โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า

โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า (ชื่อย่อ: รร.จปร.) เป็นสถาบันการศึกษาทางทหาร ในระดับอุดมศึกษาในสังกัดกรมยุทธศึกษาทหารบก กองทัพบก ตั้งอยู่ที่อำเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก ผู้ที่ศึกษาในโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า เรียกว่า นักเรียนนายร้อย (นนร.) ต้นไม้สัญลักษณ์ประจำโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า คือ จำปีสิรินธร

โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า
Chulachomklao Royal Military Academy
ชื่อย่อ	รร.จปร. / CRMA
คติพจน์	สพฺเพสํ สงฺฆภูตานํ สามคฺคี วุฑฒิ สาธิกา (ความพร้อมเพรียงของบุคคลทั้งปวงผู้อยู่เป็นหมวดหมู่กัน ย่อมเป็นเครื่องทำความเจริญให้สำเร็จ)
สถาปนา	5 สิงหาคม พ.ศ. 2430 (133 ปี)
ประเภท	สถาบันการศึกษาทางทหาร
สังกัดการศึกษา	กรมยุทธศึกษาทหารบก
ผู้บัญชาการ	พลโท จิรเดช กมลเพ็ชร
ที่ตั้ง	เลขที่ 99 หมู่ 1 ถนนสุวรรณศร ตำบลพรหมณี อำเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก 26000
สีประจำสถาบัน	สีแดง-เหลือง
เพลง	มาร์ช จปร.
เว็บไซต์	www.crma.ac.th

ประวัติ

ดูเพิ่มเติมที่: กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์

โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้ากำเนิดขึ้นพร้อม ๆ กับกรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ โดยเริ่มจากการจัดตั้งทหารมหาดเล็กเด็กที่เรียกวว่า "ทหารมหาดเล็กไล่กา" จำนวน 12 คน ในช่วงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาได้ขยายกำลังขึ้นโดยฝึกข้าหลวงเดิมให้เป็นทหารมหาดเล็กสมทบกับพวกมหาดเล็กไล่การวม 24 คน จึงเรียกทหารในชุดนี้ว่า "ทหาร 2 โหล" และต่อมาได้เพิ่มจำนวนทหารมหาดเล็กเป็น 72 คน แต่งตั้งเป็นกองทหารมหาดเล็กสำหรับรักษาพระองค์อย่างใกล้ชิด

พ.ศ. 2414 โปรดเกล้าฯ ให้ขยายกองทหารมหาดเล็กออกเป็นกองร้อย เรียกว่า "กอมปานี" (company) ถึง 6 กองร้อย จัดตั้งเป็น "กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์"

พ.ศ. 2415 โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งสถานที่สอนวิชาการและระเบียบการขึ้นในกรมทหารมหาดเล็ก รวมทั้งให้มีการสอนวิชาภาษาอังกฤษและภาษาไทยด้วย เรียกสถานศึกษาว่า คะเด็ตทหารมหาดเล็ก ส่วนนักเรียนเรียกว่า "คะเด็ต" (cadet)

พ.ศ. 2423 โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งกรมทหารหน้าขึ้น (ซึ่งต่อมาได้วิวัฒนาการเป็นกรมยุทธนาธิการ) จึงกำเนิด "คะเด็ตทหารหน้า" ขึ้นอีกแห่งหนึ่ง ได้เร่งปรับปรุงกิจการทหารโดยลำดับ เมื่อเจริญกว้างขวางและเป็นแบบแผนขึ้นบ้างแล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช จัดตั้งโรงเรียนสอนวิชาทหารสำหรับทหารบกทั่วไปขึ้น โดยให้ใช้พื้นที่บริเวณหลังพระราชวังสราญรมย์เป็นสถานที่ตั้ง (ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของกรมแผนที่ทหาร) โดยรวมคะเด็ตทหารมหาดเล็ก คะเด็ตทหารหน้า นักเรียนแผนที่ และส่วนที่เป็นทหารสก๊อตเข้าด้วยกัน ใช้ชื่อรวมว่า คะเด็ตสกูล สำหรับนักเรียนเรียกว่า "คะเด็ต" มีนายพันเอกนิคาล วอลเกอร์ (Nical Walger) เป็นผู้บังคับการคนแรก

5 สิงหาคม พ.ศ. 2430 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จมาทรงกระทำพิธีเปิดโรงเรียนคะเด็ตสกูล

14 มกราคม พ.ศ. 2431 ได้ตราข้อบังคับขนานนามโรงเรียนคะเด็ตสกูลเสียใหม่ว่า โรงเรียนทหารสราญรมย์

6 ตุลาคม พ.ศ. 2440 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กองโรงเรียนนายสิบมาสมทบด้วย เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น โรงเรียนสอนวิชาทหารบก

25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 ได้เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น โรงเรียนทหารบก เปิดโอกาสให้รับบุคคลสามัญที่มีคุณสมบัติตามข้อกำหนดเข้าเป็นนักเรียนนายร้อยได้ต่อมามีผู้สนใจเข้ารับการศึกษาเพิ่มมากขึ้น จึงโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายนักเรียนนายสิบไปสังกัดกองพลทหารบกตามเดิม และเมื่อ 26 พฤษภาคม 2446 ได้เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น โรงเรียนนายร้อยทหารบก เปิดการสอนใน 2 แผนก คือ โรงเรียนนายร้อยชั้นปฐมและโรงเรียนนายร้อยชั้นมัธยม

5 ปีถัดมา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นว่าสถานที่โรงเรียนนายร้อยทหารบกคับแคบไปแล้วไม่เพียงพอแก่การที่จะผลิตนักเรียนเพิ่มขึ้นทันกับความต้องการของสถานการณ์ในเวลานั้น ซึ่งขาดแคลนนายทหาร จึงโปรดเกล้าฯ ให้ซื้อที่ดินติดถนนราชดำเนินนอก เป็นเนื้อที่ประมาณ 30 ไร่เศษ ดำเนินการก่อสร้างโรงเรียนนายร้อยชั้นมัธยม (ส่วนโรงเรียนนายร้อยชั้นปฐมยังคงอยู่ ณ โรงเรียนทหารสราญรมย์เดิม) เสร็จแล้วพระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงกระทำพิธีเปิดโรงเรียนเมื่อ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2452

โรงเรียนนายร้อยชั้นปฐม และโรงเรียนนายร้อยชั้นมัธยมได้ดำเนินการมาด้วยดี ต่อมาเศรษฐกิจของชาติตกต่ำ กระทรวงกลาโหมจึงให้รวมโรงเรียนนายร้อยทั้งสองนี้เข้าด้วยกันเรียกชื่อว่า โรงเรียนนายร้อยทหารบก อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของกรมยุทธศึกษาทหารบก

26 มีนาคม พ.ศ. 2471 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จมาพระราชทานกระบี่แก่นักเรียนนายร้อยทหารบกที่จบการศึกษาชั้นสูงสุดเป็นครั้งแรก และจากนั้นเป็นต้นมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานกระบี่แก่นักเรียนนายร้อยที่จบการศึกษาขั้นสูงสุดทุกปี

พ.ศ. 2477 ได้มีการจัดตั้งโรงเรียนเทฆนิคทหารบกขึ้นในกรมยุทธศึกษาทหารบก เพื่อผลิตนายทหารบางเหล่าที่เป็นเหล่าสายเทคนิค

2 ธันวาคม พ.ศ. 2485 – 14 มกราคม พ.ศ. 2487 ได้มีการผลิตนักเรียนนายร้อยหญิงขึ้น 1 รุ่นจำนวน 28 คนและมีรุ่นเดียว

14 เมษายน พ.ศ. 2485 – พ.ศ. 2487 ได้มีการผลิตนักเรียนนายร้อยสำรองขึ้น 3 รุ่น และได้เปิดหลักสูตรอีกครั้งหนึ่งตั้งแต่ 30 เมษายน พ.ศ. 2499 อีก 6 รุ่น รวม 9 รุ่น

 

หมู่เชิญธงชัยเฉลิมพลของกรมนักเรียนนายร้อยรักษาพระองค์ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า (แต่งกายเต็มยศทหารรักษาพระองค์) ในภาพถ่ายก่อนเข้าริ้วกระบวนพระอิสริยยศ ในงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

 

ห้องสมุดโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า

ในห้วงสงครามมหาเอเซียบูรพา ประเทศไทยได้ทำสัญญาเป็นพันธมิตรไมตรีกับฝ่ายญี่ปุ่น เมื่อ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2484 ในปี พ.ศ. 2486 ฝ่ายพันธมิตรได้ทำการโจมตีทางอากาศต่อที่หมายในกรุงเทพมหานครอย่างหนัก ทางราชการจึงคิดแผนการย้ายเมืองหลวงไปอยู่ ณ สถานที่แห่งใหม่ในเขตจังหวัดเพชรบูรณ์ ในวันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2487 นักเรียนนายร้อยทุกหลักสูตรและทุกคน จึงได้ออกเดินทางจากกรุงเทพมหานครไปขึ้นรถไฟที่สถานีรถไฟสามเสน ไปลงที่สถานีรถไฟตะพานหิน จังหวัดพิจิตร จากนั้นเดินเท้าต่อไปอีก 112 กิโลเมตร เข้าสู่หมู่บ้านป่าแดง อำเภอเมืองเพชรบูรณ์ จังหวัดเพชรบูรณ์ เปิดทำการสอนนักเรียนนายร้อยอยู่ไม่นาน พอต้นปี พ.ศ. 2488 ได้เคลื่อนย้ายมาอยู่ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จนกระทั่งสงครามสงบในเดือนกันยายน พ.ศ. 2488 โรงเรียนนายร้อยจึงได้กลับมาอยู่ ณ สถานที่ตั้งเดิม

พ.ศ. 2489 กระทรวงกลาโหมได้ดำเนินการปรับปรุงหลักสูตรของโรงเรียนนายร้อย เป็นหลักสูตรการศึกษา 5 ปีตามแบบอย่างโรงเรียนนายร้อยทหารบกของสหรัฐอเมริกา

1 มกราคม พ.ศ. 2491 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามโรงเรียนนายร้อยแทนชื่อเดิมว่า โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า

24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 มีพระราชบัญญัติกำหนดวิทยฐานะผู้สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า ให้ได้วิทยฐานะวิทยาศาสตรบัณฑิต ใช้อักษรย่อว่า วทบ. (ทบ.)

ต่อมาโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า ณ ถนนราชดำเนินนอกอยู่ในสภาพแออัด ด้วยมีจำนวนนักเรียนนายร้อยเพิ่มขึ้น สถานที่ฝึกศึกษา เล่นกีฬา และสถานที่พักผ่อนไม่เพียงพอ ขาดสภาพสิ่งแวดล้อมสำหรับการเป็นโรงเรียนนายร้อยหลักของประเทศ ความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช จึงมีพระราชดำริให้โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า มีสถานที่ตั้งแห่งใหม่ ณ บริเวณเขาชะโงก อำเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก โรงเรียนนายร้อยแห่งนี้ได้กระทำพิธีวางศิลาฤกษ์ เมื่อ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2524 โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพลเอกหญิง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (ขณะดำรงพระยศพันเอก) ได้เสด็จฯ มากระทำพิธี

30 กรกฎาคม พ.ศ. 2529 ข้าราชการ ลูกจ้าง นักเรียนนายร้อย พร้อมด้วยศิษย์เก่า ได้พร้อมใจกันเดินเท้าออกจากโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าสถานที่ตั้งเดิมเข้าสู่สถานที่ตั้งแห่งใหม่ โดยมีพลเอกหญิง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นประธานในการนำกำลังพลเข้าสู่สถานที่ตั้งแห่งใหม่ด้วยความเรียบร้อยพร้อมเพรียงกัน

5 สิงหาคม พ.ศ. 2529 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า จังหวัดนครนายก ถือเป็นการเปิดโรงเรียนนายร้อยแห่งใหม่อย่างเป็นทางการ และได้ดำเนินการสอนมาจนถึงปัจจุบัน

หลักสูตรการศึกษา

• วิศวกรรมศาสตรบัณฑิต
  • วิศวกรรมเครื่องกล
  • วิศวกรรมไฟฟ้าสื่อสาร
  • วิศวกรรมโยธา
  • วิศวกรรมแผนที่
• วิทยาศาสตรบัณฑิต
  • วิทยาการคอมพิวเตอร์
  • วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
• ศิลปศาสตรบัณฑิต
  • สังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนา

ทำเนียบผู้บัญชาการโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า

ทำเนียบผู้บัญชาการ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า
รายพระนาม/รายนามผู้บัญชาการ	วาระการดำรงตำแหน่ง
1. จอมพล สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ	พ.ศ. 2449–2452
2. พันเอก พระยาศักดาภิเดชวรฤทธิ์ (ทองดี ภีมะโยธิน)	พ.ศ. 2456–2458
3. พันเอก พระยาอุปเทศทวยหาญ (เชื่อม ประพันธโยธิน)	พ.ศ. 2458–2468
4. พลตรี พระยารามรณรงค์ (หม่อมหลวงชวย ฉัตรกุล)	พ.ศ. 2467–2471
5. พลตรี พระยาเสนีย์ณรงค์ฤทธิ์ (หม่อมหลวงเล็ก สนิทวงศ์)	พ.ศ. 2471–2473
6. พลตรี หม่อมเจ้านิลประภัศร เกษมศรี	พ.ศ. 2473–2475
7. พันโท พระประศาสน์พิทยายุทธ (วัน ชูถิ่น)	พ.ศ. 2475–2476
8. พันโท หลวงวิภาครัฐกิจ (ศุข เมนะรุจิ)	พ.ศ. 2476–2479
9. พันเอก หลวงสวัสดิ์รณรงค์ (สวัสดิ์ ดาระสวัสดิ์)	พ.ศ. 2479–2483
10. พันโท ขุนเรืองวีระยุทธ	พ.ศ. 2483–2489
11. พลตรี หม่อมราชวงศ์เทียมพันธ์ กฤดากร ราชเสนากฤดากร	พ.ศ. 2489–2490
12. พลตรี เดช เดชประดิยุทธ	พ.ศ. 2490
13. พลตรี สวัสดิ์ สวัสดิ์รณชัย สวัสดิเกียรติ	พ.ศ. 2490–2491
14. พลตรี กำปั่น กัมปนาทแสนยากร	พ.ศ. 2492–2495
15. พลตรี ขุนเสนาทิพ	พ.ศ. 2495–2503
16. พลตรี อ่อง โพธิกนิษฐ์	พ.ศ. 2503–2506
17. พลตรี บุญชัย บำรุงพงศ์	พ.ศ. 2506–2507
18. พลตรี สำราญ แพทยกุล	พ.ศ. 2507–2510
19. พลตรี บุญ รังคะรัตน์	พ.ศ. 2510–2515
20. พลตรี ชัย สุรสิทธิ์	พ.ศ. 2515–2519
21. พลตรี ปิ่น ธรรมศรี	พ.ศ. 2519
22. พลตรี จวน วรรณรัตน์	พ.ศ. 2519–2522
23. พลตรี ยุทธศักดิ์ คล่องตรวจโรค	พ.ศ. 2522–2524
24. พลตรี วิจิตร สุขมาก	พ.ศ. 2524–2528
25. พลตรี นิยม ศันสนาคม	พ.ศ. 2528–2531
26. พลตรี เผด็จ วัฒนะภูติ	พ.ศ. 2531–2532
27. พลตรี ขจร รามัญวงศ์	พ.ศ. 2532
28. พลโท สมพร เติมทองไชย	พ.ศ. 2532–2534
29. พลโท วัฒนา สรรพานิช	พ.ศ. 2534–2536
30. พลโท บัณฑิตย์ มลายอริศูนย์	พ.ศ. 2536–2537
31. พลโท อาวุธ วิภาตะพันธุ์	พ.ศ. 2537–2539
32. พลโท อำนวย สวนสมจิตร	พ.ศ. 2539–2541
33. พลโท สมทัต อัตตะนันทน์	พ.ศ. 2541–2543
34. พลโท สมชาย อุบลเดชประชารักษ์	พ.ศ. 2543–2544
35. พลโท ชาตรี ศิรศรัณย์	พ.ศ. 2544–2546
36. พลโท พงษ์ศักดิ์ เอกบรรณสิงห์	พ.ศ. 2546
37. พลโท ทรงกิตติ จักกาบาตร์	พ.ศ. 2546–2547
38. พลโท สุเทพ โพธิ์สุวรรณ	พ.ศ. 2547–2548
39. พลโท กมล แสนอิสระ	พ.ศ. 2548–2550
40. พลโท วรวิทย์ พรรณสมัย	พ.ศ. 2550–2552
41. พลโท ปริญญา สมสุวรรณ	พ.ศ. 2552–2554
42. พลโท ดนัย มีชูเวท	พ.ศ. 2554–2555
43. พลโท พอพล มณีรินทร์	พ.ศ. 2555–2557
44. พลโท ชาญชัย ยศสุนทร	พ.ศ. 2557–2558
45. พลโท ถกลเกียรติ นวลยง	พ.ศ. 2558–2559
46. พลโท สิทธิพล ชินสำราญ	พ.ศ. 2559–2562
47. พลโท ณัฐวุฒิ ชุณหะนันทน์	พ.ศ. 2562-2563
48. พลโท จิรเดช กมลเพ็ชร	พ.ศ. 2563-ปัจจุบัน

หมายเหตุ คำนำหน้านาม ตำแหน่งทางการทหาร พระนาม หรือนามของผู้ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าเป็นคำนำหน้านาม ตำแหน่งทางการทหาร พระนาม หรือนามในขณะดำรงตำแหน่งในขณะนั้น

อ้างอิง

1. http://www.crma.ac.th/th/history
2. http://web.archive.org/20080322084104/www.geocities.com/cadethome/crma/history1.html

หนังสืออ่านเพิ่ม

• ปวีณา มูซอเฮด. “การจัดการศึกษาของโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า พ.ศ. 2491-2534.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2560.
• สรศักดิ์ งามขจรกุลกิจ. “‘ปรัชญา’ และ ‘หัวใจ’ ของการผลิต ‘ทหารอาชีพ’ ตามแนวทางของโรงเรียนนายร้อยตะวันตก และข้อคิดสำหรับไทย.” ใน ชาญณรงค์ บุญหนุน, คงกฤช ไตรยวงค์ และพัชชล ดุรงค์กวิน (บก.), เอกสารประกอบการประชุมวิชาการระดับชาติ เวทีวิจัยมนุษยศาสตร์ไทย ครั้งที่ 12 ‘อยู่ด้วยกัน’: โลก เทคโนโลยี ความเหลื่อมล้ำ และความเป็นอื่น. หน้า 474-501. ม.ป.ท., 2561.
• Sukunya Bumroongsook. “Chulachomklao Royal Military Academy: The Modernization of Military Education in Thailand, 1887–1948.” PhD Dissertation, Northern Illinois University 1991.

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า
• ประวัติโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า
• อธิคม สุวรรณประสิทธิ์. “วัฒนธรรมทางการเมืองของนักเรียนนายร้อยทหารบกไทย.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการปกครอง ภาควิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2545.