เหมือดคน

เหมือดคน
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Superasterids
อันดับ:	Santalales
วงศ์:	Santalaceae
สกุล:	Scleropyrum Arn.
สปีชีส์:	S.  pentandrum
ชื่อทวินาม
Scleropyrum pentandrum (Dennst.) Mabb.
ชื่อพ้อง
List Scleropyrum mekongense Gagnep. Scleropyrum wallichianum Arn. Antidesma parasiticum Dillwyn Bridelia horrida Dillwyn Heydia horrida Dennst. Myrobalanus indica Buch.-Ham. ex Steud. Pothos pentandrus Dennst. Pyrularia ceylanica A.DC. Pyrularia wallichiana A.DC. Terminalia horrida Steud

เหมือดคน มะไฟแรด หรือ นมวัว (ชื่อวิทยาศาสตร์: Scleropyrum pentandrum) เป็นพืชในวงศ์ย่านตีเมีย ลักษณะเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 7 เมตร ขึ้นรวมกันเป็นกลุ่ม มีหนามแหลมตามลำต้นและกิ่งก้าน ลำต้นและกิ่งอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จะแตกเป็นร่องลึก ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับ รูปรีแกมรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ขนาด 5 × 18 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบเรียวแหลม ขอบใบเรียบ ก้านใบมีขนนุ่ม ไม่มีหูใบ ดอกออกเป็นช่อเชิงลดตามลำต้นและซอกใบ รูปทรงกระบอก ช่อดอกแยกเพศหรือสมบูรณ์เพศอยู่ร่วมต้น ดอกย่อยมีขนาดเล็ก กลีบรวมสีเขียวแกมเหลืองมี 5 กลีบ ดอกเพศผู้เป็นช่อแบบหางกระรอกออกรวมกันเป็นกลุ่ม มีก้านดอกย่อยสั้นมาก ดอกเพศเมียเป็นช่อดอกแบบช่อกระจะ ไม่มีก้านดอก มีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้ รังไข่อยู่ต่ำกว่าวงกลีบ ในดอกที่สมบูรณ์เพศมักมีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ดอกมีกลิ่นเหม็น ออกดอกราวเดือนมกราคม–มีนาคม ผลเป็นผลสดทรงลูกแพร์หรือรูปไข่ ขนาด 1.3–2.6 เซนติเมตร ภายในมีเมล็ดรูปทรงกลม 1–3 เมล็ด ติดผลราวเดือนสิงหาคม–ตุลาคม ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง

เหมือดคนมีถิ่นกำเนิดในอินเดีย จีนตอนใต้ อินโดจีน และนิวกินีตะวันตก ในไทยพบตามป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง ป่าชายหาดที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 500–1,000 เมตร แก่นและลำต้นใช้ต้มดื่มแก้กษัย ปวดเมื่อย บำรุงกำลัง

อ้างอิง

1. The Plant List, genus Scleropyrum
2. "นมวัว (Scleropyrum pentandrum)". ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.
3. "Scleropyrum pentandrum (Dennst.) Mabb. - Plants of the World Online". Kew Science. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.
4. "มะไฟแรด - Scleropyrum pentandrum". ฐานข้อมูล - กรมป่าไม้. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.