นายกรัฐมนตรี

นายกรัฐมนตรี (อังกฤษ: prime minister) เป็นหัวหน้าของคณะรัฐมนตรีและเป็นผู้นำของรัฐมนตรีในแผนกฝ่ายการบริหารของรัฐบาล ซึ่งมักจะอยู่ในระบบรัฐสภาหรือกึ่งประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรีนั้นจะไม่ใช่ประมุขแห่งรัฐของประเทศรัฐต่างๆ หรือไม่ก็พระมหากษัตริย์ พวกเขาจะทำหน้าที่แทนเป็นหัวหน้ารัฐบาล การทำหน้าที่โดยทั่วไปจะอยู่ภายใต้พระมหากษัตริย์ในรูปแบบผสมของรัฐบาลขุนนางและประชาธิปไตยหรือประธานาธิบดีในรูปแบบสาธารณรัฐของรัฐบาล

มารีโย ดรากี, นายกรัฐมนตรีอิตาลี หลี่ เค่อเฉียง, นายกรัฐมนตรีจีน มีฮาอิล มีชุสติน, นายกรัฐมนตรีรัสเซีย จัสติน ทรูโด, นายกรัฐมนตรีแคนาดา บอริส จอห์นสัน, นายกรัฐมนตรีสหราชอาณาจักร สกอตต์ มอร์ริซัน, นายกรัฐมนตรีออสเตรเลีย นเรนทระ โมที, นายกรัฐมนตรีอินเดีย ฌ็อง กัสแต็กซ์, นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส มุฮ์ยิดดิน ยัซซิน, นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย ประยุทธ์ จันทร์โอชา, นายกรัฐมนตรีไทย อังเกลา แมร์เคิล, นายกรัฐมนตรีเยอรมนี โยชิฮิเดะ ซูงะ, นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น

ในระบบรัฐสภานั้นจะทำตามแบบอย่างของระบบเวสต์มินสเตอร์ นายกรัฐมนตรีนั้นจะทำหน้าที่เป็นประธานและหัวหน้าที่แท้จริงของรัฐบาลและหัวหน้าของแผนกฝ่ายการบริหารต่างๆ ในระบบดังกล่าว ประมุขแห่งรัฐหรือตัวแทนอย่างเป็นทางการของพวกเขา (เช่น พระมหากษัตริย์, ประธานาธิบดี, ผู้สำเร็จราชการ) มักจะดำรงตำแหน่งจากการประกอบพิธีอย่างเป็นทางการเป็นส่วนใหญ่ แม้ว่าจะมีฐานะแค่เป็นอำนาจสำรอง(reserve powers)

ในหลายระบบ นายกรัฐมนตรีจะคัดเลือกและอาจจะต้องทำการปลดออกต่อสมาชิกคนอื่นๆ ของคณะรัฐมนตรี และจัดสรรตำแหน่งหน้าที่ให้กับสมาชิกภายในรัฐบาล ในระบบส่วนใหญ่ นายกรัฐมนตรีจะเป็นหัวหน้าของสมาชิกและประธานของคณะรัฐมนตรี ในระบบของชนกลุ่มน้อย ที่มีโดดเด่นในรัฐบาลของระบบกึ่งประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรีเป็นเจ้าหน้าที่ที่ได้รับการแต่งตั้งเพื่อให้จัดการราชการพลเรือนและปฏิบัติตามคำสั่งของประมุขแห่งรัฐ

นายกรัฐมนตรีมักจะเป็น(แต่ไม่เสมอไป) สมาชิกของสภานิติบัญญัติหรือสภาผู้แทนราษฎร์และคาดว่าจะมีรัฐมนตรีคนอื่นๆ เพื่อให้การรับรองว่ากระบวนการร่างกฎหมายจะผ่านทางสภานิติบัญญัติ ในระบอบราชาธิปไตยบางแห่ง พระมหากษัตริย์อาจจะใช้อำนาจในการบริหาร(ที่เป็นที่รู้จักกันคือ พระราชอภิสิทธิ์) ที่จะมอบตำแหน่งให้อย่างเป็นความลับในพิธีราชาภิเษก และอาจจะใช้อภิสิทธิ์โดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภา

เช่นเดียวกับการเป็นหัวหน้ารัฐบาล การเป็นนายกรัฐมนตรีอาจจำเป็นจะต้องมีหน้าที่บทบาทหรือตำแหน่งอื่นๆ - นายกรัฐมนตรีแห่งสหราชอาณาจักร จากการยกตัวอย่าง ยังเป็นลอร์ดเอกแห่งการคลังและรัฐมนตรีสำหรับข้าราชการพลเรือน ในบางกรณี นายกรัฐมนตรีอาจจะเลือกที่จะดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีเพิ่มเติม (เช่น เมื่อตำแหน่งรัฐมนตรีนั้นมีความสำคัญต่อคำสั่งของรัฐบาลในช่วงเวลาสมัยนั้น): ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง วินสตัน เชอร์ชิล ยังดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม(แม้ว่าในช่วงเวลาสมัยนั้น จะไม่มีกระทรวงกลาโหมก็ตาม) อีกตัวอย่างหนึ่งคือ รัฐบาลอิสราเอลชุดที่สามสิบสี่ (ค.ศ. 2015-2019) เมื่อเบนจามิน เนทันยาฮู ซึ่งทำหน้าที่เป็นนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงความร่วมมือระดับภูมิภาค กระทรวงเศรษฐกิจ กระทรวงกลาโหมและกระทรวงมหาดไทย

รายชื่อนายกรัฐมนตรี

ดูเพิ่มเติมที่: รายนามประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาลปัจจุบัน

ดูเพิ่ม

• นายกรัฐมนตรีไทย
• รายนามนายกรัฐมนตรีกัมพูชา
• รายนามนายกรัฐมนตรีลาว
• รายนามนายกรัฐมนตรีมาเลเซีย
• รายนามนายกรัฐมนตรีอินโดนีเซีย
• รายนามนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น
• รายนามนายกรัฐมนตรีเดนมาร์ก
• รายนามนายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส
• รายนามนายกรัฐมนตรีตองงา
• รายนามนายกรัฐมนตรีแห่งสหราชอาณาจักร
• รายนามนายกรัฐมนตรีออสเตรเลีย
• รายนามนายกรัฐมนตรีเนเธอร์แลนด์
• รายนามนายกรัฐมนตรีสวีเดน
• รายนามประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาลปัจจุบัน
• ประธานาธิบดี

อ้างอิง

• การบริหารราชการแผ่นดิน จากสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน