ประวัติ เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็ก มีนามเดิมว่า จัน หรือ ลูกจันทน์ เป็นธิดาของเจ้าสุกแห่งหลวงพระบาง บางแหล่งข้อมูลก็ว่าสืบเชื้อสายจากเจ้านายแห่งเวียงจันทน์ มีพี่น้องที่ปรากฏนามอีกสองคนคือ คุณลูกอิน และคุณทองดี หม่อมละครในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
เจ้าสุกผู้บิดาได้นำเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กมาถวายตัวแก่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 ตั้งแต่อายุ 8 ขวบ พร้อมกับน้องสาวอีกสองคนดังกล่าว ได้เป็นละครหลวงรุ่นเล็ก ในรัชกาลที่ 1 รับบทเป็น นางวิยะดา เมื่อสิ้นรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชแล้ว เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กมีอายุประมาณ 11-12 ปี จึงได้เป็นละครหลวงในสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ในบทนางมะเดหวี สนองพระเดชพระคุณรับราชการเป็นพระสนม และให้ประสูติกาลพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียว คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแม้นเขียน (พ.ศ. 2366—2456)
ภายหลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ในปี พ.ศ. 2367 กล่าวกันว่าพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ซึ่งเป็นพระโอรสของรัชกาลที่ 2 ทรงส่งเพลงยาวไปเกี้ยวเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็ก เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กจึงใช้ "สิทธิสตรี" ออกจากวังหลวงไปอยู่วังกรมหลวงภูวเนตรฯ จนได้เป็นหม่อมอยู่พักหนึ่งท่านก็ย้ายไปยังวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิทักษเทเวศร์ แต่ต่อมาไม่ช้านานนักก็ย้ายไปยังวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์ พระเชษฐาองค์ใหญ่ และเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กก็เตร็ดเตร่ไปเรื่อย ๆ
เจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กได้เป็นครูละครหลวงในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยเป็นครูละครสำคัญของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ท้ายที่สุดเจ้าจอมมารดาลูกจันทน์เล็กถึงแก่อนิจกรรมเมื่อ วันเสาร์ แรม 1 ค่ำ เดือน 3 ปีชวด สัมฤทธิศก หรือวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2431 สิริรวมอายุได้ 90 ปี
อ้างอิง - ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554, หน้า 269
- ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (ภาคต้น). ธนบุรี : สำนักพิมพ์อโยธยา, ม.ม.ป., หน้า 148
- กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอมในรัชกาลที่ ๑-๗. กรุงเทพฯ : ยิปซี, 2552, หน้า 64
- ↑ Pantip - เจ้าจอม หม่อมละคร ในกรุงรัตนโกสินทร์
- สกุลไทย - พระองค์เจ้าทินกร
เจ, าจอมมารดาล, กจ, นทน, เล, ในร, ชกาลท, เจ, าจอมมารดาล, กจ, นทน, เล, เก, 2341, งแก, อน, จกรรม, มภาพ, นธ, 2431, เป, นพระสนมในพระบาทสมเด, จพระพ, ทธเล, ศหล, านภาล, ชกาลท, ประส, กาลพระราชธ, ดาเพ, ยงพระองค, เด, ยวค, พระเจ, าบรมวงศ, เธอ, พระองค, เจ, าแม, นเข, ยนเจ,. ecacxmmardalukcnthnelk ekid ph s 2341 thungaekxnickrrm 16 kumphaphnth ph s 2431 epnphrasnminphrabathsmedcphraphuththelishlanphaly rchkalthi 2 prasutikalphrarachthidaephiyngphraxngkhediywkhux phraecabrmwngsethx phraxngkhecaaemnekhiynecacxmmardalukcnthnelkekidph s 2341esiychiwit16 kumphaphnth ph s 2431 90 pi khusmrsphrabathsmedcphraphuththelishlanphalyphraecabrmwngsethx krmhlwngphuwentrnrinthrvththiphraecabrmwngsethx krmphraphithksethewsrphraecabrmwngsethx krmphraphiphithophkhphuebnthrbutrphraecabrmwngsethx phraxngkhecaaemnekhiynyatiecasukaehnghlwngphrabang bida khunlukxin nxngsaw khunthxngdi nxngsaw hlngsinrchkalphrabathsmedcphraphuththelishlanphaly ecacxmmardalukcnthnelkidich siththistri xxkipepnhmxminphraecabrmwngsethx krmhlwngphuwentrnrinthrvththi phraecabrmwngsethx krmphraphithksethewsr aelaphraecabrmwngsethx krmphraphiphithophkhphuebnthr tamladbprawti aekikhecacxmmardalukcnthnelk minamedimwa cn hrux lukcnthn epnthidakhxngecasukaehnghlwngphrabang 1 bangaehlngkhxmulkwasubechuxsaycakecanayaehngewiyngcnthn 2 3 miphinxngthipraktnamxiksxngkhnkhux khunlukxin aelakhunthxngdi hmxmlakhrinsmyphrabathsmedcphraphuththelishlanphaly 4 ecasukphubidaidnaecacxmmardalukcnthnelkmathwaytwaekphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach rchkalthi 1 tngaetxayu 8 khwb phrxmkbnxngsawxiksxngkhndngklaw idepnlakhrhlwngrunelk inrchkalthi 1 rbbthepn nangwiyada emuxsinrchsmykhxngphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharachaelw ecacxmmardalukcnthnelkmixayupraman 11 12 pi cungidepnlakhrhlwnginsmykhxngphrabathsmedcphraphuththelishlanphaly rchkalthi 2 inbthnangmaedhwi snxngphraedchphrakhunrbrachkarepnphrasnm aelaihprasutikalphrarachthidaephiyngphraxngkhediyw khux phraecabrmwngsethx phraxngkhecaaemnekhiyn ph s 2366 2456 phayhlngkarswrrkhtkhxngphrabathsmedcphraphuththelishlanphaly inpi ph s 2367 klawknwaphraecabrmwngsethx krmhlwngphuwentrnrinthrvththi sungepnphraoxrskhxngrchkalthi 2 thrngsngephlngyawipekiywecacxmmardalukcnthnelk ecacxmmardalukcnthnelkcungich siththistri xxkcakwnghlwngipxyuwngkrmhlwngphuwentr cnidepnhmxmxyuphkhnungthankyayipyngwngkhxngphraecabrmwngsethx krmphraphithksethewsr aettxmaimchanannkkyayipyngwngkhxngphraecabrmwngsethx krmphraphiphithophkhphuebnthr phraechsthaxngkhihy aelaecacxmmardalukcnthnelkketrdetriperuxy 5 ecacxmmardalukcnthnelkidepnkhrulakhrhlwnginrchkalphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw aelaphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw dwyepnkhrulakhrsakhykhxngsmedcecaphrayabrmmhasrisuriywngs chwng bunnakh 4 thaythisudecacxmmardalukcnthnelkthungaekxnickrrmemux wnesar aerm 1 kha eduxn 3 pichwd smvththisk hruxwnthi 16 kumphaphnth ph s 2431 sirirwmxayuid 90 pi 4 xangxing aekikh s phlaynxy phrabrmrachiniaelaecacxmmardaaehngrachsanksyam phimphkhrngthi 5 krungethph thanbukhs 2554 hna 269 tharngskdi xayuwthna rachskulckriwngsaelarachskulsmedcphraecataksinmharach phakhtn thnburi sankphimphxoythya m m p hna 148 klya ekuxtrakul phraxkhrmehsi phrabrmrachini phrachayanari ecacxmmarda aelaecacxminrchkalthi 1 7 krungethph yipsi 2552 hna 64 4 0 4 1 4 2 Pantip ecacxm hmxmlakhr inkrungrtnoksinthr skulithy phraxngkhecathinkrekhathungcak https th wikipedia org w index php title ecacxmmardalukcnthnelk inrchkalthi 2 amp oldid 8505444, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม