อาทิตย์ กำลังเอก

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก (31 สิงหาคม พ.ศ. 2468 - 19 มกราคม พ.ศ. 2558) อดีตผู้บัญชาการทหารบก อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุดของไทย อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย และอดีตสมาชิกวุฒิสภา จังหวัดเลย

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว., ม.ร., ภ.ป.ร.3
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 26 สิงหาคม พ.ศ. 2533 – 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534
นายกรัฐมนตรี	ชาติชาย ชุณหะวัณ
ดำรงตำแหน่ง 17 ธันวาคม พ.ศ. 2537 – 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2538
นายกรัฐมนตรี	ชวน หลีกภัย
ผู้บัญชาการทหารสูงสุด
ดำรงตำแหน่ง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2526 – 30 กันยายน พ.ศ. 2529
ก่อนหน้า	สายหยุด เกิดผล
ถัดไป	สุภา คชเสนี
ผู้บัญชาการทหารบก
ดำรงตำแหน่ง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2525 – 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2529
ก่อนหน้า	ประยุทธ จารุมณี
ถัดไป	ชวลิต ยงใจยุทธ
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	31 สิงหาคม พ.ศ. 2468
เสียชีวิต	19 มกราคม พ.ศ. 2558 (89 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรคการเมือง	พรรคปวงชนชาวไทย
คู่สมรส	ท่านผู้หญิงประภาศรี กำลังเอก (3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 - 11 มีนาคม พ.ศ. 2526) นางพรสรร กำลังเอก (พ.ศ. 2533 - 19 มกราคม พ.ศ. 2558)
ศาสนา	พุทธ
ลายมือชื่อ	ลายมือชื่อของ อาทิตย์ กำลังเอก

ชั้นยศ	พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก

ประวัติ

สื่อมวลชนเรียกเล่น ๆ ว่า "บิ๊กซัน" เป็นบุตรของร้อยตรี พิณ และสาคร กำลังเอก ชีวิตครอบครัวสมรสกับ ท่านผู้หญิงประภาศรี กำลังเอก (3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 - 11 มีนาคม พ.ศ. 2526) บุตรธิดา 3 คน คือ

• พลเอก ฐิติวัจน์ กำลังเอก ราชองครักษ์พิเศษกรรมการในคณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการเมือง ประธานคณะกรรมการตรวจสอบ บริษัท เอ็ม.ซี.เอส.สตีล จำกัด (มหาชน) และสมาชิกสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ
• พันตำรวจเอก ทินภัทร กำลังเอก (เสียชีวิต)
• พลโทหญิง คุณหญิงเวณิกา ทวีชัยการ ผู้ทรงคุณวุฒิกองทัพบก

และสมรสครั้งที่ 2 กับนางพรสรร กำลังเอก (พ.ศ. 2533 - 31 มกราคม พ.ศ. 2558) ธิดาของ ดร.ถาวร พรประภา กับ ดร.อุษา พรประภา มีบุตรบุญธรรม 1 คน คือ ร้อยเอก ประพุทธ กำลังเอก (พระประพุทธ พุทฺธิพโล)

การศึกษา

สำเร็จชั้นประถมศึกษาตอนต้นจากโรงเรียนพรหมวิทยามูล เข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนวัดเบญจมบพิตร โรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตรในปัจจุบัน) เลขประจำตัว 3827 สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยม 6 ในปี พ.ศ. 2484 และโรงเรียนอำนวยศิลป์ พระนคร เข้าศึกษาโรงเรียนเตรียมทหารบก รุ่นที่ 5 (ตทบ. 5) ระหว่าง พ.ศ. 2487 - 2491 รุ่นเดียวกับพลเอก เทียนชัย สิริสัมพันธ์, พลเอก บรรจบ บุนนาค และพลอากาศเอก ประพันธ์ ธูปะเตมีย์

ตำแหน่งทางทหารและการเมือง

พลเอก อาทิตย์ เคยได้รับฉายาว่า "วีรบุรุษสะพานมัฆวาน" จากกรณีที่นิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและประชาชนเดินขบวนประท้วงการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 โดยที่จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ผู้บัญชาการทหารบกในขณะนั้นได้สั่งห้ามทหารทำร้ายประชาชนโดยเด็ดขาดและเปิดทางให้ขบวนประท้วงเดินข้ามสะพานมัฆวานรังสรรค์ไปจนถึงทำเนียบรัฐบาลได้โดยดีโดยพลเอกอาทิตย์เป็นหนึ่งในกลุ่มทหารเหล่านั้น ขณะนั้นยังมียศเพียงร้อยเอก

ในเหตุการณ์กบฏเมษาฮาวาย พ.ศ. 2524 พลเอกอาทิตย์ ขณะที่ยศพลตรีมีตำแหน่งเป็นรองแม่ทัพภาคที่ 2 ถือเป็นกำลังสำคัญในการปราบกบฏทำให้ได้เลื่อนยศและตำแหน่งสู่แม่ทัพภาคที่ 1 และผู้บัญชาการทหารบกในเวลาต่อมา

พลเอกอาทิตย์ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2525 ต่อจากพลเอก ประยุทธ จารุมณี ที่เกษียณอายุราชการจากนั้นดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2526 ต่อจากพลเอก สายหยุด เกิดผล โดยดำรงตำแหน่งทั้งสองควบคู่กัน

ขณะนั้นพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ เป็นนายกรัฐมนตรี กระทรวงการคลัง โดย สมหมาย ฮุนตระกูล ลดค่าเงินบาท เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2527 ถึง 14.8% จาก 23 บาท เป็น 27 บาท ต่อ ดอลลาร์สหรัฐ พลเอกอาทิตย์ได้ออกมาวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลอย่างรุนแรง ทำให้เกิดความบาดหมางจนพลเอกอาทิตย์ไม่ได้รับการต่ออายุราชการและถูกปลดจากตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกอย่างกะทันหันเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2529 ทำให้เหลือตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดเพียงตำแหน่งเดียวและแต่งตั้งพลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ ดำรงตำแหน่งแทน

หลังเกษียณอายุราชการในตำแหน่ง ผู้บัญชาการทหารสูงสุด พลเอกอาทิตย์เข้าสู่การเมือง โดยก่อตั้ง พรรคปวงชนชาวไทย สมัครเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรีในรัฐบาลพลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ ต่อมาได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี สมัยที่ 2 ในขณะนั้นเกิดความตึงเครียดระหว่างรัฐบาล กับคณะนายทหารทั้งสามเหล่าทัพ ซึ่งนำโดยกลุ่มทหาร จปร. 5 พลเอกชาติชายจึงแต่งตั้งพลเอกอาทิตย์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม เพื่อคานอำนาจโดยมีข่าวลือว่าพลเอกอาทิตย์จะปลดนายทหาร จปร. 5 ออกจากตำแหน่งทั้งหมดกลุ่มนายทหารจึงชิง รัฐประหาร เสียก่อน</ref> แต่ยังไม่ทันได้ปฏิบัติหน้าที่ก็ถูกจี้จับตัวโดย คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) นำโดยพลเอก สุจินดา คราประยูร ขณะกำลังเดินทางไปเข้าเฝ้าถวายสัตย์ปฏิญาณตนที่จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534

หลัง พฤษภาทมิฬ พรรคปวงชนชาวไทยของพลเอกอาทิตย์ได้เปลี่ยนชื่อเป็น พรรคชาติพัฒนา โดยมีพลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นหัวหน้าพรรคในปีพ.ศ. 2543 ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาประจำจังหวัดเลย

วาระสุดท้ายของชีวิต

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก ป่วยและรักษาตัวมาระยะหนึ่งแล้ว และเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2557 เข้ารับการรักษาตัวที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า มาเป็นระยะ ๆ แล้วมีอาการติดเชื้อที่ปอด จนเมื่อเวลา 06.20 น. วันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2558 ถึงแก่อนิจกรรมด้วยวัย 89 ปี 141 วัน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ปี่ กลองชนะ ประโคมเวลารับพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ พร้อมทั้งพระราชทานโกศแปดเหลี่ยม ฉัตรเบญจา ตั้งประกอบเป็นเกียรติยศ ณ ศาลาร้อยปีปิยมหาราชอนุสรณ์ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร พร้อมนี้พระราชทานพวงมาลาหลวง และพวงมาลาของพระบรมวงศานุวงศ์ ตั้งหน้าโกศศพ พร้อมทั้งรับศพไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์มีกำหนด 7 คืน

และเมื่อถึงวาระพระราชทานเพลิงศพ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร เมื่อวันอาทิตย์ที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2559 เวลา 17.00 น.

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

• พ.ศ. 2525 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2524 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2526 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2533 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.)
• พ.ศ. 2540 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ
• พ.ศ. 2495 –   เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ช.ส.)
• พ.ศ. 2515 –   เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ช.ส.)
• พ.ศ. 2525 –   เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 1 (ส.ช.)
• พ.ศ. 2525 –   เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. 2502 –   เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2524 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)

เชิงอรรถ

อ้างอิง

1. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2526/D/198/1_1.PDF
2. แด่เธอผู้เป็นที่รัก พลเอกอาทิตย์ นิตยสารผู้จัดการ, กันยายน 2527
3. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2559/E/031/1.PDF
4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/205/111.PDF
5. ตะวันลับฟ้า'พล.อ.อาทิตย์ กำลังเอก'
6. เสถียร จันทิมาธร. เส้นทางสู่อำนาจ มนูญ รูปขจร, อาทิตย์ กำลังเอก ใต้เงา เปรม ติณสูลานนท์. กรุงเทพฯ : มติชน, 2549. 306 หน้า. ISBN 974-323-825-5
7. "ย้อนรำลึก พล.อ.อาทิตย์ กำลังเอก". ช่อง 9. 19 January 2015. สืบค้นเมื่อ 20 January 2015.
8. "ข่าวฟ้าวันใหม่ ถนอม-สำราญ 20 01 58 เบรก 1". ฟ้าวันใหม่. 20 January 2015. สืบค้นเมื่อ 20 January 2015.
9. วีรชาติ ชุ่มสนิท. 24 นายกรัฐมนตรีไทย. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ออลบุ๊คส์, 2549. หน้า 225. ISBN 974-94-5539-8
10. กองบรรณาธิการมติชน. 289 ข่าวดัง 3 ทศวรรษหนังสือพิมพ์มติชน พ.ศ. 2521-2549. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์มติชน, พ.ศ. 2549. 424 หน้า. ISBN 974-323-889-1
11. พระบรมราชโองการ ประกาศ ให้รัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่ง และตั้งรัฐมนตรี (ให้รัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่ง ๑๗ ราย และตั้งรัฐมนตรี จำนวน ๒๐ ราย)
12. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๔๕ ราย)
13. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก รองนายกรัฐมนตรี เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม อีกตำแหน่ง)
14. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/00018862.PDF
15. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฉบับพิเศษ หน้า ๓๘ เล่ม ๙๙ ตอน ๑๘๔, ๑๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๕
16. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฉบับพิเศษ หน้า ๔๑ เล่ม ๙๘ ตอน ๒๐๖, ๑๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๔
17. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฉบับพิเศษ หน้า ๑๑ เล่ม ๑๐๖ ตอน ๘๔, ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๖
18. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธอบดี หน้า ๒๖๕๙ เล่ม ๑๐๖ ตอน ๕๕, ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๓
19. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ หน้า ๒๓ เล่ม ๑๑๔ ตอน ๒๘ ข, ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๐
20. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ หน้า ๑๘๙๖ เล่ม ๖๙ ตอน ๔๑, ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๕
21. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ ฉบับพิเศษ หน้า ๙ เล่ม ๘๙ ตอน ๖๘, ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๕
22. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญพิทักษ์เสรีชน หน้า ๑๑๙๕ เล่ม ๙๙ ตอน ๔๙, ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕
23. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน ฉบับพิเศษ หน้า ๔๘ เล่ม ๑๐๐ ตอน ๖, ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๕
24. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา ฉบับพิเศษ หน้า ๑๐๙ เล่ม ๗๖ ตอน ๑๑๕, ๑๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๕
25. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฉบับพิเศษ หน้า ๑๘ เล่ม ๙๘ ตอน ๗๘, ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๔

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://www.rta.mi.th/command/command24.htm