การลงประชามติว่าด้วยสาธารณรัฐออสเตรเลีย พ.ศ. 2542

การลงประชามติว่าด้วยสาธารณรัฐออสเตรเลีย พ.ศ. 2542 (อังกฤษ: Australian republic referendum, 1999) จัดขึ้นเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 คือการลงประชามติเพื่อหยั่งเสียงของประชาชนต่อการแก้ไขรัฐธรรมนูญแห่งเครือรัฐออสเตรเลียซึ่งประกอบไปด้วยสองคำถาม คำถามแรกเป็นคำถามที่ว่าออสเตรเลียควรเปลี่ยนมาใช้ระบอบสาธารณรัฐ โดยมีประธานาธิบดีที่มาจากการแต่งตั้งโดยรัฐสภาตามรูปแบบการแต่งตั้งสองฝ่าย (bi-partisan appointment model) เป็นประมุขของประเทศหรือไม่ ทั้งนี้รูปแบบดังกล่าวได้รับการเห็นชอบจากสมัชชาร่างรัฐธรรมนูญ (Constitutional Convention) ที่จัดขึ้นในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 ณ กรุงแคนเบอร์รา ซึ่งประกอบไปด้วยสมาชิกที่มาจากการแต่งตั้งและการเลือกตั้งอย่างละครึ่ง ส่วนคำถามที่สองถามว่าควรเพิ่มบทนำ (preamble) เข้าไปในรัฐธรรมนูญด้วยหรือไม่ ทั้งนี้โดยทั่วไปแล้วถือว่าคำถามที่สองนั้นมีความสำคัญในเชิงการเมืองน้อยกว่าคำถามแรกเป็นอย่างมาก

การลงประชามติว่าด้วยสาธารณรัฐออสเตรเลีย พ.ศ. 2542
ร่างกฎหมาย: แก้ไขรัฐธรรมนูญ. ท่านเห็นชอบการเสนอแก้ไขนี้หรือไม่?' อังกฤษ: A proposed law:To alter the Constitution to establish the Commonwealth of Australia as a republic with the Queen and Governor-General being replaced by a President appointed by a two-thirds majority of the members of the Commonwealth Parliament. Do you approve this proposed alteration?'
Location	ประเทศออสเตรเลีย
วันที่	6 พฤศจิกายน ค.ศ. 1999 (1999-11-06)
ผล คะแนน % ใช่ 5,273,024 45.13% ไม่ 6,410,787 54.87% คะแนนสมบูรณ์ 11,683,811 99.14% คะแนนไม่สมบูรณ์หรือคะแนนเปล่า 101,189 0.86% คะแนนทั้งหมด 11,785,000 100.00% ผู้ลงทะเบียนใช้สิทธิ/ผู้ออกมาใช้สิทธิ 12,392,040 95.1%
ผลคะแนนแบ่งตามstate and territory   Yes     No
เว็บไซต์: 1999 referendum report and statistics หมายเหตุ: ความเข้มของสีแสดงถึงจำนวนผลโหวตรวม

ประเด็นบทนำ
ร่างกฎหมาย: แก้ไขเพื่อเพิ่มบทนำเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญ ท่านเห็นชอบการเสนอแก้ไขนี้หรือไม่ อังกฤษ: A Proposed Law: To alter the Constitution to insert a preamble. Do you approve this proposed alteration?
Location	ประเทศออสเตรเลีย
วันที่	6 พฤศจิกายน ค.ศ. 1999 (1999-11-06)
ผล คะแนน % ใช่ 4,591,563 39.34% ไม่ 7,080,998 60.66% คะแนนสมบูรณ์ 11,672,561 99.05% คะแนนไม่สมบูรณ์หรือคะแนนเปล่า 112,474 0.95% คะแนนทั้งหมด 11,785,035 100.00% ผู้ลงทะเบียนใช้สิทธิ/ผู้ออกมาใช้สิทธิ 12,392,040 95.1%
เว็บไซต์: 1999 referendum report and statistics

ในขณะที่ผลการสำรวจความคิดเห็นของหลายสำนักในช่วงหลายปีบ่งชี้ตรงกันว่าผู้มีสิทธิ์ออกเสียงส่วนมากเห็นชอบแนวทางการเปลี่ยนไปใช้ระบอบสาธารณรัฐ อย่างไรก็ตามผลคะแนนจริงที่ออกมาแสดงให้เห็นถึงความพ้ายแพ้ของฝ่ายสนับสนุนสาธารณรัฐ อันมีสาเหตุมากจากเสียงคัดค้านรุนแรงจากกลุ่มราชาธิปไตยนิยมหลายกลุ่ม และความแตกแยกภายในฝ่ายสาธารณรัฐนิยมในประเด็นวิธีการเลือกประธานาธิบดี

ผลคะแนน

เนื่องจากมาตรา 128 แห่งรัฐธรรมนูญเครือรัฐออสเตรเลียกำหนดไว้ว่าการแก้ไขรัฐธรรมนูญจำเป็นต้องได้รับการเห็นชอบจาก เสียงส่วนมากสองชั้น (double majority) คือเสียงส่วนมากในระดับเขตปกครอง (เห็นชอบมากกว่า 4 แห่ง) และเสียงส่วนมากในระดับผู้มีสิทธิ์ออกเสียง ส่วนคะแนนของผู้มีสิทธิ์ออกเสียงในเขตปกครองที่มีสถานะเป็นดินแดน (เทร์ริทอรี) จะถูกนับในระดับที่สองเท่านั้น (ระดับผู้มีสิทธิ์ออกเสียง)

ในการลงประชามติครั้งนี้มีผู้มาใช้สิทธิ์รวมทั้งสิ้น 11,785,000 คน คิดเป็นร้อยละ 95.10 ของจำนวนผู้มีสิทธิ์ออกเสียงทั้งหมด (12,392,040 คน) ซึ่งในจำนวนนี้ มีคะแนนเสียงที่ถือเป็นโมฆะ (บัตรเสียหรือไม่ลงคะแนนเสียง) ประมาณ 100,000 เสียงหรือร้อยละ 0.9 ของคะแนนเสียงทั้งหมด

ผลลัพธ์	คะแนนเสียง	ร้อยละ
เห็นชอบ	5,273,024	45.13
ไม่เห็นชอบ	6,410,787	54.87
บัตรดี	11,683,811	99.14
บัตรเสียหรือไม่ลงคะแนนเสียง	101,189	0.86
คะแนนเสียงทั้งหมด	11,785,000	100
อัตราการมาใช้สิทธิ์ออกเสียง		95.10

ประเด็นสาธารณรัฐ

ร่างกฎหมาย: แก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อสถาปนาเครือรัฐออสเตรเลียในฐานะสาธารณรัฐ โดยสมเด็จพระราชินีนาถและผู้สำเร็จราชการถูกแทนที่ด้วยประธานาธิบดีซึ่งแต่งตั้งโดยเสียงส่วนมากสองในสามของสมาชิกรัฐสภาเครือรัฐออสเตรเลีย

ท่านเห็นชอบการเสนอแก้ไขนี้หรือไม่

เขตปกครอง	จำนวนผู้มีสิทธิ์ทั้งหมด	จำนวนผู้มาใช้สิทธิ์	สนับสนุน		คัดค้าน		โมฆะ
			คะแนน	ร้อยละ	คะแนน	ร้อยละ
รัฐนิวเซาท์เวลส์	4,146,653	3,948,714	1,817,380	46.43	2,096,562	53.57	34,772
รัฐวิกตอเรีย	3,164,843	3,016,737	1,489,536	49.84	1,499,138	50.16	28,063
รัฐควีนส์แลนด์	2,228,377	2,108,694	784,060	37.44	1,309,992	62.56	14,642
รัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย	1,176,311	1,114,326	458,306	41.48	646,520	58.52	9,500
รัฐเซาท์ออสเตรเลีย	1,027,392	986,394	425,869	43.57	551,575	56.43	8,950
รัฐแทสเมเนีย	327,729	315,641	126,271	40.37	186,513	59.63	2,857
ดินแดนออสเตรเลียนแคพิทอลเทร์ริทอรี	212,586	202,614	127,211	63.27	73,850	36.73	1,553
ดินแดนนอร์เทิร์นเทร์ริทอรี	108,149	91,880	44,391	48.77	46,637	51.23	852
รวมเครือรัฐออสเตรเลีย	12,392,040	11,785,000	5,273,024	45.13	6,410,787	54.87	101,189

ผลคะแนนที่ได้คือไม่ได้รับการเห็นชอบจากเสียงส่วนมากทั้งในระดับเขตปกครองและระดับผู้มีสิทธิ์ออกเสียง (เสียงสนับสนุนน้อยกว่าเสียงคัดค้าน 1,137,763 คะแนน) ร่างกฎหมายที่เสนอให้แก้ไขรัฐธรรมนูญดังกล่าวจึงถูกตีตกไป

ประเด็นบทนำ

ร่างกฎหมาย: แก้ไขเพื่อเพิ่มบทนำเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญ

ท่านเห็นชอบการเสนอแก้ไขนี้หรือไม่

เขตปกครอง	จำนวนผู้มีสิทธิ์ทั้งหมด	จำนวนผู้มาใช้สิทธิ์	สนับสนุน		คัดค้าน		โมฆะ
			คะแนน	ร้อยละ	คะแนน	ร้อยละ
รัฐนิวเซาท์เวลส์	4,146,653	3,948,482	1,647,378	42.14	2,261,960	57.86	39,144
รัฐวิกตอเรีย	3,164,843	3,016,716	1,268,044	42.46	1,718,331	57.54	30,341
รัฐควีนส์แลนด์	2,228,377	2,108,659	686,644	32.81	1,405,841	67.19	16,174
รัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย	1,176,311	1,114,455	383,477	34.73	720,542	65.27	10,436
รัฐเซาท์ออสเตรเลีย	1,027,392	986,535	371,965	38.10	604,245	61.90	10,325
รัฐแทสเมเนีย	327,729	315,664	111,415	35.67	200,906	64.33	3,343
ดินแดนออสเตรเลียนแคพิทอลเทร์ริทอรี	212,586	202,618	87,629	43.61	113,293	56.39	1,696
ดินแดนนอร์เทิร์นเทร์ริทอรี	108,149	91,906	35,011	38.52	55,880	61.48	1,015
รวมเครือรัฐออสเตรเลีย	12,392,040	11,785,035	4,591,563	39.34	7,080,998	60.66	112,474

ผลคะแนนที่ได้คือไม่ได้รับการเห็นชอบจากเสียงส่วนมากทั้งในระดับเขตปกครองและระดับผู้มีสิทธิ์ออกเสียง (เสียงสนับสนุนน้อยกว่าเสียงคัดค้าน 2,489,435 คะแนน) ร่างกฎหมายที่เสนอให้แก้ไขรัฐธรรมนูญดังกล่าวจึงถูกตีตกไป

อ้างอิง

1. "1999 Referendum Report and Statistics – Key results". Australian Electoral Commission. 8 June 2007. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "AEC_results" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
2. Table 4.21 (data) on Australian Electoral Commission (2000). Australian Referendums 1906–1999 (cdrom). ISBN 0-642-76007-1.
3. (PDF). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2007-09-27. สืบค้นเมื่อ 24 May 2016.
4. "Commonwealth of Australia Constitution Act Section 128". Australasian Legal Information Institute (AustLII). สืบค้นเมื่อ 24 May 2016.