คางทูม (อังกฤษ : mumps ) เป็นโรคติดเชื้อไวรัส ชนิดหนึ่งที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสคางทูม อาการแรกเริ่มของผู้ป่วยได้แก่มีไข้ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ เบื่ออาหาร และรู้สึกอ่อนเพลีย จากนั้นจึงมีต่อมน้ำลายพาโรทิดบวมโตและเจ็บ อาจโตข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง อาการเหล่านี้มักเริ่มเป็นหลังจากได้รับเชื้อมาแล้ว 16-18 วัน และเมื่อเป็นแล้วมักหายได้เองในเวลา 7-10 วัน ผู้ป่วยวัยผู้ใหญ่มักมีอาการรุนแรงกว่าผู้ป่วยวัยเด็ก คนที่รับเชื้อนี้ประมาณหนึ่งในสามจะมีอาการเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีอาการ เลย ภาวะแทรกซ้อน ที่อาจพบได้ ได้แก่ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (15%) ตับอ่อนอักเสบ (4%) กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ สูญเสียการได้ยิน และอัณฑะอักเสบ ซึ่งอาจทำให้เป็นหมัน ได้ แต่พบได้น้อย ผู้ป่วยเพศหญิงอาจมีการอักเสบของรังไข่ แต่จะไม่ทำให้เป็นหมัน
คางทูม(Mumps) ชื่ออื่น Epidemic parotitis เด็กป่วยคางทูม สาขาวิชา โรคติดเชื้อ อาการ ไข้ , ปวดกล้ามเนื้อ , ปวดศีรษะ , อ่อนเพลีย , ต่อมน้ำลายพาโรทิดอักเสบภาวะแทรกซ้อน เยื่อหุ้มสมองอักเสบ , ตับอ่อนอักเสบ, สูญเสียการได้ยิน , เป็นหมัน (เพศชาย)การตั้งต้น ~17 วันหลังได้รับเชื้อ ระยะดำเนินโรค 7–10 วัน สาเหตุ ไวรัสโรคคางทูม วิธีวินิจฉัย การเพาะเชื้อไวรัส, การตรวจแอนติบอดี ในเลือด การป้องกัน วัคซีนโรคคางทูม การรักษา การรักษาประคับประคอง ยา ยาแก้ปวด , การรักษาด้วยอิมมูโนกลอบูลินพยากรณ์โรค อัตราเสียชีวิตประมาณ 1 ใน 10,000 ความชุก พบได้บ่อยกว่าในประเทศกำลังพัฒนา
คางทูมเป็นโรคติดต่อ ที่ติดต่อได้ง่ายและรวดเร็วในกลุ่มคนที่อยู่ใกล้ชิด โดยจะติดต่อผ่านทางฝอยละอองจากสารคัดหลั่งทางเดินหายใจ หรือการสัมผัสโดยตรงกับผู้ป่วย โรคนี้ติดต่อได้กับมนุษย์เท่านั้น ผู้ป่วยที่ติดเชื้อสามารถแพร่เชื้อได้ 7 วันก่อน และ 8 วันหลังเริ่มมีอาการต่อมน้ำลายบวม คนที่หายจากโรคนี้แล้วมักมีภูมิคุ้มกัน ไปตลอดชีวิต การติดเชื้อซ้ำนั้นพบได้บ้างแต่ผู้ป่วยก็มักจะมีอาการเพียงเล็กน้อย การวินิจฉัยส่วนใหญ่อาศัยจากการตรวจพบต่อมน้ำลายพาโรทิดบวม การตรวจยืนยันทำได้โดยการตรวจหาเชื้อไวรัสจากการป้ายสารคัดหลั่งจากรูเปิดของต่อมน้ำลายพาโรทิด การตรวจหาสารแอนติบอดี ชนิดไอจีเอ็มในเลือดเป็นการตรวจที่ทำได้ง่ายกว่าแต่อาจให้ผลลบลวง ได้โดยเฉพาะในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นคนที่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน
การป้องกันทำได้โดยรับวัคซีนโรคคางทูม รวมสองครั้ง ประเทศพัฒนาแล้วส่วนใหญ่มีวัคซีน นี้ให้บริการเป็นวัคซีนมาตรฐานในโครงการระดับชาติ ส่วนใหญ่จะให้ร่วมกันกับวัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน และวัคซีนโรคหัด เป็นวัคซีนรวมสามโรค และอาจให้ร่วมกันกับวัคซีนโรคอีสุกอีใส อีก เป็นวัคซีนรวมสี่โรค ประเทศที่มีอัตราการรับวัคซีนต่ำอาจมีรายงานผู้ป่วยในกลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งกลุ่มนี้หากเป็นโรคแล้วอาจมีผลการรักษาที่ออกมาไม่ดีได้ โรคนี้ยังไม่มีการรักษาจำเพาะ การรักษาหลัก ๆ คือการรักษาเพื่อบรรเทาอาการ ได้แก่ ใช้ยาแก้ปวด ลดไข้เช่นพาราเซตามอล ในบางรายที่มีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงอาจได้ประโยชน์จากการรักษาด้วยอิมมูโนกลอบูลิน รายที่มีภาวะแทรกซ้อนเป็นเยื่อหุ้มสมองอักเสบหรือตับอ่อนอักเสบอาจจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาแบบผู้ป่วยใน อัตราการเสียชีวิตจากโรคนี้อยู่ที่ประมาณ 1 ใน 10,000 ของผู้ป่วย
ในแต่ละปีหากไม่มีการให้วัคซีนจะมีผู้ป่วยโรคนี้ประมาณ 0.1-1% ของประชากร ก่อนที่จะมีการใช้วัคซีนอย่างกว้างขวางโรคนี้เป็นโรคที่พบได้บ่อยมากในผู้ป่วยเด็กทั่วโลก การให้วัคซีนอย่างทั่วถึงทำให้จำนวนผู้ป่วยโรคนี้ลดลงกว่า 90% โรคคางทูมพบได้บ่อยกว่าในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนา ซึ่งอัตราการรับวัคซีนยังต่ำอยู่ อย่างไรก็ดียังมีการระบาดเป็นครั้ง ๆ แม้ในกลุ่มประชากรที่รับวัคซีนแล้ว ซึ่งจะมีการระบาดขนาดใหญ่เกิดขึ้นประมาณทุก ๆ 2-5 ปี โดยผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเป็นเด็กอายุ 5-9 ปี หากพิจารณาเฉพาะกลุ่มที่เคยได้รับวัคซีนแล้วผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเป็นคนอายุ 20 ปีต้น ๆ ในประเทศแถบเส้นศูนย์สูตรจะพบโรคนี้ได้ตลอดปี ส่วนประเทศนอกเขตนี้มักพบได้ในช่วงฤดูหนาวและฤดูใบไม้ผลิ มีการกล่าวถึงอาการต่อมน้ำลายพาโรทิดและอัณฑะบวมเจ็บไว้ตั้งแต่ 500 ปีก่อนคริสตกาล โดยแพทย์กรีกชื่อฮิปโปเครตีส
ประวัติศาสตร์ มนุษย์รู้จักโรคคางทูมมาตั้งแต่สมัยโบราณ มีการกล่าวถึงโรคนี้อยู่ในหนังสือ Of the Epidemic (ว่าด้วยโรคระบาด) เขียนโดยแพทย์กรีกฮิปโปเครตีส ตั้งแต่เมื่อ 400 ปีก่อนคริสตกาล โดยได้กล่าวถึงโรคที่ทำให้มีการบวมและเจ็บที่ต่อมน้ำลายพาโรทิดและอัณฑะเอาไว้ การบรรยายถึงโรคนี้อย่างเป็นวิทยาศาสตร์เกิดขึ้นครั้งแรกในช่วงปลายคริสตทศวรรษ 1790 โดยรอเบิร์ต แฮมิลตัน แพทย์ชาวอังกฤษ (1721-1793) ได้เขียนไว้ใน Transaction of the Royal Society of Edinburgh นอกจากนี้ยังเป็นโรคที่มีบทบาทสำคัญมากโรคหนึ่งในกองทัพที่ร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่หนึ่งและครั้งที่สอง ในช่วงหนึ่งความพยายามที่จะพิสูจน์ว่าโรคคางทูมเป็นโรคติดต่อต้องพบกับความล้มเหลวหลายต่อหลายครั้ง จนถึง ค.ศ. 1934 เมื่อ คล็อด ดี. จอห์นสัน และเออร์เนสต์ วิลเลียม กูดปาสเจอร์ สามารถพิสูจน์ได้ว่าโรคคางทูมเป็นโรคติดต่อ โดยมีเชื้อก่อโรคเป็นเชื้อไวรัสที่สามารถกรองออกมาได้
