fbpx
วิกิพีเดีย

ฮอร์โมน

สำหรับซีรีส์ ดู ฮอร์โมนส์ วัยว้าวุ่น

ฮอร์โมน (อังกฤษ: hormone มาจากภาษากรีก horman แปลว่า เคลื่อนไหว) คือ ตัวนำส่งสารเคมีจากเซลล์กลุ่มของเซลล์หนึ่งไปยังเซลล์อื่น ๆ สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ (multicellular organism) ทั้งพืชและสัตว์ สามารถผลิตฮอร์โมนได้ที่ ต่อมไร้ท่อ (endocrine gland) โมเลกุลของฮอร์โมนจะถูกปล่อยโดยตรงยังกระแสเลือด ของเหลวในร่างกายอื่นๆ หรือเนื้อเยื่อใกล้เคียง

หน้าที่ของฮอร์โมน คือการส่งสัญญาณให้ทำงานหรือหยุดทำงาน เช่น

  1. กระตุ้นหรือยับยั้งการเจริญเติบโต
  2. กระตุ้นหรือยับยั้งโปรแกรมการสลายตัวของเซลล์
  3. กระตุ้นหรือยับยั้งระบบภูมิคุ้มกัน
  4. ควบคุม กระบวนการสร้างและสลาย (metabolism) และเตรียมพร้อมสำหรับบทบาทใหม่ๆ เช่น การต่อสู้ หนี หรือ กำหนดช่วงเวลาของชีวิตเช่น วัยรุ่น วัยมีครอบครัวมีลูกหลานไว้สืบสกุล และวัยทอง

สรีรวิทยาของฮอร์โมน

อัตราการผลิตฮอร์โมนจะถูกควบคุมโดยระบบ ภาวะธำรงดุล (Homeostasis) ซึ่งจะเป็นแบบผลป้อนกลับทางลบ (negative feedback) ระบบควบคุมภาวะธำรงดุลของฮอร์โมนมีส่วนของการผลิตที่ขึ้นกับ กระบวนการสร้างและสลาย (metabolism) ของฮอร์โมนเป็นตัวกำหนดที่สำคัญสงสารมากกกก

การหลั่ง ฮอร์โมน ถูกกระตุ้นหรือยับยั้ง โดย

  • ฮอร์โมน อื่น (กระตุ้น หรือ ปล่อย ฮอร์โมน)
  • ความเข็มข้นของไออนในพลาสมา หรือสารอาหาร และการเชื่อมต่อกับ กลอบูลิน (globulin)
  • นิวรอน (Neuron) และบทบาททางจิตใจ
  • การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม เช่น แสงและอุณหภูมิ

ฮอร์โมนกลุ่มพิเศษได้แก่ โทรฟิกฮอร์โมน (trophic hormone) มีบทบาทกระตุ้นการผลิตฮอร์โมนในต่อมไร้ท่ออื่น เช่น ไทรอยด์ - สติมูเลติ่ง ฮอร์โมน (thyroid-stimulating hormone (TSH)) มีบทบาทเกี่ยวกับการเจริญเติบโต และกระตุ้นฮอร์โมนอื่นของต่อมไทรอยด์

ล่าสุดพบสารประกอบใหม่ที่อยู่ในกลุ่มฮอร์โมน ชื่อ "ฮอร์โมนหิว" ("Hunger Hormones") ซึ่งประกอบด้วย

  • กรีลิน (ghrelin)
  • โอรีซิน (orexin )
  • พีวายวาย 3-36 (PYY 3-36)
  • และ แอนตาโกนิสต์ ของมันชื่อ เลปติน (leptin)

ประเภท

ฮอร์โมนของสัตว์มีกระดูกสันหลังแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มดังนี้:

  1. ฮอร์โมนอนุพันธ์ของอะมีน (Amine-derived hormone) เป็นอนุพันธ์ของ กรดอะมิโน ไทโรซีน และ ทริปโตแฟน (tryptophan) ตัวอย่าง เช่น แคทีคอลามีน (catecholamine) และ ไทโรซีน (thyroxine)
  2. เพปไทด์ฮอร์โมน (Peptide hormone) ประกอบด้วยโซ่ของ กรดอะมิโน ตัวอย่าง เช่น เพปไทด์ฮอร์โมน เล็กอย่าง TRH และ วาโซเพรสซิน เพปไทด์ประกอบด้วยโซ่ กรดอะมิโน ที่ต่อกันเป็นโมเลกุลของ โปรตีน ตัวอย่าง โปรตีนฮอร์โมน ได้แก่ อินสุลิน และโกรว์ทฮอร์โมน
  3. สเตอรอยด์ฮอร์โมน (Steroid hormone) เป็นอนุพันธ์จาก คอเลสเตอรอล (cholesterol) แหล่งผลิตในร่างกายได้แก่ เปลือกต่อมหมวกไต (adrenal cortex) และ ต่อมบ่งเพศ (gonad) ตัวอย่างเช่น
    1. สเตอรอยด์ฮอร์โมน คือ เทสโตสเตอโรน และ คอร์ติโซน
    2. สเตอรอลฮอร์โมน (Sterol hormone) เช่น แคลซิตริออล
  4. ลิพิด และ ฟอสโฟลิพิด มี ฮอร์โมน ดังนี้
    1. ลิพิดเช่น กรดไลโนเลนิก (linoleic acid)
    2. ฟอสโฟลิพิด เช่น กรดอาแรคคิโดนิก (arachidonic acid)
    3. อีไอโคซานอยด์ (eicosanoid) เช่น โปรสตาแกลนดิน (prostaglandin)

อะมีน ฮอร์โมน(amine hormone)

ฮอร์โมนอนุพันธ์ของอะมีน:

เพปไทด์ ฮอร์โมน (peptide hormone)

เพปไทด์ฮอร์โมน:

  • แอนตี้มูลเลอเรียน ฮอร์โมน (AMH, mullerian inhibiting factor หรือ ฮอร์โมน)
  • อะดิโปเนกติน (adiponectin และ Acrp30)
  • อะดริโนคอร์ติโคโทปิก ฮอร์โมน (adrenocorticotropic hormone-ACTH, corticotropin)
  • แองกิโอเทนซิโนเจน และ แองกิโอเทนซิน
  • แอนตี้ไดยูรีติก ฮอร์โมน (ADH, vasopressin, arginine vasopressin, AVP)
  • เอเทรียล-เนตริยูรีติก เพปไทด์ (ANP, atriopeptin)
  • แคลซิโทนิน (calcitonin)
  • คอลีซีสโตคินิน (cholecystokinin-CCK)
  • คอร์ติโคโทรปิน-รีลีสซิ่ง ฮอร์โมน (CRH)
  • อัริโทรพอยอีติน (EPO)
  • ฟอลลิเคิล สติมูเลติง ฮอร์โมน (FSH)
  • แกสตริน (gastrin)
  • กลูคากอน (glucagon)
  • โกนาโดโทรปิน-รีลีสซิ่ง ฮอร์โมน (GnRH)
  • โกรวท์ ฮอร์โมน-รีลีสซิ่ง ฮอร์โมน (GHRH)
  • ฮูแมน คอริโอนิก โกนาโดโทรปิน (hCG)
  • โกรวท์ ฮอร์โมน (GH or hGH)
  • อินสุลิน (insulin)
  • อินสุลิน-ไลค์ โกรวท์ แฟคเตอร์ (IGF, also somatomedin)
  • เลปติน (leptin)
  • ลูทีอิไนซิ่ง ฮอร์โมน (LH)
  • มีลาโนไซต์ สติมูเลติง ฮอร์โมน (MSH or α-MSH)
  • นิวโรเพปไทด์ วาย (neuropeptide Y)
  • ออกซิโตซิน (oxytocin)
  • พาราไทรอยด์ ฮอร์โมน (PTH)
  • โปรแลกติน (PRL)
  • เรนิน (renin)
  • เซครีติน (secretin)
  • โซมาโตสแตติน (somatostatin)
  • ทรอมโบพอยอีติน (thrombopoietin)
  • ไทรอยด์-สติมูเลติง ฮอร์โมน (TSH)
  • ไทโรโทรปิน-รีลีสซิ่ง ฮอร์โมน (TRH)

สเตอรอยด์ และ สเตอรอล ฮอร์โมน (steroid hormone)

สเตอรอยด์ฮอร์โมน:

  • กลูโคคอร์ติคอยด์ (Glucocorticoid)
    • คอร์ติโซน (cortisol)
  • มิเนอรัลโลคอร์ติคอยด์ (Mineralocorticoid)
    • อัลโดสเตอโรน (aldosterone)
  • เซ็กซ์ สเตอรอยด์ (Sex steroid)
    • แอนโดรเจน (Androgen)
      • เทสโตสเตอโรน (testosterone)
      • ดีไฮโดรอิพิแอนโดรสเตอโรน (dehydroepiandrosterone-DHEA)
      • ดีไฮโดรอิพิแอนโดรสเตอโรนซัลเฟต (dehydroepiandrosterone sulfate-DHEAS)
      • แอนโดรสตินิไดโอน (androstenedione)
      • ไดไฮโดรเทสโตสเตอโรน (dihydrotestosterone-DHT)
    • เอสโตรเจน (Estrogen)
      • เอสตาไดออล (estradiol)
    • โปรเจสตาเจน (Progestagen)

สเตอรอล ฮอร์โมน:

  • ไวตามิน ดี อนุพันธ์
    • แคลซิไตรออล (calcitriol)

ลิพิด ฮอร์โมน (lipid hormone)

ลิพิด และ ฟอสโฟลิพิด ฮอร์โมน (อีไอโคซานอยด์) :

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  • Henderson J. Ernest Starling and 'Hormones': an historical commentary. J Endocrinol 2005;184:5-10. PMID 15642778.

ฮอร, โมน, สำหร, บซ, ยว, าว, งกฤษ, hormone, มาจากภาษากร, horman, แปลว, เคล, อนไหว, วนำส, งสารเคม, จากเซลล, กล, มของเซลล, หน, งไปย, งเซลล, งม, ตหลายเซลล, multicellular, organism, งพ, ชและส, ตว, สามารถผล, ตได, อมไร, endocrine, gland, โมเลก, ลของจะถ, กปล, อยโดยตรง. sahrbsiris du hxromns wywawun hxromn xngkvs hormone macakphasakrik horman aeplwa ekhluxnihw khux twnasngsarekhmicakesllklumkhxngesllhnungipyngesllxun singmichiwithlayesll multicellular organism thngphuchaelastw samarthphlithxromnidthi txmirthx endocrine gland omelkulkhxnghxromncathukplxyodytrngyngkraaeseluxd khxngehlwinrangkayxun hruxenuxeyuxiklekhiynghnathikhxnghxromn khuxkarsngsyyanihthanganhruxhyudthangan echn kratunhruxybyngkarecriyetibot kratunhruxybyngopraekrmkarslaytwkhxngesll kratunhruxybyngrabbphumikhumkn khwbkhum krabwnkarsrangaelaslay metabolism aelaetriymphrxmsahrbbthbathihm echn kartxsu hni hrux kahndchwngewlakhxngchiwitechn wyrun wymikhrxbkhrwmilukhlaniwsubskul aelawythxngenuxha 1 srirwithyakhxnghxromn 2 praephth 2 1 xamin hxromn amine hormone 2 2 ephpithd hxromn peptide hormone 2 3 setxrxyd aela setxrxl hxromn steroid hormone 2 4 liphid hxromn lipid hormone 3 duephim 4 xangxingsrirwithyakhxnghxromn aekikhxtrakarphlithxromncathukkhwbkhumodyrabb phawatharngdul Homeostasis sungcaepnaebbphlpxnklbthanglb negative feedback rabbkhwbkhumphawatharngdulkhxnghxromnmiswnkhxngkarphlitthikhunkb krabwnkarsrangaelaslay metabolism khxnghxromnepntwkahndthisakhysngsarmakkkkkarhlng hxromn thukkratunhruxybyng ody hxromn xun kratun hrux plxy hxromn khwamekhmkhnkhxngixxninphlasma hruxsarxahar aelakarechuxmtxkb klxbulin globulin niwrxn Neuron aelabthbaththangcitic karepliynaeplngkhxngsingaewdlxm echn aesngaelaxunhphumihxromnklumphiessidaek othrfikhxromn trophic hormone mibthbathkratunkarphlithxromnintxmirthxxun echn ithrxyd stimuelting hxromn thyroid stimulating hormone TSH mibthbathekiywkbkarecriyetibot aelakratunhxromnxunkhxngtxmithrxydlasudphbsarprakxbihmthixyuinklumhxromn chux hxromnhiw Hunger Hormones sungprakxbdwy krilin ghrelin oxrisin orexin phiwayway 3 36 PYY 3 36 aela aexntaoknist khxngmnchux elptin leptin praephth aekikhhxromnkhxngstwmikraduksnhlngaebngxxkepn 4 klumdngni hxromnxnuphnthkhxngxamin Amine derived hormone epnxnuphnthkhxng krdxamion ithorsin aela thripotaefn tryptophan twxyang echn aekhthikhxlamin catecholamine aela ithorsin thyroxine ephpithdhxromn Peptide hormone prakxbdwyoskhxng krdxamion twxyang echn ephpithdhxromn elkxyang TRH aela waosephrssin ephpithdprakxbdwyos krdxamion thitxknepnomelkulkhxng oprtin twxyang oprtinhxromn idaek xinsulin aelaokrwthhxromn setxrxydhxromn Steroid hormone epnxnuphnthcak khxelsetxrxl cholesterol aehlngphlitinrangkayidaek epluxktxmhmwkit adrenal cortex aela txmbngephs gonad twxyangechn setxrxydhxromn khux ethsotsetxorn aela khxrtiosn setxrxlhxromn Sterol hormone echn aekhlsitrixxl liphid aela fxsofliphid mi hxromn dngni liphidechn krdilonelnik linoleic acid fxsofliphid echn krdxaaerkhkhiodnik arachidonic acid xiixokhsanxyd eicosanoid echn oprstaaeklndin prostaglandin xamin hxromn amine hormone aekikh hxromnxnuphnthkhxngxamin xadrinalin adrenaline or epinephrine odphamin dopamine milaothnin melatonin N acetyl 5 methoxytryptamine nxrxadrinalin noradrenaline or norepinephrine esxorothnin serotonin 5 HT ithorsin thyroxine T4 itrixoxodithornin triiodothyronine T3 ephpithd hxromn peptide hormone aekikh ephpithdhxromn aexntimulelxeriyn hxromn AMH mullerian inhibiting factor hrux hxromn xadiopenktin adiponectin aela Acrp30 xadrionkhxrtiokhothpik hxromn adrenocorticotropic hormone ACTH corticotropin aexngkioxethnsionecn aela aexngkioxethnsin aexntiidyuritik hxromn ADH vasopressin arginine vasopressin AVP exethriyl entriyuritik ephpithd ANP atriopeptin aekhlsiothnin calcitonin khxlisisotkhinin cholecystokinin CCK khxrtiokhothrpin rilissing hxromn CRH xriothrphxyxitin EPO fxlliekhil stimuelting hxromn FSH aekstrin gastrin klukhakxn glucagon oknaodothrpin rilissing hxromn GnRH okrwth hxromn rilissing hxromn GHRH huaemn khxrioxnik oknaodothrpin hCG okrwth hxromn GH or hGH xinsulin insulin xinsulin ilkh okrwth aefkhetxr IGF also somatomedin elptin leptin luthixiinsing hxromn LH milaonist stimuelting hxromn MSH or a MSH niworephpithd way neuropeptide Y xxksiotsin oxytocin pharaithrxyd hxromn PTH opraelktin PRL ernin renin eskhritin secretin osmaotsaettin somatostatin thrxmobphxyxitin thrombopoietin ithrxyd stimuelting hxromn TSH ithorothrpin rilissing hxromn TRH setxrxyd aela setxrxl hxromn steroid hormone aekikh setxrxydhxromn kluokhkhxrtikhxyd Glucocorticoid khxrtiosn cortisol mienxrlolkhxrtikhxyd Mineralocorticoid xlodsetxorn aldosterone esks setxrxyd Sex steroid aexnodrecn Androgen ethsotsetxorn testosterone diihodrxiphiaexnodrsetxorn dehydroepiandrosterone DHEA diihodrxiphiaexnodrsetxornsleft dehydroepiandrosterone sulfate DHEAS aexnodrstiniidoxn androstenedione idihodrethsotsetxorn dihydrotestosterone DHT exsotrecn Estrogen exstaidxxl estradiol oprecstaecn Progestagen oprecsetxorn progesterone oprecstin Progestins setxrxl hxromn iwtamin di xnuphnth aekhlsiitrxxl calcitriol liphid hxromn lipid hormone aekikh liphid aela fxsofliphid hxromn xiixokhsanxyd oprstaaeklndin prostaglandin liwokhitrxin leukotriene oprsiskhlin prostacyclin thrxmobesn thromboxane duephim aekikhrabbtxmirthx neuroendocrinology hxromnphuch autocrine signalling paracrine signalling cytokine okrwthaefkhetxr hormone disruptorxangxing aekikhHenderson J Ernest Starling and Hormones an historical commentary J Endocrinol 2005 184 5 10 PMID 15642778 bthkhwamekiywkbaephthysastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul duephimthi sthaniyxy aephthysastrekhathungcak https th wikipedia org w index php title hxromn amp oldid 8566839, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม