คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 5

คณะรัฐมนตรีคณะที่ 5 (16 ธันวาคม 2476 - 22 กันยายน 2477) จัดตั้งขึ้นหลังการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2476

คณะรัฐมนตรีพหลพลพยุหเสนา 2 คณะรัฐมนตรีคณะที่ 5 แห่งราชอาณาจักรสยาม
วันแต่งตั้ง	16 ธันวาคม 2476
วันสิ้นสุด	22 กันยายน 2477 (0 ปี 280 วัน)
บุคคลและองค์กร
ประมุขแห่งรัฐ	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
หัวหน้าคณะรัฐมนตรี	นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)
ประวัติ
วาระสภานิติบัญญัติ	9 เดือน 6 วัน (280 วัน)
ก่อนหน้า	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 4
ถัดไป	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 6

นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) เป็นนายกรัฐมนตรี ประกาศพระบรมราชโองการ ลงวันที่ 16 ธันวาคม 2476 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงลงพระปรมาภิไธย และเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน) ประธานสภาผู้แทนราษฎร เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ และในวันที่ 16 ธันวาคม 2476 มีการแต่งตั้งคณะรัฐมนตรี

รายชื่อคณะรัฐมนตรี

รัฐมนตรีว่าการกระทรวง		ดำรงตำแหน่งเมื่อตั้งคณะรัฐมนตรี		ดำรงตำแหน่งจนสิ้นสุดคณะรัฐมนตรี
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวง		แต่งตั้งเพิ่ม		เปลี่ยนแปลง/โยกย้ายไปตำแหน่งอื่น
รัฐมนตรีลอย		ย้ายมาจากตำแหน่งอื่น		ออกจากตำแหน่ง

      คณะราษฎร

คณะรัฐมนตรีคณะที่ 5 ของไทย
ตำแหน่ง		ลำดับ	รายนาม	เริ่มวาระ		สิ้นสุดวาระ		หมายเหตุ	ที่มา
นายกรัฐมนตรี		*	นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
กลาโหม		1	นายพลตรี พระยาประเสริฐสงคราม (เทียบ คมกฤส)		16 ธันวาคม 2476	29 มีนาคม 2477		ลาออก	สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
			นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)		29 มีนาคม 2477	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
การคลัง		2	เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร์ ณ สงขลา)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
ต่างประเทศ		3	พระยาอภิบาลราชไมตรี (ต่อม บุนนาค)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
ธรรมการ			นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)		16 ธันวาคม 2476	29 มีนาคม 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		17	พระสารสาสน์ประพันธ์ (ชื้น จารุวัสตร์)		29 มีนาคม 2477	[[22 กันยายน 2477
มหาดไทย			นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)		16 ธันวาคม 2476	29 มีนาคม 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		18	หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์)		29 มีนาคม 2477	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
ยุติธรรม		4	พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์ (วัน จามรมาน)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
วัง		5	เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477
เศรษฐการ		6	พระยาโกมารกุลมนตรี (ชื่น โกมารกุล ณ นคร)		16 ธันวาคม 2476	29 มีนาคม 2477		ลาออก	สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		19	พระสารสาสน์พลขันธ์ (ลอง สุนทานนท์)		29 มีนาคม 2477	22 กันยายน 2477
		7	พระดุลยธารณปรีชาไวท์ (ยม สุทนุศาสน์)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477
		8	นายเรือเอก หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ (ถวัลย์ ธารีสวัสดิ์)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		9	หลวงนฤเบศร์มานิต (สงวน จูฑะเตมีย์)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		10	นายพันโท หลวงพิบูลสงคราม (แปลก ขีตตะสังคะ)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		11	พระยามานวราชเสวี (ปลอด ณ สงขลา)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		12	นายนาวาโท หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		13	พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ (ตุ้ย สมันตรัฐ หรือ บินอับดุลลาห์)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477
		14	นายพันเอก พระสิทธิเรืองเดชพล (แสง พันธุประภาส)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		15	นายนาวาโท หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477			สภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2
		16	พระยาสุริยานุวัตร (เกิด บุนนาค)		16 ธันวาคม 2476	22 กันยายน 2477

การเปลี่ยนแปลงคณะรัฐมนตรี

29 มีนาคม พ.ศ. 2477

• ลาออก - นายพลตรี พระยาประเสริฐสงคราม (เทียบ คมกฤส) กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง โดยอ้างเหตุผลว่าป่วย ไม่สามารถรับราชการได้เต็มที่
• ลาออก - พระยาโกมารกุลมนตรี (ชื่น โกมารกุล ณ นคร) กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง โดยอ้างเหตุผลว่าป่วย ไม่สามารถรับราชการได้เต็มที่
• แต่งตั้ง - นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม
• แต่งตั้ง - พระสารสาสน์ประพันธ์ (ชื้น จารุวัสตร์) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ
• แต่งตั้ง - หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
• แต่งตั้ง - พระสารสาสน์พลขันธ์ (ลอง สุนทานนท์) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ

การแถลงนโยบายของรัฐบาล

คำแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรี คณะที่ 5 คณะรัฐมนตรีแถลงนโยบายต่อสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2476 และได้รับความไว้วางใจในวันเดียวกันเป็นเอกฉันท์

การสิ้นสุดของคณะรัฐมนตรี

คณะรัฐมนตรีคณะนี้สิ้นสุดลง เพราะเหตุที่รัฐบาลได้เสนอญัตติขอให้สภาผู้แทนราษฎรลงมติเห็นชอบด้วยความตกลงระหว่างประเทศ เรื่องควบคุมการจำกัดยางแต่สภาไม่เห็นชอบด้วย ความตกลงที่รัฐบาลได้ลงนามไปก่อน นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีทั้งคณะจึงกราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่ง เมื่อวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2477

อ้างอิง

• คณะรัฐมนตรีคณะที่ 5 จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี
• ลำดับความเป็นมาของคณะรัฐมนตรีไทย จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี