 2560 ephimkhun 29 1 cakpikxnthaihewiydnamepnhnungincudhmayplaythangkarthxngethiywthietiboterwthisudinpithiphanma phumaeyuxnewiydnamswnihyinpi 2560 macakexechiymicanwn 9 7 lankhn cin 4 lankhn ekahliit 2 6 lankhn aelayipun 798 119 khidepnkhrunghnungkhxngcanwnnkthxngethiywtangchatithnghmdinpi 2560 285 ewiydnamyngdungdudnkthxngethiywcanwnmakcakyuorpdwycanwn 1 9 lankhninpi 2017 rsesiy 574 164 shrachxanackr 283 537 tammadwyfrngess 255 396 aelaeyxrmni 199 872 epnaehlngthimakhxngnkthxngethiywcakyuorpthiihythisud canwnnkthxngethiywcaktangpraethsthisakhy idaek shrthxemrika 614 117 aelaxxsetreliy 370 438 kila aekikh dubthkhwamhlkthi futbxlthimchatiewiydnam praethsewiydnaminoxlimpik aela ewiydnaminexechiynekms swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniidkilathiidrbkhwamniymmakinewiydnamkhuxkilaowwinm epnsilpakartxsuaebbewiydnam inkhnaediywknkilacaktawntkxyangfutbxlkidrbkhwamniymxyangsunginewiydnam pccubnewiydnamepnhnunginchatithiprasbkhwamsaercinkaraekhngkhnthangdankila cakkarkhwachychnacakkilahlaypraephth xahar aekikh swnnirxephimetimkhxmul khunsamarthchwyephimkhxmulswnniid efx hnunginxaharewiydnamyxdniym xaharinewiydnammiwthnthrrmxaharthimacakcin hruxprayuktmacakxaharaebbcin odyphsmphsankbwthnthrrmaebbekstrewiydnam sungefxepnxaharyxdniyminewiydnam aelaodngdnginthanaxaharpracachatikhxngpraethsewiydnam karaetngkay aekikh karaetngkayxawsay Ao dai epnchudpracachatikhxngpraethsewiydnamthiprakxbipdwychudphaihmthiphxditw swmthbkangekngkhayawsungepnchudthimkswmisinnganaetngngan aelaphithikarsakhykhxngpraeths chudphuhyingkhlaychudkiephakhxngcin inpccubnepnchudthiidrbkhwamniymmakcakphuhyingewiydnamthwthngpraeths swnphuchaycaswmischudxawsaydinphithiaetngnganhruxphithisphduephim aekikhphasaewiydnam futbxlthimchatiewiydnam wilikhmayehtu aekikh thaelcinitinewiydnameriykwathaeltawnxxk Biển Đong 7 xangxing aekikh Robbers Gerhard 30 January 2007 Encyclopedia of world constitutions Infobase Publishing p 1021 ISBN 978 0 8160 6078 8 subkhnemux 1 July 2011 General Statistics Office of Vietnam 2019 3 0 3 1 3 2 3 3 International Monetary Fund World Bank 2018c Human Development Report 2020 PDF phasaxngkvs United Nations Development Programme December 15 2020 subkhnemux December 15 2020 Socialist Republic of Vietnam Travelsradiate com subkhnemux 6 August 2011 China continues its plot in the East Sea Vietnamnet News 10 December 2012 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2013 08 16 subkhnemux 16 February 2013 8 0 8 1 Vietnam s new look economy BBC News 18 October 2004 subkhnemux 21 November 2015 Woods 2002 p 38 Yue Hashimoto 1972 p 1 http www nhandan com vn english business 050707 business p htm xmtasiti ebiynoh thangeluxkihmlngthun http www manager co th IndoChina ViewNews aspx NewsID 9500000096151 http thai cri cn 1 2007 12 05 21 114375 htm ewiydpkthngsnambin 8 phnlan aekhngsuwrrnphumi phucdkar Under South Vietnam Rule Archived 2012 10 06 thi ewyaebkaemchchin MHRO org 2010 Retrieved 21 April 2012 World Directory of Minorities and Indigenous Peoples Vietnam Chinese Hoa UNHCR Refworld Retrieved 12 February 2013 Vietnam 08 08 U S Department of State Retrieved 12 February 2013 hnngsuxphimphmtichn raywn hna 6 khxlmn hnatangkhwamcring wnthi 8 emsayn ph s 2550 pithi 30 chbbthi 10620 1 Religion in Vietnam Background Note Vietnam US Department of State subkhnemux 28 April 2010 The Largest Buddhist Communities Adherents com Retrieved 9 July 2013 This source quotes a much lower figure than the 85 quoted by the US Department of State Vietnam APEC ekb cakaehlngedimemux 2008 04 06 subkhnemux 9 July 2013 Vietnam Encyclopedia of the Nations 14 August 2007 subkhnemux 28 April 2010 Vietnam s religions Vietnam holidays co uk subkhnemux 28 April 2010 lingkesiy Religion of the Vietnamese Mertsahinoglu com subkhnemux 28 April 2010 Vietnam International Religious Freedom Report 2007 U S Department of State Bureau of Democracy Human Rights and Labor 14 September 2007 subkhnemux 21 January 2008 Law on Publication No 30 2004 QH11 of 3 December 2004 Ministry of Justice khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2011 12 18 subkhnemux 21 September 2011 Muting the Messengers Vietnam s Press Under Pressure The Economist London 15 January 2009 subkhnemux 17 January 2009 Wilkey Robert N 2002 Vietnam s Antitrust Legislation and Subscription to E ASEAN An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation John Marshall Journal of Computer and Information Law 20 4 OpenNet Initiative 9 May 2007 Country Profile Vietnam subkhnemux 15 July 2008 Reporters Without Borders Internet Enemies Vietnam subkhnemux 15 July 2008 OpenNet Initiative Vietnam Report University Research Team Finds an Increase in Internet Censorship in Vietnam Berkman Center for Internet amp Society at Harvard University 5 August 2006 subkhnemux 15 July 2008 Opera Vietnam Encyclopedia of Modern Asia 2006 ekb cakaehlngedimemux 2007 07 10 subkhnemux 11 August 2012 odythang BookRags com satharnrthsngkhmniymewiydnam ody krathrwngkartangpraethsaehlngkhxmulxun aekikhkhnhaekiywkb praethsewiydnam ephimthiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy bthniyam cakwikiphcnanukrm sux cakkhxmmxns thrphyakrkareriyn cakwikiwithyaly xyphcn cakwikikhakhm khxkhwamtnchbb cakwikisxrs tara cakwikitaraVietnam profile from BBC News Vietnam entry at The World Factbook CIA Vietnam from UCB Libraries GovPubs praethsewiydnam thiewbist Curlie Vietnam at Encyclopaedia Britannica Wikimedia Atlas of Vietnam Key Development Forecasts for Vietnam from International FuturesrthbalPortal of the Government of Vietnam Communist Party of Vietnam official website in Vietnamese National Assembly the Vietnamese legislative body General Statistics Office Ministry of Foreign Affairs Chief of State and Cabinet MembersMedia and censorshipRobert N Wilkey Vietnam s Antitrust Legislation and Subscription to E ASEAN An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation The John Marshall Journal of Computer and Information Law Vol XX No 4 Summer 2002 Retrieved 16 February 2013 thxngethiyw praethsewiydnam khumuxkarthxngethiywcakwikiedinthang xngkvs Official tourism websiteekhathungcak https th wikipedia org w index php title praethsewiydnam amp oldid 9591986, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม