การยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกในประเทศไทย

การยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกในประเทศไทย เป็นการยุติการแพร่สัญญาณออกอากาศของสถานีโทรทัศน์ในระบบแอนะล็อกในประเทศไทย ที่ดำเนินการภายใต้การกำกับดูแลของคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 และเสร็จสิ้นในปี พ.ศ. 2563 โดยสถานีโทรทัศน์ฟรีทีวีเดิมทั้ง 6 ช่องในประเทศไทย จะทำการยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อก เพื่อเปลี่ยนผ่านสู่ระบบดิจิทัล นับเป็นยุคใหม่ของโทรทัศน์ในประเทศไทย จากนั้น กสทช. จะได้นำคลื่น 700 MHz ที่ใช้งานกับระบบแอนะล็อกเดิมและระบบดิจิทัลชั่วคราว กลับมาจัดสรรใหม่ให้ผู้ประกอบกิจการโทรคมนาคม เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับระบบ 5 จี ต่อไป

ประวัติ

ในปี พ.ศ. 2558 สหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (อังกฤษ: International Telecommunications Union; ชื่อย่อ: ITU) ประกาศให้ทั่วโลกยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อก และกลุ่มประเทศในสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) ก็ได้เห็นพ้องต้องกันให้ยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกภายในปี พ.ศ. 2563 ทำให้ประเทศไทยซึ่งกำกับดูแลกิจการโทรทัศน์โดย กสทช. ต้องดำเนินการเปลี่ยนผ่านการส่งสัญญาณโทรทัศน์จากระบบแอนะล็อกเป็นระบบดิจิทัล โดย กสทช. ได้ดำเนินการประมูลโทรทัศน์ระบบดิจิทัลในปี พ.ศ. 2556 และเริ่มออกอากาศตั้งแต่เดือนเมษายน พ.ศ. 2557 เป็นต้นมา แต่ยังไม่ได้ยุติระบบแอนะล็อก เพราะหากยุติกะทันหันจะส่งผลกระทบให้ผู้ที่รับชมผ่านระบบแอนะล็อกซึ่งเป็นส่วนมากของประเทศไม่สามารถรับชมได้ จึงทำให้ต้องมีการแบ่งการยุติการออกอากาศเป็นช่วง ๆ โดยมอบหมายให้สถานีโทรทัศน์ฟรีทีวีเดิมทั้ง 6 ช่อง ไปจัดทำแผนแม่บทการยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกในปี พ.ศ. 2558 และมีโครงการแจกคูปองสำหรับกล่องรับสัญญาณโทรทัศน์ระบบดิจิทัลรุ่น DVB-T2 ในพื้นที่ที่มีสัญญาณโทรทัศน์ระบบดิจิทัลครอบคลุมตั้งแต่ 80% ขึ้นไป

ตั้งแต่วันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2557 ซึ่ง กสทช. กำหนดเป็นวันเริ่มต้นออกใบอนุญาตใช้คลื่นความถี่แก่สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 ก็ได้เกิดปัญหาขึ้น เนื่องจากผู้รับสัมปทานของไทยทีวีสีช่อง 3 คือ บริษัท บางกอกเอ็นเตอร์เทนเม้นต์ จำกัด (บีอีซี) เป็นคนละนิติบุคคลกับผู้รับใบอนุญาตของช่อง 3 ดิจิทัล คือ บริษัท บีอีซี-มัลติมีเดีย จำกัด จึงไม่สามารถนำรายการทั้งหมดจากไทยทีวีสีช่อง 3 มาออกอากาศคู่ขนานทางช่อง 3 ดิจิทัลได้

ต่อมาในวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2557 กสทช. เพิกถอนโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกจากส่วนให้บริการทั่วไป จึงต้องยุติการออกอากาศไทยทีวีสีช่อง 3 ทางโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมและโทรทัศน์ผ่านสายเคเบิลตามที่กฎหมายกำหนดตั้งแต่วันที่ 2 กันยายน ช่อง 3 อาศัยความในประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับที่ 27/2557 ประกอบกับความในสัญญาสัมปทานโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกซึ่งทำไว้กับ บริษัท อสมท จำกัด (มหาชน) (บมจ.อสมท) จนถึงวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2563 เพื่อรักษาสิทธิในการออกอากาศตามเดิม วันต่อมา (3 กันยายน) กสทช. ทำหนังสือถึงผู้ให้บริการโครงข่ายทีวีดาวเทียมและเคเบิลทีวีให้งดการออกอากาศไทยทีวีสีช่อง 3 ภายใน 15 วัน แต่ได้เสนอความช่วยเหลือทางกฎหมายเพื่อนำสัญญาณจากไทยทีวีสีช่อง 3 มาออกอากาศคู่ขนานทางช่อง 33 ต่อมาช่อง 3 นำความขึ้นร้องต่อศาลปกครอง ผลคือในวันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ศาลปกครองสูงสุดทำข้อตกลงให้บีอีซี-มัลติมีเดีย นำเนื้อหาและสัญญาณทั้งหมดจากไทยทีวีสีช่อง 3 ของบีอีซี ไปออกอากาศคู่ขนานในระบบโทรทัศน์ความละเอียดสูงทางช่องหมายเลข 33 ของตนในระบบดิจิทัลภายในวันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2557 เวลา 16:30 น. ทั้งนี้ช่อง 3 แอนะล็อก ได้ออกอากาศในระบบดิจิทัลภาคพื้นดินความละเอียดสูงทางช่องหมายเลข 33 เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2557 เวลา 20:15 น. โดยเริ่มจากรายการคืนความสุขให้คนในชาติเป็นรายการแรก บีอีซี-มัลติมีเดียจึงถอนรายการต่าง ๆ ที่ออกอากาศทางช่อง 33 เดิม ออกมาจัดแบ่งออกอากาศทางช่อง 28 และช่อง 13 แทน

15 มิถุนายน พ.ศ. 2558 ที่ประชุมคณะกรรมการกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ (กสท.) เห็นชอบแผนการยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกของสถานีโทรทัศน์เจ้าของอุปกรณ์รวมส่งสัญญาณ 4 แห่ง คือสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5, สถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี, สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย และสถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส ซึ่งส่งมาแล้วก่อนหน้านี้ และมอบหมายให้ กสทช. เร่งรัดการส่งแผนการยุติการรับส่งสัญญาณวิทยุโทรทัศน์ในระบบแอนะล็อกของสถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 และสถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 เพื่อประกอบการพิจารณากำหนดแผนการยุติการรับส่งสัญญาณวิทยุโทรทัศน์ของประเทศไทย ก่อนนำไปรับฟังความคิดเห็นสาธารณะต่อไป

ต่อมาในวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 กองทัพบก คู่สัญญาสัมปทานของสถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 ได้แจ้งแนวทางเบื้องต้นในการยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกของช่อง 7 สี แก่ กสท. เพื่อลดต้นทุนสำหรับการออกอากาศในอนาคต และ กสท. ได้อนุมัติแผนการยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกเมื่อวันที่ 19 มิถุนายน ปีเดียวกัน ทั้งนี้ พันธะผูกพันต่าง ๆ ของช่อง 7 สี ในฐานะคู่สัญญาสัมปทานกับกองทัพบกนั้น ยังคงมีอยู่จนกว่าจะหมดสัญญาสัมปทาน

ต่อมาในวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 กสทช. ได้มีมติให้ยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกอย่างเป็นทางการ หลังจากที่ 5 ช่องก่อนหน้าได้ยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกทั้งหมดแล้วก่อนหน้า เพื่อให้เป็นไปในทำนองเดียวกัน กสทช.​ จึงมีมติให้วันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2561 ถือเป็นวันสิ้นสุดการออกอากาศระบบแอนะล็อก และมีมติให้สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 ยกเลิกการออกอากาศคู่ขนานกับระบบดิจิทัลความละเอียดสูงทางช่อง 33 โดยให้แยกผังรายการออกจากกันอย่างชัดเจน แต่กลุ่มบีอีซีเวิลด์ได้ยื่นคำร้องคัดค้านมติ เนื่องจากยังไม่สามารถยกเลิกการออกอากาศไทยทีวีสีช่อง 3 ในระบบแอนะล็อกได้เพราะบีอีซียังไม่หมดสัญญาสัมปทานซึ่งทำไว้กับ บมจ.อสมท ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจภายใต้การกำกับดูแลของสำนักนายกรัฐมนตรี และจดทะเบียนเป็นบริษัทมหาชนจำกัดอยู่ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ทำให้ไม่สามารถแก้ไขเปลี่ยนแปลงสัญญาสัมปทานได้ รวมถึงขัดกับข้อตกลงที่ทำกันในศาลปกครองสูงสุดเมื่อวันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2557 อีกด้วย อย่างไรก็ตาม ช่อง 3 รับมติของ กสทช. 3 เรื่อง และ 1 ในนั้นคือการให้แยกตราสัญลักษณ์ของสถานีออกจากกัน โดยช่อง 3 แสดงสัญลักษณ์ของระบบแอนะล็อกไว้ที่มุมล่างขวา ในขณะที่ระบบดิจิทัลยังคงแสดงไว้ที่ตำแหน่งมุมบนขวาตามเดิม

และเมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2563 บีอีซีได้สิ้นสุดสัญญาสัมปทานกับ บมจ.อสมท เป็นผลทำให้สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 ได้ทำการยุติการออกอากาศในระบบแอนะล็อกทั่วประเทศในวันดังกล่าว รวมระยะเวลาในการออกอากาศระบบแอนะล็อกทั้งสิ้น 50 ปี และถือเป็นการยุติการออกอากาศโทรทัศน์ระบบแอนะล็อกในประเทศไทยอย่างสมบูรณ์แบบ เนื่องจากเป็นสถานีโทรทัศน์ของไทยช่องสุดท้ายที่ยุติการออกอากาศในระบบนี้

ลำดับการยุติการออกอากาศ

สถานีโทรทัศน์ฟรีทีวีเดิม 5 ช่องในประเทศไทย (ยกเว้นไทยทีวีสีช่อง 3) ได้วางแผนการยุติการออกอากาศในระบบแอนะล็อกในลักษณะ "ป่าล้อมเมือง" โดยยุติไล่จากสถานีส่งของอำเภอไปจนถึงสถานีส่งของจังหวัด ไล่จากสถานีเสริมไปจนถึงสถานีหลัก และไล่จากพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่เบาบางไปจนถึงพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่น โดยตามแผนของแต่ละช่อง สรุปโดย กสทช. แบ่งการยุติการออกอากาศในระบบแอนะล็อกได้ดังนี้

• พ.ศ. 2558 มี 1 ช่องที่ยุติระบบแอนะล็อกในปีนี้ คือไทยพีบีเอส ในวันที่ 1 ธันวาคม จากสถานีส่ง 2 แห่ง

• พ.ศ. 2559 มี 3 ช่องที่ยุติระบบแอนะล็อกในปีนี้ คือ ททบ.5, สทท.11 และไทยพีบีเอส
  • ททบ.5 ยุติในวันที่ 30 พฤศจิกายน จากสถานีส่ง 2 แห่ง
  • สทท.11 ยุติในวันที่ 31 ธันวาคม จากสถานีส่ง 1 แห่ง
  • ไทยพีบีเอส แบ่งยุติจำนวน 6 ระยะ รวม 26 แห่ง ดังนี้
    • วันที่ 31 มกราคม จำนวน 1 แห่ง
    • 31 พฤษภาคม จำนวน 1 แห่ง
    • 16 มิถุนายน จำนวน 9 แห่ง
    • 12 กรกฎาคม จำนวน 2 แห่ง
    • 30 พฤศจิกายน จำนวน 2 แห่ง
    • 31 ธันวาคม จำนวน 11 แห่ง
• พ.ศ. 2560 มี 4 ช่องที่ยุติระบบแอนะล็อกในปีนี้ คือ ททบ.5, สทท.11, ไทยพีบีเอส และช่อง 7 สี
  • ททบ.5 แบ่งยุติจำนวน 3 ระยะ รวม 6 แห่ง ดังนี้
    • 1 มกราคม จำนวน 2 แห่ง
    • 1 มีนาคม จำนวน 1 แห่ง
    • 31 ธันวาคม จำนวน 3 แห่ง
  • สทท.11 ยุติในวันที่ 31 ธันวาคม จำนวน 37 แห่ง
  • ไทยพีบีเอส แบ่งยุติจำนวน 2 ระยะ รวม 21 แห่ง ดังนี้
    • 16 มิถุนายน จำนวน 12 แห่ง
    • 31 ธันวาคม จำนวน 9 แห่ง
  • ช่อง 7 สี แบ่งยุติจำนวน 2 ระยะ รวม 17 แห่ง ดังนี้
    • 1 สิงหาคม จำนวน 4 แห่ง
    • 31 ธันวาคม จำนวน 13 แห่ง
• พ.ศ. 2561 มี 5 ช่องที่ยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกอย่างสมบูรณ์ ดังนี้
   

  ภาพหน้าจอที่แสดงหลังยุติการแพร่ภาพระบบแอนะล็อกของสถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2561
  • โมเดิร์นไนน์ทีวี แบ่งยุติจำนวน 2 ระยะ ครบทั้ง 36 แห่ง ดังนี้
    • 15 เมษายน เวลา 18:30 น. จำนวน 13 แห่ง
    • 16 กรกฎาคม เวลา 18:30 น. จำนวน 23 แห่ง รวมถึงสถานีส่งหลักบนอาคารใบหยก 2 ในกรุงเทพมหานครด้วย นับเป็นการยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกอย่างสมบูรณ์ของโมเดิร์นไนน์ทีวี และถือเป็นการยุติการออกอากาศในระบบวีเอชเอฟของโทรทัศน์ไทยด้วย เพราะหลังจากนั้นเหลือเพียงไทยทีวีสีช่อง 3 ที่ออกอากาศเฉพาะระบบยูเอชเอฟ
  • ททบ.5 ยุติในวันที่ 21 มิถุนายน เวลา 9:29 น. จำนวน 32 สถานี รวมถึงสถานีส่งหลักด้วย นับเป็นการยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกอย่างสมบูรณ์ของ ททบ.5
  • สทท.11 ยุติเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม เวลา 00:01 น. จำนวน 12 สถานี รวมถึงสถานีส่งหลักด้วย นับเป็นการยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกอย่างสมบูรณ์ของ สทท.11
  • ไทยพีบีเอส ยุติเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน เวลา 00:01 น. จำนวน 3 สถานี รวมถึงสถานีส่งหลักด้วย นับเป็นการยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกอย่างสมบูรณ์ของสถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส
  • ช่อง 7 สี ยุติเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน เวลา 00:01 น. จำนวน 20 สถานี รวมถึงสถานีส่งหลักด้วย นับเป็นการยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกอย่างสมบูรณ์ของช่อง 7 สี
• พ.ศ. 2563 ไทยทีวีสีช่อง 3 ได้ยุติการออกอากาศในระบบแอนะล็อกจากสถานีส่งทั้ง 32 แห่งทั่วประเทศ รวมถึงสถานีส่งหลักด้วย เมื่อเวลา 00:01 น. ของวันที่ 26 มีนาคม รวมระยะเวลาในการออกอากาศระบบแอนะล็อกทั้งสิ้น 50 ปี ตามระยะเวลาที่กำหนดในสัญญาสัมปทานกิจการส่งโทรทัศน์สีระหว่างบีอีซีกับ บมจ.อสมท และถือเป็นการยุติการออกอากาศระบบแอนะล็อกในประเทศไทยอย่างสมบูรณ์แบบ เนื่องจากเป็นสถานีโทรทัศน์ของไทยช่องสุดท้ายที่ยุติการออกอากาศในระบบนี้

สถานีโทรทัศน์ที่สืบเนื่อง

• สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 --> ช่อง 3 HD (หมายเลข 33)
• สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 --> TV5 HD1 (หมายเลข 1)
• สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 --> ช่อง 7HD (หมายเลข 35)
• สถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ทีวี --> ช่อง 9 MCOT HD (หมายเลข 30)
• สถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย --> NBT 2HD (หมายเลข 2)
• สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส --> Thai PBS (หมายเลข 3)

อ้างอิง

1. กรมประชาสัมพันธ์ (18 สิงหาคม 2551). "การเปลี่ยนผ่านสู่ระบบโทรทัศน์ดิจิทัลสำหรับประเทศไทย" (PDF). www.prd.go.th. สืบค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. กสทช. ร่วมกับ ITU (4 ธันวาคม 2557). "สถานะการออกอากาศโทรทัศน์ภาคพื้นดินในประเทศไทย" (PDF). www.itu.int. สืบค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
3. ไทยรัฐ (2 พฤศจิกายน 2555). "กสทช.เดินหน้าทีวีดิจิตอลเฟสแรกปี 56-ยุติอนาล็อก 58". www.thairath.co.th. สืบค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. มติ กสท.ไม่ต่ออายุช่อง3ออกดาวเทียม-เคเบิล, เนชั่น, 3 กันยายน 2557
5. “ช่อง 3” แถลงอ้างคำสั่ง “คสช.” ปกป้อง, ผู้จัดการ, 3 กันยายน 2557
6. กสท.แจ้งดาวเทียม-เคเบิลห้ามออกอากาศช่อง3, โพสต์ทูเดย์, 3 กันยายน 2557
7. จบด้วยดี! กสท.อนุมัติ ช่อง 3 ออกอากาศคู่ขนาน เริ่มคืนนี้, ไทยรัฐ, 30 ตุลาคม 2557
8. "ช่อง 3 HD เริ่มออกอากาศคู่ขนานกับช่อง 3 (คืนความสุขฯ / Flash News / ร้ายรักพยัคฆ์กังฟู) (10 ต.ค. 57)". ยูทูบ. 10 ตุลาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 2 มกราคม 2564. Check date values in: |access-date=, |date= (help)
9. กรุงเทพธุรกิจ (15 มิถุนายน 2558). "กสท.ไฟเขียวแผนหยุดระบบอนาล็อกฟรีทีวี". www.bangkokbiznews.com. สืบค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
10. มติชน (5 พฤษภาคม 2560). "ช่อง 7 ส่งแผนยุติออกอากาศทีวีอนาล็อก เริ่ม 15 มิ.ย.นี้ กสท.เล็งเจรจาช่องอื่นต่อ". matichon.co.th. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
11. มติชน (19 มิถุนายน 2560). "กสท.อนุมัติแผนช่อง 7 ทยอยยุติออกอากาศทีวีอนาล็อก เริ่ม 1 ส.ค.60". matichon.co.th. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
12. กสทช.แจง "ช่อง7" ทยอยยุติทีวีอนาล็อก มิ.ย.นี้ กรุงเทพธุรกิจ.
13. Positioning Magazine (9 กรกฎาคม 2561). "ช่อง 3 กระอัก! กสทช.สั่งยกเลิกออกอากาศคู่ขนาน มีผล 17 ก.ค." positioningmag.com. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
14. Positioning Magazine (15 กรกฎาคม 2561). "จับตาช่อง 3 HD ต้องเผชิญการเปลี่ยนแปลงอีกครั้ง หลัง กสทช.ให้ใช้ผังเดียวกับกับแอนะล็อกแต่ต้องแสดงสิทธิในการเป็นผู้บริหารช่องเอง แสดงรายได้แยกชัดเจน". positioningmag.com. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
15. TV Digital Watch (20 กรกฎาคม 2561). "หน้าจอใหม่ช่อง 3 แอนะล็อก และช่อง 3 HD". www.tvdigitalwatch.com. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
16. ผู้จัดการออนไลน์ (24 มีนาคม 2563). "ช่อง 3 ยุติแอนะล็อก ยกสินทรัพย์คืน อสมท". mgronline.com.com. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
17. ประชาชาติธุรกิจ (16 มิถุนายน 2561). "Bye Bye "ทีวีแอนะล็อก"". www.prachachat.net. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
18. คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (19 มิถุนายน 2560). "แผนการยุติการรับส่งสัญญาณวิทยุโทรทัศน์ในระบบแอนะล็อก". nbtc.go.th. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
19. "ช่อง 11 หรือ NBT" สถานีโทรทัศน์ระบบแอนะล็อก 50 สถานี ยุติแล้ว 38 สถานี ยังออกอากาศ 12 สถานี (ข้อมูล ณ วันที 26 กุมภาพันธ์ 2561), Facebook ของสำนักวิศวกรรมและเทคโนโลยีกระจายเสียงและโทรทัศน์ สำนักงาน กสทช.
20. Janghet Chumphon (20 มีนาคม 2561). "ปิดตำนานอนาล็อก!! โมเดิร์นไนน์ นับถอยหลังยุติออกอากาศ แบ่งกำหนดการเป็น 2 ระยะ!!". www.janghetchumphon.com. สืบค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
21. เช้าวันนี้ (21 มิถุนายน 2561) สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 ยุติแอนะล็อกทีวี ณ กรมการทหารสื่อสาร สะพานแดง เมื่อเวลา 9.29 น. ซึ่งถือเป็นสถานีเครื่องส่งแอนะล็อกทีวีสถานีสุดท้ายของ ททบ.5,สำนักวิศวกรรมและเทคโนโลยีกระจายเสียงและโทรทัศน์ สำนักงาน กสทช.
22. อัปเดต: ThaiPBS, ช่อง 7, ช่อง 5 ยุติทีวีอนาล็อกเมื่อไหร่กันแน่?,ยามเฝ้าจอ.
23. 16 มิ.ย. นี้ ไทยพีบีเอสยุติการส่งสัญญาณโทรทัศน์ระบบแอนะล็อก 3 สถานี

ดูเพิ่ม

• โทรทัศน์ในประเทศไทย
• โทรทัศน์ภาคพื้นดินระบบดิจิทัลในประเทศไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ กสทช.