แพงพวยฝรั่ง
| แพงพวย | |
|---|---|
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Asterids |
| อันดับ: | Gentianales |
| วงศ์: | Apocynaceae |
| สกุล: | Catharanthus |
| สปีชีส์: | C. roseus |
| ชื่อทวินาม | |
| Catharanthus roseus (L.) G.Don | |
| ชื่อพ้อง | |
| Vinca rosea | |
แพงพวยฝรั่ง เป็นพืชดอกถิ่นเดียวของประเทศมาดากัสการ์ ในธรรมชาติอยู่ในสภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์เพราะการถางและเผาเพื่อการเกษตรกรรม แต่อย่างไรก็ตามมันกลับได้รับการปลูกเลี้ยงอย่างกว้างขวางในพื้นที่เขตร้อนทั่วโลก
แพงพวยฝรั่งเป็นไม้ไม่ผลัดใบพุ่มเตี้ยหรือพืชโตชั่วฤดูสูงประมาณ 1 ม. ใบเป็นรูปไข่ถึงรูปขอบขนาน ยาว 2.5–9 ซม. กว้าง 1–3.5 ซม. สีเขียวเป็นมัน ไม่มีขน เส้นกลางใบซีดและก้านใบสั้น ยาว 1–1.8 ซม. ดอกมีสีขาวถึงชมพูเข้ม มีสีแดงตรงกลางดอก ฐานดอกรูปหลอดยาว 2.5-3 ซม. วงกลีบดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2–5 ซม. มี 5 แฉก ผลเป็นผลแตกแนวเดียวยาว 2–4 ซม. กว้าง 3 มม.
แพงพวยฝรั่งมีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ ดังนี้: นมอิน (สุราษฎร์ธานี) ผักปอดบก (เหนือ) แพงพวยบก (กทม.)
การขยายพันธุ์
ทำได้ทั้งวิธีปักชำและเพาะเมล็ดแต่การเพาะเมล็ด จะทำได้ง่ายว่า ทำได้โดยการเพาะลงในกระบะหรือเพาะลงในแปลงเพาะปลูก เมล็ดจะงอกใน 5-7วัน แพงพวยฝรั่งนี้เป็นพืชที่ต้องการแสงและอากาศร้อนเนื่องจากเป็นพืชในเขตร้อน สามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำถึงปานกลาง โดยเฉพาะดินที่สามารถระบายน้ำได้ดี เช่นดินร่วนปนทราย ซึ่งมันจะช่วยรากเจริญได้ดี เพราะหากดินระบายน้ำไม่ดี จะทำให้รากเน่าเนื่องจากรากไม่มีอากาศหายใจ
การดูแลรักษา
แพงพวยฝรั่งเป็นพืชที่ดูแลรักษาง่ายไม่พบว่ามีการรบกวนจากแมลงศัตรูพืช แพงพวยฝรั่งนี้จะชอบอยู่ในที่ที่มีแดดจัด การให้น้ำควรให้ในปริมาณพอสมควร ไม่แฉะมากเกินไป อาจจะมีการใส่ปุ๋ยในการบำรุงต้นบ้าง
สรรพคุณทางยา
ส่วนที่นำมาใช้ในการทำยาคือ ลำต้นและราก ซึ่งได้มีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ได้กล่าวไว้ว่า ลำต้นและรากนี้สามารถสร้างสารที่เรียกว่า อัลคาลอยด์ได้มากกว่า 55ชนิดอัลคาลอยด์ที่สามารถนำมาใช้รักษาโรคมะเร็งได้ผลคือ วินบลาสทีน ( Vinblastine) และวินคริสทีน ( Vincristine) โดยสารทั้งสองชนิดนั้นสามารถนำมารักษาโรคมะเร็งเม็ดมะเร็งในต่อมน้ำเหลือง นอกจากนี้ราก แก้บิด ขับพยาธิ ห้ามเลือด รักษามะเร็งในเม็ดเลือดและใบจะช่วยในการบำรุงหัวใจ ช่วยในการย่อย หรือใช้ทั้งต้นในการแก้เบาหวานความดัน แก้อาการตัวเหลืองอันเกิดพิษของสุรา
แพงพวยมีอัลคาลอยด์ที่เป็นพิษสูง มีฤทธิ์หลอนประสาท
พันธุ์ของแพงพวย
1. Snowflakes มีพุ่มต้นสูง 10 นิ้ว ต้นสูงสม่ำเสมอกันหมด ดอกสีขาว 2. Little Bright สูง 10 นิ้ว ดอกสีขาว ใจกลางดอกสีแดง 3. Little Linda ต้นสุง 8-10 นิ้ว ดอกสีชมพูเข้มอมม่วง พุ่มต้นกระทัด และออกดอกมาก 4. Little Mixed มีหลายสีคละกัน 5. Little Pinkie ดอกสีชมพูเข้ม3. 6.Little Blanch สูง 10 นิ้ว ดอกสีขาว 7. Little Bright Eye สีชมพูมีแต้มสีแดง 8. Little Delicata สีขาวมีแต้มสีแดงเข้ม 9. Little Blanche สีขาว 10. Little Linda สีชมพูอมม่วง 11. Pretty in Rose สีชมพูอ่อน 12. Tropicana Blush สีแดงอ่อน 13. Tropicana Bright Eye สีชมพู 14. Tropicana Rose สีชมพูเข้ม 15. Tropicana Pink สีชมพูเข้ม
อ้างอิง
- DrugDigest: Catharanthus roseus
- ↑ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
- Flora of China: Catharanthus roseus
- College of Micronesia: Catharanthus roseus
- Jepson Flora: Catharanthus roseus
- สำนักงานหอพรรณไม้. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ -- กรุงเทพมหานคร : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, พ.ศ. 2549
- จารุพันธ์ ทองแถม. พืชมหัศจรรย์โลกวิกฤติ. กทม. เศรษฐศิลป์. 2555. หน้า465
- Ref: ITIS 30124
