แกลิกฟุตบอล
แกลิคฟุตบอล เป็นกีฬาที่มีการผสมผสานจากหลายกีฬาไม่ว่าจะเป็น ฟุตบอล รักบี้ แฮนด์บอลและบาสเก็ตบอล กีฬาแกลิคฟุตบอลกำเนิดจากประเทศไอร์แลนด์ตั้งแต่สมัยยุคกลางก่อนที่จะถูกปรับเปลี่ยนและตั้งกฏกติการมารตรฐานเมื่อปึพุทธศักราช 2430 และเริ่มเป็นที่แพร่หลายในเวลาต่อมาโดยเฉพาะในประเทศไอร์แลนด์ และเริ่มเป็นที่รู้จักในหลายประเทศที่มีชาวไอร์แลนด์อพยพไปตั้งรกรากทั้งในอเมริกา ออสเตรเลียและฯลฯ ปัจจุบันยังเป็นที่ถกเกียงกันว่ากีฬาแกลิคฟุตบอลถือว่าเป็นต้นกำเนิดของกีฬาออสซี่รูลส์ (Australia Football)เนื่องด้วยพื้นฐานการเล่นการผ่านบอลการทำแต้มที่ความคล้ายคลึงกัน กระนั้นกีฬาแกลิคฟุตบอล เป็นกีฬาที่เหมาะกับสรีระคนไทยเพราะเป็นกีฬาที่อาศัยความคล่องตัว ความเป็นทีม ความเร็ว ความแม่นยำ แท็คติก โดยอาศัยทักษะ การส่งลูกบอลโดยใช้ฝ่ามือหรือกำปั้นเคาะให้บอลออกจากมืออีกข้าง การส่งลูกบอลโดยการเตะ การเดาะลูกบอลขึ้นด้วยเท้าระหว่างเคลื่อนที่ไปข้างหน้า การเด้งลูกบอลระหว่างเคลื่อนที่ไปข้างหน้าและที่สำคัญเป็นกีฬาที่ไม่อาศัยการชนหรือการกระแทกต่างๆนานาๆ
Aidan O'Mahonyเอเดน โอมาโฮนี่ ผู้เล่นทีมเคอรี่(ซ้าน) และ อีโอน แบรดลี่ย์ (ขวา) ในเกทส์การแข่งขันระดับประเทศ ณ สนาม โคร้กพาร์คกรุงดับลิน พ.ศ ๒๕๔๖ | |
| สมาพันธ์สูงสุด | Gaelic Athletic Association (GAA) |
|---|---|
| ชื่อเล่น | Caid Football Gaelic Gaa |
| เล่นครั้งแรก | 1884 |
| สโมสร | More than 2,500 |
| ลักษณะเฉพาะ | |
| การปะทะ | Yes |
| ผู้เล่นในทีม | 15 per team 7 per team (Sevens) |
| ผสม | Single |
| หมวดหมู่ | Outdoor |
| อุปกรณ์ | Football |
| กีฬาโอลิมปิก | Demonstration sport 1900 and 1904 |
กฎ
สนาม
ขนาดมาตรฐานของกีฬาแกลิคฟุตบอลเป็นสนามพื้นหญ้ามีขนาดใกล้เคียงกับสนามกีฬาฟุตบอลและรักบี้ โดยมีความยาวระหว่าง 130-145 เมตรและกว้าง 80-90 เมตร โดยมีเส้นแบ่งกีดขวางจากปลายสนามที่ 13 เมตร 20เมตร และ 45เมตร
ปลายสนามด้านยาวของทั้งสองข้างประกอบด้วยประตูตาข่ายพร้อมลักษณะเดียวกันกับประตูในกีฬาฟุตบอลคือ ตำแหน่งคานอยู่สูง 2.5 เมตรจากพื้นและยาว 6.5เมตร แต่ปลายเสาของสองจะมีความสูงขึ้นประมาณ 6-7เมตร โดยประตูในแกลิคฟุตบอลจะมี รูปทรงตัว H
ระยะเวลาการแข่งขัน
ในการแข่งขันทั้งระดับผู้ใหญ่ ระยะเวลาแข่งขั้นคือ 60 นาที โดยแบ่งเป็นสองครึ่ง ครึ่งละ 30 นาที ยกเว้นในกรณีแมทช์การแข่งขันระดับประเทศ โดนจะอยู่ที่ 70 นาที โดยแบ่งเป็นสองครึ่ง ครึ่งละ 35 นาที ในกรณี่ที่ผลจบโดยการเสมอจะมีการต่อเวลาเพิ่มอีก 20 นาที โดยแบ่งเป็นสองครึ่ง ครึ่งละ 10 นาที
ผู้เล่น
จำนวนผู้เล่นตัวจริงต่อทีมในการแข่งขันตามมราตฐานแกลิคฟุตบอลคือทีมละ 15 คนรวมผู้รักษาประตู และตัวสำรองอีก 15คน โดยผู้เล่นตัวจริงจะต้องเรียงตำแหน่งหมายเลข 1 - 15 โดยมีผู้รักษาประตูติดเสื้อหลายเลขหนึ่ง และสีเสื้อของผู้รักษาประตูจะต้องไม่ซ้ำกับผู้เล่นในทีม ยกเว้นผู้รักษาประตูสำรอง
ตัวสำรองในทีมจะต้องเรียงตำแหน่งหมายเลข 16 - 30 โดยมีผู้รักษาประตูติดเสื้อหลายเลขหนึ่ง และสีเสื้อของผู้รักษาประตูจะต้องไม่ซ้ำกับผู้เล่นในทีม ยกเว้นผู้รักษาประตูตัวจริง ในแต่ละแมทช์แข่งขัน แต่ละทีมสามารถเปลี่ยนผู้เล่นได้แมทช์ละ 5 ครั้ง และอีก 1 ครั้งในกรณีที่ผูเล่นบาดเจ็บ โดยผู้เล่นที่เปลี่ยนตัวออกไม่สามารถกลับมาเล่นได้อีก
ตำแหน่งผู่เล่นและหน้าที่รับผิดชอบ
| หมายเลข | ภาษาอังกฤษ | ภาษาไทย | ภาษาไอริชหรือไอร์แลนด์ |
| 1 | Goalkeeper | ผู้รักษาประตู | Cúl Báire |
| 2 | Right corner back | แบ็คขวาสุด | Lánchúlaí deas |
| 3 | Full back | ฟูลแบ็ค | Lánchúlaí láir |
| 4 | Left corner back | แบ็คซ้ายสุด | Lánchúlaí clé |
| 5 | Right half back | แบ็คขวากลาง | Leathchúlaí deas |
| 6 | Centre half back | แบ็คกลางต่ำ/กลางรับ | Leathchúlaí láir |
| 7 | Left half back | แบ็คซ้ายสุด | Leathchúlaí clé |
| 8 | Midfielders | กองกลาง | Lár na páirce |
| 9 | |||
| 10 | Right half forward | ปีกขวาต่ำ | Leatosaí deas |
| 11 | Centre half forward | หน้าต่ำ | Leatosaí láir |
| 12 | Left half forward | ปีกซ้ายต่ำ | Leatosaí clé |
| 13 | Right corner forward | ปีกขวาสูง | Lántosaí deas |
| 14 | Full forward | ศุนย์หน้า | Lántosaí láir |
| 15 | Left corner forward | ปีกซ้ายสูง | Lántosaí clé |
| 16+ | Substitutes | ตัวสำรอง | Fir ionad / Mná ionad |
ลูกบอล
ลูกบอลทีใช้ในการแข่งขันคือลูกบอลหนังเย็บ 18 แผ่นล้อมรอบทรงกลม วางตำแหน่งลักษณะคล้ายกันในลูกวอลเล่ย์บอลแต่ใหญ่กว่า มีเส้นรอบวงประมาณ 68-70 เซนติเมตร และมีน้ำหนักระหว่าง 480-500กรัม การส่งลูกบอกสามารถทำได้โดยการเตะหรือชกบอลหรือเคาะบอลด้วยฝ่ามือ
การทำฟาล์ว
การฟาล์วของกีฬาแกลิคฟุตบอลมีอยู่ 3 ประเภทได้แก่ การฟาล์วทางเทคนิค การฟาล์วรุนแรง และการฟาล์วโดยโต้แย้งคำสั่งจากผู้ตัดสิน โดยกรณีฟาล์วอาจมีผลให้ผุ้เล่นถูกเตือน ถูกไล่ออกจากสนามหรือแม้กระทั่งยุติเกมส์การแข่งขัน
การฟาวล์ทางเทคนิค
การฟาล์วทางเทคนิคเกิดขึ้นได้ในกรณีที่ผู้เล่นกระทำการดังต่อไปนี้:
- วิ่งเกิน 4 ก้าวโดยไม่เดาะลูกบอลขึ้นด้วยเท้าระหว่างเคลื่อนที่ไปข้างหน้า(Solo)หรือเด้งลูกบอลระหว่างเคลื่อนที่ไปข้างหน้า(Bounce)
- เด้งลูกบอลระหว่างเคลื่อนที่ไปข้างหน้าติดต่อกันเป็นครั้งที่ 2 หลังจากวิ่งครบ 4 ก้าว (ผู้เล่นสามารถเดาะลูกบอลขึ้นด้วยเท้าระหว่างเคลื่อนที่ไปข้างหน้า ทุก 4 ก้าวโดยไม่จำกัดจำนวนครั้ง)
- เปลี่ยนมือ หรือการโยนบอลจากมือข้างหนึ่งไปสู้มืออีกข้าง
- โยนหรือขว้างลูกฟุตบอล ผู้เล่นสามารถส่งบอลได้โดนการเคาะบอลด้วยฝ่ามือ(Handpass)หรือเตะลูกฟุตบอล
- ทำประตูโดยการเคาะบอล ผู้สามารถเคาะบอลข้ามคานเพื่อทำคะแนนได้แต่ไม่สามารถเคาะบอลเพื่อทำประตู
- หยิบลูกบอลขึ้นมาจากพื้น ผู้เล่นต้องใช้เท้าเตะหรือช้อนลูกบอลเข้าสูมื่อ
- ล้ำหน้า (Square Ball) ผู้เล่นทีมทีกำลังรุกไม่สามารถรับบอลในกรอบ 13 เมตรได้ยกเว้นในกรณีลูกฟุตบอลได้ออกจากตัวผู้เล่นคนสุดท้ายที่ส่งบอล
การฟาล์วรุนแรง
การฟาล์วทางรุนแรงเกิดขึ้นได้ในกรณีที่ผู้เล่นใช้คำรุนแรงทั้งทางวาจาหรือร่างกายต่อผู้เล่นหรือผู้ตัดสิน โดยประเภทของการลงโทษมี 3 ประเภทดังต่อไปนี้ คาดโทษและเตือนด้วยวาจา ใบเหลือง
เชิญออกจากสนาม เปลี่ยนตัวได้ ใบดำ
เชิญออกจากสนาม เปลี่ยนตัวไม่ได้ ใบแดง
การฟาล์วโดยโต้แย้งคำสั่งจากผู้ตัดสิน
การฟาล์วโดยโต้แย้งคำสั่งจากผู้ตัดสินเกิดขึ้นในกรณีที่ผู้ไม่เห็นด้วยหรือไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของผู้ตัดสินซึ่งอาจส่งผลให้ผู้เล่นได้รับใบเหลืองหรือใบแดง เปลี่ยนจุดตั้งเตะถอยหลังไป 13 เมตร หรือยุติการแข่งขัน การฟาล์วโดยโต้แย้งคำสั่งจากผู้ตัดสินมีดังต่อไปนี้
- -ท้าทายคำสั่งจากผู้ตัดสิน ผู้ช่วยผู้ตัดสิน ไลน์แมน หรือผู้ตัดสินที่ 4
- ไม่ใส่ฟันยางตามคำสั่งของผู้ตัดสิน
- ไม่ออกจากสนามในกรณีที่มีคำสั่งจากผู้ตัดสินหรือในกรณีผู้เล่นได้รับบาดเจ็บ
- ไม่เห็นด้วยกับผู้ตัดสินในกรณีที่ทีมฝ่ายตรงข้ามได้ลูกตั้งเตะ
- ไม่ออกจากสนามในกรณีได้รับใบแดง
- ผู้เล่นออกจากสนามหรือไม่ดำเนินเกมส์โดยไม่มีคำสั่งจากผู้ตัดสิน
การทำแต้ม
การทำแต้มในแกลิคฟุตบอลสามารถทำได้ 2 อย่างคือ
การส่งบอลข้ามคานระหว่างเสาประตู(1แต้ม) ผู้เล่นสามารถเตะหรือเคาะบอลด้วยกำปั้นข้ามคานระหว่างเสาประตู
การส่งบอลเข้าประตูเหมือนในกีฬาฟุตบอล(3แต้ม) ผู้เล่นสามารถเตะแต่ไม่สามารถเคาะบอลด้วยกำปั้นในการทำประตู ยกเว้นในกรณีลูกบอลถูกส่งมาจากผู้เล่นอื่น หรือกระดอนจากเสาหรือคานในระยะประชิด ผู้เล่นสามารถใช้กำปั้นชกบอกเข้าประตูได้ โดยผู้รักษาประตูจะมีหน้าที่หลักในการป้องกันผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามทำแต้ม รูปแบบในการนับคะแนนของแกลิคฟุตบอลจะแบ่งคะแนนเป็นสองชนิดคือลูกฟุตบอลเข้าประตูและลูกข้ามคานระหว่างเสาประตู โดยจะเขียนคะแนนขึ้นด้วยจำนวนประตูตามด้วยจำนวนลูกข้ามคานระหว่างเสาประตูตามตัวอย่างด้านล่าง ทีม ก 3 - 5 ทีม ข 1 - 12
เมื่อนำคะแนนรวมแล้วทีม ก มี 14 แต้ม (3*3+5) และทีม ข มี 15 แต้ม (1*3+12) ดังนั้นถึงแม้ ทีม ก สามารถทำประตูได้มากกว่าแต่เมื่อรับคะแนนรวมแล้ว ทีม ข ทำแต้มได้มากกว่าดังนั้น ฝ่ายจึงชนะด้วยคะแนน 15แต้ม ต่อ 14แต้ม
การเข้าสกัด
การเข้าสกัดหรือแย่งบอลจากผู้เล่นมีความรุนแรงใกล้เคียงกับกีฬาฟุตบอล ผู้เล่นสามารถใช้ใหล่เบียดแย่ง บอลกับผู้เล่น หรือใช้มือข้างใดข้างหนึงชก ตบ หรือตีบอลออกจากผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม ส่วนการกระทำตามกล่าวด้านล่างถือเป็นการทำฟาล์ว
- -ใช้เท้าบังบอลหรือสกัดจังหวะผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามยิงประตู
- ดึงเสื้อผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม
- ผลักผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม
- สไลด์ผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม
- ทำร้ายร่างกาย
- โดนตัว เจตนาหรือไม่เจตนาผู้รักษาประตูฝ่ายตรงข้ามในกรอบ 13 หลา
- เจตนาทำให้ผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามสะดุด
- เข้าบอลหรือแย่งบอลผู้เล่นด้วยมือ 2 ข้าง
- ปล้ำบอลหรือดึงบอลออกจากมือคู่ต่อสู้
การดำเนินเกมส์
- การเริ่มต้นเกมส์โดยกรรมการโยนลูกบอกจากจุดกลางสนามให้ผู้เล่นกองกลางจากสองทีม ทีมละ 2 คนแย่งลูกบอลกัน
- หลักจากที่การทำประตู การทำแต้ม หรือลูกบอลออกหลัก ผู้รักษาประตูสามารถดำเนินเกมส์ด้วยการ Kick-out หรือการเตะลูกบอลในกรอบผู้รักษาประตู ผู้เล่นอื่นจะต้องอยู่หลักเส้น 20 เมตรในขณะที่ผู้รักษาประตูเริ่มเกมส์
- ในกรณีผู้เล่นทำบอลออกจากเส้นหลังฝั่งตัวเอง ทีมฝ่ายตรงข้ามจะได้เตะลูกเริ่มที่เส้น 45 เมตร โดยจุดที่เตะต้องเป็นแนวเดียวกับจุดที่ลูกบอลออกจากเส้นขอบสนาม
- ในกรณีที่ผู้เล่นทำลูกบอลออกข้าง ทีมฝ่ายตรงข้ามได้ลูกตั้งเตะจากจุดที่บอลออกจากสนาม โดยสามารถเตะลูกบอกจากพื้นหรือจากมือ ผู้เล่นจะต้องอยู่หลังเส้นในขณะเตะเท่านั้น
- ในกรณีที่มีการที่ผู้เล่นทำฟาล์ว ทีมฝ่ายตรงข้ามได้ลูกตั้งเตะจากจุดที่มีการทำฟาว์ลเกิดขึ้น โดยสามารถเตะลูกบอกจากพื้นหรือจากมือ
- ในกรณีที่มีการที่ผู้เล่นทำฟาล์วในกรอบเขตโทษ ทีมฝ่ายตรงข้ามได้ลูกตั้งเตะจุดโทษจากเส้น 11 เมตร ผู้เล่นทีมรับไม่สามารถป้องกันประตูได้นอกจากผู้รักษาประตูเท่านั้น
- ในกรณีที่เกิดการทำฟาว์ลในจังหวะชุลมุน หรือสุดแต่วิสัยที่กรรมการจะตัดสินได้ การดำเนิดเกมส์ต่อด้วยการให้กรรมการโยนลูกบอลในลักษณะเดียวกับการเริ่มเกมส์
คณะกรรมการผู้ตัดสิน
การแข่งขันแกลิคฟุตบอลในแต่ครั้ง คณะกรรมการผู้ตัดสินจะมีด้วยกันทั้งหมด 8 คนได้แก่
- ผู้ตัดสินที่หนึ่ง ผู้ตัดสินที่หนึ่งจะมีหน้าเป็นกรรมการหลักในสนาม มีหน้ารับผิดชอบได้ส่วนของการเริ่มเกมส์ ยุติเกมส์ รวมไปถึงการแจกใบเหลือง ใบดำและใบแดง
- ผู้ตัดสินที่สองและสามหรือไลน์แมน ผู้ตัดสินที่สองมีหน้ากำกับเส้นข้างสนามแนวยาวทั้ง 2 ฝั่ง ฝั่งละ 1 คน ในกรณีเหตุการณ์ลูกบอลออกข้าง การเตะลูกเข้าสู่สนามเพื่อเริ่มเกมส์รวมไปถึงการช่วยเหลือ หรือแจ้งเหตุการณ์การฟาล์วรุนแรงในกรณีผู้ตัดสินที่หนึ่งไม่ทันสังเกตเห็น (การฟาว์ลทางเทคนิคไม่จำเป็นต้องแจ้งผู้ตัดสินที่ 1 ตามแต่ดุลยพินิจ)
- ผู้ตัดสินที่สี่ ผู้ตัดสินที่สี่มีหน้าในการกำกับเวลา การเปลี่ยนตัวผู้เล่นรวมไปถึงการช่วยเหลือ หรือแจ้งเหตุการณ์การฟาล์วรุนแรงในกรณีผู้ตัดสินที่หนึ่งไม่ทันสังเกตเห็น (การฟาว์ลทางเทคนิคไม่จำเป็นต้องแจ้งผู้ตัดสินที่ 1 ตามแต่ดุลยพินิจ)
- อัมไพร์หรือกรรมการหลังประตู
- อัมไพร์ทำหน้าทีอยู่หลังประตูทั้งสองฝั่ง ฝั่งละ 2 คน โดยมีหน้าที่ตัดสินและการให้สัญญาญกรรมการกกรณีทีการทำคะแนนและประตูดังต่อไปนี้
1. ยกธงเขียวในกรณีได้ประตู
2. ยกธงขาวในกรณีได้ลูกข้ามคานระหว่างเสา
3. ยกแขนขึ้นทั้งสองข้างในกรณีลูกออกหลังไม่ได้คะแนน
4. ยกแขนขึ้นข้างเดียวในกรณีมีการทำฟาล์วเกิดขึ้น ทีมฝ่ายรุกได้ลูกตั้งแตะจากเส้น 45 เมตร
5. ยกแขนทั้งสองข้างขวางเป็นรูปตัว X ในกรณีมีการทำฟาว์ลในกรอบ 13 เมตร
6. ยกธงเขียวและขาวขึ้นในกรณีประตูหรือคะแนนที่ได้เป็นโมฆะ
โครงสร้างการแข่งขัน
การแข่งขันแกลิคฟุตบอลในประเทศไอร์จะแบ่งเป็นในระดับจังหวัดโดยแต่ละจังหวัดจะะมีตัวแทนจากสโมสรในพื้นที่นั้นเข้าร่วม โดยการแข่งขันสูงสุดระดับประเทศคือรายการ All-Ireland Senior Football Championship โดยรอบคัดเลือกการแข่งขันระดับภาคแบ่งออกเป็น 4 จังหวัด (Province)
โดยทีมที่ชนะการแข่งขันในระดับจังหวัดจะได้ผ่านเข้ารอบสุดท้ายในรายการ All-Ireland Senior Football Championship โดยอัตโนมัติ 4 ทีม ส่วนทีมระดับรองแชมป์อีก 4 ทีมในแต่ละจังหวัด แข่งขันรอบคัดเลือก 1 เกม โดยการจับฉลากประกบคู่ ส่วนทีมอื่นๆจากทั้ง 4 จังหวัดที่ตกรอบ เข้าแข่งขันในรอบคัดเลือก ซึ่งจะเป็นการพบกันในแบบน็อกเอาต์ (ยกเว้นทีมสโมสรNew York GAA ) โดยจะมีวิธิการประกบคู่กับทีมจากจังหวัดอื่นที่ตกรอบในรอบเดียวกัน ทีมที่เข้ารอบสุดท้ายจะมี 2 ทีม โดยรวมทั้งหมดรอบสุดท้ายจะมีการแข่งขันด้วยกันทั้งหมด 8 ทีม การแข่งขันจะเริ่มช่วงปลายเดือนกรกฎาคมและนัดชิงชนะเลิศในเดือนกันยายน โดยสนามที่ใช้ในการแข่งขันรอบชิงชนะเลิศทุกนัดคือสนาม โคร้กพาร์ค (Croke Park)