เขตการปกครองของไต้หวัน
สาธารณรัฐจีน หรือเรียกกันทั่วไปว่า ไต้หวัน ประกอบด้วยเกาะใหญ่ 5 แห่ง คือ จินเหมิน (金門 Jīnmén ?; Kinmen) ไต้หวัน (臺灣 Táiwān ?) เผิงหู (澎湖 Pénghú ?) หมาจู่ (馬祖 Mǎzǔ ?; Matsu) และอูชิว (烏坵 Wūqiū ?) กับทั้งเกาะเล็กเกาะน้อยอีกจำนวนหนึ่ง ท้องที่ทั้งหมดดังกล่าวเรียกรวมกันว่า "พื้นที่ไต้หวัน" (臺灣地區 Táiwān Dìqū ?; Taiwan Area)
ปัจจุบัน พื้นที่ไต้หวันแบ่งเป็นมณฑล 2 แห่ง กับเทศบาลพิเศษ 5 แห่ง เขตปกครองทั้ง 2 ประเภทนี้ไม่ขึ้นต่อกัน มณฑลนั้นยังแบ่งเป็นเทศบาลมณฑล 3 แห่ง กับเทศมณฑลอีก 14 แห่ง แต่สังกัดมณฑลเพียงในนามเท่านั้น เขตปกครองเหล่านี้ยังแบ่งออกเป็นเขตย่อยอีก คือ อำเภอ นครในความควบคุมของเทศมณฑล เมือง หมู่บ้าน และละแวก
ประวัติ
เมื่อประเทศจีนเปลี่ยนแปลงรูปแบบรัฐจากระบอบราชาธิปไตยเป็นระบอบสาธารณรัฐในปี 1912 นั้น พรรคชาตินิยม (國民黨 Guómíndǎng ?; Kuomintang) ได้เถลิงอำนาจในประเทศจีน เขตการปกครองยังคงเป็นเหมือนในสมัยราชาธิปไตย เวลานั้น ประเทศจีนมี
- มณฑล (province) 35 แห่ง
- เทศบาล (municipality) 12 แห่ง
- เขตปกครองพิเศษ (special administrative region) 1 แห่ง และ
- ภูมิภาค (region) 2 แห่ง คือ มองโกเลีย กับทิเบต
เฉพาะพื้นที่ไต้หวันปัจจุบันนั้นเดิมประกอบด้วย มณฑลไต้หวัน (臺灣省 Táiwān Shěng ?; Taiwan Province) และมณฑลฝูเจี้ยน (福建省 Fújiàn Shěng ?; Fujian Province)
ต่อมาในปี 1949 สงครามกลางเมืองส่งผลให้พรรคสังคมนิยม (共产党 Gòngchǎndǎng ?; Communist Party) ได้เป็นใหญ่ในประเทศจีน พรรคสังคมนิยมเปลี่ยนรูปแบบการปกครองจากระบอบประชาธิปไตยเป็นระบอบสังคมนิยม และเรียกประเทศเสียใหม่ว่า "สาธารณรัฐประชาชนจีน" พรรคชาตินิยมจึงหนีไปยังเกาะไต้หวัน และจัดตั้งการปกครองบนพื้นที่ไต้หวันแยกเป็นประเทศต่างหากจากสาธารณรัฐประชาชนจีน เรียกว่า "สาธารณรัฐจีน" แต่พรรคสังคมนิยมยังคงถือว่า พื้นที่ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของสาธารณรัฐประชาชนจีน กับทั้งสาธารณรัฐจีนเองก็ยังไม่เป็นที่ยอมรับของนานาชาติว่าเป็นประเทศเอกราชมาจนปัจจุบัน
สาธารณรัฐจีนนั้นชั้นแรกยังบริหารตามเขตการปกครองเดิม คือ มีมณฑลไต้หวัน กับมณฑลฝูเจี้ยน และมณฑลทั้ง 2 แบ่งออกเป็นเทศบาลมณฑล และเทศมณฑล กับทั้งมีเขตการปกครองพิเศษเรียกว่า เทศบาลพิเศษ อยู่ในสังกัด แต่ภายหลังมีการจัดระเบียบใหม่ ในช่วงปี 1967 ถึง 2010 มีการแยกเทศบาลพิเศษออกจากมณฑลเพื่อให้ปกครองตนเองโดยขึ้นตรงต่อรัฐบาลกลาง นอกจากนี้ ตั้งแต่ปี 1997 เป็นต้นมา มีการให้เทศบาลมณฑลกับเทศมณฑลปกครองตนเองโดยขึ้นตรงต่อรัฐบาลกลางเช่นกัน ไม่ปกครองผ่านมณฑลอีก แต่ยังคงสังกัดมณฑลอย่างเดิม ปัจจุบัน มณฑลจึงเหลืออยู่แต่ในนาม แต่ก็ยังมิได้ยุบเลิกไปเสียทีเดียว
การแบ่งเขต
ปัจจุบัน พื้นที่ไต้หวันแบ่งเป็นเขตใหญ่ 4 ประเภท คือ มณฑล เทศบาลพิเศษ เทศบาลมณฑล และเทศมณฑล มณฑลกับเทศบาลพิเศษไม่ขึ้นต่อกัน ส่วนเทศบาลมณฑลกับเทศมณฑลมีชั้นเสมอกันและสังกัดมณฑลแต่ในนามเท่านั้น จึงกล่าวได้ว่า เขตทั้ง 4 ประเภทนี้โดยสภาพแล้วเป็นอิสระจากกัน
เขตการปกครองข้างต้นยังแบ่งออกเป็นเขตย่อยลดหลั่นกันไปอีก แสดงลำดับชั้นพร้อมจำนวนที่มีอยู่ในปัจจุบันได้ดังนี้
| ชั้น | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
|---|---|---|---|---|---|
| เขต | เทศบาลพิเศษ 直轄市 zhíxiáshì special municipality (6) | อำเภอ 區 qū district (170) | หมู่บ้านชานเมือง 里 lǐ urban village | ละแวก 鄰 lín neighbourhood | |
| มณฑล 省 shěng province (2) | เทศบาลมณฑล 市 shì provincial city (3) | ||||
| เทศมณฑล 縣 xiàn county (13) | นครในความควบคุมของเทศมณฑล 縣轄市 xiànxiáshì county-controlled city (13) | ||||
| เมืองชานเมือง 鎮 zhèn urban township (39) | |||||
| เมืองชนบท 鄉 xiāng rural township (146) | หมู่บ้านชนบท 村 cūn rural village | ||||
| รวม | 22 | 368 | 7,835 | 147,877 | |
หมายเหตุ:
| |||||
ประเภท
.svg.html){kind=link}
เขตที่ไม่ขึ้นต่อเขตอื่น
มณฑล
มณฑล เป็นเขตการปกครองดั้งเดิมของประเทศไต้หวัน ปัจจุบัน ดำรงอยู่แต่ในนามเพื่อคอยบริหารกิจการบางอย่าง และมี 2 แห่ง คือ
| ที่ | ชื่อ | |||
|---|---|---|---|---|
| ไทย | จีน | พินอิน | โรมัน (อย่างเป็นทางการ) หรืออังกฤษ | |
| 1 | ฝูเจี้ยน | 福建 | Fújiàn | Fujian |
| 2 | ไต้หวัน | 臺灣 | Táiwān | Taiwan |
เทศบาลพิเศษ
เทศบาลพิเศษ เป็นเขตการปกครองชั้นสูงสุดตามกฎหมาย จัดตั้งขึ้นในท้องที่ที่มีราษฎรอย่างน้อย 1.25 ล้านคน กับทั้งมีความสำคัญเชิงการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมตามสมควร ปัจจุบัน มี 6 แห่ง คือ
| ที่ | ชื่อ | |||
|---|---|---|---|---|
| ไทย | จีน | พินอิน | โรมัน (อย่างเป็นทางการ) หรืออังกฤษ | |
| 1 | เกาสฺยง | 高雄 | Gāoxióng | Kaohsiung |
| 2 | เถา-ยฺเหวียน | 桃園 | Táoyuán | Taoyuan |
| 3 | ไถจง | 臺中 | Táizhōng | Taichung |
| 4 | ไถหนัน | 臺南 | Táinán | Tainan |
| 5 | ไทเป | 臺北 | Táiběi | Taipei |
| 6 | ไทเปใหม่ | 新北 | Xīnběi | New Taipei |
เทศบาลมณฑล
เทศบาลมณฑล เป็นเขตการปกครองซึ่งปัจจุบันสังกัดมณฑลแต่ในนาม อยู่ในความปกครองโดยตรงรัฐบาลกลางเช่นเดียวกับเทศบาลพิเศษ แต่มีชั้นต่ำกว่าเทศบาลพิเศษ
เทศบาลมณฑลจัดตั้งขึ้นในท้องที่ที่มีราษฎรอย่างน้อง 0.5 ล้านถึง 1.25 ล้านคน กับทั้งมีความสำคัญทางการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมตามสมควร ปัจจุบัน มี 3 แห่ง ทั้ง 3 แห่งอยู่บนเกาะไต้หวัน คือ
| ที่ | ชื่อ | |||
|---|---|---|---|---|
| ไทย | จีน | พินอิน | โรมัน (อย่างเป็นทางการ) | |
| 1 | จีหลง | 基隆 | Jīlóng | Keelung |
| 2 | เจียอี้ | 嘉義 | Jiāyì | Chiayi |
| 3 | ซินจู๋ | 新竹 | Xīnzhú | Hsinchu |
เทศมณฑล
เทศมณฑล เป็นเขตการปกครองซึ่งปัจจุบันสังกัดมณฑลแต่ในนาม อยู่ในความปกครองโดยตรงของรัฐบาลกลางเช่นเดียวกับเทศบาลพิเศษและเทศบาลมณฑล กระนั้น มีชั้นต่ำกว่าเทศบาลพิเศษ และมีชั้นเสมอเทศบาลมณฑล แต่ถ้ามีราษฎรอย่างน้อย 2,000,000 คนแล้ว ก็อาจถือว่า มีชั้นเทียบเท่าเทศบาลพิเศษได้ เรียกว่า "กึ่งเทศบาล" (quasi-municipality)
ปัจจุบัน มีเทศมณฑลอยู่ 13 แห่ง ตั้งอยู่บนเกาะต่าง ๆ ดังนี้
| ที่ | ชื่อ | เกาะ | |||
|---|---|---|---|---|---|
| ไทย | จีน | พินอิน | โรมัน (อย่างเป็นทางการ) | ||
| 1 | จังฮว่า | 彰化 | Zhānghuà | Changhua | ไต้หวัน |
| 2 | จินเหมิน | 金門 | Jīnmén | Kinmen | จินเหมินและอูชิว |
| 3 | เจียอี้ | 嘉義 | Jiāyì | Chiayi | ไต้หวัน |
| 4 | ซินจู๋ | 新竹 | Xīnzhú | Hsinchu | |
| 5 | ไถตง | 臺東 | Táidōng | Taitung | |
| 6 | ผิงตง | 屏東 | Píngdōng | Pingtung | |
| 7 | เผิงหู | 澎湖 | Pénghú | Penghu | เผิงหู |
| 8 | หนันโถว | 南投 | Nántóu | Nantou | ไต้หวัน |
| 9 | เหมียวหลี่ | 苗栗 | Miáolì | Miaoli | |
| 10 | หยุนหลิน | 雲林 | Yúnlín | Yunlin | |
| 11 | เหลียนเจียง | 連江 | Liánjiāng | Lienchiang | หมาจู่ |
| 12 | อี๋หลัน | 宜蘭 | Yílán | Yilan | ไต้หวัน |
| 13 | ฮวาเหลียน | 花蓮 | Huālián | Hualien | |
เขตที่ขึ้นต่อเขตอื่น
เขตใหญ่ 3 ประเภทข้างต้นแบ่งออกเป็นเขตย่อยอีกหลายประเภทดังนี้
- เทศบาลพิเศษและเทศบาลมณฑลแบ่งเป็นอำเภอ
- เทศมณฑลแบ่งเป็นเมืองชานเมือง เมืองชนบท และนครในความควบคุมของเทศมณฑล
- อำเภอ เมืองชานเมือง เมืองชนบท และนครในความควบคุมของเทศมณฑล แบ่งเป็นหมู่บ้าน
- หมู่บ้านแบ่งเป็นละแวกซึ่งเป็นเขตการปกครองชั้นสุดท้ายในสาธารณรัฐจีน
ปัจจุบัน มีนครในความควบคุมของมณฑล 17 แห่ง อำเภอ 157 แห่ง เมืองชานเมือง 41 แห่ง เมืองชนบท 153 แห่ง หมู่บ้าน 7,835 แห่ง และละแวก 147,877 แห่ง
อ้างอิง
- 臺灣省政府功能業務與組織調整暫行條例 in Chinese
- . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-12-25. สืบค้นเมื่อ 2014-03-30.
แหล่งข้อมูลอื่น
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ไต้หวัน |
- รายชื่อเขตการปกครองไต้หวันในอักษรโรมัน - กระทรวงมหาดไทย สาธารณรัฐจีน