เทศบาลของประเทศเม็กซิโก

เทศบาล หรือ มูนิซิปิโอ (สเปน: municipio) เป็นหน่วยการบริหารระดับที่สองของประเทศเม็กซิโกรองจากรัฐหรือ เอสตาโด (estado) เทศบาลแตกต่างจากนครหรือเมืองซึ่งเป็นนิคมและมีเขตแดนทางภูมิศาสตร์ต่างกันแม้ว่าจะใช้ชื่อเดียวกันก็ตาม ณ เดือนมกราคม ค.ศ. 2021 ประเทศเม็กซิโกมีเทศบาล 2,454 แห่ง โดยไม่นับเขต 16 เขตในเม็กซิโกซิตี

แผนที่แสดงเขตเทศบาลในประเทศเม็กซิโก

โครงสร้าง

สภาเทศบาลและอำนาจหน้าที่ของเทศบาลได้รับการกำหนดไว้ในมาตรา 115 ของรัฐธรรมนูญเม็กซิโก และได้รับการกำหนดย่อยลงไปในธรรมนูญของแต่ละรัฐ

เทศบาลบางแห่งยังแบ่งย่อยลงไปอีก โดยหน่วยย่อยดังกล่าวถือเป็นหน่วยการบริหารระดับที่สามของประเทศเม็กซิโก ตัวอย่างได้แก่เทศบาลในรัฐบาฮากาลิฟอร์เนียจะแบ่งออกเป็นเขตหรือ เดเลกาซิออน (delegación) เทศบาลเมฮิกาลิในรัฐดังกล่าวจะแบ่งออกเป็น 14 เขตนอกเหนือจากเมืองเมฮิกาลิซึ่งเป็นที่ตั้งสำนักงานเทศบาลและแบ่งย่อยลงไปเป็นอีกสามเขตย่อย

เม็กซิโกซิตีเป็นกรณีพิเศษโดยจะไม่แบ่งลงไปเป็นเทศบาล ภายหลังการปฏิรูปใน ค.ศ. 2016 เม็กซิโกซิตีไม่มีฐานะเป็นเขตสหพันธ์อีกต่อไป และเปลี่ยนฐานะเป็นนครที่เป็นหน่วยสมาชิกหน่วยหนึ่งของสหรัฐเม็กซิโก และเป็นเมืองหลวงของประเทศเม็กซิโก เม็กซิโกซิตีจะแบ่งออกเป็น 16 เขตหรือ เดมาร์กาซิออนเตร์ริโตเรียล (demarcación territorial) ซึ่งแทนที่ เดเลกาซิออน ที่มีอยู่เดิม โดยในการจัดเก็บข้อมูลสถิติและเปรียบเทียบระหว่างรัฐ เขตของเม็กซิโกซิตีถือเป็นหน่วยการบริหารระดับที่สามเช่นเดียวกับเขตของเทศบาลในรัฐอื่น ๆ

ประวัติศาสตร์

เทศบาลของประเทศเม็กซิโกสืบทอดจากเทศบาลซึ่งเป็นหน่วยการบริหารตั้งแต่สมัยนิวสเปนและจักรวรรดิสเปน โดยนิคมที่ตั้งอยู่ในจุดสำคัญเชิงยุทธศาสตร์จะได้รับฐานะ ซิวดัด (ciudad) ซึ่งมีฐานะสูงสุดในจักรวรรดิ รองลงมาได้แก่ บิยา (villa) และ ปูเอโบล (pueblo) ซิวดัด สามารถตั้งเทศบาลหรือในสมัยนั้นเรียกว่า อายุนตามิเอนโต (ayuntamiento) โดยในช่วงทศวรรษแรก ๆ นั้นสภาท้องถิ่นมีอำนาจเต็มในการบริหารท้องถิ่น แต่การปฏิรูปในช่วงถัดมาลดอำนาจของสภาท้องถิ่นลง

หลังจากประเทศเม็กซิโกได้รับเอกราช รัฐธรรมนูญเม็กซิโก ค.ศ. 1824 ไม่ได้ระบุข้อกำหนดเกี่ยวกับรูปแบบเทศบาลอย่างชัดเจน แต่จะให้แต่ละรัฐจะตั้งข้อกำหนดเองในธรรมนูญของแต่ละรัฐ ต่อมาในรัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 1917 ซึ่งเป็นฉบับปัจจุบันได้ยกเลิก เฆฟาตูราโปลิติกา ซึ่งเป็นหน่วยการบริหารระหว่างรัฐ และเปลี่ยนแปลงฐานะของเทศบาลที่มีในประเทศเม็กซิโกให้เป็นเทศบาลเสรีหรือ มูนิซิปิโอลิเบร (municipio libre) โดยให้มีอำนาจบริหารกิจการท้องถิ่นโดยจำกัด ต่อมาใน ค.ศ. 1983 มาตรา 115 ของรัฐธรรมนูญได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมโดยให้สภาเทศบาลมีอำนาจจัดหารายได้จากภาษีและบริการท้องถิ่นอื่น ๆ และมีอำนาจร่างงบประมาณของเทศบาลเอง

เทศบาลแห่งแรกในประเทศเม็กซิโกก่อตั้งโดยเอร์นัน กอร์เตส ใน ค.ศ. 1519 ในรัฐเบรากรุซ ซึ่งถือเป็นเทศบาลแรกในแผ่นดินใหญ่ของทวีปอเมริกาด้วย เทศบาลที่ตั้งขึ้นล่าสุดในประเทศเม็กซิโกได้แก่ออนดูรัสเดลาซิเอร์รา (รัฐเชียปัส, 15 กรกฎาคม ค.ศ. 2018) โกอาเตเตลโก เวยาปัน และโชโชโกตลา (รัฐโมเรโลส, 1 มกราคม ค.ศ. 2019) ซานกินติน (รัฐบาฮากาลิฟอร์เนีย, 27 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2020) เซย์บาปลายา และซิตบัลเช (รัฐกัมเปเช, 1 มกราคม ค.ศ. 2021)

อ้างอิง

1. Article 115, Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos, 1917 (in Spanish)
2. "Territorial Statutes of Mexicali Municipality's Interior Boroughs" (PDF) (ภาษาสเปน). Gobierno de Mexical. สืบค้นเมื่อ 2021-02-08.
3. "Constitution of Mexico City" (PDF) (ภาษาสเปน). Gobierno de la Ciudad de México. สืบค้นเมื่อ 2021-02-08.
4. "El municipio en España y Nueva España" (PDF) (ภาษาสเปน). สืบค้นเมื่อ May 19, 2018.
5. Inform sobre Desarrollo Humano México 2004 2007-01-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน p. 50
6. Sanchez Diez, Jaime R (18 October 2000). "Estudio sobre reestructuración portuaria - Impacto Social Sinopsis Histurica del Puerto de Veracruz" [Study about the port’s restructuring- Social Impact Historic Sinopsis of the Port of Veracruz] (ภาษาสเปน). Mexico: Puerto de Veracruz Organización Internacional. สืบค้นเมื่อ 29 October 2009.
7. López, Isaí (4 October 2019). "Honduras de la Sierra, el nuevo municipio". El Heraldo de Chiapas (ภาษาสเปน). สืบค้นเมื่อ 24 October 2020.
8. "Habrá a partir de 2019 4 municipios indígenas en Morelos". Diario de Morelos (ภาษาสเปน). November 9, 2017. สืบค้นเมื่อ January 2, 2018.
9. "Decreto de Creación municipio San Quintín" (PDF). www.congresobc.gob.mx. สืบค้นเมื่อ February 2, 2021.
10. "Decreto Número 45" (PDF). Periódico Oficial del Estado de Campeche, Segunda Sección (ภาษาสเปน). 26 April 2019. pp. 3–4. สืบค้นเมื่อ 17 October 2020.