การปฏิวัติอิหร่าน

การปฏิวัติอิหร่าน (หรือเรียก การปฏิวัติอิสลาม หรือการปฏิวัติ ค.ศ. 1979; เปอร์เซีย: انقلاب اسلامی, Enghelābe Eslāmi หรือ انقلاب بیست و دو بهمن) หมายถึง เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการโค่นราชวงศ์ปาห์ลาวีภายใต้พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐอเมริกา และการแทนที่ด้วยสาธารณรัฐอิสลามภายใต้รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี ผู้นำการปฏิวัติ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากองค์การฝ่ายซ้ายและอิสลามหลายแห่ง และขบวนการนักศึกษาอิหร่าน

การปฏิวัติอิหร่าน
ส่วนหนึ่งของ ความพยายามตามรัฐธรรมนูญในอิหร่านและสงครามเย็น
รูฮุลลอฮ์ โคมัยนีกลับมาจากประเทศฝรั่งเศสในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1979
วันที่	7 มกราคม ค.ศ. 1978 – 11 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1979
สถานที่	ประเทศอิหร่าน
สาเหตุ	การไม่พอใจต่อการปกครองของพระเจ้าชาห์ การก่อกบฎของรูฮุลลอฮ์ โคมัยนี ความอยุติธรรม จักรวรรดินิยมของโลกตะวันตก การเคลื่อนไหวทางศาสนา และอื่น ๆ
เป้าหมาย	โค่นล้มราชวงศ์ปาห์ลาวี
วิธีการ	การเดินขบวน การนัดหยุดงานทั่วไป การต่อต้านของพลเรือน
ผล	โค่นล้มราชวงค์และชาห์ได้สำเร็จ วิกฤตการณ์น้ำมันในปี ค.ศ. 1979 รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามแห่งอิหร่านถูกเปลี่ยนจากรัฐธรรมนูญเปอร์เซียในปี ค.ศ. 1906 เป็นการออกเสียงประชามติ อายาตุลลอฮ์ รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี กลายเป็นผู้นำสูงสุดของประเทศอิหร่าน วิกฤตการณ์ตัวประกันอิหร่าน เริ่มต้นสงครามอิรัก–อิหร่าน
คู่ขัดแย้ง
จักรวรรดิอิหร่าน สภาผู้แทนราษฎร Resurgence Party ทหารของจักรพรรดิอิหร่าน ผู้ปกป้องจักรพรรดิ SAVAK Shahrbani Gendarmerie สภาฝ่ายปฏิวัติ รัฐบาลของฝ่ายประท้วง กลุ่มตรงข้าม: Confederation of Iranian Students Association of Students Combatant Clergy Association Islamic Coalition Societies Fedayeen of Islam Mojahedin Movement of Militant Muslims JAMA National Front Freedom Movement พรรคชาติอิหร่าน Tudeh Party People's Mujahedin Union of Communist Militants Peykar People's Fedai Guerrillas
ผู้นำ
พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี นายกรัฐมนตรี: Jamshid Amouzegar Jafar Sharif-Emami Gholam Reza Azhari Shapour Bakhtiar ผู้นำของกลุ่ม SAVAK: Nematollah Nassiri  Nasser Moghadam  ผู้บัญชาการกองทัพ: Gholam Reza Azhari Abbas Gharabaghi Gholam Ali Oveissi รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี อื่นๆ: Morteza Motahhari Mehdi Bazargan Mahmoud Taleghani Akbar Hashemi Rafsanjani Hussein-Ali Montazeri Mohammad Beheshti Mostafa Khomeini Sadegh Khalkhali Abolhassan Banisadr Karim Sanjabi Yadollah Sahabi Mohammad Kazem Shariatmadari Ebrahim Yazdi Sadegh Ghotbzadeh Ali Shariati Noureddin Kianouri
ความสูญเสีย
532 คน 2,000–3,000 คนถูกฆ่าในระหว่างการเดินขบวนในปีค.ศ.1978–79 (ข้อมูลจากFMV)
มีการแก้ไขในสภาผู้แทนราษฎรหลังจากพบกับรูฮุลลอฮ์ โคมัยนีเมื่อวันที่ 22 มกราคม ค.ศ. 1979 ทหารของจักรพรรดิอิหร่านถูกเพิกถอนและมีสถานะเป็นกลางในวันที่ 11 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1979

เริ่มการเดินขบวนต่อต้านชาห์ในเดือนตุลาคม 2520 พัฒนาเป็นการรณรงค์การดื้อแพ่งซึ่งมีทั้งภาคฆราวาสและศาสนา ซึ่งบานปลายในเดือนมกราคม 2521 ระหว่างเดือนสิงหาคมและธันวาคม 2521 การนัดหยุดงานและการเดินขบวนทำให้ประเทศเป็นอัมพาต ชาห์เสด็จออกนอกประเทศอิหร่านเพื่อลี้ภัยเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2522 เป็นพระมหากษัตริย์เปอร์เซียพระองค์สุดท้าย ปล่อยภาระหน้าที่ให้สภาผู้สำเร็จราชการและนายกรัฐมนตรีที่อิงฝ่ายค้าน รัฐบาลเชิญรูฮุลลอฮ์ โคมัยนีกลับประเทศอิหร่าน และกลับสู่กรุงเตหะรานซึ่งมีชาวอิหร่านหลายล้านคนรอต้อนรับ การทรงราชย์สิ้นสุดหลังวันที่ 11 กุมภาพันธ์ เมื่อกองโจรและทหารกบฏชนะกำลังซึ่งภักดีต่อชาห์ในการสู้รบด้วยอาวุธตามถนน นำให้โคมัยนีเถลิงอำนาจอย่างเป็นทางการ อิหร่านออกเสียงลงคะแนนการลงประชามติทั่วประเทศให้เป็นสาธารณรัฐอิสลามเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2522 และรับรองรัฐธรรมนูญเทวาธิปไตย-สาธารณรัฐนิยมฉบับใหม่ ซึ่งโคมัยนีกลายเป็นผู้นำสูงสุดของประเทศ ในเดือนธันวาคม 2522

การปฏิวัตินี้แปลกสำหรับความประหลาดใจที่สร้างไปทั่วโลก เพราะขาดสาเหตุการปฏิวัติดังที่เคยมีมา (เช่น แพ้สงคราม วิกฤตการณ์การเงิน กบฏชาวนาหรือกองทัพไม่พอใจ) เกิดในชาติที่มีความมั่งคั่งทางวัตถุและเจริญรุ่งเรืองค่อนข้างดี มีความเปลี่ยนแปลงลึกซึ้งด้วยความเร็ว เป็นที่นิยมอย่างกว้างขวางทำให้มีการลี้ภัยของชาวอิหร่านจำนวนมาก และแทนกึ่งสมบูรณาญาสิทธิราชนิยมตะวันตกด้วยเทวาธิปไตยอำนาจนิยมต่อต้านตะวันตกโดยยึดมโนทัศน์ความอนุบาลของนักนิติศาสตร์อิสลาม (Guardianship of the Islamic Jurists หรือ velayat-e faqih) เป็นการปฏิวัติที่ค่อนข้างไม่รุนแรง และช่วยนิยามความหมายและการปฏิบัติของการปฏิวัติสมัยใหม่ใหม่ (แม้มีความรุนแรงให้หลังการปฏิวัติ)

อ้างอิง

1. Kurzman, p. 109.แม่แบบ:سخsources: "On martyrs of the revolution see Laleh'he-ye Enqelab; this volume, published by a religious institution, features photographs of `martyrs of the revolution, ` including name, age, date and place of death, and sometimes occupation; the method of selection is not described. I am indebted to Prof. James A. Bill for directing me to Laleh'ha-ye Enqelab, which he too has used as sampling of revolutionary fatalities (Bill, James, The Eagle and the Lion, p. 487
2. "A Question of Numbers" 4 สิงหาคม 2014 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน IranianVoice.org, 8 August 2003 Rouzegar-Now Cyrus Kadivar
3. E. Baqi, `Figures for the Dead in the Revolution`, Emruz, 30 July 2003.
4. "Mohammad Reza Shah Pahlavi". Encyclopedia Britannica.
5. Jubin M. GOODARZİ (8 February 2013). "Syria and Iran: Alliance Cooperation in a Changing Regional Environment" (PDF). สืบค้นเมื่อ 2014-10-18.
6. Abrahamian (1982), p. 515
7. Afkhami, Gholam-Reza. The Life and Times of the Shah.
8. Abrahamian, Ervand (2009) "Mass Protests in the Islamic Revolution, 1977–79", in Adam Roberts and Timothy Garton Ash (eds.), Civil Resistance and Power Politics: The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present. Oxford & New York: Oxford University Press, pp. 162–78.
9. "The Iranian Revolution". fsmitha.com.
10. Milani, Abbas (22 May 2012). The Shah. ISBN 9780230340381.
11. Milani, Abbas (2008). Eminent Persians. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-0907-0.
12. 1979: Exiled Ayatollah Khomeini returns to Iran| bbc.co.uk
13. Graham, p. 228.
14. Kurzman, p. 111
15. Iran Islamic Republic, Encyclopædia Britannica.
16. Kurzman
17. Amuzegar, Jahangir (1991). Dynamics of the Iranian Revolution. p. 253. ISBN 9780791407318.
18. Amuzegar, The Dynamics of the Iranian Revolution, (1991), p.4, 9–12
19. Arjomand, p. 191.
20. Amuzegar, Jahangir, The Dynamics of the Iranian Revolution, SUNY Press, p. 10
21. Kurzman, p. 121
22. "Iran: A Brief Study of the Theocratic Regime" (PDF).^{[ลิงก์เสีย]}
23. International Journal of Middle East Studies, 19, 1987, p. 261
24. Ritter, Daniel. "Why the Iranian Revolution was Non-Violent".