เขตมิสซังเชียงใหม่
เขตมิสซังเชียงใหม่ หรือสังฆมณฑลเชียงใหม่ เป็นมุขมณฑลโรมันคาทอลิกในประเทศไทย มีอาณาเขตครอบคลุม 4 จังหวัดในภาคเหนือ ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดลำปาง (เว้นอำเภองาว) จังหวัดลำพูน และจังหวัดแม่ฮ่องสอน และมีสถานะเป็นปริมุขมณฑลของเขตมิสซังกรุงเทพฯ
สำนักมิสซังโรมันคาทอลิกเชียงใหม่ ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ 5/3 ถ.เจริญประเทศ 12 ต.ช้างคลาน อ.เมือง จ.เชียงใหม่ 50100
ประวัติ
เขตมิสซังเชียงใหม่มีจุดเริ่มต้นมาจากการเผยแพร่ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในภาคเหนือ โดยสมัยมุขนายกฌ็อง-บาติสต์ ปาลกัว ดำรงตำแหน่งประมุขมิสซังสยาม ได้ส่งบาทหลวง 2 องค์ คือบาทหลวงกร็องฌ็อง และบาทหลวงวากาล มาเป็นมิชชันนารีเผยแพร่ศาสนาที่เชียงใหม่ ถึงเมื่อวันที่ถึงเชียงใหม่ในบ่ายวันที่ 18 มกราคม ค.ศ. 1844 เริ่มแรกได้รับการต้อนรับจากเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่เป็นอย่างดี แต่ภายหลังมีท่าทีเปลี่ยนไปทำให้งานแพร่ธรรมต้องหยุดลง ต่อมาสมัยมุขนายกเรอเน แปร์รอส ได้รื้อฟื้นงานแพร่ธรรมขึ้นอีกครั้ง โดยส่งบาทหลวง 2 องค์ คือบาทหลวงฟูยัง (Fouillat) และบาทหลวงบรัวซา (Broizat) มาทำหน้าที่ และได้ตั้งศูนย์แพร่ธรรมที่เชียงใหม่ได้เป็นผลสำเร็จ แต่จากนั้นไม่นานก็เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 บาทหลวงทั้งสองถูกเรียกตัวกลับ งานประกาศศาสนาจึงต้องชะงักลงอีกครั้ง ต่อมา ค.ศ. 1926 มิสซังกรุงเทพฯ จึงส่งบาทหลวงขึ้นมาอีกรอบ ประกอบด้วยบาทหลวงยอร์ช มีราแบล ( Mirabel ) จากคณะมิสซังต่างประเทศแห่งกรุงปารีส พร้อมกับบาทหลวงพื้นเมืองชาวไทยคือบาทหลวงนิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง ทั้งสองได้ตั้งต้นที่พิษณุโลกก่อน เพราะมีชาวจีนอาศัยอยู่มาก
ต่อมาวันที่ 18 มกราคม ค.ศ. 1931 ทั้งสองจึงมาถึงเชียงใหม่แล้วเริ่มประกาศศาสนาอีกครั้ง และได้เชิญคณะนักบวชคาทอลิกหลายคณะมาช่วยงานการศึกษาด้วย เช่น คณะอุร์สุลินแห่งสหภาพโรมันมาเปิดโรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย คณะภราดาเซนต์คาเบรียลมาเปิดโรงเรียนมงฟอร์ตวิทยาลัย การเผยแพร่ได้ขยายตัวไปทั่วจังหวัด แล้วจึงขยายไปจังหวัดอื่น ๆ ในเขตภาคเหนือตามลำดับ
ในวันที่ 17 พฤศจิกายน ค.ศ. 1959 สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์นที่ 23 จึงทรงยกสถานะภาคเหนือจึงเป็นเขตหัวหน้าจากสันตะสำนัก (Prefecture Apostolic) แล้วได้เป็นมุขมณฑลในวันที่ 18 ธันวาคม ค.ศ. 1965 แต่ราชการไทยยังคงเรียกว่าเขตมิสซังเชียงใหม่ ต่อมาวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2561 สมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิสทรงแยกจังหวัดเชียงราย แพร่ น่าน พะเยา และอำเภองาว จังหวัดลำปาง ออกจากเขตมิสซังเชียงใหม่มาสถาปนาเป็นเขตมิสซังเชียงราย
ลำดับมุขนายก
นับแต่ได้รับสถานะเป็นมุขมณฑล มิสซังโรมันคาทอลิกเชียงใหม่มีมุขนายกเป็นประมุขมาแล้ว 4 องค์ โดยหัวหน้าจากสันตะสำนักประจำมิสซังเชียงใหม่คือพระคุณเจ้าลูว์เซียง ลากอสต์ได้เป็นมุขนายกผู้ดูแลของสันตะสำนักประจำมิสซังเชียงใหม่องค์แรก มุขนายกทั้ง 4 ได้แก่
| ลำดับที่ | รายนาม | ตำแหน่ง | เริ่มวาระ | หมดวาระ |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ลูว์เซียง แบร์นาร์ ลากอสต์ | ผู้ดูแลของสันตะสำนัก | ค.ศ. 1959 | ค.ศ. 1975 |
| 2 | โรเบิร์ต รัตน์ บำรุงตระกูล | มุขนายกประจำมุขมณฑล | ค.ศ. 1975 | ค.ศ. 1987 |
| 3 | ยอแซฟ สังวาลย์ ศุระศรางค์ | มุขนายกประจำมุขมณฑล | ค.ศ. 1987 | ค.ศ. 2009 |
| 4 | ฟรังซิสเซเวียร์ วีระ อาภรณ์รัตน์ | มุขนายกประจำมุขมณฑล | ค.ศ. 2009 | ปัจจุบัน |
สถิติ
สถิติมิสซังเชียงใหม่ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2555 - 2559 มีดังนี้
| ข้อมูล | พ.ศ. 2555 | พ.ศ. 2556 | พ.ศ. 2556 | พ.ศ. 2557 | พ.ศ. 2558 | พ.ศ. 2559 | พ.ศ. 2561 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ชาวคาทอลิก | 61,847 | 63,273 | 63,273 | 71,694 | 71,694 | 67,396 | 53,572 |
