เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ

เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (The Safeguarding the Constitution Medal) เป็นเหรียญสำหรับพระราชทานเป็นบำเหน็จความกล้าหาญ สำหรับพระราชทานแก่ ผู้ช่วยเหลือราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือนในการปราบกบฏบวรเดช เมื่อพ.ศ. 2476 ปัจจุบัน พ้นสมัยพระราชทานแล้ว

เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ
ด้านหน้าเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ
อักษรย่อ	พ.ร.ธ.
ประเภท	เหรียญราชอิสริยาภรณ์ประเภทบำเหน็จความกล้าหาญ
วันสถาปนา	พ.ศ. 2476
ประเทศ	ประเทศไทย
ผู้สมควรได้รับ	ผู้ช่วยเหลือราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือนในการปราบกบฏบวรเดช
สถานะ	พ้นสมัยพระราชทานแล้ว
ผู้สถาปนา	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ประธาน	พระมหากษัตริย์แห่งประเทศไทย
ลำดับเกียรติ
สูงกว่า	เหรียญงานพระราชสงครามยุโรป
รองมา	เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 2 ประเภทที่ 2

ประวัติ

ฝ่ายอำนาจเก่า ซึ่งนำโดยพลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช เป็นนายทหารระดับผู้ใหญ่ซึ่งหมดอำนาจลงหลังจากการปฏิวัติ 2475 เกิดความไม่พอใจ จึงได้ก่อการกบฏเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 2476 และลงเอยด้วยความพ่ายแพ้ หลังจากนั้นรัฐบาลของพระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)และสภาผู้แทนราษฏรก็ได้ประชุมเสนอพระราชบัญญัติเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญเป็นบำเหน็จความชอบ แก่ผู้ช่วยเหลือราชการทั้งฝ่ายทหาร และพลเรือนในการปราบกบฏบวรเดช จากนั้นจึงนำขึ้นเพื่อทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเพื่อลงพระปรมาภิไธย และประกาศใช้เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2476

ลักษณะเหรียญ

 

ด้านหลังเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ รูปพระสยามเทวาธิราชทรงพระขรรค์ในท่าประหารปรปักษ์

เป็นเหรียญทรงสีเหลี่ยมจตุรัสกว้างด้านละ 23 มิลลิเมตร ด้านหน้ามีภาพสมุดรัฐธรรมนูญวางบนพานแว่นฟ้าสองชั้น อยู่ภายในวงพวงมาลัยชัยพฤกษ์ แผ่รัศมีกระจายทั่วมณฑล ด้านหลัง มีรูปพระสยามเทวาธิราชทรงพระขรรค์ในท่าประหารปรปักษ์ ยืนลอยอยู่เหนือตัวอักษรตามขอบล่างว่า "ปราบกบฏ พ.ศ. ๒๔๗๖" ภายใต้ห่วงอันมีอักษรว่า "พิทักษ์รัฐธรรมนูญ" แพรแถบสีธงไตรรงค์ กว้าง 28 มิลลิเมตร ห้อยบนแพรแถบมีเข็มโลหะทองแดงรมดำ จารึกอักษรว่า "สละชีพเพื่อชาติ"

การประดับ

 

1. ประดับที่อกเสื้อเบื้องซ้าย
2. ผู้ที่เป็นทหาร ตำรวจ หรือลูกเสือ ประดับเหรียญนี้ได้ทุกโอกาสตามแต่จะเห็นสมควรในเมื่อสวมเครื่องแบบ
3. ถ้ามิได้สวมเครื่องแบบราชการหรือเป็นพลเรือน ให้ประดับเหรียญนี้ได้ในโอกาสต่อไปนี้

• ในงานพระราชพิธีและงานต่างๆ ซึ่งรัฐบาลเป็นเจ้าหน้าที่จัดการ ให้แต่งอย่างสุภาพตามธรรมเนียมและกาลนิยม
• ในงานต่างๆ ที่เป็นงานพิธี หรือ งานเพื่อเกียรติยศแก่หมู่เหล่า หรือบุคคลใดที่สมควร ให้แต่งอย่างสุภาพตามธรรมเนียมและกาลนิยม

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ พุทธศักราช ๒๔๗๖เล่ม ๕๐ ตอน ๐ก วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๔๗๖