เหตุเรือบรรทุกน้ำตาลล่มในแม่น้ำเจ้าพระยา พ.ศ. 2554

เหตุเรือบรรทุกน้ำตาลล่มในแม่น้ำเจ้าพระยา พ.ศ. 2554 เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 โดยเรือบรรทุกน้ำตาลประสบอุบัติเหตุพุ่งชนตอม่อสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา ที่ตำบลภูเขาทอง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อเวลาประมาณ 17.30 น. ทำให้มีผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์ 1 ราย ไม่นับเจ้าหน้าที่กู้ภัย เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้น้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาเกิดเน่าเสียเป็นบริเวณกว้าง และตลิ่งพัง

เหตุการณ์

เรือบรรทุกน้ำตาลของบริษัทไทยมารีนซัพพลายที่พ่วงมาจำนวนสามลำ ขณะกำลังรับจ้างขนน้ำตาลทรายแดงจากจังหวัดอ่างทองไปส่งยังประเทศอินโดนีเซีย ท้ายเรือลำที่หนึ่งเกิดฟาดกับตอม่อจนเสียหลัก จึงทำให้ลำที่สองพุ่งชนตอม่อจนแตก แต่ลำที่สามถูกตัดเชือกแยกออกไปจึงไม่ได้รับความเสียหาย เรือลำดังกล่าวบรรทุกน้ำตาลทรายแดงมา 2.4 ตัน มูลค่าความเสียหายกว่า 200 ล้านบาท อุบัติเหตุดังกล่าวทำให้ตลิ่งพังเป็นบริเวณกว้างและหลายหน่วยงานเร่งเข้ากู้สถานการณ์

ผลกระทบ

ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

วันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2554 วิทยา ผิวผ่อง ผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้สั่งอพยพชาวบ้านในพื้นที่ให้ออกไปอยู่ในที่ปลอดภัย และเตรียมแจ้งความดำเนินคดีกับเรือดังกล่าว จากการทำตลิ่งพัง โดยก่อนหน้านี้เมื่อปี พ.ศ. 2553 ได้เคยเกิดเหตุเรือพ่วงบรรทุกข้าวสารจมหนึ่งลำ และเรือพ่วงที่เหลือพุ่งเข้าชนตลาดน้ำวัดท่าการ้อง เมื่อเวลา 13.00 น. พบสัตว์น้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาโผล่หัวขึ้นมาหายใจเป็นจำนวนมาก และบางตัวเริ่มลอยตาย ด้านนัทธี บ่อสุวรรณ นายอำเภอบางปะอิน เปิดเผยว่าจุดที่สัตว์น้ำเริ่มตายนั้นอยู่ห่างจากจุดที่เรือล่ม 30 กิโลเมตร ด้านกรมควบคุมมลพิษเข้าตรวจสอบคุณภาพน้ำ พบว่า ค่าออกซิเจนละลายน้ำ (DO) ในอำเภอบางไทรลดลงจาก 3.8 มิลลิกรัมต่อลิตร เหลือ 0.5 มิลลิกรัมต่อลิตร และอำเภอเมืองปทุมธานี ลดลงจาก 3.8 มิลลิกรัมต่อลิตร เหลือ 2.8 มิลลิกรัมต่อลิตร ด้านกรมประมงแจ้งว่า ให้ผู้เลี้ยงปลากระชังในเขตแม่น้ำเจ้าพระยาย้ายหรือจับปลาขาย จากน้ำเสียที่เกิดขึ้นซึ่งเคลื่อนตัวลงมาด้วยอัตราเร็ว 800 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที

วันที่ 2 มิถุนายน ชาวบ้านอำเภอพระนครศรีอยุธยาได้ตอกเสาเข็มด้วยไม้ยูคาลิปตัสริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา เพื่อป้องกันมิให้ตลิ่งพังทลายเพิ่มเติม ด้านค่าเสียหายนั้น ผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยาได้เชิญเจ้าของเรือบรรทุกน้ำตาลมาหารือเรื่องค่าเสียหาย โดยเป็นค่าบ้านสองหลัง 2.7 แสนบาท และค่าที่ดินพังทลายเสียหาย 1.5 แสนบาท และทางจังหวัดได้ประกาศให้จังหวัดเป็นเขตภัยพิบัติแล้ว การประปานครหลวงแจ้งว่าทางสถานีสูบน้ำดิบที่จังหวัดปทุมธานีได้มีการเตรียมเครื่องเติมอากาศ ตลอดจนระบบผลิตน้ำและสารเคมี และน้ำเสียไม่มีผลต่อการผลิตน้ำประปาของการประปานครหลวง ในวันเดียวกัน ผลการตรวจค่า DO พบว่าเพิ่มขึ้นจาก 0.5 เป็น 1.9 มิลลิกรัมต่อลิตร จากปริมาณที่ปล่อยลงมาตามแม่น้ำเจ้าพระยาที่มีปริมาณ 1,100-1,200 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที คาดว่าคุณภาพน้ำจะดีขึ้นภายใน 2-3 วัน

ต่อมา วันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2554 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีพระราชทานเครื่องกลเติมอากาศของมูลนิธิชัยพัฒนา เพื่อแก้ไขปัญหาน้ำเสีย ด้านประมงจังหวัดปทุมธานีได้เข้าแจ้งความให้ดำเนินคดีกับบริษัทไทยรวมทุนอ่างทอง จำกัด และไทยมารีน ซัพพลาย จำกัด ในความผิดตามมาตรา 19 ของพระราชบัญญัติสิ่งแวดล้อม

วันที่ 4 มิถุนายน รองอธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่าชาวบ้านที่จับสัตว์น้ำที่ยังมีชีวิตอยู่มาบริโภคไม่เป็นอันตราย แต่ไม่ควรบริโภคหากไม่มั่นใจว่าปลานั้นไม่ติดโรคและตายจากสาเหตุอื่น เพราะอาจทำให้รับเชื้อโรคเข้าไปได้

วันที่ 6 มิถุนายน ผลกระทบจากเรือบรรทุกน้ำตาลล่มส่งผลกระทบต่อปากแม่น้ำเจ้าพระยาแล้ว โดยวัดค่า DO ในแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งบางกระเจ้า อำเภอพระปะแดง บางจุดที่ตรวจวัดมีค่า DO ต่ำเพียง 0.6 เท่านั้น และได้รับแจ้งปลาลอยตายในพื้นที่บางกระเจ้าและใกล้เคียงด้วย ซึ่งเชื่อกันว่าปริมาณน้ำเสียที่มีน้ำตาลผสมอยู่ส่วนใหญ่ไหลลงสู่ทะเลเกือบหมดแล้ว และเหลือน้ำเสียเจือจางอีกส่วนหนึ่งเท่านั้น ไม่น่าจะส่งผลกระทบต่อสัตว์น้ำ ส่วนอธิบดีกรมควบคุมมลพิษระบุว่า ค่า DO ในแม่น้ำเจ้าพระยาดีขึ้นตามลำดับ โดยที่อำเภอบางไทรวัดได้ 4.3

วันที่ 7 มิถุนายน พบปลากระเบนราหูตายแล้ว 5 ตัว โดยดร.นุกูล แสงพันธ์ นักวิชาการสัตว์น้ำจืด แผนกวิชาประมง วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสุพรรณบุรี ระบุว่าปลาดังกล่าวเป็นปลาที่สามารถปรับตัวได้ดี และการที่ปลาตายนั้นแสดงให้เห็นถึงความล่าช้าในการแก้ไขสถานการณ์

วันที่ 8 มิถุนายน อธิบดีกรมประมงคาดว่าความเสียหายที่เกิดขึ้นจากจุดที่เรือล่มจนถึงปากอ่าวไทยรวมระยะทาง 140 กิโลเมตรนั้น จะคิดเป็นมูลค่าความเสียหายกว่า 60 ล้านบาท และสำรวจพบปลาตายแล้วกว่า 80 ตัน

การกู้เรือ

สำหรับการกู้เรือบรรทุกน้ำตาลนั้น เจ้าของเรือใช้วิธีการนำเรือมาเทียบแล้วสูบน้ำจากเรือน้ำตาลที่ล่มใส่เรือที่นำมาเทียบในการกู้เรือ แต่วิธีการดังกล่าวจะทำให้การกู้เรือล่าช้า ต่อมา เมื่อเวลา 21.00 น. วันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2554 เจ้าหน้าที่ช่วยคนที่อยู่ในเรือลำดังกล่าวได้ 2 คน ส่วนธวัช เภาวิลัย เจ้าของเรือยนต์ธวัชวารินทร์ ลำที่จมนั้น ยังหาตัวไม่พบ คาดว่าอาจหายไปกับกระแสน้ำ ในเวลาเดียวกัน เรือที่จะใช้ลากจูงเรือบรรทุกน้ำตาลที่ล่มนั้น เกิดพลิกคว่ำห่างจากจุดที่เรือบรรทุกน้ำตาลล่มเพียง 20 เมตรเท่านั้น ด้านอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี กล่าวในณะที่ลงพื้นที่เมื่อวันที่ 3 มิถุนายนว่า การกู้ซากเรือจำเป็นต้องเลื่อนออกไปเล็กน้อย เนื่องจากกระแสน้ำยังพัดแรง อย่างไรก็ตาม โพสต์ทูเดย์รายงานว่า ตัวแทนกลุ่มธุรกิจเจ้าของเรือและเจ้าของน้ำตาลไม่ยอมให้ความร่วมมือในการให้ข้อมูลและแก้ไขปัญหา ทั้งยังประวิงเวลาในการกู้เรือออกไป พร้อมกันนั้นตัวแทนกลุ่มธุรกิจดังกล่าวยังได้ประกาศว่าจะเดินเรือผ่านจุดดังกล่าวโดยไม่สนใจประกาศห้ามของกรมเจ้าท่า

เรือลากที่พยายามกู้เรือบรรทุกน้ำตาลเกิดล่มซ้ำอีกในวันที่ 3 มิถุนายน ทำให้เจ้าหน้าที่เสียชีวิตไป 2 คน ในวันเดียวกัน เจ้าหน้าที่สูบน้ำตาลในท้องเรือออกจนเหลือเพียง 8 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น ในวันที่ 4 มิถุนายน ผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยากล่าวว่าได้ถ่ายน้ำตาลออกจากเรือที่ล่มหมดแล้ว

ปฏิบัติการกู้เรือถูกเลื่อนออกไปหลายวัน จนกระทั่งเริ่มขึ้นอีกครั้งในวันที่ 11 มิถุนายน โดยจะใช้วิธีการสอดพอนทูนหรือโป๊ะลอยน้ำเข้าใต้เรือจำนวน 2 ตัวเพื่อยกเรือให้ลอยขึ้น แต่ด้วยกระแสน้ำที่ไหลแรงจึงต้องเปลี่ยนไปใช้การนำบอลลูนอีก 4 ตัวมาช่วยเสริมใต้ท้องพอนทูนในการพยุงเรือก่อนจากลากเรือออกไปบริเวณอื่น

ต่อมา เจ้าหน้าที่สามารถกู้เรือบรรทุกน้ำตาลได้สำเร็จเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2554

ผลกระทบทางเศรษฐกิจ

กรมเจ้าท่าสั่งห้ามเรือสินค้าทุกชนิดแล่นผ่านจุดเกิดเหตุ ทำให้เรือหลายร้อยลำต้องจอดนิ่งในบริเวณจังหวัดอ่างทอง ไม่สามารถนำสินค้าเดินทางไปได้ ด้านวิฑูรย์ สิมะโชคดี ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม กล่าวว่ากรณีดังกล่าวจะไม่ส่งผลกระทบให้น้ำตาลทรายที่บริโภคในประเทศขาดแคลน เนื่องจากประเทศสามารถผลิตน้ำตาลทรายได้เพิ่มขึ้น และน้ำตาลทรายที่ได้รับความเสียหายนี้ยังคิดเป็นปริมาณน้อยเมื่อเทียบกับปริมาณการผลิตทั้งหมด ด้านสมหญิง เปี่ยมสมบูรณ์ อธิบดีกรมประมง เปิดเผยว่า คาดว่าความเสียหายเบื้องต้นน่าจะคิดเป็นมูลค่าอย่างน้อย 5 ล้านบาท ส่วนใหญ่เป็นผู้เลี้ยงปลากระชังที่ได้รับผลกระทบ ทางจังหวัดพระนครศรีอยุธยาเตรียมชดเชยค่าเสียหายแก่บ้านเรือนที่ได้รับความเสียหายหลังละ 2,000 บาท ต่อมา ทางอธิบดีกรมเจ้าท่าอนุญาตให้เรือบรรทุกสินค้าไปยังต่างประเทศสามารถแล่นผ่านได้ตามปกติ แต่ต้องพ่วงเรือไม่เกินสองลำ และมีเรือยนต์โยงหัวท้าย

มาตรการการขนส่งน้ำตาลทรายทางเรือ

ด้านกระทรวงอุตสาหกรรมได้สั่งให้มีการพิจารณากำหนดมาตรการขนส่งน้ำตาลทรายทางเรือ เช่น อาจต้องมีการตรวจสอบสภาพเรือ สภาพน้ำ น้ำหนักบรรทุก อุปกรณ์บังคับเรือ ทั้งมีการประกันความรับผิดชอบค่าเสียหาย เป็นต้น

อ้างอิง

1. นายกฯชง ครม.ชดเชยเรือน้ำตาลล่ม. โพสต์ทูเดย์. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
2. หายนะความหวาน เรือน้ำตาลล่ม อับปางสูญ200ล้าน. ไทยรัฐ. (1 มิถุนายน 2554). สืบค้น 4-6-2554.
3. อยุธยา-คืบหน้าเรือน้ำตาลล่ม ทำตลิ่งพัง. ครอบครัวข่าว 3. (1 มิถุนายน 2554). สืบค้น 4-6-2554.
4. ผวจ.อยุธยาฯ อพยพชาวบ้าน หลังพบว่าเรือบรรทุกน้ำตาลน้ำหนักกว่า 2.4 พันตันที่ล่มในแม่น้ำเจ้าพระยาทำตลิ่งพัง. สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. (1 มิถุนายน 2554). สืบค้น 4-6-2554.
5. ผลกระทบเรือน้ำตาลล่มเจ้าพระยาทำสัตว์น้ำลอยตาย ห่างจากจุดเกิดเหตุ 30 กม. มติชน. (1 มิถุนายน 2554). สืบค้น 4-6-2554.
6. ผวาเรือน้ำตาลล่มทำเจ้าพระยาเสื่อมโทรม เดลินิวส์. (1 มิถุนายน 2554). สืบค้น 4-6-2554.
7. เตือนผู้เลี้ยงปลาระวังน้ำเน่าจากเหตุเรือน้ำตาลล่ม โพสต์ทูเดย์. (1 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
8. ชาวกรุงเก่าผวาตลิ่งทรุด เร่งตอกเสาเข็ม. เดลินิวส์. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
9. อยุธยาประกาศเขตภัยพิบัติเรือบรรทุกน้ำตาลล่ม. สำนักข่าวไทย. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
10. อน้ำตาลล่ม กปน.ยันมั่นใจไม่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพน้ำประปา. สำนักข่าวไทย. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
11. คาดอีก 2-3 วันคุณภาพน้ำเจ้าพระยาจากเรือน้ำตาลล่มดีขึ้น. สำนักข่าวไทย. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
12. พระเทพฯพระราชทานเครื่องกลเติมอากาศฯแก้น้ำเสีย. โพสต์ทูเดย์. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
13. ปทุมธานีแจ้งความเอาผิดกับ 2 บริษัทรับจ้างขนน้ำตาลแล้ว. สำนักข่าวไทย. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
14. แพทย์เตือนให้ระวังนำสัตว์น้ำจากเหตุเรือน้ำตาลล่มมากิน. สำนักข่าวไทย. (4 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
15. พิษเรือน้ำตาลล่มกระทบถึงปากน้ำแล้ว. โพสต์ทูเดย์. (6 มิถุนายน 2554). สืบค้น 6-6-2554.
16. กรมควบคุมมลพิษ เผย หลังเกิดเหตุเรือน้ำตาลล่มที่อยุธยา ขณะนี้ปริมาณอ็อกซิเจนในแม่น้ำเจ้าพระยาดีขึ้นตามลำดับ. สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. (6 มิถุนายน 2554). สืบค้น 6-6-2554.
17. "เหยื่อบิ๊ก" เรือน้ำตาลล่ม "กระเบนราหู" บ่งชี้น้ำ-สะท้อนคน??. เดลินิวส์. (10 มิถุนายน 2554). สืบค้น 10-6-2554.
18. [1]. โพสต์ทูเดย์. (8 มิถุนายน 2554). สืบค้น 11-6-2554.
19. ผู้ว่าฯ กรุงเก่าสั่งแจ้งความเรือน้ำตาลล่มฐานทำให้เกิดความเสียหายกับชาวบ้านและสิ่งแวดล้อมในลำน้ำ ASTVผู้จัดการ. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
20. เรือยนต์ลากจูง ที่ใช้กู้เรือน้ำตาล ใน จ.อยุธยาฯ ล่มกลางแม่น้ำ. สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
21. อภิสิทธิ์หารือเร่งเยียวยาชดเชยเรือล่ม. คมชัดลึก. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
22. โวยนายทุนเมินร่วมมือรัฐแก้เจ้าพระยาเน่า. โพสต์ทูเดย์. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
23. นายธวัชชัยผู้เสียชีวิต -พิษน้ำตาลลามกรุง. ไทยรัฐ. (7 มิถุนายน 2554). สืบค้น 7-6-2554.
24. นายเจกบผู้เสียชีวิต -ปลาเน่าเกลื่อนเจ้าท่ามั่นใจ 4วันกู้เรือน้ำตาล. กรุงเทพธุรกิจ. (4 มิถุนายน 2554). สืบค้น 4-6-2554.
25. เร่งกู้เรือน้ำตาลล่ม. โพสต์ทูเดย์. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
26. ผู้ว่ากรุงเก่าเผยถ่ายน้ำตาลเรือล่มหมดแล้ว แจ้งเขื่อนปล่อยน้ำน้อยหวังกู้เรือ. มติชน. (4 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
27. ลุ้น!ปฏิบัติการกู้เรือน้ำตาล. โพสต์ทูเดย์. (11 มิถุนายน 2554). สืบค้น 11-6-2554.
28. ชาวบ้านเฮกู้เรือบรรทุกน้ำตาลล่มสำเร็จ. คมชัดลึก (12 มิถุนายน 2554). สืบค้น 17-7-2554.
29. ปลัดอุตฯ ยืนยันปัญหาเรือบรรทุกน้ำตาลล่มไม่ส่งผลน้ำตาลขาดแคลน. สำนักข่าวไทย. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
30. ระดมจนท.สำรวจความเสียหายเรือน้ำตาลล่ม. โพสต์ทูเดย์. (3 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.
31. อุตฯล้อมคอกเรือน้ำตาลล่มสั่งคุมเข้ม. โพสต์ทูเดย์. (2 มิถุนายน 2554). สืบค้น 5-6-2554.