| บาทหลวงมิสซังเชียงใหม่ | 28 | 29 | 29 | 30 | 33 | 35 | 36 |
| บาทหลวงมิสซังกรุงเทพฯ | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 2 |
| บาทหลวงคณะธรรมทูตไทย | 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | - |
| บาทหลวงคณะธรรมทูตอิตาลี | 6 | 6 | 6 | 6 | 4 | 4 | 4 |
| บาทหลวงคณะยารูมาล | 2 | 2 | 2 | 2 | 4 | 3 | 2 |
| บาทหลวงจากเมียนมาร์ | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| นักบวชคณะเบธาราม | 14 | 19 | 19 | 23 | 23 | 23 | 18 |
| นักบวชคณะปีเม | 7 | 7 | 7 | 6 | 7 | 6 | 2 |
| นักบวชคณะเยสุอิต | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 |
| นักบวชคณะพระมหาไถ่ | 9 | 8 | 8 | 8 | 8 | 7 | 4 |
| นักบวชคณะซาเลเซียน | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 3 | 3 |
| นักบวชคณะคามิลเลียน | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 3 | - |
| นักบวชคณะอิเดนเตส | 2 | 1 | 1 | 1 | 2 | 3 | 3 |
| นักบวชคณะเบเนดิกติน | 1 | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 | 1 |
| ภราดาเซนต์คาเบรียล | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 11 |
| ภคินี | 151 | 159 | 159 | 163 | 163 | 163 | 107 |
| โบสถ์ | 45 | 46 | 46 | 50 | 49 | 50 | 34 |
- หมายเหตุ : ในปลายปี พ.ศ. 2557 มิสซังเชียงใหม่รายงานสถิติเก่าของปี พ.ศ. 2556 ทำให้มีข้อมูลซ้ำกันสองปี
โรงเรียนคาทอลิกในเขตมิสซังเชียงใหม่
| ชื่อสถาบัน | จังหวัด | ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. |
|---|---|---|
| 1. โรงเรียนมงฟอร์ตวิทยาลัย | เชียงใหม่ | 2475 |
| 2. โรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย | เชียงใหม่ | 2475 |
| 3. โรงเรียนพระหฤทัย เชียงใหม่ | เชียงใหม่ | 2475 |
| 4. โรงเรียนนุชนาถอนุสรณ์ | เชียงราย | 2478 |
| 5. โรงเรียนศิริมาตย์เทวี | เชียงราย | 2494 |
| 6. โรงเรียนอรุโณทัย | ลำปาง | 2498 |
| 7. โรงเรียนศีลรวี | เชียงใหม่ | 2500 |
| 8. โรงเรียนอัสสัมชัญลำปาง | ลำปาง | 2501 |
| 9. โรงเรียนเทพพิทักษ์วิทยา | แพร่ | 2509 |
| 10. โรงเรียนสันติวิทยา | เชียงราย | 2512 |
| 11. โรงเรียนมารดาอุปถัมภ์ | แพร่ | 2527 |
| 12. โรงเรียนมารีย์รักษ์เชียงราย | เชียงราย | 2534 |
| 13. โรงเรียนพระกุมารเยซู | เชียงราย | 2535 |
| 14. โรงเรียนเจ้าฟ้าอุบลรัตน์ | เชียงใหม่ | 2537 |
| 15. โรงเรียนปิยมาตย์ | พะเยา | 2547 |
| 16. โรงเรียนเซนต์ฟรังซีสเซเวียร์ | แพร่ | 2550 |
| 17. โรงเรียนสารสาสน์วิเทศเชียงใหม่ | เชียงใหม่ | 2551 |
| 18. โรงเรียนเซนต์โยเซฟ แม่แจ่ม | เชียงใหม่ | 2552 |
อ้างอิง
- เอกสารกรมการศาสนา หน้า 161
- สังฆมณฑลเชียงใหม่, สภาประมุขแห่งบาทหลวงโรมันคาทอลิกแห่งประเทศไทย
- ประวัติสังฆมณฑลเชียงใหม่, สังฆมณฑลเชียงใหม่
- หนังสืออนุสรณ์พระสังฆราชยอแซฟ สังวาลย์ ศุระศรางค์ ประมุขสังฆมณฑลเชียงใหม่ ค.ศ. 1987-2009, หน้า 87-9
- Diocese of Chiang Mai, The Hierarchy of the Catholic Church (อังกฤษ)
- "ประกาศตั้งสังฆมณฑลเชียงราย". สังฑมณฑลเชียงใหม่. 25 เมษายน 2561. สืบค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2556/2013, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
- ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2557/2014, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
- ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2558/2015, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
- ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2559/2016, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
- ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2560/2017, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
- ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2018/2561, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
- ปฏิทินคาทอลิก: Catholic Calendar 2019/2562, กรุงเทพ: สื่อมวลชนคาทอลิกประเทศไทย, หน้า 3
แหล่งข้อมูลอื่น
- สังฆมณฑลเชียงใหม่