ขบวนการวิกิมีเดีย

ขบวนการวิกิมีเดีย (อังกฤษ: Wikimedia movement) หรือ วิกิมีเดีย เป็นชุมชนทั่วโลกของผู้ร่วมให้การสนับสนุนโครงการมูลนิธิวิกิมีเดีย การเคลื่อนไหวเกิดขึ้นจากชุมชนของวิกิพีเดีย และได้ขยายไปสู่โครงการวิกิมีเดียอื่น ๆ รวมทั้งโครงการสามัญอย่างวิกิมีเดียคอมมอนส์และวิกิสนเทศ รวมทั้งอาสาพัฒนาซอฟต์แวร์ที่มีส่วนช่วยในมีเดียวิกิ อาสาสมัครเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนโดยองค์กรต่าง ๆ ทั่วโลก รวมถึงมูลนิธิวิกิมีเดีย, คณะที่เกี่ยวข้อง, องค์กรเฉพาะกิจ และกลุ่มผู้ใช้

ขบวนการวิกิมีเดีย

ภาพกลุ่ม ค.ศ. 2012
ประเภท	อนาธิปไตยของผู้ให้ข้อมูลส่วนบุคคล, คณะ, กลุ่มผู้ใช้ และองค์กรเฉพาะกิจ
วัตถุประสงค์	เสรี, เนื้อหาเปิด, โครงการอินเทอร์เน็ตที่ใช้วิกิ
พื้นที่ให้บริการ	ทั่วโลก
บริการ	ผู้เขียนและบรรณาธิการวิกิพีเดีย, วิกิพจนานุกรม, วิกิมีเดียคอมมอนส์, วิกิสนเทศ, วิกิคำคม, วิกิตำรา, วิกิซอร์ซ, วิกิสปีชีส์, วิกิข่าว, วิกิวิทยาลัย และวิกิท่องเที่ยว การพัฒนาซอฟต์แวร์มีเดียวิกิ
เว็บไซต์	meta.wikimedia.org

ชื่อ "วิกิมีเดีย" เป็นผสมคำ ของวิกิและมีเดีย ซึ่งได้รับการบัญญัติโดยนักเขียนชาวอเมริกันชื่อเชลดอน แรมพ์ตัน ในโพสต์ในรายชื่อผู้รับจดหมายภาษาอังกฤษในเดือนมีนาคม ค.ศ. 2003 สามเดือนหลังจากที่วิกิพจนานุกรมกลายเป็นโครงการฐานวิกิที่สองที่จัดโดยแพลตฟอร์มของจิมมี เวลส์ และสามเดือนก่อนมูลนิธิวิกิมีเดียได้รับการประกาศและรวมเข้าด้วยกัน ซึ่ง "วิกิมีเดีย" ยังอาจหมายถึงโครงการวิกิมีเดียเช่นกัน

ชุมชนวิกิพีเดีย

ดูบทความหลักที่: ชุมชนวิกิพีเดีย

ชุมชนวิกิพีเดียเป็นชุมชนของผู้มีส่วนร่วมในสารานุกรมออนไลน์วิกิพีเดีย ประกอบด้วยผู้แก้ไข (หรือผู้ร่วมให้ข้อมูล) และผู้ดูแลระบบที่รู้จักในฐานะแอดมิน ส่วนคณะอนุญาโตตุลาการเป็นคณะกรรมการของผู้แก้ไขที่รับผิดชอบในการดำเนินการเรื่องอนุญาโตตุลาการเพื่อแก้ไขปัญหาข้อพิพาทสำคัญระหว่างผู้แก้ไขสารานุกรม คณะกรรมการมีอำนาจบังคับใช้บทลงโทษที่มีผลผูกพัน และกำหนดว่าผู้ใช้ใดสามารถเข้าถึงสิทธิพิเศษ

โครงการ

ข้อมูลเพิ่มเติม: มูลนิธิวิกิมีเดีย § โครงการและความคิดริเริ่ม

โครงการวิกิมีเดียรวมถึง:

• วิกิพีเดีย เป็นสารานุกรมบนเว็บ
• วิกิพจนานุกรม เป็นพจนานุกรม
• วิกิตำรา เป็นตำราการศึกษา
• วิกิข่าว เป็นบทความข่าว
• วิกิคำคม เป็นการรวบรวมคำคม
• วิกิซอร์ซ เป็นห้องสมุดข้อความและเอกสารต้นฉบับ
• วิกิวิทยาลัย เป็นเนื้อหาการศึกษา
• วิกิท่องเที่ยว เป็นคู่มือท่องเที่ยว
• วิกิสปีชีส์ เป็นบัญชีรายชื่อการจัดหมวดหมู่ของสายพันธุ์
• วิกิมีเดียคอมมอนส์ เป็นที่เก็บข้อมูลของสื่อ เช่น รูปภาพ, วิดีโอ และเสียง ไฟล์เหล่านี้สามารถเข้าถึงได้โดยโครงการอื่น ๆ ทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้น เพราะฉะนั้นจึงเรียกกันในชื่อ "คอมมอนส์"
• วิกิสนเทศ เป็นแหล่งข้อมูลทั่วไป นอกจากนี้ยังสามารถเข้าถึงได้โดยโครงการอื่น ๆ

องค์กร

มูลนิธิวิกิมีเดีย

ดูบทความหลักที่: มูลนิธิวิกิมีเดีย

 

ภาพรวมขบวนการวิกิมีเดีย

 

  คณะวิกิมีเดีย (สีน้ำเงิน)

  กลุ่มผู้ใช้วิกิมีเดียกับจุดรวมทางภูมิศาสตร์ (สีเขียว)

มูลนิธิวิกิมีเดีย (WMF) เป็นองค์กรการกุศลไม่แสวงผลกำไรสัญชาติอเมริกัน โดยมีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ที่ซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนีย เป็นเจ้าของชื่อโดเมน และดำเนินการเว็บไซต์ของขบวนการเป็นส่วนใหญ่ เช่น วิกิพีเดีย ซึ่งเป็นโครงการสารานุกรมอินเทอร์เน็ต รวมทั้งวิกิมีเดียคอมมอนส์

มูลนิธิวิกิมีเดียได้รับการก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 2003 โดยจิมมี เวลส์ อันเป็นการหาทุนให้วิกิพีเดียและโครงการพี่น้องผ่านวิธีการที่ไม่แสวงหากำไร วัตถุประสงค์ของมูลนิธิคือ "... เพื่อให้อำนาจและดึงดูดผู้คนทั่วโลกในการรวบรวมและพัฒนาเนื้อหาการศึกษาภายใต้สัญญาอนุญาตเสรีหรือในโดเมนสาธารณะ และเผยแพร่อย่างมีประสิทธิภาพทั่วโลก"

ตามงบการเงินปี ค.ศ. 2015 ของมูลนิธิวิกิมีเดีย ในปี ค.ศ. 2015 มูลนิธิวิกิมีเดียมีงบประมาณ 72 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยมีค่าใช้จ่าย 52 ล้านดอลลาร์สหรัฐในการดำเนินงานดังกล่าว และเพิ่มทุนสำรองไว้ที่ 82 ล้านดอลลาร์สหรัฐ มูลนิธิวิกิมีเดียได้รับทุนสนับสนุนเป็นจำนวนมากโดยการบริจาค โดยมีการบริจาคเฉลี่ยอยู่ที่ 15 ดอลลาร์

คณะ

ดูเพิ่มเติมที่: รายชื่อคณะวิกิมีเดีย

คณะเป็นองค์กรที่สนับสนุนโครงการวิกิมีเดียในพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่ระบุ ซึ่งเป็นประเทศส่วนใหญ่ โดยมี 41 คณะ

วิกิมีเดียเยอรมนี (WMDE) เป็นคณะที่ใหญ่ที่สุด โดยมีงบประมาณรวมทั้งสิ้น 20 ล้านยูโร วิกิมีเดียเยอรมนีจัดสรรประมาณ 1 ล้านยูโรเพื่อสนับสนุนนิติบุคคลที่รับผิดชอบสำหรับแจกจ่ายเงินบริจาค และ 4 ล้านยูโรสำหรับการโอนสู่มูลนิธิวิกิมีเดีย

เพื่อให้มีกระบวนการเดียวกัน ทุกคณะจะทำตามขั้นตอนเดียวกันและของบประมาณรายปีที่คณะกรรมการแจกจ่ายกองทุน มูลนิธิเป็นเจ้าของโดเมนอินเทอร์เน็ตของหน้าโครงการได้ทำการขอส่วนแบ่งจากการบริจาคผ่านทางเว็บไซต์ในประเทศ (เช่น เยอรมนี, สวิตเซอร์แลนด์) หรือจ่ายในคณะหนึ่ง (หรือคณะอื่น ๆ) ตามที่ตกลงกันไว้ รวมมูลค่าต่ำกว่า 4 ล้านดอลลาร์สหรัฐผ่านทางนี้สู่คณะและองค์กรเฉพาะกิจ โดยฐานตามกฎหมายคือ "ข้อตกลงคณะ" กับมูลนิธิ

องค์กรเฉพาะกิจ

องค์กรเฉพาะกิจก่อตั้งขึ้นเพื่อสนับสนุนโครงการวิกิมีเดียในขอบเขตสำคัญ ซึ่งเป็นองค์กรหนึ่งดังกล่าว

กลุ่มผู้ใช้

กลุ่มผู้ใช้มีข้อกำหนดที่ไม่เป็นทางการมากกว่าคณะและองค์กรเฉพาะกิจ พวกเขาสนับสนุนและส่งเสริมโครงการวิกิมีเดียภายในประเทศหรือในรูปแบบ, หัวเรื่อง, ประเด็น หรือปัญหาที่เฉพาะเจาะจง ในช่วงต้นปี ค.ศ. 2016 มีกลุ่มผู้ใช้ 55 กลุ่ม เมื่อได้รับการยอมรับจากคณะกรรมการสังกัดแล้ว พวกเขาจะเข้าสู่ "ข้อตกลงและแนวทางปฏิบัติของกลุ่มผู้ใช้" ร่วมกับมูลนิธิ^{[ต้องการอ้างอิง]}

ดูเพิ่ม

• วิกิพีเดีย:เมทา

อ้างอิง

1. Rampton, Sheldon (March 16, 2003). "Wikipedia English mailing list message".
2. Jimmy Wales (June 20, 2003). "Announcing Wikimedia Foundation". mail:wikipedia-l. สืบค้นเมื่อ November 26, 2012.
3. Florida Department of State, Division of Corporations. Wikimedia Foundation, Inc. Record and Letters of Incoporation, Wikimedia Foundation, filed June 20, 2003
4. Neate, Rupert (October 7, 2008). "Wikipedia founder Jimmy Wales goes bananas". The Daily Telegraph. สืบค้นเมื่อ October 25, 2009. The encyclopedia's huge fan base became such a drain on Bomis's resources that Mr. Wales, and co-founder Larry Sanger, thought of a radical new funding model – charity.
5. "Bylaws". Wikimedia Foundation. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.
6. "WIKIMEDIA FOUNDATION, INC. Financial Statements, June 30, 2015 and 2014" (PDF). Upload.wikimedia.org.
7. "Frequently Asked Questions". WikiMedia Foundation. สืบค้นเมื่อ 23 September 2017.
8. "Wikimedia chapters - Meta". Meta.wikimedia.org. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.
9. "Jahresplan 2016 – Wikimedia Deutschland". Wikimedia.de (ภาษาเยอรมัน). 2015-11-28. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.
10. "Template:APG navigation - Meta". Meta.wikimedia.org. 2016-09-05. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.
11. "Wikimedia chapters/Creation guide - Meta". Meta.wikimedia.org. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.
12. "Wikimedia movement affiliates/Frequently asked questions - Meta". Meta.wikimedia.org. 2016-09-15. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.
13. "Wikimedia user groups - Meta". Meta.wikimedia.org. 2016-06-30. สืบค้นเมื่อ 2016-09-24.