จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์
พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (27 ตุลาคม พ.ศ. 2438 - 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2526) เป็นอดีตอธิบดีกรมรถไฟ ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย และเป็นอดีตพระสสุระในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ม.ว.ม., ป.ช., ท.จ.ว. | |
---|---|
อธิบดีกรมรถไฟ | |
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2479 – พ.ศ. 2486 | |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 27 ตุลาคม พ.ศ. 2438 |
เสียชีวิต | 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 (87 ปี) |
สัญชาติ | ไทย |
บิดา | ร้อยเอกจิตร รัตนกุล |
มารดา | ชื่น รัตนกุล |
คู่สมรส | คุณหญิงเอิบ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ประไพ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ |
บุตร | ภูวลาภ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ |
อาชีพ | ทหารบก ข้าราชการพลเรือนรัฐพาณิชย์ พนักงานรัฐวิสาหกิจ |
การเข้าเป็นทหาร | |
รับใช้ | ไทย |
สังกัด | กองทัพบกไทย |
ยศ | พลเอก |
การเข้ารับราชการ
พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ เข้ารับราชการเป็นทหารบกเหล่าทหารสื่อสาร จนได้รับบรรดาศักดิ์เป็น หลวงเสรีเริงฤทธิ์ เป็นหนึ่งในทหารบกคณะราษฎรที่ทำการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี พ.ศ. 2475 จากนั้นโอนย้ายจากกระทรวงกลาโหม ไปสังกัดกรมรถไฟในตำแหน่งอธิบดีกรมรถไฟ กระทรวงเศรษฐการ เมื่อ พ.ศ. 2479 - พ.ศ. 2487 เป็นแม่ทัพกองทัพพายัพในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ และกระทรวงพาณิชย์ ในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ย้ายกลับมาดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมรถไฟ กระทรวงคมนาคมอีกครั้ง พ.ศ. 2492 - พ.ศ. 2494 และดำรงตำแหน่งผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย กระทรวงคมนาคม เมื่อ พ.ศ. 2494 - พ.ศ. 2502
หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองได้ลาออกจากบรรดาศักดิ์พร้อมคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 โดยใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลและนามสกุลเดิมเป็นชื่อรองได้ว่า จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2484
ครอบครัว
พลเอกจรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ มีนามเดิมว่า จรูญ รัตนกุล เป็นบุตรของนายร้อยเอก จิตร กับ ชื่น รัตนกุล บรรพบุรุษของท่านเป็นชาวจีนแซ่อึ้งที่อพยพมาจากแต้จิ๋ว ชื่อ หวงกุ้ย ซึ่งอพยพเข้ามาทางจังหวัดราชบุรี ในสมัยกรุงธนบุรี หวงกุ้ยได้รับราชการดูแลการค้าทางเรือ ล่วงมาจนถึงในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 บุตรชายคนที่สองของหวงกุ้ยคือ หวงจวิน (กุน) ได้รับราชการเป็นที่สมุหนายกในตำแหน่ง เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ต้นสกุลรัตนกุล ซึ่งเป็นบิดาของเจ้าจอมมารดาอิ่มในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1
พลเอกจรูญ สมรสครั้งแรกกับคุณหญิงเอิบ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (สกุลเดิม โกมลวรรธนะ) หลังภรรยาคนแรกถึงแก่กรรมจึงได้สมรสครั้งที่สองกับประไพ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (สกุลเดิม เศรษฐวัฒน์) บุตรชายได้แก่ พลตำรวจตรี อุดม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นภูวลาภ) และพันเอก อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ได้เสกสมรสกับสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา เมื่อ พ.ศ. 2487 มีธิดาคือท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม
ยศทหาร
- พ.ศ. 2485: พลโท
- พ.ศ. 2495: พลเอก
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้
- พ.ศ. 2499 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
- พ.ศ. 2475 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
- พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2464 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)
- พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
อ้างอิง
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 18 กันยายน พ.ศ. 2484, หน้า 2942
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2495/D/020/792.PDF
- http://www.railway.co.th/main/profile/ceo.html
- http://guru.sanook.com/25990/
- ราชกิจจานุเบกษา ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีเรื่องพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคมลาออกจากบรรดาศักดิ์
- ↑ คนจีนในแผ่นดินสยาม
- ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 242
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่องลาออกจากถานันดรสักดิ์, เล่ม 61, ตอน 42, 18 กรกดาคม พ.ศ. 2487, หน้า 1411-2
- เรื่อง พระราชทานยสทหาน
- เรื่อง พระราชทานยศทหาร
- "ข่าวในพระราชสำนัก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 100 ตอน 202 ง ฉบับพิเศษ: หน้า 33. 28 ธันวาคม พ.ศ. 2526. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 73 ตอน 8 ง: หน้า 346. 24 มกราคม พ.ศ. 2499. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 67 (ตอน 67 ง): หน้า 6348. 12 ธันวาคม พ.ศ. 2493. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี ๒๔๙๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 70 (ตอน 29 ง): หน้า 2053. 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2496. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 71 (ตอน 49 ง): หน้า 1724. 3 สิงหาคม 2497. สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help)
แหล่งข้อมูลอื่น
- บันทึกของคนเดินเท้า สุดทางที่นพวงษ์ (กรณีพิพาทอินโดจีนภาคพิเศษ)