อำเภอสวรรคโลก
อำเภอสวรรคโลก เป็น 1 ใน 9 อำเภอของจังหวัดสุโขทัย ที่มีขนาดเศรษฐกิจขนาดใหญ่ มีฐานะเป็นเทศบาลเมืองสวรรคโลก
อำเภอสวรรคโลก | |
---|---|
คำขวัญ: พระพุทธเรืองฤทธิ์ พิพิธภัณฑ์ล้ำค่า สินค้าพืชไร่ดัง เครื่องสังคโลกดี มีสวนพระร่วงงามตา | |
พิกัดภูมิศาสตร์: 17°19′0″N 99°49′54″E / 17.31667°N 99.83167°E | |
อักษรไทย | อำเภอสวรรคโลก |
อักษรโรมัน | Amphoe Sawankhalok |
จังหวัด | สุโขทัย |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 586.192 ตร.กม. (226.330 ตร.ไมล์) |
ประชากร (2563) | |
• ทั้งหมด | 81,797 คน |
• ความหนาแน่น | 139.54 คน/ตร.กม. (361.4 คน/ตร.ไมล์) |
รหัสไปรษณีย์ | 64110 |
รหัสภูมิศาสตร์ | 6407 |
ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก ถนนหน้าเมือง ตำบลสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย 64110 |
ที่ตั้ง อาณาเขต และสภาพภูมิศาสตร์
อำเภอสวรรคโลกตั้งอยู่ทางตอนกลางค่อนไปทางตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอศรีสัชนาลัย
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอศรีนคร และอำเภอพิชัย (จังหวัดอุตรดิตถ์)
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพรหมพิราม (จังหวัดพิษณุโลก) และอำเภอศรีสำโรง
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอทุ่งเสลี่ยม
แหล่งน้ำที่สำคัญของอำเภอคือ แม่น้ำยม อุณหภูมิสูงสุดอยู่ที่ 32.92 องศาเซลเซียส ต่ำสุดอยู่ที่ 22.59 องศาเซลเซียส ในถดูหนาวอุณหภูมิต่ำสุดประมาณ 12 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝนทั้งปี 1,233.10 มิลลิเมตร (พ.ศ. 2547)
ประวัติศาสตร์
เมืองสวรรคโลกเดิมตั้งอยู่ขึ้นไปทางทิศเหนือตามลำน้ำยม (บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัยในปัจจุบัน) ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี มีฐานะเป็นเมืองลูกหลวงในนาม "เมืองศรีสัชนาลัย" ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาประมาณปี พ.ศ. 1994 พระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนา ได้ยกทัพมายึดเมืองศรีสัชนาลัย และได้เปลี่ยนชื่อเมืองนี้เป็น "เมืองเชียงชื่น" ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2017 สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงตีเมืองเชียงชื่นคืนได้สำเร็จและทรงเปลี่ยนชื่อเมืองเชียงชื่นเป็น "เมืองสวรรคโลก" นับแต่บัดนั้น
ในสมัยกรุงธนบุรีถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองสวรรคโลกนั้นถูกพม่าข้าศึกเข้ามาตีบ่อยครั้ง เจ้าเมืองสวรรคโลกจึงตัดสินใจย้ายที่ตั้งเมืองมาตั้งอยู่ที่บ้านท่าชัย (ในเขตตำบลท่าชัยและตำบลศรีสัชนาลัย อำเภอศรีสัชนาลัยปัจจุบัน) ต่อมาราว พ.ศ. 2379 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมืองสวรรคโลกมีปลัดปกครองนามว่า "นาค" ได้นำงาช้างเนียมไปถวายพระเจ้าอยู่หัว เกิดความดีความชอบ จึงได้รับการแต่งตั้งเป็นพระยาสวรรคโลก มีบรรดาศักดิ์เป็น พระยาวิชิตภักดี (ต้นตระกูลวิชิตนาค) ได้ใช้บ้านพักหรือจวนที่บ้านวังไม้ขอน เป็นที่ว่าการเมืองสวรรคโลก ดังนั้นเมืองสวรรคโลกจึงย้ายมาจากบ้านท่าชัยมาตั้งที่บ้านวังไม้ขอนเป็นเมืองสวรรคโลกใหม่ (สวรรคโลกปัจจุบัน) นับแต่นั้นมา