อ้างอิง ↑ (PDF) . Weekly Epidemiological Record . 82 (7): 49–60. 16 กุมภาพันธ์ 2007. PMID 17304707. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 16 มีนาคม 2015. ↑ Atkinson, William (พฤษภาคม 2012). (12th ed.). Public Health Foundation. pp. Chapter 14. ISBN 978-0-9832631-3-5 Davis NF, McGuire BB, Mahon JA, Smyth AE, O'Malley KJ, Fitzpatrick JM (April 2010). "The increasing incidence of mumps orchitis: a comprehensive review". BJU International . 105 (8): 1060–5. doi :10.1111/j.1464-410X.2009.09148.x. PMID 20070300. ↑ Hviid A, Rubin S, Mühlemann K (March 2008). "Mumps". The Lancet 371 (9616): 932–44. doi :10.1016/S0140-6736(08)60419-5. PMID 18342688. ↑ Junghanss, Thomas (2013). (23rd ed.). Oxford: Elsevier/Saunders. p. 261. ISBN 978-0-7020-5306-1 ↑ Bailey's head and neck surgery—otolaryngology . Johnson, Jonas T., Rosen, Clark A., Bailey, Byron J., 1934- (5th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health /Lippincott Williams & Wilkins. 2013. ISBN 9781609136024 OCLC 863599053.CS1 maint: others (link ) ↑ Gupta, RK; Best, J; MacMahon, E (14 May 2005). "Mumps and the UK epidemic 2005". BMJ (Clinical Research Ed.) . 330 (7500): 1132–5. doi :10.1136/bmj.330.7500.1132. PMC 557899 . PMID 15891229. Kutty PK, Kyaw MH, Dayan GH, Brady MT, Bocchini JA, Reef SE, Bellini WJ, Seward JF (15 June 2010). "Guidance for isolation precautions for mumps in the United States: a review of the scientific basis for policy change". Clinical Infectious Diseases . 50 (12): 1619–28. doi :10.1086/652770. PMID 20455692. ↑ Sen2008 SN (2008). . Med J Aust . 189 (8): 456–9. PMID 18928441. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 25 ธันวาคม 2014. Hippocrates . "Of the Epidemics". Wikisource ↑ Samal, Siba K. (2011). The Biology of Paramyxoviruses . Horizon Scientific Press. p. 5. ISBN 978-1-904455-85-1 . สืบค้นเมื่อ 18 March 2019 . "Mumps". World of Microbiology and Immunology, in Encyclopedia.com . 1 March 2019. สืบค้นเมื่อ 18 March 2019 .
แหล่งข้อมูลอื่น การจำแนกโรค ทรัพยากรภายนอก MedlinePlus : 001557eMedicine : emerg/324 emerg/391 ped/1503Patient UK : คางทูม
NHS.uk – Encyclopedia – 'NHS Direct Online Health Encyclopaedia: Mumps', National Health Service (UK) WHO.int – "Immunization, Vaccines and Biologicals: Mumps vaccine", World Health Organization " Collection of information from the CDC concerning mumps Public Health Agency of Canada – Public Health Agency of Canada Vaccination Campaigns
คางท, งกฤษ, mumps, เป, นโรคต, ดเช, อไวร, สชน, ดหน, งท, เก, ดจากการต, ดเช, อไวร, อาการแรกเร, มของผ, วยได, แก, ไข, ปวดกล, ามเน, ปวดศ, รษะ, เบ, ออาหาร, และร, กอ, อนเพล, จากน, นจ, งม, อมน, ำลายพาโรท, ดบวมโตและเจ, อาจโตข, างเด, ยวหร, อท, งสองข, าง, อาการเหล, าน, กเ. khangthum xngkvs mumps epnorkhtidechuxiwrschnidhnungthiekidcakkartidechuxiwrskhangthum 2 xakaraerkerimkhxngphupwyidaekmiikh pwdklamenux pwdsirsa ebuxxahar aelarusukxxnephliy 1 6 caknncungmitxmnalayphaorthidbwmotaelaecb xacotkhangediywhruxthngsxngkhang 4 6 xakarehlanimkerimepnhlngcakidrbechuxmaaelw 16 18 wn 1 2 aelaemuxepnaelwmkhayidexnginewla 7 10 wn 1 2 phupwywyphuihymkmixakarrunaerngkwaphupwywyedk 1 khnthirbechuxnipramanhnunginsamcamixakarephiyngelknxyhruximmixakarely 1 phawaaethrksxnthixacphbid idaek eyuxhumsmxngxkesb 15 tbxxnxkesb 4 klamenuxhwicxkesb suyesiykaridyin aelaxnthaxkesb sungxacthaihepnhmnid aetphbidnxy 1 6 phupwyephshyingxacmikarxkesbkhxngrngikh aetcaimthaihepnhmn 4 khangthum Mumps chuxxunEpidemic parotitisedkpwykhangthumsakhawichaorkhtidechuxxakarikh pwdklamenux pwdsirsa xxnephliy txmnalayphaorthidxkesb 1 phawaaethrksxneyuxhumsmxngxkesb tbxxnxkesb suyesiykaridyin epnhmn ephschay 1 kartngtn 17 wnhlngidrbechux 1 2 rayadaeninorkh7 10 wn 1 2 saehtuiwrsorkhkhangthum 2 withiwinicchykarephaaechuxiwrs kartrwcaexntibxdiineluxd 2 karpxngknwkhsinorkhkhangthum 1 karrksakarrksaprakhbprakhxng 3 yayaaekpwd karrksadwyximmuonklxbulin 4 phyakrnorkhxtraesiychiwitpraman 1 in 10 000 1 khwamchukphbidbxykwainpraethskalngphthna 5 khangthumepnorkhtidtxthitidtxidngayaelarwderwinklumkhnthixyuiklchid 7 odycatidtxphanthangfxylaxxngcaksarkhdhlngthangedinhayichruxkarsmphsodytrngkbphupwy 2 orkhnitidtxidkbmnusyethann 1 phupwythitidechuxsamarthaephrechuxid 7 wnkxn aela 8 wnhlngerimmixakartxmnalaybwm 8 khnthihaycakorkhniaelwmkmiphumikhumkniptlxdchiwit 1 kartidechuxsannphbidbangaetphupwykmkcamixakarephiyngelknxy 9 karwinicchyswnihyxasycakkartrwcphbtxmnalayphaorthidbwm kartrwcyunynthaidodykartrwchaechuxiwrscakkarpaysarkhdhlngcakruepidkhxngtxmnalayphaorthid 2 kartrwchasaraexntibxdichnidixciexmineluxdepnkartrwcthithaidngaykwaaetxacihphllblwngidodyechphaainkrnithiphupwyepnkhnthiekhyidrbwkhsinmakxn 2 karpxngknthaidodyrbwkhsinorkhkhangthumrwmsxngkhrng 1 praethsphthnaaelwswnihymiwkhsinniihbrikarepnwkhsinmatrthaninokhrngkarradbchati swnihycaihrwmknkbwkhsinpxngknorkhhdeyxrmn aelawkhsinorkhhd epnwkhsinrwmsamorkh aelaxacihrwmknkbwkhsinorkhxisukxiisxik epnwkhsinrwmsiorkh 1 praethsthimixtrakarrbwkhsintaxacmiraynganphupwyinklumphusungxayu sungklumnihakepnorkhaelwxacmiphlkarrksathixxkmaimdiid 4 orkhniyngimmikarrksacaephaa 1 karrksahlk khuxkarrksaephuxbrrethaxakar idaek ichyaaekpwdldikhechnpharaestamxl 4 inbangraythimiphawaaethrksxnrunaerngxacidpraoychncakkarrksadwyximmuonklxbulin 4 raythimiphawaaethrksxnepneyuxhumsmxngxkesbhruxtbxxnxkesbxaccaepntxngekharbkarrksaaebbphupwyin 7 9 xtrakaresiychiwitcakorkhnixyuthipraman 1 in 10 000 khxngphupwy 1 inaetlapihakimmikarihwkhsincamiphupwyorkhnipraman 0 1 1 khxngprachakr 1 kxnthicamikarichwkhsinxyangkwangkhwangorkhniepnorkhthiphbidbxymakinphupwyedkthwolk 1 karihwkhsinxyangthwthungthaihcanwnphupwyorkhnildlngkwa 90 1 orkhkhangthumphbidbxykwainklumpraethskalngphthna sungxtrakarrbwkhsinyngtaxyu 5 xyangirkdiyngmikarrabadepnkhrng aeminklumprachakrthirbwkhsinaelw 4 sungcamikarrabadkhnadihyekidkhunpramanthuk 2 5 pi 1 odyphupwyswnihycaepnedkxayu 5 9 pi 1 hakphicarnaechphaaklumthiekhyidrbwkhsinaelwphupwyswnihycaepnkhnxayu 20 pitn 4 inpraethsaethbesnsunysutrcaphborkhniidtlxdpi swnpraethsnxkekhtnimkphbidinchwngvduhnawaelavduibimphli 1 mikarklawthungxakartxmnalayphaorthidaelaxnthabwmecbiwtngaet 500 pikxnkhristkal odyaephthykrikchuxhipopekhrtis 2 10 prawtisastr aekikhmnusyruckorkhkhangthummatngaetsmyobran mikarklawthungorkhnixyuinhnngsux Of the Epidemic wadwyorkhrabad ekhiynodyaephthykrikhipopekhrtistngaetemux 400 pikxnkhristkal odyidklawthungorkhthithaihmikarbwmaelaecbthitxmnalayphaorthidaelaxnthaexaiw 2 11 karbrryaythungorkhnixyangepnwithyasastrekidkhunkhrngaerkinchwngplaykhristthswrrs 1790 odyrxebirt aehmiltn aephthychawxngkvs 1721 1793 idekhiyniwin Transaction of the Royal Society of Edinburgh 11 12 nxkcakniyngepnorkhthimibthbathsakhymakorkhhnunginkxngthphthirwmrbinsngkhramolkkhrngthihnungaelakhrngthisxng 11 inchwnghnungkhwamphyayamthicaphisucnwaorkhkhangthumepnorkhtidtxtxngphbkbkhwamlmehlwhlaytxhlaykhrng cnthung kh s 1934 emux khlxd di cxhnsn aelaexxrenst wileliym kudpasecxr samarthphisucnidwaorkhkhangthumepnorkhtidtx odymiechuxkxorkhepnechuxiwrsthisamarthkrxngxxkmaid 11 xangxing aekikh 1 00 1 01 1 02 1 03 1 04 1 05 1 06 1 07 1 08 1 09 1 10 1 11 1 12 1 13 1 14 1 15 1 16 1 17 1 18 1 19 1 20 1 21 1 22 1 23 Mumps virus vaccines PDF Weekly Epidemiological Record 82 7 49 60 16 kumphaphnth 2007 PMID 17304707 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 16 minakhm 2015 Unknown parameter deadurl ignored help 2 00 2 01 2 02 2 03 2 04 2 05 2 06 2 07 2 08 2 09 2 10 2 11 Atkinson William phvsphakhm 2012 Mumps Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases 12th ed Public Health Foundation pp Chapter 14 ISBN 978 0 9832631 3 5 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 6 krkdakhm 2016 Unknown parameter deadurl ignored help Davis NF McGuire BB Mahon JA Smyth AE O Malley KJ Fitzpatrick JM April 2010 The increasing incidence of mumps orchitis a comprehensive review BJU International 105 8 1060 5 doi 10 1111 j 1464 410X 2009 09148 x PMID 20070300 4 0 4 1 4 2 4 3 4 4 4 5 4 6 4 7 Hviid A Rubin S Muhlemann K March 2008 Mumps The Lancet 371 9616 932 44 doi 10 1016 S0140 6736 08 60419 5 PMID 18342688 5 0 5 1 Junghanss Thomas 2013 Manson s tropical diseases 23rd ed Oxford Elsevier Saunders p 261 ISBN 978 0 7020 5306 1 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 13 phvsphakhm 2016 Unknown parameter deadurl ignored help 6 0 6 1 6 2 Bailey s head and neck surgery otolaryngology Johnson Jonas T Rosen Clark A Bailey Byron J 1934 5th ed Philadelphia Wolters Kluwer Health Lippincott Williams amp Wilkins 2013 ISBN 9781609136024 OCLC 863599053 CS1 maint others link 7 0 7 1 Gupta RK Best J MacMahon E 14 May 2005 Mumps and the UK epidemic 2005 BMJ Clinical Research Ed 330 7500 1132 5 doi 10 1136 bmj 330 7500 1132 PMC 557899 PMID 15891229 Kutty PK Kyaw MH Dayan GH Brady MT Bocchini JA Reef SE Bellini WJ Seward JF 15 June 2010 Guidance for isolation precautions for mumps in the United States a review of the scientific basis for policy change Clinical Infectious Diseases 50 12 1619 28 doi 10 1086 652770 PMID 20455692 9 0 9 1 Sen2008 SN 2008 Mumps a resurgent disease with protean manifestations Med J Aust 189 8 456 9 PMID 18928441 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 25 thnwakhm 2014 Unknown parameter deadurl ignored help Hippocrates Of the Epidemics Wikisource 11 0 11 1 11 2 11 3 Samal Siba K 2011 The Biology of Paramyxoviruses Horizon Scientific Press p 5 ISBN 978 1 904455 85 1 subkhnemux 18 March 2019 Mumps World of Microbiology and Immunology in Encyclopedia com 1 March 2019 subkhnemux 18 March 2019 aehlngkhxmulxun aekikhkarcaaenkorkhV T DICD 10 B26ICD 9 CM 072MeSH D009107DiseasesDB 8449thrphyakrphaynxkMedlinePlus 001557eMedicine emerg 324 emerg 391 ped 1503Patient UK khangthumNHS uk Encyclopedia NHS Direct Online Health Encyclopaedia Mumps National Health Service UK WHO int Immunization Vaccines and Biologicals Mumps vaccine World Health Organization MicrobiologyBytes Paramyxoviruses Collection of information from the CDC concerning mumps Public Health Agency of Canada Public Health Agency of Canada Vaccination Campaigns bthkhwamekiywkbaephthysastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul duephimthi sthaniyxy aephthysastrekhathungcak https th wikipedia org w index php title khangthum amp oldid 9217364, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
