อำเภอโนนศิลา

โนนศิลา เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดขอนแก่น ตั้งอยู่ริมถนนมิตรภาพ โดยอยู่ระหว่างอำเภอพลกับอำเภอบ้านไผ่ โนนศิลาเป็นอำเภอขนาดเล็ก แต่มีความสำคัญทางด้านเศรษฐกิจและการคมนาคม

อำเภอโนนศิลา
อำเภอ
คำขวัญ:  โนนศิลาถิ่นน่าอยู่ แก้วกู่ชัยมงคลคู่เมือง ลือเลื่องเสมาหินยุคทวารวดี มากมีผักปลอดสาร นมัสการหลวงปู่ชม แหล่งอุดมป่าโคกห้วยทราย
พิกัดภูมิศาสตร์: 15°58′26″N 102°40′9″E / 15.97389°N 102.66917°E / 15.97389; 102.66917
อักษรไทย	อำเภอโนนศิลา
อักษรโรมัน	Amphoe Non Sila
จังหวัด	ขอนแก่น
พื้นที่
• ทั้งหมด	182.0 ตร.กม. (70.3 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	26,620 คน
• ความหนาแน่น	146.26 คน/ตร.กม. (378.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	40110
รหัสภูมิศาสตร์	4025
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอโนนศิลา หมู่ที่ 2 ตำบลโนนศิลา อำเภอโนนศิลา จังหวัดขอนแก่น 40110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ตามคำบอกเล่าสืบต่อกันมา แต่ก่อนนั้นมีเขาศิลาทรายเกิดขึ้นกลางลำห้วยแคน ซึ่งอยู่ในเขตพื้นที่บ้านโนนศิลาในปัจจุบัน เมื่อมองดูตอนพระอาทิตย์กำลังขึ้นหรือลับขอบฟ้า จะมองเห็นเป็นสีเหลืองทองอร่าม ต่อมาเขาศิลาทรายนั้นถูกน้ำในลำห้วยแคนพัดหายไป คนเฒ่าคนแก่จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้าน ณ บริเวณดังกล่าวว่า "บ้านโนนศิลา" โดยตั้งเป็นหมู่บ้านริมถนนมิตรภาพ (สระบุรี-หนองคาย) เมื่อราวปี พ.ศ. 2440 อยู่ในเขตการปกครองของพื้นที่ตำบลเปือยใหญ่ อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ในขณะนั้น

ต่อมา เมื่อปี พ.ศ. 2532 ประชากร "บ้านโนนศิลา" อยู่อาศัยกันอย่างหนาแน่น เป็นชุมชนใหญ่ขึ้น จึงได้มีการยกฐานะเป็น ตำบลโนนศิลา แยกการปกครองออกจากตำบลเปื่อยใหญ่ อำเภอบ้านไผ่ ขึ้นตรงต่ออำเภอบ้านไผ่ ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 โดยตำบลโนนศิลา อำเภอบ้านไผ่ มีทั้งหมด 14 หมู่บ้าน ต่อมาไม่นาน เขตตำบลโนนศิลาด้านทิศเหนือประชากรเริ่มหนาแน่นขึ้นป็นชุมชนใหญ่ขึ้น จึงแยกตำบลโนนศิลา 7 หมู่บ้านออกไปเพื่อจัดตั้งเป็นตำบลขึ้นเพิ่มใหม่ชื่อ ตำบลโนนแดง อำเภอบ้านไผ่ ทำให้ ตำบลโนนศิลา เหลือเพียง 7 หมู่บ้านในเขตการปกครอง

จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2538 อำเภอบ้านไผ่ ในขณะนั้นมีตำบลในการปกครองจำนวนรวม 20 ตำบล ทำให้ยากต่อการอำนวยความสะดวกทางราชการ ประชาชนติดต่อราชการใช้เวลารอนาน เนื่องจากจำนวนประชากรเยอะ ทางกระทรวงมหาดไทยจึงได้แยก อำเภอบ้านไผ่ แบ่งการปกครองออกจัดตั้งเป็น 2 กิ่งอำเภอ ได้แก่ กิ่งอำเภอบ้านแฮด เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538 และ กิ่งอำเภอโนนศิลา ลงในประกาศกระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2539 เรื่อง แบ่งเขตพื้นที่อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ตั้งเป็น "กิ่งอำเภอโนนศิลา" โดยมีผลตั้งแต่วันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 เขตปกครองประกอบด้วยตำบล 5 ตำบล คือ ตำบลโนนศิลา ตำบลหนองปลาหมอ ตำบลบ้านหัน ตำบลเปือยใหญ่ ตำบลโนนแดง

ต่อมาวันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2550 มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะ "กิ่งอำเภอ เป็น อำเภอ" (ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 124 ตอนที่ 46ก ลงวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550)  ทำให้ กิ่งอำเภอโนนศิลา ได้การยกฐานะเป็น "อำเภอโนนศิลา" จนถึงปัจจุบัน  

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอโนนศิลาตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบ้านไผ่
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านไผ่
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหนองสองห้องและอำเภอพล
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอชนบท

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอโนนศิลาแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 46 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	โนนศิลา		(Non Sila)		7 หมู่บ้าน
2.	หนองปลาหมอ		(Nong Pla Mo)		8 หมู่บ้าน
3.	บ้านหัน		(Ban Han)		16 หมู่บ้าน
4.	เปือยใหญ่		(Pueai Yai)		8 หมู่บ้าน
5.	โนนแดง		(Non Daeng)		7 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอโนนศิลาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลโนนศิลา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโนนศิลาและบางส่วนของตำบลบ้านหัน
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนศิลา (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโนนศิลา) และตำบลหนองปลาหมอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหัน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโนนศิลา)
• องค์การบริหารส่วนตำบลเปือยใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเปือยใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโนนแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนแดงทั้งตำบล

ประชากร

ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม นอกจากนี้ยังประกอบอาชีพเสริม คือ การปศุสัตว์ สินค้าที่สำคัญคือ ข้าวเหนียว, มันสำปะหลัง, อ้อย, ว่าว, น้ำผึ้ง และผ้าไหม

การศึกษา

โรงเรียนประถมศึกษา

สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 3 โรงเรียนขอนสักตอประดู่ระหอกโพธิ์ โรงเรียนบ้านเหล่าโนนคูณ โรงเรียนบ้านหลุบคา โรงเรียนบ้านหันศิลางาม โรงเรียนบ้านห้วยแคน โรงเรียนโพธิ์ทองหนองน้ำขุ่นเหนือ โรงเรียนบ้านหนงขี้เห็น โรงเรียนบ้านหนองทุ่มหนองหว้า โรงเรียนบ้านโนนแดง โรงเรียนบ้านหนองปลาหมอศรีสง่า โรงเรียนบ้านผักหวาน โรงเรียนไตรราษฎร์สามัคคี

โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา โรงเรียนบ้านเปือยใหญ่ชาติหนองบ่อ โรงเรียนหนองกุงห้วยเสียววิทยา โรงเรียนบ้านหนองไฮประชาสรรค์ โรงเรียนบ้านวังยาวสามัคคี โรงเรียนเบญจคามสามัคคี โรงเรียนไตรมิตรพัฒนศึกษา สังกัดเอกชน โรงเรียนอนุบาลสุรีพร

โรงเรียนมัธยมศึกษา

• สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 25
  • โรงเรียนโนนศิลาวิทยาคม โรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดกลาง (โรงเรียนประจำอำเภอ)
  • โรงเรียนสันติพัฒนกิจวิทยา โรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดเล็ก

สาธารณสุข

อำเภอโนนศิลา มีโรงพยาบาลรัฐ 1 แห่ง ได้แก่ โรงพยาบาลโนนศิลา และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลอีก 6 แห่ง ซึ่งกระจายตามตำบลต่าง ๆ

การขนส่ง

อำเภอโนนศิลามีจุดจอดรถประจำทางบริเวณใต้สะพานสี่แยกไฟแดงถนนมิตรภาพ นอกจากนี้ยังมีสถานีรถไฟบ้านหันเป็นสถานีประจำอำเภอ

วัฒนธรรม

1. เทศกาลงานงิ้วโนนศิลา จัดขึ้นทุกปี ระหว่าง เดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม 2 วัน
2. เทศกาลว่าวและบุญกุ้มข้าวใหญ่โนนศิลา จัดขึ้นทุกปี ระหว่าง เดือนธันวาคม-มกราคม 3 วัน

อ้างอิง

1. จังหวัดขอนแก่น "ประวัติกิ่งโนนศิลา" [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:khonkaen.doae.go.th^{[ลิงก์เสีย]}  (ม.ป.ป.). -
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ตั้งเป็นกิ่งอำเภอโนนศิลา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (พิเศษ 18 ง): 22. 26 มิถุนายน 2539. Check date values in: |date= (help)
3. ศูนย์บริการข้อมูลอำเภอ. "อำเภอโนนศิลา  จังหวัดขอนแก่น" [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://www.amphoe.com/menu.php?mid=1&am=859&pv=52555. สืบค้น 6 กันยายน 2560.
4. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย...และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. ๒๕๕๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. 24 สิงหาคม 2550. Check date values in: |date= (help)
5.  ศูนย์ข้อมูลประเทศไทย "กิ่งโนนศิลา"  [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://khonkaen.kapook.com กิ่งโนนศิลา (ม.ป.ป.). สืบค้น 6 กันยายน 2560.
6. เทศบาลตำบลโนนศิลา จังหวัดขอนแก่น. "ประวัติและข้อมูลสภาพทั่วไป" [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://nonsila.go.th/public/history/data/index/menu/22 2559. สืบค้น 5 กันยายน 2560.
7. องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ จังหวัดขอนแก่น. "สภาพทั่วไป"  [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://www.nongplamo.go.th/base.php?content_id=6 2558. สืบค้น 5 กันยายน 2560
8. องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหัน จังหวัดขอนแก่น. "สภาพทั่วไป อบต.บ้านหัน" [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://www.banhan.go.th/page.php?id=3440 (ม.ป.ป.). สืบค้น 6 กันยายน 2560.
9.  องค์การบริหารส่วนตำบลเปือยใหญ่ จังหวัดขอนแก่น. "สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐาน"  [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://www.peayyai.go.th/aboutus.php?menuid=1&link=2 2560. สืบค้น 6 กันยายน 2560.
10. องค์การบริหารส่วนตำบลโนนแดง จังหวัดขอนแก่น. "ประวัติ อบต."[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก:http://www.nondeang.go.th/?name=page&file=page&op=%95. (ม.ป.ป.). สืบค้น 6 กันยายน 2560.

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อำเภอโนนศิลา
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

พิกัดภูมิศาสตร์: 15°58′22″N 102°40′10″E / 15.972778°N 102.669444°E / 15.972778; 102.669444