เจ้าจอมมารดาแช่ม ในรัชกาลที่ 5

เจ้าจอมมารดาแช่ม ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ท่านเป็นธิดาของพระยามหาอำมาตย์ (ชื่น กัลยาณมิตร) กับ แจ่ม มหาอำมาตย์ เกิดเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2399

เจ้าจอมมารดาแช่ม ในรัชกาลที่ 5
เกิด	แช่ม กัลยาณมิตร 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2399
เสียชีวิต	2 มกราคม พ.ศ. 2452
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตร	พระองค์เจ้าชายประวิตรวัฒโนดม
บิดามารดา	พระยามหาอำมาตย์ (ชื่น กัลยาณมิตร) แจ่ม มหาอำมาตย์

ต่อมาท่านได้ถวายตัวเข้ารับราชการฝ่ายใน และได้ประสูติพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าชายประวิตรวัฒโนดม ต่อมาเป็น"กรมหลวงปราจิณกิติบดี" ทรงเป็นองค์ต้นราชสกุลประวิตร

เจ้าจอมมารดาแช่มถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2452 ที่วัง พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นปราจิณกิติบดี ในเวลาต่อมา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช เสด็จแทนพระองค์ไปยังวัง พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นปราจิณกิติบดี ในการประทานน้ำหลวงอาบศพ เจ้าจอมมารดาแช่มอัฐิบรรจุที่เจดีย์ราชสกุลประวิตรตั้งอยู่ที่หลังพระอุโบสถฝั่งตะวันออกวัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหารและยังมีอนุสาวรีย์บรรจุอังคารอยู่ที่ สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

•   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษฝ่ายใน (ท.จ.ว.)
•   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2

อ้างอิง

1. เจฟฟี่ ไฟน์สโตน. จุฬาลงกรณ์ราชสันตติวงศ์ พระบรมราชวงศ์แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ:พิษณุโลกการพิมพ์. 2532
2. ข่าวอสัญกรรม
3. "การพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลพระจุลจอมเกล้าแลถวายบังคมพระบรมรูป" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 16 (34): 498. 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายใน, เล่ม ๒๕, ตอน ๓๙, ๒๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๕๑, หน้า ๑๑๕๓

• สาระ มีผลกิจ. ราชสำนักฝ่ายในสมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2551. 296 หน้า. ISBN 9744516817

• ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ฐานบุ๊คส์, ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2554. 368 หน้า. ISBN 9786167058580