อักเษาหิณี

อักเษาหิณี (บางที่ใช้ อักโขภิณี หรือ อักโขเภณี) เป็นหน่วยนับจำนวนกองทัพของอินเดียโบราณ

อักเษาหิณี (สันสกฤต: अक्षौहिणी - Akshauhini) มักถูกใช้วัดขนาดของกองทัพในวรรณกรรมอินเดียโบราณ (อย่างเช่นเรื่อง มหาภารตะ) บางตำราถือว่า 1 อักเษาหิณี ประกอบด้วย

กองรบช้าง 21,870 เชือก,

รถศึก 21,870 คัน

กองรบม้า 65,610 ตัว

พลราบ 109,350 คน

โดยมีรายละเอียดดังนี้

ช้าง 1 เชือก (एक हाथी), รถศึก 1 คัน (एक रथ), ม้า 3 ตัว (तीन सवार), พลเดินเท้า 5 คน (पांच प्यादे) = 1 ปัตติ (१ पत्ति) หรือ 1 ปังกติ (१ पङ्क्ति)

• 3 ปัตติ = 1 เสนามุข (१ सेनामुख)
• 3 เสนามุข = 1 คุลมะ (१ गुल्म)
• 3 คุลมะ = 1 คณะ (१ गण)
• 3 คณะ = 1 วาหินี (१ वाहिनी)
• 3 วาหินี = 1 ปฤตนะ (१ पृतन)
• 3 ปฤตนะ = 1 จมู (१ चमू)
• 3 จมู = 1 อนีกินี (१ अनीकिनी) หรือ 1 อันตกินี (१ अन्तकिनी)
• 10 อนีกินี = 1 อักเษาหิณี (१ अक्षौहिणी)

อ้างอิง

• พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