อับบาส มีร์ซา

อับบาส มีร์ซา (Abbas Mirza;(ภาษาเปอร์เซีย:عباس میرزا ) ประสูติเมื่อ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2332 เป็นมกุฎราชกุมารและอุปราชแห่งมณฑลอาเซอร์ไบจาน แคว้นเปอร์เซีย ระหว่าง พ.ศ. 2342 – 2376 พระองค์เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าฟาติห์ อาลี ชาห์แห่งราชวงศ์กอชาห์ของอิหร่านที่ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2341 – 2377

เจ้าชายอับบาส มีร์ซา

มีร์ซาทรงพยายามปรับปรุงประเทศให้ทันสมัยตามแบบตะวันตก พยายามขยายอำนาจไปควบคุมอิหร่านตะวันออกในช่วงที่อังกฤษและรัสเซียพยายามขยายอิทธิพลเข้ามาในอิหร่าน และทำให้อิหร่านรอดพ้นจากการเป็นอาณานิคมได้ พระองค์พยายามสร้างกองทัพแบบตะวันตกโดยให้ฝรั่งเศสและอังกฤษเข้ามาเป็นครูฝึก แต่ในสงครามระหว่างอิหร่านและรัสเซียใน พ.ศ. 2347 – 2356 อิหร่านเป็นฝ่ายพ่ายแพ้จนต้องทำสนธิสัญญาสันติภาพโกเลสตานกับรัสเซีย ใน พ.ศ. 2456 โดยอิหร่านต้องเสียเมืองในเขตเทือกเขาคอเคซัส 5 เมือง ยกเลิกการอ้างสิทธิ์เหนือจอร์เจียและดาเกสถาน ส่วนรัสเซียจะสนับสนุนมีร์ซาให้เป็นกษัตริย์องค์ต่อไป

ในช่วงที่รัสเซียทำสงครมมกับจักรพรรดินโปเลียน อังกฤษได้เข้ามาทำสนธิสัญญาเดฟินิทีฟเพื่อให้อิหร่านไม่ร่วมมือกับชาติที่เป็นศัตรูกับอังกฤษและไม่ยอมให้กองกำลังของต่างชาติเข้าสู่บริติชอินเดีย และอังกฤษจะช่วยอิหร่านในการทำสงครามกับอัฟกานิสถาน ต่อมา มีร์ซาได้ทำสงครามกับจักรวรรดิออตโตมันภายใต้การสนับสนุนของรัสเซีย แต่ไม่มีผลแพ้ชนะต่อกัน อิหร่านอ่อนกำลังลงมากหลังจากเหตุการณ์นี้ ต่อมาใน พ.ศ. 2468 รัสเซียกลับยกทัพมาโจมตีอิหร่าน อิหร่านขอให้อังกฤษช่วยแต่ไม่สำเร็จ กองทัพอิหร่านที่อ่อนแอและกษัตริย์ไม่สนับสนุนจึงพ่ายแพ้ เสียเมืองใหญ่ๆไปหลายเมือง จนต้องทำสนธิสัญญาเติร์กมันไชใน พ.ศ. 2471 เสียดินแดนทั้งหมดทางตะวันตกของทะเลสาบแคสเปียน และยอมรับสิทธิสภาพนอกอาณาเขตของรัสเซีย

มีร์ซาสิ้นพระชนม์เมื่อ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2376 ก่อนหน้าพระบิดาของพระองค์ และหลังจากพระเจ้าฟาติห์ อาลีชาห์สิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2377 มุฮัมมัดชาห์ได้ครองราชย์ต่อมา

อ้างอิง

• ศรีสุรางค์ พูลทรัพย์. อับบาส มีร์ซา ใน สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่: เอเชีย เล่ม 1 อักษร A-B ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กทม.ราชบัณฑิตยสถาน. 2539. หน้า 1-2