หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์

หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์ (ราชสกุลเดิม จิตรพงศ์; 8 มีนาคม พ.ศ. 2449 – 31 ตุลาคม พ.ศ. 2513) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ประสูติแต่หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์

หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์
หม่อมเจ้า ชั้น 4
สวามี	หม่อมเจ้าตระนักนิธิผล ไชยันต์
พระบุตร	7 คน
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
พระมารดา	หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์
ประสูติ	8 มีนาคม พ.ศ. 2449
สิ้นชีพตักษัย	31 ตุลาคม พ.ศ. 2513 (64 ปี)

พระประวัติ

หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์ (ราชสกุลเดิม จิตรพงศ์) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ประสูติแต่หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2448 (แบบสากล คือ พ.ศ. 2449) ที่วังท่าพระ ถนนหน้าพระลาน เป็นพระธิดาองค์ที่สองจึงได้รับประทานพระนามลำลองว่า "ท่านหญิงอี่" มีโสทรภราดาและโสทรภคินี 4 องค์ คือ

• หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ (ท่านหญิงอาม)
• หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ (ท่านชายไส)
• หม่อมเจ้าเพลารถ จิตรพงศ์ (ท่านชายงั่ว)
• หม่อมเจ้ากรณิกา จิตรพงศ์ (ท่านหญิงไอ)

เมื่อครั้งยังเยาว์ หม่อมเจ้าประโลมจิตร ได้รับการศึกษาในโรงเรียนสตรีวิทยา ต่อมาได้เสกสมรสกับ อำมาตย์เอก หม่อมเจ้าตระนักนิธิผล ไชยันต์ เนติบัณฑิตอังกฤษ พนักงานอัยการประจำกรมอัยการ พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย มีโอรสและธิดาด้วยกัน 7 คน คือ

1. หม่อมราชวงศ์เอก ไชยันต์ (ถึงแก่กรรมแต่ยังเยาว์)
2. หม่อมราชวงศ์หญิงทวี พิชัยศรทัต (เกิด 8 สิงหาคม พ.ศ. 2464)
3. หม่อมราชวงศ์สำพันธ์ ไชยันต์ (เกิด 28 ธันวาคม พ.ศ. 2465)
4. หม่อมราชวงศ์หญิงวิสาขา ไชยันต์ (เกิด 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2468)
5. หม่อมราชวงศ์เฉลิม ไชยันต์
6. หม่อมราชวงศ์สาฎก ไชยันต์ สมรสกับมนูญศิริ ไชยันต์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม ลักษณสุต) มีบุตร-ธิดา คือ
   1. หม่อมหลวงหญิงศิริพัตรา ไชยันต์
   2. หม่อมหลวงอนุวาต ไชยันต์
7. หม่อมราชวงศ์หญิงยิ่งวัน ไชยันต์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ สมเด็จตา เป็นผู้ประทานนามให้พระนัดดาทั้ง 7 คนนี้ ซึ่งล้วนแล้วแต่มีความหมายทั้งสิ้น เช่น หม่อมราชวงศ์วิสาขา เนื่องจากเกิดในวันวิสาขบูชาปี พ.ศ. 2468 หรือหม่อมราชวงศ์สาฎก เนื่องจากเกิดในวันที่พระบรมวงศานุวงศ์ในรัชกาลที่ 4 ทรงบำเพ็ญพระกุศลถวายผ้าวัสสาสิกสาฎก (ผ้าอาบน้ำฝน) ณ วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม

หลังจากเสกสมรสได้ประมาณ 10 ปี หม่อมเจ้าตระนักนิธิผล สิ้นชีพิตักษัย เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2473 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้ทรงพระกรุณารับกลับมาอยู่ในพระอุปการะโดยทรงปลูกบ้านประทานให้อยู่ในบริเวณวังคลองเตย และทรงเลี้ยงดูพระนัดดาเล็ก ๆ ทั้ง 6 คน และประทานทุนการศึกษาให้แก่ทุกคนมากที่สุดเท่าที่จะเล่าเรียนได้

หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์ สิ้นชีพิตักษัย เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2513 สิริชันษา 64 ปี พระราชทานเพลิงศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2496 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2487 –   เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)
• พ.ศ. 2493 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

อ้างอิง

1. เรื่องไปชวา ลายพระหัตถ์และบันทึกของสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์เมื่อคราวเสด็จชวา พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าหญิง ประโลมจิตร ไชยันต์ ณ วัดเทพศิรินทราวาส 8 กุมภาพันธ์ 2514. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์พระจันทร์.
2. นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
3. ราชกิจจานุเบกษา, เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 70 ตอนที่ 29, วันที่ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2496 หน้า 2055