ระหว่างปี พ.ศ. 2411-2435 เมืองสวรรคโลก มีเมืองอยู่ในความปกครองทั้งสิ้น 6 เมือง ได้แก่
- เมืองด้ง
- เมืองบางขลัง
- เมืองบางยม
- เมืองพิรามรงค์
- เมืองวิเศษไชยสัตย์
- เมืองศรีพนมมาศ
ครั้นเมื่อ พ.ศ. 2459 ทางราชการได้เปลี่ยนชื่อเมืองสวรรคโลกเป็น จังหวัดสวรรคโลก มีอำเภอในการปกครอง 2 อำเภอ คือ อำเภอสวรรคโลกและอำเภอศรีสัชนาลัย และในวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยุบจังหวัดสุโขทัยให้มาอยู่ในความปกครองของจังหวัดสวรรคโลก จังหวัดสวรรคโลกจึงมีอำเภออยู่ในความปกครอง 5 อำเภอ และ 2 กิ่งอำเภอ ได้แก่
- อำเภอสวรรคโลก
- อำเภอศรีสัชนาลัย
- อำเภอสุโขทัยธานี
- อำเภอศรีสำโรง
- อำเภอกงไกรลาศ
- กิ่งอำเภอคีรีมาศ
- กิ่งอำเภอบ้านด่านลานหอย
ราวเดือนเมษายน พ.ศ. 2482 กระทรวงมหาดไทยสั่งยุบจังหวัดสวรรคโลกให้ไปตั้งจังหวัดสุโขทัย ฐานะของจังหวัดสวรรคโลกจึงถูกลดให้เป็น อำเภอสวรรคโลก นับแต่นั้นมา แต่ถึงแม้ว่าจังหวัดสวรรคโลกจะถูกยุบไปแล้วแต่ชื่อ "จังหวัดสวรรคโลก" ยังปรากฏกับสถานที่ราชการสองแห่งคือ ศาลจังหวัดสวรรคโลกและสำนักงานอัยการจังหวัดสวรรคโลก และชื่อ "เมืองสวรรคโลก" ก็ปรากฏกับสถานที่สองแห่งคือ เทศบาลเมืองสวรรคโลกและโรงเรียนเทศบาลเมืองสวรรคโลก
สรุปแล้ว นับแต่เมืองสวรรคโลกมีผู้ปกครองอย่างเป็นทางการคือ พระยาวิชิตภักดี ได้โยกย้ายเมืองสวรรคโลกมาที่สวรรคโลกปัจจุบันตั้งแต่ พ.ศ. 2379 ถึงปัจจุบัน นับเป็นเวลาทั้งสิ้น 173 ปี
ที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก (หลังเก่า)
จัดทำพิธีทำบุญเพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ เนื่องในโอกาสครบรอบ 59 ปี ที่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินอำเภอสวรรคโลก เมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2501 โดยใช้อาคารที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก (หลังเก่า) เป็นพลับพลาที่ประทับ
ประวัติการตั้งตำบลต่างๆ ในอำเภอสวรรคโลก
- วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมือง จังหวัดสวรรคโลก เป็น อำเภอวังไม้ขอน
- วันที่ 14 มีนาคม 2479 จัดตั้งเทศบาลเมืองสวรรคโลก ในท้องที่บางส่วนของตำบลเมืองสวรรคโลก
- วันที่ 1 พฤศจิกายน 2479 ตั้งตำบลทุ่งเสลี่ยม แยกออกจากตำบลนาทุ่ง
- วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสวรรคโลก กับจังหวัดอุตรดิตถ์ โดยโอนพื้นที่หมู่ 1 ตำบลนครเดิฐ อำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก ไปขึ้นกับตำบลวังแดง อำเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถ์
- วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก เป็น อำเภอเมืองสวรรคโลก
- วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อจังหวัดสวรรคโลก เป็นจังหวัดสุโขทัย และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมืองสวรรคโลก เป็น อำเภอสวรรคโลก
- วันที่ 18 พฤศจิกายน 2484 ตั้งตำบลกลางดง แยกออกจากตำบลทุ่งเสลี่ยม
- วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลนาทุ่ง แยกออกจากตำบลวังไม้ขอน ตั้งตำบลวังพิณพาทย์ แยกออกจากตำบลวังไม้ขอน ตั้งตำบลท่าทอง แยกออกจากตำบลเมืองบางยม ตั้งตำบลคลองกระจง แยกออกจากตำบลเมืองบางยม ตั้งตำบลกลางดง แยกออกจากตำบลทุ่งเสลี่ยม
- วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลคลองมะพลับ ในท้องที่บางส่วนของตำบลนครเดิฐ
- วันที่ 4 มิถุนายน 2500 แยกพื้นที่ตำบลทุ่งเสลี่ยม ตำบลกลางดง อำเภอสวรรคโลก มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอทุ่งเสลี่ยม ขึ้นกับอำเภอสวรรคโลก
- วันที่ 24 กันยายน 2500 ตั้งตำบลศรีนคร แยกออกจากตำบลนครเดิฐ ตั้งตำบลไทยชนะศึก แยกออกจากตำบลเมืองบางขลัง และตำบลทุ่งเสลี่ยม
- วันที่ 10 มกราคม 2502 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอทุ่งเสลี่ยม อำเภอสวรรคโลก เป็น อำเภอทุ่งเสลี่ยม
- วันที่ 10 มกราคม 2504 เปลี่ยนชื่อสุขาภิบาลคลองมะพลับ เป็นสุขาภิบาลศรีนคร เพื่อให้ตรงกับชื่อตำบลที่ตั้งอยู่
- วันที่ 18 ธันวาคม 2513 จัดตั้งนิคมสหกรณ์ ในท้องที่อำเภอสวรรคโลก
- วันที่ 28 กันยายน 2514 ตั้งตำบลคลองยาง แยกออกจากตำบลในเมือง
- วันที่ 20 มกราคม 2519 แยกพื้นที่ตำบลศรีนคร และตำบลนครเดิฐ อำเภอสวรรคโลก ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอศรีนคร ขึ้นกับอำเภอสวรรคโลก
- วันที่ 7 พฤศจิกายน 2521 ตั้งตำบลคลองมะพลับ แยกออกจากตำบลศรีนคร ตั้งตำบลน้ำขุม แยกออกจากตำบลนครเดิฐ ตั้งตำบลหนองกลับ แยกออกจากตำบลเมืองบางขลัง
- วันที่ 13 กรกฎาคม 2524 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอศรีนคร อำเภอสวรรคโลก เป็น อำเภอศรีนคร
- วันที่ 16 กรกฎาคม 2523 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก ให้ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองสวรรคโลกทั้งตำบล เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
- วันที่ 1 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลวังพิณพาทย์ รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลวังไม้ขอน
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
ท้องที่อำเภอสวรรคโลกประกอบด้วย 14 ตำบล 117 หมู่บ้าน ตำบลทั้งหมดได้แก่
1. | เมืองสวรรคโลก | (Mueang Sawankhalok) | 8. | คลองยาง | (Khlong Yao) | |||||||||||||
2. | ในเมือง | (Nai Mueang) | 9. | เมืองบางยม | (Mueang Bang Yom) | |||||||||||||
3. | คลองกระจง | (Khlong Krachong) | 10. | ท่าทอง | (Tha Thong) | |||||||||||||
4. | วังพิณพาทย์ | (Wang Phinphat) | 11. | ปากน้ำ | (Pak Nam) | |||||||||||||
5. | วังไม้ขอน | (Wang Mai Khon) | 12. | ป่ากุมเกาะ | (Pa Kum Ko) | |||||||||||||
6. | ย่านยาว | (Yan Yao) | 13. | เมืองบางขลัง | (Mueang Bang Khlang) | |||||||||||||
7. | นาทุ่ง | (Na Thung) | 14. | หนองกลับ | (Nong Klap) |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอสวรรคโลกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองสวรรคโลก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองสวรรคโลกทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลในเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลป่ากุมเกาะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่ากุมเกาะทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลคลองยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองยางทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลเมืองบางขลัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองบางขลังทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลคลองกระจง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองกระจงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวังไม้ขอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังพิณพาทย์และตำบลวังไม้ขอนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลย่านยาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลย่านยาวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนาทุ่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาทุ่งทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองบางยม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองบางยมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากน้ำทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกลับทั้งตำบล
เศรษฐกิจและความเป็นอยู่
(ข้อมูลต่อไปนี้อ้างอิงจำนวนในเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก)
เมืองสวรรคโลกเป็นเมืองเศรษฐกิจการค้าที่สำคัญของจังหวัดสุโขทัย มีสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง เช่น พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก ที่อยู่ในตัวเมืองสวรรคโลก สวนหลวงพระร่วงเฉลิมพระเกียรติ (ทุ่งแม่ระวิง) อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย (เมืองเก่าสวรรคโลก) อุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัย (ป่าคา) อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย (เมืองเก่าสุโขทัย) อุทยานแห่งชาติรามคำแหง (เขาหลวง) และอื่น ๆ อีกมากมาย
ในเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก มีประชากรรวมทั้งสิ้น 18,172 คน แบ่งเป็นชาย 8,671 คน หญิง 9,501 คน ที่อยู่อาศัยจำนวน 5,908 หลังคาเรือน (ข้อมูล ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2550)
การประกอบอาชีพ: ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพด้านพาณิชยกรรมและบริการทั่วไป (ร้อยละ 2.3 ของพื้นที่) กิจการพาณิชน์ที่เด่นในอำเภอเช่น บริษัท คิว คอร์ปอเรชั่น จำกัด
การเกษตรกรรม (ร้อยละ 29.9 ของพื้นที่) ส่วนใหญ่จะมีการเพาะปลูก-เกษตรกรรมอยู่ในเขตรอบนอกเทศบาล แต่ในเขตเทศบาลจะเป็นศูนย์รวมธุรกิจการค้าพืชไร่ที่สำคัญ จะมีทั้งแหล่งรับซื้อพืชไร่ต่าง ๆ ส่วนการอุตสาหกรรมนั้นมีการอุตสาหกรรมหลายประเภท อาทิ โรงงานสกัดน้ำมันพืช (ศรทอง) โรงงานทำไอศกรีม (จัมโบ้ เอ) โรงงานผลิตและย้อมกระดาษสา โรงสีข้าว โรงงานผลิตน้ำดื่ม ฯลฯ รายได้เฉลี่ยของประชากรต่อปีอยู่ระหว่าง 20,000 ถึง 30,000 บาท
ศาสนา: ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีวัดที่สำคัญในอำเภอ ได้แก่ วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร (วัดจวน) และวัดสวรรคาราม (วัดกลาง)
การศึกษา: ในเขตเทศบาลมีโรงเรียนทั้งโรงเรียนสังกัดเทศบาลและเอกชนทั้งสิ้น 9 โรงเรียน แบ่งออกเป็นโรงเรียนสังกัดเทศบาลฯ 5 โรง และโรงเรียนเอกชน 4 โรง คือ โรงเรียนพระหฤทัยสวรรคโลก โรงเรียนอนุบาลเบญจมาศ โรงเรียนป้วยมิ้ง และโรงเรียนกวางวา (นอกเขตมีอย่างเช่น โรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนสวรรค์อนันต์วิทยา โรงเรียนอนุบาลสวรรคโลก ฯลฯ)
สาธารณสุข: โรงพยาบาล 1 แห่ง (นอกเขตเทศบาล) สถานีอนามัย 1 แห่ง ศูนย์บริการสาธารณสุขสังกัดเทศบาล 1 แห่ง คลินิกเอกชนอีก 10 แห่ง
สถานที่ท่องเที่ยว (สถานที่ที่น่าสนใจ)
สวนหลวงพระร่วงเฉลิมพระเกียรติ (ทุ่งแม่ระวิง)
สวนหลวงพระร่วงเฉลิมพระเกียรติ (ทุ่งแม่ระวิง) ตั้งอยู่หมู่ที่ 9 ตำบลป่ากุมเกาะ แต่เดิมเคยเป็นหนองน้ำสาธารณะขนาดใหญ่ ปัจจุบันมีพื้นที่ทั้งหมด 830 ไร่ โดยแบ่งเป็นพื้นน้ำ 645 ไร่ พื้นดิน 185 ไร่ ลักษณะของสวนนี้เป็นเกาะมีน้ำล้อมรอบมองเห็นทิวทัศน์ได้ เหมาะสำหรับที่จะพักผ่อน ภายในบริเวณมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ ได้แก่ สะพานไม้โบราณ ที่ข้ามอ่างน้ำเกาะกลางทุ่งแม่ระวิง มีความยาว 300 เมตร สักการบูชาพระร่วง ณ วงเวียนประดิษฐานรูปพระร่วง อยู่ปากทางเข้าเกาะกลางทุ่งแม่ระวิง สักการบูชาพระมหาโพธิสัตว์ เจ้าแม่กวนอิม องค์ขนาดใหญ่และศักดิ์สิทธิ์ นมัสการศาลปู่ก๊อก ข้างที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลป่ากุมเกาะ พักผ่อนศาลาที่พักริมทาง ชมวิวทิวทัศน์รอบเกาะ และเป็นแหล่งศึกษาดูงานหลายด้าน เช่น โครงการเกษตรผสมผสาน ได้แก่ ทำนา ทำสวน เลี้ยงไก่ พิพิธภัณฑ์ชาวนาแหล่งรวบรวมอุปกรณ์ชาวนาโบราณแสดงถึงวิถีชีวิตของชาวนาสมัยสุโขทัย แปลงสวนสมุนไพรสาธิต เรือนเพาะชำกล้าไม้ นอกจากนั้นภายในบริเวณสวนแห่งนี้มีอาคารเอนกประสงค์ที่จำหน่ายผลิตภัณฑ์ของดีจังหวัดสุโขทัย สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ องค์การบริหารส่วนตำบลป่ากุมเกาะ โทร. 0 5564 2100
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ก่อกำเนิดขึ้นตามเจตนารมณ์ของพระสวรรควรนายก (ทองคำ จิตรธร) อดีตเจ้าอาวาสวัดสวรรคาราม (วัดกลาง) และเจ้าคณะจังหวัดสุโขทัย ซึ่งท่านมีความสนใจในการศึกษาและอนุรักษ์มรดกศิลปวัฒนธรรม และได้สะสมโบราณศิลปวัตถุไว้จำนวนมาก กับทั้งได้แสดงเจตนารมณ์ว่าเมื่อมรณภาพแล้ว ให้ยกทรัพย์ที่สินสะสมไว้เป็นสมบัติของชาติ โดยขอให้กรมศิลปากรจัดตั้งพิพิธภัณฑสถานขึ้นภายในวัดสวรรคาราม
ในปี พ.ศ. 2524 กรมศิลปากรได้รับมอบโบราณวัตถุจากวัดสวรรคารามและได้นำมาจัดแสดงรวมทั้งได้เคลื่อนย้ายโบราณวัตถุจำนวนหนึ่งจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ โบราณวัตถุที่ได้จากการสำรวจ ขุดค้น และขุดแต่งทางโบราณคดีในบริเวณเมืองศรีสัชนาลัย โบราณวัตถุประเภทเครื่องถ้วยสังคโลกที่กรมศิลปากรได้จากแหล่งเรืออับปางในอ่าวไทย บริเวณอ่าวสัตหีบ ใกล้เกาะคราม รวมทั้งโบราณวัตถุที่ประชาชนมอบให้ นำมาจัดแสดงไว้ด้วยกัน เพื่อแสดงให้เห็นถึงหลักฐานแห่งความเจริญรุ่งเรืองของบ้านเมืองที่สืบเนื่องมาแต่อดีตกาล
จากนั้นเมื่อจัดการจัดแสดงตามหลักพิพิธภัณฑ์แล้วเสร็จ กรมศิลปากรได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก เมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2527 และเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่พระสวรรควรนายกผู้อุทิศโบราณศิลปวัตถุให้เป็นสมบัติของชาติ จึงได้ตั้งชื่อพิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินี้ว่า "พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก" ภายในมีการจัดแสดงแบ่งออกเป็น 4 หัวเรื่องได้แก่
- เมืองสวรรคโลก บ่งบอกถึงความเป็นมาและโบราณวัตถุที่พบในเมือง
- เครื่องถ้วยสังคโลก เครื่องชามตั้งแต่สมัยสุโขทัย มีมากมายหลายลวดลาย
- พระพุทธรูป อยู่ชั้นบนของอาคาร แบ่งกลุ่มตามรูปแบบศิลปะ-สมัย
- พระสวรรควรนายก จัดแสดงประวัติและผลงานของพระสวรรควรนายก
เปิดให้บริการในวันพุธถึงวันอาทิตย์ เวลา 09.00–16.00 น. ปิดทำการในวันจันทร์ วันอังคาร และในวันหยุดนักขัตฤกษ์ ค่าธรรมเนียมเข้าชม ชาวไทย 10 บาท ชาวต่างชาติ 30 บาท ยกเว้น พระภิกษุ สามเณร นักบวช และนักเรียนนักศึกษาในเครื่องแบบ
สนใจรายละเอียดติดต่อพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก โทร. 0 5564 1571 (ข้อมูลจากเอกสารให้ความรู้ของพิพิธภัณฑ์)
อนุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
ตั้งอยู่ที่วัดคุ้งวารี ตำบลย่านยาว เป็นอนุสาวรีย์ทีสร้างขึ้นเพื่อเชิดชูเกียรติแก่พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์พระร่วงและอาณาจักรสุโขทัย ซึ่งจากการสันนิษฐานทางข้อมูลประวัติศาสตร์และลักษณะทางภูมิศาสตร์ บริเวณวัดคุ้งวารีแห่งนี้ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์หรือพ่อขุนบางกลางหาวให้ขณะนั้น ได้นำกองทัพของพระองค์มาพักแรมอยู่ที่นี่ก่อนที่จะเข้าไปโจมตีขอมสบาดโขลญลำโพงที่กำลังปกครองสุโขทัยอยู่ ร่วมกับพ่อขุนผาเมือง แล้วเมื่อศึกเสร็จสิ้น จึงสถาปนาตนขึ้นเป็นพ่อขุนศรีอินทราทิตย์แห่งกรุงสุโขทัย
เสาหลักเมืองสวรรคโลก
สันนิษฐานว่าเสาไม้นี้เป็นเสาหลักเมืองมาตั้งแต่สมัยของพระยาวิชิตภักดี (นาค) โดยสร้างไว้เป็นหลักเมืองของเมืองสวรรคโลก ครั้นเมื่อเกิดการโยกย้ายเมืองจากบ้านท่าชัยมาที่เมืองสวรรคโลกปัจจุบัน
พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน (โรงเรียนอนันตนารีเดิม)
รวมของพื้นบ้านที่เก่าแก่ของชาวสวรรคโลกไว้ อีกทั้งยังมีห้องเก็บภาพที่ควรจดจำในอดีตของเมืองสวรรคโลกต่างๆ มากมาย อาทิ รูปภาพที่ข้าหลวงประจำจังหวัดร่วมกันถ่ายเป็นครั้งสุดท้ายก่อนที่จังหวัดสวรรคโลกจะถูกยุบลงเป็นอำเภอสวรรคโลก อาคารโรงเรียนอนันตนารี (โรงเรียนหญิงล้วนประจำจังหวัด) อาคารโรงเรียนสวรรควิทยา (โรงเรียนชายล้วนประจำจังหวัด) เหตุการณ์ไฟไหม้ในสวรรคโลก การรวมโรงเรียนอนันตนารีและโรงเรียนสวรรควิทยา เป็นโรงเรียนเดียวกันในนาม โรงเรียนสวรรค์อนันต์วิทยา เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จเยี่ยมเยียนพสกนิกรที่สวรรคโลก ฯลฯ
วัดสว่างอารมณ์วรวิหาร (วัดจวน)
วัดสว่างอารมณ์วรวิหารหรือวัดจวน เป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองของชาวสวรรคโลกมาแต่ช้านาน เพราะคำว่า "จวน" นั้นมาจากความหมายที่ว่า ที่ว่าการของผู้ปกครอง อันหมายถึงจวนของพระยาวิชิตภักดี พระยาผู้ปกครองเมืองสวรรคโลกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 และได้ทำการโยกย้ายเมืองสวรรคโลกมาที่นี่ จึงได้สร้างวัดเพื่อเป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองแก่เมืองสวรรคโลกโดยใช้ชื่อว่าวัดสว่างอารมณ์วรวิหารหรือวัดจวนที่ติดปากชาวบ้านเรียกกันจนถึงปัจจุบัน
ปัจจุบันวัดสว่างอารมณ์วรวิหารเป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาที่สำคัญของชาวสวรรคโลก และเป็นที่ที่ใช้จัดงานต่าง ๆ เป็นประจำอีกด้วย
เขื่อนกั้นแม่น้ำยมหาดสะพานจันทร์
เป็นสถานที่ที่มีบรรยากาศดีมาก เป็นแหล่งประมง และป้องกันน้ำท่วม ปัจจุบันมีผู้ไปเที่ยวเป็นจำนวนมาก
เมืองโบราณบางขลัง
เมืองบางขลังเป็นเมืองที่น่าจะสำคัญที่สุดในแง่ของจุดกำเนิดของชนชาติไทย เพราะเป็นเมืองแรกที่ชนชาติไทยเราตีได้จากขอม จากนั้นจึงได้เมืองสุโขทัยในภายหลัง ปัจจุบันได้รับการบูรณะจนเสร็จเรียบร้อยแล้ว
ถนนพระร่วง
ตั้งอยู่ตรงทิศตะวันตกของเมืองสวรรคโลก เป็นทางหลวงแผ่นดินตั้งแต่สมัยสุโขทัย
การเดินทาง
ทางรถยนต์
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 (กำแพงเพชร–ต่อเขตเทศบาลเมืองน่านควบคุม) เชื่อมระหว่างสวรรคโลก-สุโขทัย ระยะทาง 38 กิโลเมตร
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 (กำแพงเพชร–ต่อเขตเทศบาลเมืองน่านควบคุม) เชื่อมระหว่างสวรรคโลก-ศรีสัชนาลัย ระยะทาง 30 กิโลเมตร
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1180 (แยกทางหลวงหมายเลข 101 (สวรรคโลก) -ปลายราง) เชื่อมระหว่างสวรรคโลก-ศรีนคร ระยะทาง 18 กิโลเมตร
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1048 (ต่อทางของเทศบาลเมืองสวรรคโลกควบคุม–บรรจบทางหลวงหมายเลข 1 (ดอนชัย)) เชื่อมระหว่างสวรรคโลก-ทุ่งเสลี่ยม ระยะทาง 30 กิโลเมตร
ทางรถไฟ
- ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางนั่งปรับอากาศ (สปรินเตอร์) ขบวนที่ 3/4 กรุงเทพ-สวรรคโลก-ศิลาอาสน์-กรุงเทพ ไป-กลับ วันละ 1 เที่ยว ถึงสวรรคโลกเวลาประมาณ 17.40 น. ออกจากสวรรคโลกเวลา 17.55 ถึงกรุงเทพฯ 04.00 น.
ทางอากาศ
ท่าอากาศยานสุโขทัย (บางกอกแอร์เวย์) อยู่ห่างจากเทศบาลไปทางทิศใต้ตามถนนฝั่งตะวันตกของแม่น้ำยม ตั้งอยู่ที่ตำบลคลองกระจง มีเที่ยวบินเดินทาง ดังนี้
- สุโขทัย–กรุงเทพฯ ไป-กลับ
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- http://cddweb.cdd.go.th/sawankhalok/data/historysawan/history_sawankhalok.htm
- "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 34–44. 29 เมษายน 2460. Check date values in:
|date=
(help) จังหวัดสรรคโลกในขณะนั้นประกอบด้วยอำเภอเมือง อำเภอวังไม้ขร อำเภอด้ง อำเภอหาดเสี้ยว - [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ
- [2]พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองสวรรคโลก จังหวัดสวรรคโลก พุทธศักราช ๒๔๗๙
- [3]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลทุ่งเสลี่ยม อำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก
- [4]พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัด พุทธศักราช ๒๔๗๙
- [5]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑
- [6]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัดและอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒
- [7]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดสุโขทัย
- [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ
- [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลคลองมะพลับ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย
- [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยกฐานะตำบลขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ
- [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่จังหวัดสุโขทัย
- [12]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอชุมพวง อำเภอเชียงยืน อำเภอแก้งคร้อ อำเภอสำโรงทาบ อำเภอคอนสาร อำเภอเซกา อำเภอทุ่งเสลี่ยม อำเภอบ้านด่าน อำเภอขนอม อำเภอบ้านแพรก อำเภอกระทู้ และอำเภอคลองใหญ่ พ.ศ. ๒๕๐๒
- [13]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อสุขาภิบาลคลองมะพลับ จังหวัดสุโขทัย เป็น สุขาภิบาลศรีนคร จังหวัดสุโขทัย
- [14]พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งนิคมสหกรณ์ ในท้องที่อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. ๒๕๑๓
- [15]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอสวรรคโลก และอำเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย
- [16]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอศรีนคร
- [17]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอศรีนคร อำเภอสวรรคโลก อำเภอศรีสัชนาลัย และอำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย
- [18]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอหนองใหญ่ อำเภอบ่อไร่ อำเภอพรหมคีรี อำเภอนาบอน อำเภอบางสะพานน้อย อำเภอนาดี อำเภอกงหรา อำเภอวังทรายพูน อำเภอธารโต อำเภอคำตากล้า อำเภอศรีนคร อำเภอด่านช้าง อำเภอพรเจริญ อำเภอวังสามหมอ และอำเภอลานสัก พ.ศ. ๒๕๒๔ [ยกฐานะกิ่งอำเภอในท้องที่ บางจังหวัดขึ้นเป็นอำเภอ]
- [19]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. ๒๕๒๓
- [20]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมสภาตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกลับ
- http://www.railway.co.th/
- http://www.bangkokair.com/
แหล่งข้อมูลอื่น
- ประวัติศาสตร์ชุมชนอำเภอสวรรคโลก