โซเฟียแห่งมินสก์

โซเฟียแห่งมินสก์ หรือ โซเฟียแห่งโปโลสก์ (ราว ค.ศ. 1140 - 5 พฤษภาคม ค.ศ. 1198) เป็นสมเด็จพระราชินีแห่งเดนมาร์ก จากการอภิเษกสมรสกับพระเจ้าวัลเดมาร์ที่ 1 แห่งเดนมาร์ก และทรงเป็นแลนด์เกรฟวีนแห่งทือริงเงิน จากการอภิเษกสมรสกับลุดวิกที่ 3 แลนด์เกรฟแห่งทือริงเงิน

โซเฟียแห่งมินสก์
สมเด็จพระราชินีแห่งเดนมาร์ก
สมเด็จพระราชินีแห่งเดนมาร์ก
ครองราชย์	1157 – 12 พฤษภาคม 1182
ก่อนหน้า	เจ้าหญิงเฮเลนาแห่งสวีเดน
ถัดไป	เกอร์ทรูดแห่งบาวาเรีย
คู่อภิเษก	พระเจ้าวัลเดมาร์ที่ 1 แห่งเดนมาร์ก ลุดวิกที่ 3 แลนด์เกรฟแห่งทือริงเงิน
พระราชบุตร	เจ้าหญิงโซเฟีย เคานท์เตสแห่งไวมาร์-ออร์ลามุนด์ พระเจ้าคนุดที่ 6 แห่งเดนมาร์ก เจ้าหญิงมาเรีย เจ้าหญิงมาร์เกรเธอ พระเจ้าวัลเดมาร์ที่ 2 แห่งเดนมาร์ก เจ้าหญิงอิงเงอร์บอร์ก สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส เจ้าหญิงเฮเลนา ดัชเชสแห่งเบราน์ชไวค์-ลือเนอบวร์ค เจ้าหญิงริเชซา สมเด็จพระราชินีแห่งสวีเดน เจ้าหญิงวัลบูร์กิส ดัชเชสแห่งพอเมอเรเนีย
พระนามเต็ม โซเฟีย รูลิคคิด
ราชวงศ์	รูลิค
พระราชบิดา	โวโลดาร์ เกล็บโบวิช เจ้าชายแห่งมินสก์?
พระราชมารดา	เจ้าหญิงริเชซาแห่งโปแลนด์
ประสูติ	ราวค.ศ. 1140
สวรรคต	5 พฤษภาคม ค.ศ. 1198 (58 ปี)
ฝังพระศพ	โบสถ์นักบุญเบ็นท์, ริงสเต็ด, เดนมาร์ก
ศาสนา	โรมันคาทอลิก

พระราชประวัติ

ชาติกำเนิด

โซเฟียทรงเป็นธิดาในเจ้าหญิงริเชซาแห่งโปแลนด์ สมเด็จพระพันปีหลวงแห่งสวีเดนจากการเสกสมรสครั้งที่สองกับบุรุษที่มีนามว่า "วาลาดอร์" หรือ "โวโลดาร์" กษัตริย์แห่งดินแดนโปโลสก์ แต่ถึงกระนั้นตัวตนของพระราชชนกของโซเฟียก็ยังไม่แน่ชัด

วัยเยาว์

โซเฟียทรงใช้พระชนม์ชีพวัยเยาว์ในเดนมาร์ก ซึ่งเป็นสถานที่ที่พระชนนีของพระองค์ประทับในช่วงที่เสกสมรสครั้งแรกกับเจ้าชายเดนมาร์กซึ่งได้ครองบัลลังก์สวีเดน และต่อมาพระนางริเชซาทรงพาพระราชธิดากลับมายังเดนมาร์กอีกครั้งเมื่อการเสกสมรสกับโวโลดาร์สิ้นสุดลง โซเฟียทรงเป็นพระขนิษฐาต่างพระชนกกับพระเจ้าคนุดที่ 5 แห่งเดนมาร์ก ซึ่งเป็นพระโอรสที่ประสูติแต่พระสวามีองค์แรกของพระนางริเชซา คนุตได้เป็นกษัตริย์แห่งเดนมาร์กในปีค.ศ. 1146 โซเฟียและสมเด็จพระพันปีหลวงริเชซาจึงประทับในราชสำนักของกษัตริย์คนุดที่ 5

ราวปีค.ศ. 1149 พระราชชนนีของโซเฟียได้อภิเษกสมรสใหม่กับพระเจ้าสแวร์เกอที่ 1 แห่งสวีเดน เป็นการอภิเษกสมรสครั้งที่สาม พระนางจึงได้เป็นสมเด็จพระราชินีแห่งสวีเดนอีกครั้ง จึงทรงพาพระราชธิดาโซเฟียไปประทับที่สวีเดน โซเฟียจึงทรงเติบโตในสวีเดน

สมเด็จพระราชินี

ในปีค.ศ. 1154 ขณะมีพระชนมายุราว 14 พรรษา โซเฟียแห่งมินสก์ได้หมั้นกับพระเจ้าวัลเดมาร์ที่ 1 แห่งเดนมาร์ก ซึ่งขณะนั้นเดนมาร์กมีกษัตริย์สามพระองค์พร้อมกันชิงบัลลังก์คือ กษัตริย์วัลเดมาร์ กษัตริย์คนุตที่ 5 และพระเจ้าสเวนที่ 3 แห่งเดนมาร์ก การหมั้นจึงเป็นการสร้างสัญลักษณ์พันธมิตรระหว่างเดนมาร์กและสวีเดน ในช่วงนั้นมีการบรรยายว่าโซเฟียเป็นเด็กสาวที่ทรงสิริโฉม ในสนธิสัญญาการอภิเษกสมรส ได้ให้การรับรองสิทธิของโซเฟียในการครอบครองทรัพย์สมบัติในเดนมาร์กจำนวนหนึ่งในแปดของพระราชทรัพย์กษัตริย์คนุดที่ 5 ผู้เป็นพระเชษฐา

โซเฟียเสด็จออกจาสวีเดนไปยังเดนมาร์ก หลังจากมีการหมั้นเรียบร้อยในปีค.ศ. 1154 แต่พระนางก็ไม่ทรงมีพระชนมายุมากพอที่จะเข้าพิธีเสกสมรสตามธรรมเนียมของนอร์ดิก พระนางจึงต้องประทับอยู่กับมารดาอุปถัมภ์ที่ชื่อว่า บอดิล จนกว่าพระนางจะมีพระชนมายุมากเพียงพอที่จะประทับอยู่ร่วมกับกษัตริย์วัลเดมาร์

 

ปูนพลาสเตอร์ที่หล่อกระโหลกพระเศียรของพระนาง

พระราชพิธีอภิเษกสมรสของกษัตริย์วัลเดมาร์และโซเฟียถูกจัดขึ้นที่เมืองวีบอร์ก ในปีค.ศ. 1157 คือสามปีต่อมา พระนางจึงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชินีแห่งเดนมาร์ก

ในปีค.ศ. 1157 กษัตริย์ทั้งสามพระองค์ตัดสินใจที่จะแบ่งประเทศออกเป็นสามราชอาณาจักร กษัตริย์สเวนที่ 3 ได้ทำการจัดงานเลี้ยงขึ้นที่รอสคิลด์ในวันที่ 9 สิงหาคม เพื่อเชิญกษัตริย์คนุดที่ 5 พระเชษฐาของสมเด็จพระราชินีโซเฟียและกษัตริย์วัลเดมาร์ที่ 1 พระสวามีของพระนางโซเฟียมาร่วมงานเพื่อเจรจาสันติภาพ กษัตริย์วัลเดมาร์เสด็จมาพร้อมกับอับซาลอน ที่ปรึกษาคนสนิท แต่ในความเป็นจริงแล้วกษัตริย์สเวนที่ 3 ทรงตั้งพระทัยที่จะใช้งานเลี้ยงนี้สังหารกษัตริย์ทั้งสอง กษัตริย์คนุดที่ 5 ถูกปลงพระชนม์ในงานเลี้ยงโดยทหารของกษัตริย์สเวน ส่วนกษัตริย์วัลเดมาร์ที่ 1 และอับซาลอนสามารถหลบหนีไปได้ เหตุการณ์นี้ถูกเรียกว่า "งานเลี้ยงเลือดที่รอสคิลด์" (Bloodfeast of Roskilde) กษัตริย์วัลเดมาร์ทรงหลบหนีกลับคาบสมุทรจัตแลนด์ได้ กษัตริย์สเวนจึงรีบระดมกองทัพรุกรานคาบสมุทรจัตแลนด์ทันที ยุทธการกราเธอฮีทเกิดขึ้นในวันที่ 23 ตุลาคม ค.ศ. 1157 และเป็นจุดจบของสงครามกลางเมืองเดนมาร์ก กษัตริย์สเวนที่ 3 สวรรคตในสนามรบ โดยพระองค์ถูกปลงพระชนม์โดยเหล่าชาวนาราษฎรของกษัตริย์วัลเดมาร์ ที่จับกุมพระองค์และสังหารเสียขณะที่ทรงหลบหนีออกจากสมรภูมิและม้าของพระองค์ติดอยู่ในพรุ จากเหตุการณ์นี้กษัตริย์วัลเดมาร์ทรงมีพระชนม์ชีพยืนยาวกว่าศัตรูผู้มีสิทธิในราชบัลลังก์ทุกคน จึงทำให้พระองค์เป็นกษัตริย์แห่งเดนมาร์กเพียงพระองค์เดียว ว่ากันว่าสมเด็จพระราชินีโซเฟียทรงทูลยุยงให้พระสวามีแก้แค้นกษัตริย์สเวนที่สังหารพระเชษฐาของพระนาง

มีบันทึกว่าสมเด็จพระราชินีโซเฟียเป็นสตรีที่ทรงพระสิริโฉม ทรงมีพระอำนาจเหนือกษัตริย์และมีอุปนิสัยโหดเหี้ยม ตามพงศาวดารดั้งเดิมระบุว่า สมเด็จพระราชินีทรงสั่งสังหาร ฟรีลี โทเว พระสนมในกษัตริย์วัลเดมาร์ และทรงทำร้าย เคิร์ชเทน ขนิษฐาของกษัตริย์จนบาดเจ็บ แต่เรื่องนี้ก็ไม่ได้มีการยืนยันตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์

กษัตริย์วัลเดมาร์ที่ 1 สวรรคตที่ปราสาทวอร์ดิงบอร์ก ในวันที่ 12 พฤษภาคม ค.ศ. 1182 ขณะมีพระชนมายุ 51 พรรษา พระเจ้าคนุดที่ 6 แห่งเดนมาร์ก พระราชโอรสองค์ใหญ่ของพระองค์ได้สืบราชบัลลังก์ต่อ ทำให้พระนางกลายเป็นสมเด็จพระพันปีหลวงแห่งเดนมาร์ก

บั้นปลายพระชนม์ชีพ

ขณะทรงเป็นสมเด็จพระพันปีหลวง พระนางโซเฟียทรงตอบรับคำขอเสกสมรสจากลุดวิกที่ 3 แลนด์เกรฟแห่งทือริงเงิน ในราวปีค.ศ. 1184 พระนางได้โดยเสด็จมาที่ชายแดนโดยมีกษัตริย์ผู้เป็นพระราชโอรสนำเสด็จพระราชชนนีพร้อมขบวนติดตามอย่างยิ่งใหญ่

ลุดวิกที่ 3 สิ้นพระชนม์ในปีค.ศ. 1190 พระนางโซเฟียจึงถูกละทิ้งจากราชสำนักทือริงเงิน พระนางจึงเสด็จกลับเดนมาร์ก

สมเด็จพระพันปีหลวงโซเฟียสิ้นพระชนม์ในวันที่ 5 พฤษภาคม ค.ศ. 1198 สิริพระชนมายุราว 58 พรรษา

พระโอรส-ธิดา

กษัตริย์วัลเดมาร์และสมเด็จพระราชินีโซเฟียทรงมีพระราชโอรสธิดาร่วมกันดังนี้

	พระนาม	ประสูติ	สิ้นพระชนม์	คู่สมรส และพระโอรส-ธิดา
-	เจ้าหญิงโซเฟีย เคานท์เตสแห่งไวมาร์-ออร์ลามุนด์	ค.ศ. 1159	ค.ศ. 1208	อภิเษกสมรสกับ ซิกฟีดที่ 3 เคานท์แห่งไวมาร์-ออร์ลามุนด์ มีพระโอรส 2 พระองค์ ได้แก่ อัลเบิร์ตที่ 2 เคานท์แห่งไวมาร์-ออร์ลามุนด์ แฮร์มันน์ที่ 2 เคานท์แห่งไวมาร์-ออร์ลามุนด์
	พระเจ้าคนุดที่ 6 แห่งเดนมาร์ก	ค.ศ. 1163	12 พฤศจิกายน ค.ศ. 1202	อภิเษกสมรส กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1177 กับ เจ้าหญิงเกอร์ทรูดแห่งบาวาเรีย ไม่มีพระโอรสธิดา
-	เจ้าหญิงมาเรียแห่งเดนมาร์ก	ราวค.ศ. 1165	ไม่ปรากฏหลักฐาน	ไม่อภิเษกสมรส ดำรงเป็นนางชีที่รอสคิลด์ ในปีค.ศ.1188
-	เจ้าหญิงมาร์เกรเธอแห่งเดนมาร์ก	ราวค.ศ. 1167	ราวค.ศ. 1205	ไม่อภิเษกสมรส ดำรงเป็นนางชีที่รอสคิลด์ ในปีค.ศ.1188
	พระเจ้าวัลเดมาร์ที่ 2 แห่งเดนมาร์ก	9 พฤษภาคม ค.ศ. 1170	28 มีนาคม ค.ศ. 1241	อภิเษกสมรสครั้งที่ 1 ค.ศ. 1205 กับ เจ้าหญิงดักมาร์แห่งโบฮีเมีย มีพระโอรส 2 พระองค์ ได้แก่ วัลเดมาร์ยุวกษัตริย์ พระโอรสตายคลอด อภิเษกสมรสครั้งที่ 2 18 พฤษภาคม ค.ศ. 1214 กับ เจ้าหญิงเบเรนกาเรียแห่งโปรตุเกส มีพระโอรสธิดา 5 พระองค์ ได้แก่ พระเจ้าอีริคที่ 4 แห่งเดนมาร์ก เจ้าหญิงโซฟีแห่งเดนมาร์ก พระเจ้าอเบลแห่งเดนมาร์ก พระเจ้าคริสตอฟเฟอร์ที่ 1 แห่งเดนมาร์ก บุตรตายคลอดไม่ทราบเพศ
	เจ้าหญิงอิงเงอร์บอร์ก สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส	ค.ศ. 1174	29 กรกฎาคม ค.ศ. 1237	อภิเษกสมรส 15 สิงหาคม ค.ศ. 1193 กับ พระเจ้าฟีลิปที่ 2 แห่งฝรั่งเศส ไม่มีพระโอรสธิดา
-	เจ้าหญิงเฮเลนา ดัชเชสแห่งเบราน์ชไวค์-ลือเนอบวร์ค	ราวค.ศ. 1180	22 พฤศจิกายน ค.ศ. 1233	อภิเษกสมรส ค.ศ. 1202 กับ วิลเลียมแห่งวินเชสเตอร์ ลอร์ดแห่งลุนเอนบูร์ก มีพระโอรส 1 พระองค์ ได้แก่ อ็อทโทที่ 1 ดยุกแห่งเบราน์ชไวค์-ลือเนอบวร์ค
	เจ้าหญิงริเชซา สมเด็จพระราชินีแห่งสวีเดน	ราวค.ศ. 1180	8 พฤษภาคม ค.ศ. 1220	อภิเษกสมรส ค.ศ. 1210 กับ พระเจ้าอีริคที่ 10 แห่งสวีเดน มีพระโอรสธิดา 5 พระองค์ ได้แก่ เจ้าหญิงโซเฟีย อีริคสด็อทเทอร์แห่งสวีเดน เจ้าหญิงมาร์ธา อีริคสด็อทเทอร์แห่งสวีเดน (ถูกกล่าวอ้าง) เจ้าหญิงอิงเงอร์บอร์ก อีริคสด็อทเทอร์แห่งสวีเดน เจ้าหญิงมาเรียนนา อีริคสด็อทเทอร์แห่งสวีเดน (อาจเป็นไปได้) พระเจ้าอีริคที่ 11 แห่งสวีเดน
-	เจ้าหญิงวัลบูร์กิส ดัชเชสแห่งพอเมอเรเนีย	ไม่ปรากฏหลักฐาน	ค.ศ. 1177	อภิเษกสมรส กับ บอกุสเลาว์ที่ 1 ดยุกแห่งพอเมเรเนีย มีพระโอรส 2 พระองค์ ได้แก่ ราติบอร์แห่งพอเมเรเนีย วอร์ทิสเลาว์ที่ 2 ดยุกแห่งพอเมอเรเนีย

อ้างอิง

1. Bricka, Carl Frederik. "163 (Dansk biografisk Lexikon / XVI. Bind. Skarpenberg - Sveistrup)". runeberg.org. สืบค้นเมื่อ Jul 15, 2019.
2. "Slaget på Grathe Hede 1157". Danmarks Historien. สืบค้นเมื่อ August 1, 2018.
3. Smith-Dampier, Eleanor. Danish Ballads, pp. 15-24 (Cambridge U. Press 1920).

• (ในภาษาเดนมาร์ก) Dansk biografisk Lexikon / XVI. Bind. Skarpenberg - Sveistrup

ก่อนหน้า		โซเฟียแห่งมินสก์		ถัดไป
เจ้าหญิงเฮเลนาแห่งสวีเดน		สมเด็จพระราชินีแห่งเดนมาร์ก (ราชวงศ์แอสตริดเซน) (ค.ศ. 1157 – ค.ศ. 1182)		เกอร์ทรูดแห่งบาวาเรีย