การผังเมือง

การผังเมือง (อังกฤษ: city planning) เป็นศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับสหสาขาวิชา เช่น การวางแผน กฎหมาย สถาปัตยกรรม สังคมศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ สิ่งแวดล้อม วิศวกรรมจราจร เพื่อเป็นการกำหนดนโยบายเพื่อการวางแผนและผังการใช้พื้นที่ของเมือง

ในประเทศไทย หน่วยงานของรัฐฯที่เป็นองค์กรหลักในการจัดทำผังเมืองคือ กรมโยธาธิการและผังเมือง ส่วนกรุงเทพมหานครได้รับการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น กำหนดให้มีหน่วยงานที่ดูแลจัดทำผังเมืองของตนเอง คือ สำนักการวางผังและพัฒนาเมือง กรุงเทพมหานคร

วันที่ 8 พฤศจิกายนของทุกปี เป็น "วันผังเมืองโลก" (World Town Planning Day) โดยมีองค์กรหลักที่เกี่ยวข้องคือ The International Society of City and Regional Planners (IsoCaRP) ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ และ The America Institute of Certified Planners (AICP) เป็นศูนย์กลางด้านวิชาการวางผังเมืองนานาชาติ

นักผังเมือง / สถาปนิกผังเมืองในประเทศไทย

นักผังเมือง ในประเทศไทยมีขอบเขตการทำงานที่เกี่ยวข้องกับ 2 สมาคมวิชาชีพ ได้แก่ สมาคมนักผังเมืองไทย (Thai City Planners Society - TCPS) เป็นสมาคมของนักผังเมือง (urban planners) และสมาคมสถาปนิกผังเมืองไทย (Thai Urban Designers Association - TUDA) ซึ่งเป็นสมาคมของสถาปนิกผังเมือง (urban designers / urban architects) หรือสถาปนิกที่ทำงานในสาขาสถาปัตยกรรมผังเมือง ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่สาขาสถาปัตยกรรมควบคุมของสภาสถาปนิก วิชาชีพสถาปนิกผังเมืองจึงเป็นวิชาชีพควบคุมตามพระราชบัญญัติสถาปนิก พ.ศ. 2543

อ้างอิง

• Urban Development: The Logic Of Making Plans, Lewis D. Hopkins, Island Press, 2001. ISBN 1-55963-853-2
• Readings in Planning Theory, Susan Fainstein and Scott Campbell, Oxford, England and Malden, Massachusetts: Blackwell Publishers, 2003.
• Urban Planning Theory since 1945, Nigel Taylor, London, Sage, 2007

ดูเพิ่ม

• การออกแบบชุมชนเมือง
• การวางแผนภาค

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์กรมโยธาธิการและผังเมือง
• เว็บไซต์สำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร 2020-11-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์สมาคมนักผังเมืองไทย 2012-09-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์สมาคมสถาปนิกชุมชนเมืองไทย
• เว็บไซต์สภาสถาปนิก 2008-08-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์ภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย