อำเภอเชียงดาว

เชียงดาว (คำเมือง: ) เป็นหนึ่งในอำเภอของจังหวัดเชียงใหม่ เป็นอำเภอต้นกำเนิดของแม่น้ำปิง อำเภอเชียงดาวมีอายุในการจัดตั้งเป็นอำเภอครบ 100 ปี ในปี พ.ศ. 2551

อำเภอเชียงดาว
อำเภอ
คำขวัญ:  เชียงดาวชายแดน ถ้ำสวยดอยสูง พระสถูปเมืองงาย กำเนิดสายแม่ปิง
พิกัดภูมิศาสตร์: 19°21′58″N 98°57′51″E / 19.36611°N 98.96417°E / 19.36611; 98.96417
อักษรไทย	อำเภอเชียงดาว
อักษรโรมัน	Amphoe Chiang Dao
จังหวัด	เชียงใหม่
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,882.1 ตร.กม. (726.7 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	98,669 คน
• ความหนาแน่น	52.43 คน/ตร.กม. (135.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	50170
รหัสภูมิศาสตร์	5004
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเชียงดาว 399 หมู่ 6 ถนนโชตนา ตำบลเชียงดาว อำเภอเชียงดาว
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าบ้านเชียงดาวกำเนิดขึ้นในยุคสมัยใด แต่พงศาวดารโยนกได้อ้างถึงเมืองเชียงดาวนี้ 3 ครั้ง คือ

• เมื่อประมาณ 600 ปีก่อน พญามังราย ปฐมกษัตริย์ของล้านนา ได้ยกเมืองเชียงดาวให้เป็นบำเหน็จความชอบในราชการ สงครามแก่เจ้าไชยสงคราม ราชโอรสองค์ที่ 2
• สมัยที่พระเจ้าบุเรงนอง กษัตริย์พม่า ยกกองทัพเข้ามา ในปี พ.ศ. 2109
• เมื่อคราวที่สมเด็จพระนเรศวร กษัตริย์อยุธยา ได้ทรงตั้งทัพที่บ้านเมืองงาย เมืองเชียงดาวเพื่อเดินทัพเข้าตีเมืองอังวะ

จากหลักฐานต่างๆ จึงอาจกล่าวได้ว่า เมืองเชียงดาวเป็นเมืองเก่าแก่โบราณ และในช่วงเวลานับเป็นร้อยปีของประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา เมืองเชียงดาวคงประสบภัยสงครามทำให้เมืองร้างไปหลายครั้ง และก่อตั้งขึ้นมาใหม่อีกหลายครั้งเช่นเดียวกับเมืองเชียงใหม่และหัวเมืองอื่นๆ

• วันที่ 30 มิถุนายน 2450 โอนพื้นที่กิ่งอำเภอเชียงดาว อำเภอฝาง มาขึ้นกับอำเภอแม่แตง เป็นกิ่งอำเภอเชียงดาว อำเภอแม่แตง
• วันที่ 12 กรกฎาคม 2451 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอเชียงดาว เป็นอำเภอเชียงดาว
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลแม่นะ แยกออกจากตำบลเชียงดาว
• วันที่ 7 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลเชียงดาว ในท้องที่บางส่วนของตำบลเชียงดาว
• วันที่ 26 กรกฎาคม 2520 ตั้งตำบลเปียงหลวง แยกออกจากตำบลเมืองแหง
• วันที่ 16 สิงหาคม 2522 ตั้งตำบลปิงโค้ง แยกออกจากตำบลเมืองงาย
• วันที่ 5 พฤษภาคม 2524 แยกพื้นที่ตำบลเมืองแหง และตำบลเปียงหลวง อำเภอเชียงดาว มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอเวียงแหง ขึ้นกับอำเภอเชียงดาว
• วันที่ 21 มิถุนายน 2526 ตั้งตำบลทุ่งข้าวพวง แยกออกจากตำบลเมืองงาย
• วันที่ 3 พฤศจิกายน 2536 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอเวียงแหง อำเภอเชียงดาว เป็น อำเภอเวียงแหง
• วันที่ 3 ธันวาคม 2536 ตั้งตำบลแสนไห แยกออกจากตำบลเปียงหลวง
• วันที่ 7 ตุลาคม 2537 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองงาย ในท้องที่บางส่วนของตำบลเมืองงาย
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเชียงดาว และสุขาภิบาลเมืองงาย เป็นเทศบาลตำบลเชียงดาว และเทศบาลตำบลเมืองงาย ตามลำดับ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเชียงดาวตั้งอยู่ทางตอนเหนือของจังหวัดเชียงใหม่ ภูมิประเทศปกคลุมไปด้วยภูเขาสูง มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับรัฐฉาน (ประเทศพม่า) และอำเภอไชยปราการ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอไชยปราการและอำเภอพร้าว
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอแม่แตง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอปาย (จังหวัดแม่ฮ่องสอน) และอำเภอเวียงแหง

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเชียงดาวแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 7 ตำบล 83 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับที่	อักษรไทย	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2562)	ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น (พ.ศ. 2562)
1.	เชียงดาว		Chiang Dao	16	16,191	4,008 12,183	(ทต. เชียงดาว) (อบต. เชียงดาว)
2.	เมืองนะ		Mueang Na	14	36,156	36,156	(ทต. เมืองนะ)
3.	เมืองงาย		Mueang Ngai	11	6,220	3,855 2,365	(ทต. เมืองงาย) (ทต.พระธาตุปู่ก่ำ)
4.	แม่นะ		Mae Na	13	9,875	9,875	(ทต. แม่นะ)
5.	เมืองคอง		Mueang Khong	6	3,955	3,955	(อบต. เมืองคอง)
6.	ปิงโค้ง		Ping Khong	16	13,597	13,597	(ทต. ปิงโค้ง)
7.	ทุ่งข้าวพวง		Thung Khao Phuang	7	10,500	10,500	(ทต. ทุ่งข้าวพวง)
รวม				83	96,494	80,356 (เทศบาล) 16,138 (อบต.)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเชียงดาวประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเชียงดาว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเชียงดาว
• เทศบาลตำบลเมืองงาย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเมืองงาย
• เทศบาลตำบลเมืองนะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองนะทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลพระธาตุปู่ก่ำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองงาย (นอกเขตเทศบาลตำบลเมืองงาย)
• เทศบาลตำบลปิงโค้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปิงโค้งทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลทุ่งข้าวพวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งข้าวพวงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลแม่นะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่นะทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเชียงดาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเชียงดาว (นอกเขตเทศบาลตำบลเชียงดาว)
• องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองคอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองคองทั้งตำบล

แหล่งท่องเที่ยว

• ดอยหลวงเชียงดาว
• น้ำตกศรีสังวาลย์
• พระสถูปเจดีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชานุสรณ์

อ้างอิง

1. [1]แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เลิกบริเวณปิงเหนือ ยกแขวงเมืองพร้าวซึ่งขึ้นต่อบริเวณมาขึ้นเค้าสนามหลวงนครเชียงใหม่ และตั้งแขวงแม่แตงขึ้นอีกแขวงหนึ่ง ขึ้นตรงต่อเค้าสนามหลวงนครเชียงใหม่ โอนกิ่งแขวงเชียงดาวซึ่งอยู่ในบริเวณปิงเหนือเดิมขึ้นแขวงแม่แตง
2. [2]แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เรื่อง ยุบอำเภอสลวงที่ขึ้นนครเชียงใหม่ตั้งกิ่งอำเภอเชียงดาวเป็นอำเภอเชียงดาว ตั้งกิ่งอำเภอสมิงเป็นอำเภอสเมิงขึ้นนครเชียงใหม่ แยกตำบลต่างๆรวม ๔ ตำบล ซึ่งอยู่ในท้องที่อำเภอจอมทอง ตั้งเป็นอำเภอเมืองแจ่มขึ้นเมืองนครเชียงใหม่ แยกตำบลต่างๆรวม ๗ ตำบลในท้องที่อำเภอเมืองน่าน ตั้งเป็นกิ่งอำเภอเมืองสาแยกตำบลต่างๆรวม ๔ ตำบลซึ่งอยู่ในท้องที่อำเภอเมืองน่านเป็นกิ่งอำเภอเชียงม่อนขึ้นอำเภอเมืองน่าน]
3. [3]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ
4. [4]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเชียงดาว อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
5. [5]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
6. [6]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแม่อาย อำเภอดอยเต่า อำเภอจอมทอง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
7. [7]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ตั้งเป็นกิ่งอำเภอเวียงแหง
8. [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
9. [9]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอลำทับ อำเภอร่องคำ อำเภอเวียงแหง อำเภอนาโยง อำเภอแก้งสนามนาง อำเภอโนนแดง อำเภอบ้านหลวง อำเภอกะพ้อ อำเภอศรีบรรพต อำเภอแก่งกระจาน อำเภอหนองสูง อำเภอสบเมย อำเภอเมยวดี อำเภอโคกเจริญ อำเภอทุ่งหัวช้าง อำเภอผาขาว อำเภอวังหิน อำเภอดอนพุด อำเภอบึงโขงหลง และอำเภอห้วยคต พ.ศ. ๒๕๓๖
10. [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอเวียงแหง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
11. [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองงาย อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
12. รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน พ.ศ. 2561 จังหวัดเชียงใหม่ กรมการปกครอง