แม่ไม้มวยไทย

แม่ไม้มวยไทย เป็นท่าต่อสู้ของวิชามวยไทยที่สำคัญที่สุด ซึ่งรวมถึงมีการใช้ในศาสตร์แห่งกระบี่กระบอง

รูปปั้นแสดงท่าแม่ไม้มวยไทย ที่วัดบางกุ้ง จังหวัดสมุทรสงคราม (ขวาสุด : จระเข้ฟาดหาง)

ประวัติความเป็นมา

จากมติของคณะรัฐมนตรี ได้มีการอ้างอิงถึงสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8 (หรือสมเด็จพระเจ้าเสือ) ว่าทรงเป็นผู้คิดค้นท่าแม่ไม้ ไม้กลมวยไทย ในแบบฉบับพระเจ้าเสือ กระทั่งมีการทำเป็นตำรามวยไทย เพื่อถ่ายทอดแก่อนุชน

แม่ไม้มวยไทย

แม่ไม้มวยไทย แบ่งออกเป็น 15 ไม้ อันได้แก่ :

ไม้ที่	ชื่อท่า	คำอธิบาย
1	สลับฟันปลา	ใช้มือข้างหนึ่งปัดหมัดของอีกฝ่าย แล้วใช้มืออีกข้างกระแทกที่ไหล่ด้านนอกของฝ่ายรุก
2	ปักษาแหวกรัง	ก้าวเท้าข้างหนึ่งทแยงเข้าวงใน ใช้แขนปัดหมัดฝ่ายรุกให้พ้นใบหน้า และใช้มืออีกข้างกระแทกไหล่ด้านในของฝ่ายรุก
3	ชวาซัดหอก	ก้าวเท้าเฉียงออกวงนอก ยกแขนข้างหนึ่งปัดหมัดฝ่ายรุกออก แล้วใช้แขนอีกข้างหนึ่งยกศอกกระแทกชายโครงฝ่ายรุก
4	อิเหนาแทงกริช	ก้าวเท้าทแยงเข้าวงใน ยกแขนข้างหนึ่งปัดหมัดฝ่ายรุกออก แล้วใช้แขนอีกข้างหนึ่งยกศอกกระแทกชายโครงฝ่ายรุก
5	ยอเขาพระสุเมรุ	ก้มศีรษะเพื่อให้หมัดฝ่ายรุกพ้นไป พร้อมก้าวเท้าไปข้างหน้าเล็กน้อย แล้วใช้หมัดเสยคางฝ่ายรุก
6	ตาเถรค้ำฝัก	ก้าวเท้าข้างหนึ่งเข้าวงใน พร้อมกับงอแขนข้างหนึ่งปัดหมัดฝ่ายรุกให้พ้นศีรษะ แล้วใช้มืออีกข้างชกปลายคางฝ่ายรุกทันที
7	มอญยันหลัก	ยกแขนทั้งสองป้องกันหน้า แล้วใช้เท้าข้างหนึ่งถีบท้องหรือช่องอกฝ่ายรุกให้กระเด็น
8	ปักลูกทอย	หันตัวหาทิศทางที่ฝ่ายรุกเตะมา ยกศอกทั้งสองขึ้นป้องกัน พร้อมกับใช้มือป้องกันการพลาดถูกใบหน้าไปในตัว
9	จระเข้ฟาดหาง	ใช้ส้นเท้ากระแทกเข้าที่ศีรษะของฝ่ายรุก
10	หักงวงไอยรา	ใช้แขนโอบจับบริเวณน่องฝ่ายรุก พร้อมกับใช้ศอกอีกข้างแทงเข้าที่บริเวณโคนขาของฝ่ายรุก
11	นาคาบิดหาง	ใช้มือทั้งสองตะปบส้นเท้าอีกฝ่ายที่เตะมา แล้วใช้มือที่จับปลายเท้าฝ่ายรุกบิดออกด้านนอก ใช้มือที่จับส้นเท้าฝ่ายรุกดึงเข้าหาตัว พร้อมใช้เข่ากระแทกเข้าที่น่องฝ่ายรุก
12	วิรุฬหกกลับ	พลิกตัวทแยงสู่ทิศที่ฝ่ายรุกเตะมา แล้วใช้เท้ากระแทกต้นขาฝ่ายรุกออกไป โดยใช้มือทั้งสองป้องกันการพลาดเตะถูกชายโครง
13	ดับชวาลา	ใช้มือข้างหนึ่งกดแขนฝ่ายรุกที่ชกมาให้ลงต่ำ พร้อมกับใช้มืออีกข้างชกหน้าฝ่ายรุกในเวลาเดียวกัน
14	ขุนยักษ์จับลิง	ยกแขนทั้งสองปัดการเตะที่แข้งของฝ่ายรุก แล้วยกแขนข้างหนึ่งป้องกันศอกของฝ่ายรุก ซึ่งเป็นการหลบการชก, การเตะ และการศอกในเวลาเดียวกัน
15	หักคอเอราวัณ	ใช้มือทั้งสองจับที่ต้นคอของฝ่ายรุก แล้วกระแทกเข่าข้างหนึ่งไปที่หน้าของฝ่ายรุก

แม่ไม้มวยไทยท่าอื่น

บางสื่อระบุว่า แม่ไม้มวยไทยมีจำนวนถึง 385 ท่า โดยมีท่าที่ยากที่สุดคือ “นารายณ์บั่นเศียร”

ลูกไม้มวยไทย

 

รูปปั้นแสดงท่าแม่ไม้ และลูกไม้มวยไทย ที่วัดบางกุ้ง จังหวัดสมุทรสงคราม

ลูกไม้มวยไทย เป็นท่าย่อยที่แยกออกไปจากแม่ไม้ โดยผู้ฝึกต้องผ่านการฝึกแม่ไม้มวยไทยก่อน จึงจะสามารถฝึกลูกไม้มวยไทยได้ดี แบ่งออกเป็น 15 ไม้ อันได้แก่ :

• เอราวัณเสยงา
• บาทาลูบพักตร์
• ขุนยักษ์พานาง
• พระรามน้าวศร
• ไกรสรข้ามห้วย
• กวางเหลียวหลัง
• หิรัญม้วนแผ่นดิน
• นาคมุดบาดาล
• หนุมานถวายแหวน
• ญวนทอดแห
• ทะแยค้ำเสา
• หงส์ปีกหัก
• สักพวงมาลัย
• เถรกวาดลาน
• ฝานลูกบวบ

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

ในภาพยนตร์องค์บาก มีเพลง “แม่ไม้มวยไทย” ขับร้องโดยแอ๊ด คาราบาว ประกอบท้ายเรื่อง

อ้างอิง

1. แม่ไม้มวยไทย - สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ
2. SpazioCorpo Udine - Krabi Krabong (อิตาลี)^{[ลิงก์เสีย]}
3. สถาปนา 6 ก.พ. “วันมวยไทย” - คมชัดลึก
4. 'มวยคาดเชือก' งดงาม แต่แฝงด้วยพิษสง - Manager Online
5. ลูกไม้มวยไทย - สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ
6. ฟังเพลงใหม่ คนไททิ้งแผ่นดิน ของ แอ๊ด คาราบาว - Newswit.com

แหล่งข้อมูลอื่น

ฟังเสียงบทความนี้ (info/dl)

 

ไฟล์เสียงนี้ถูกสร้างขึ้นจากรุ่นของบทความ "แม่ไม้มวยไทย" เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2562 และไม่ได้แสดงถึงการแก้ไขบทความล่าสุด (วิธีใช้เสียง)

บทความเสียงเพิ่มเติม