อำเภอขามทะเลสอ

ขามทะเลสอ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา

อำเภอขามทะเลสอ
อำเภอ
คำขวัญ:  แตงโมยอดนิยม โคนมพันธุ์ดี เส้นหมี่ น้ำฉ่า สวนสง่าหนองคู เชิดชูหมอเพลง
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°57′39″N 101°56′51″E / 14.96083°N 101.94750°E / 14.96083; 101.94750
อักษรไทย	อำเภอขามทะเลสอ
อักษรโรมัน	Amphoe Kham Thale So
จังหวัด	นครราชสีมา
พื้นที่
• ทั้งหมด	203.6 ตร.กม. (78.6 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	30,087 คน
• ความหนาแน่น	147.78 คน/ตร.กม. (382.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	30280
รหัสภูมิศาสตร์	3019
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอขามทะเลสอ หมู่ที่ 2 ถนนโคกกรวด-โนนไทย ตำบลขามทะเลสอ อำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา 30280
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

จากคำบอกเล่าต่อกันมานานว่า มีหมู่บ้านอยู่หมู่บ้านหนึ่ง ปัจจุบันห่างจากที่ว่าการอำเภอขามทะเลสอ ออกไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 5 กิโลเมตร ชื่อว่า "บ้านขามทะเลสอ" หมู่บ้านดังกล่าวนี้ตั้งอยู่ริมฝั่งบึงแห่งหนึ่ง อยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน ซึ่งบึงแห่งนี้ในฤดูแล้งน้ำจะแห้งขอด และเมื่อน้ำในบึงแห้งสนิทดินในบึงจะเป็นสีขาว มีลักษณะคล้ายดินสอพลอง จนชาวบ้านเรียกติดปากว่า "ดินสอ" หรือ "สอ" เมื่อน้ำในบึงแห้งลงไปถึงบริเวณไหน ดินบริเวณนั้นจะกลายเป็นสีขาวถึงที่นั้นจนเมื่อน้ำแห้งหมดบึง ก็จะแลเห็นสีขาวทั่วทั้งบึง มองดูกว้างไกลคล้ายทะเล ชาวบ้านจึงเรียกบึงนี้ว่า "บึงทะเลสอ" และต่อมาได้มีผู้เอาชื่อบ้านกับชื่อบึงมารวมกัน แล้วเรียกชื่อหมู่บ้านนี้ว่า "บ้านขามทะเลสอ" ตราบจนทุกวันนี้

เดิมนั้นหมู่บ้านขามทะเลสอ อยู่ในเขตการปกครองของอำเภอโนนไทยเมื่อมีประชาชนมาอยู่รวมกันมากขึ้น ก็ได้ยกฐานะเป็นตำบลขามทะเลสอ

• พ.ศ. 2466 ก็ได้ย้ายเขตการปกครองไปขึ้นอยู่กับอำเภอสูงเนิน
• วันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2502 แยกพื้นที่ตำบลขามทะเลสอ และตำบลโป่งแดง อำเภอสูงเนิน มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอขามทะเลสอ ขึ้นกับอำเภอสูงเนิน
• วันที่ 16 มีนาคม 2503 โอนพื้นที่ตำบลหนองสรวง อำเภอโนนไทย มาขึ้นกับ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ และ โอนหมู่ 2 และ หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลด่านใน อำเภอด่านขุนทด มาขึ้นกับกิ่งอำเภอขามทะเลสอ
• วันที่ 17 พฤศจิกายน 2503 กำหนดเขตตำบลหนองสรวง โดยให้หมู่บ้านที่โอนมาจากตำบลด่านใน อำเภอด่านขุนทด (หมู่ 2 และ หมู่ 7) ตั้งเป็น หมู่ 5 และ หมู่ 6 ของตำบลหนองสรวง
• วันที่ 22 มีนาคม 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลขามทะเลสอ ในท้องที่บางส่วนของตำบลขามทะเลสอ
• วันที่ 19 พฤษภาคม 2508 โอนพื้นที่ตำบลพันดุง อำเภอโนนไทย ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ
• วันที่ 28 กรกฎาคม 2508 ยกฐานะเป็น อำเภอขามทะเลสอ
• วันที่ 7 ธันวาคม 2509 โอนพื้นที่หมู่ 6 (ในขณะนั้น) ของตำบลค้างพลู อำเภอโนนไทย มาขึ้นกับตำบลหนองสรวง
• วันที่ 15 กันยายน 2514 โอนพื้นที่หมู่ 4 (ในตอนนั้น) จากตำบลค้างพลู อำเภอโนนไทย มาขึ้นกับตำบลหนองสรวง
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2525 ตั้งตำบลบึงอ้อ แยกจากตำบลหนองสรวง และ ตำบลพันดุง
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลขามทะเลสอ เป็น เทศบาลตำบลขามทะเลสอ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอขามทะเลสอตั้งอยู่ตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอด่านขุนทดและอำเภอโนนไทย
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองนครราชสีมา
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองนครราชสีมาและอำเภอสูงเนิน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสูงเนิน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอขามทะเลสอแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 46 หมู่บ้าน

1.		ขามทะเลสอ			(Kham Thale So)
2.		โป่งแดง			(Pong Daeng)
3.		พันดุง			(Phan Dung)
4.		หนองสรวง			(Nong Suang)
5.		บึงอ้อ			(Bueng O)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอขามทะเลสอประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลขามทะเลสอ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลขามทะเลสอ
• เทศบาลตำบลพันดุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพันดุงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลขามทะเลสอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขามทะเลสอ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลขามทะเลสอ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลโป่งแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโป่งแดงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองสรวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองสรวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบึงอ้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงอ้อทั้งตำบล

อ้างอิง

1. ขามสอ
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยกฐานะตำบลขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 76 (26 ง): 474–475. 24 กุมภาพันธ์ 2502. Check date values in: |date= (help)
3. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโนนไทย อำเภอด่านขุนทด และกิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2503" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (19 ก): 148–150. 15 มีนาคม 2503. Check date values in: |date= (help)
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง กำหนดเขตตำบลในท้องที่ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน และอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (97 ง): 2242–2245. 29 พฤศจิกายน 2503. Check date values in: |date= (help)
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลขามทะเลสอ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (35 ง): 997–998. 9 เมษายน 2506. Check date values in: |date= (help)
6. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโนนไทย และกิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2508" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (41 ก): 312–314. 18 พฤษภาคม 2508. Check date values in: |date= (help)
7. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอศรีสวัสดิ์ อำเภอสังขละบุรี อำเภอท่าคันโท อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ อำเภอจุน อำเภอขามทะเลสอ อำเภอไพศาลี อำเภอท่าวังผา อำเภอบ้านกรวด อำเภอเด่นชัย อำเภอปทุมรัตน์ อำเภอกะเปอร์ อำเภออากาศอำนวย อำเภอดอนเจดีย์ อำเภอจอมพระ และอำเภอสามโก้ พ.ศ. 2508" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (59 ก): 565–569. 27 กรกฎาคม 2508. Check date values in: |date= (help)
8. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโนนไทย และอำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2509" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 83 (110 ก): 879–881. 6 ธันวาคม 2509. Check date values in: |date= (help)
9. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอห้วยแถลงและอำเภอพิมาย กับอำเภอโนนไทย และอำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2514" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (98 ก): 621–624. 14 กันยายน 2514. Check date values in: |date= (help)
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครราชสีมา อำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (106 ง): 3138–3148. 3 สิงหาคม 2525. Check date values in: |date= (help)