สุลต่านอะฮ์มัด มูอัซซัม

บทความนี้ขาดการสรุปข้อมูลที่จำเป็นในรูปแบบกล่องข้อมูล คุณสามารถช่วยเราได้ โดยการเพิ่มกล่องข้อมูลที่เกี่ยวข้องและเหมาะสม ลงในบทความ

อะห์มูอัดซัมชาห์ อาหมัด (Ahmuadzam Shah Ahmad) หรือที่ในพงศาวดารไทยเรียกพระองค์ว่าหวันอาหมัด เป็นสุลต่านพระองค์แรกของรัฐปะหัง ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2379

พระราชประวัติ

แต่เดิมนั้น ปะหังเป็นเพียงส่วนหนึ่งของยะโฮร์-เรียว แต่เมื่อเกิดการแก่งแย่งอำนาจกันภายใน ทำให้เบนดาหะราอาลี บิดาของหวันอาหมัดตั้งตัวเป็นอิสระใน พ.ศ. 2396 เมื่อเบนดาหะราอาลีถึงแก่อนิจกรรมใน พ.ศ. 2400 ได้เกิดสงครามกลางเมืองระหว่างมูตาฮีร์กับหวันอาหมัด โดยฝ่ายของมูตาฮีร์มีเตเม็งกูอิบราฮิมแห่งยะโฮร์ให้การสนับสนุน ส่วนหวันอาหมัดนั้นมีเจ้าเมืองกลันตัน เจ้าเมืองตรังกานู และสุลต่านมะห์มูดแห่งเรียวที่ถูกถอดถอนให้การสนับสนุน ต่อมาอังกฤษเข้ามาสนับสนุนมูตาฮีร์อย่างลับ ๆ ส่วนหวันอาหมัดได้รับการสนับสนุนจากสยามและขุนนางท้องถิ่น ในที่สุด หวันอาหมัดเป็นฝ่ายชนะใน พ.ศ. 2406 มูตาฮีร์ถึงแก่กรรมหลังจากนั้นไม่นาน สงครามกลางเมืองจึงสุดสิ้นลง

หวันอาหมัดปกครองปะหังจนถึง พ.ศ. 2424 ก็สถาปนาตนเองเป็นสุลต่านแห่งรัฐปะหัง อังกฤษพยายามเข้ามาเป็นมิตรและแทรกแซงกิจการภายในของปะหังแต่สุลต่านอาหมัดทรงบ่ายเบี่ยงไว้ได้ จนกระทั่งอังกฤษเริ่มดำเนินนโยบายแทรกแซงกิจการภายในของรัฐมลายูอย่างจริงจัง จึงพยายามเข้าไปแทรกแซงในรัฐปะหังอีก

ใน พ.ศ. 2425 มันซูร์ น้องชายของสุลต่านอาหมัดเกิดวิวาทกับสุลต่านอาหมัด มันซูร์หลบหนีไปรัฐยะโฮร์และคิดรวบรวมไพร่พลมาแย่งชิงอำนาจ ใน พ.ศ. 2427 อังกฤษเข้ามาไกล่เกลี่ย และพยายามเกลี้ยกล่อมให้สุลต่านอาหมัดตกลงทำสนธิสัญญากับอังกฤษแต่กว่าจะสำเร็จก็ล่วงเลยไปถึง พ.ศ. 2430 โดยต้องให้สุลต่านอาบูบาการ์แห่งยะโฮร์มาเกลี้ยกล่อม โดยข้อความในสนธิสัญญานั้น ระบุให้ปะหังเป็นรัฐที่มีอธิปไตย และค้ำประกันการสืบราชบัลลังก์ให้ตวนกูมะห์มูด โอรสของสุลต่านอาหมัด ต่อมา ใน พ.ศ. 2431 อังกฤษบีบบังคับปะหังอย่างแข็งกร่าวมากขึ้น จนต้องยอมให้มีผู้แทนอังกฤษมาประจำที่ปะหัง มีอำนาจดูแลกิจการภายในและต่างประเทศของปะหัง

หลังลงนามในสนธิสัญญาแล้ว สุลต่านอาหมัดตั้งให้ตวนกูมะห์มูดเป็นผู้สำเร็จราชการ พระองค์เสด็จไปอยู่เกาะตาวาร์ เมื่ออังกฤษเข้ามาเปลี่ยนแปลงระบบราชการ ทำให้ขุนนางท้องถิ่นเสียอำนาจ จึงเกิดการต่อต้านที่เรียกว่ากบฏบาฮามันหรือสงครามปะหังใน พ.ศ. 2434 ในช่วงแรก สุลต่านอาหมัดเห็นด้วยกับฝ่ายกบฏ แต่เมื่อถูกบีบจากอังกฤษมากเข้า พระองค์จำต้องแสดงพระองค์อยู่ฝ่ายตรงข้ามกับกลุ่มกบฏ อังกฤษนำทหารชาวสิกข์จากรัฐเซอลาโงร์เข้ามาปราบกบฏใน พ.ศ. 2435 ผู้นำกบฏหนีไปกลันตันและตรังกานูซึ่งขณะนั้นยังเป็นประเทศราชของสยาม อังกฤษพยายามเข้ามาจับผู้นำฝ่ายกบฏที่กลันตัน สยามจึงเข้าแทรกแซง โดยมานำตัวผู้นำกบฏมาไว้ที่กรุงเทพมหานคร

ต่อมาใน พ.ศ. 2436 ปะหังก็ถูกรวมเข้ากับสหพันธรัฐมลายาที่ประกอบด้วยปะหัง เปรัก เซอลาโงร์ และเนอเกอรีเซิมบีลัน สุลต่านอาหมัดไม่มีทางเลือก นอกจากต้องยอมรับเพื่อแลกกับการค้ำประกันราชบัลลังก์ให้พระโอรสของพระองค์ พระองค์สิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2460 รวมพระชนมายุได้ 81 พรรษา

อ้างอิง

• สุกัญญา บำรุงสุข. อะห์มูอัดซัมชาห์ อาหมัด ใน สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่: เอเชีย เล่ม 1 อักษร A-B ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กทม.ราชบัณฑิตยสถาน. 2539. หน้า 72 - 75