จันทรวงศ์

จันทรวงศ์, ไอละ, หรือ อิลละ (บ้างสะกด อิล) เป็นราชวงศ์ใหญ่ในวรรณะกษัตริย์ที่เอ่ยถึงในเอกสารโบราณของอินเดียคู่กับ สุริยวงศ์ และถือกันว่า สืบเชื้อสายมาจากเทวดาที่เกี่ยวข้องกับดวงจันทร์ เช่น พระโสม หรือพระจันทร์ พระกฤษณะก็เป็นผู้หนึ่งที่เชื่อกันว่า ประสูติในสายตระกูลยาฑุของราชวงศ์นี้

จันทรวงศ์
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	ประยาคราช, มถุรา, หัสตินปุระ
ภาษาทั่วไป	ภาษาสันสกฤต
ศาสนา	ศาสนาฮินดู
การปกครอง	ราชาธิปไตย
พระมหากษัตริย์
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	อนุทวีปอินเดีย

เอกสาร ศตปถพราหมณะ ระบุว่า พระเจ้าปุรูรวัส พระมหากษัตริย์พระองค์แรกแห่งราชวงศ์นี้ มีพระบิดา คือ พระพุธ พระโอรสของพระโสม มีพระมารดา คือ ท้าวอิลราช พระโอรสของพระมนูศรัทธาเทวะ ซึ่งสลับเพศไปมาระหว่างชายกับหญิง และมีพระปนัดดา (เหลน) คือ พระเจ้ายยาติ ส่วน มหาภารตะ ระบุว่า ต้นราชวงศ์นี้ คือ ท้าวอิลราช ซึ่งครองเมืองประยาคราช และมีพระโอรส คือ พระเจ้าศศพินทุ

ใน มหาภารตะ

 

ในเอกสารฮินดู สงครามทุ่งกุรุเกษตรซึ่งเป็นแก่นเรื่องของมหากาพย์ มหาภารตะ นั้น หลัก ๆ แล้วเกิดขึ้นระหว่างสายตระกูลที่เข่นเคี่ยวกันของราชวงศ์นี้ ซึ่งเป็นเหตุให้อรชุนลังเลที่จะเข้าร่วมจนถูกพระกฤษณะ ผู้เป็นอาจารย์ ติเตียนโดยกล่าวว่า ธรรมะอยู่เหนือทุกสิ่ง และข้อความตอนนี้กลายเป็นเสาหลักทางวัฒนธรรมของตระกูลทั้งสี่แห่งวรรณะกษัตริย์

เมื่อสิ้นสงครามดังกล่าว สายตระกูลยาฑุแทบจะไม่รอด และเมื่อเมืองทวารกาจมบาดาล ก็นำไปสู่การสิ้นสุดลงของสายยาฑุทั้งหมด เว้นแต่พระเจ้าวัชรนภที่อรชุนช่วยไว้ได้ และภายหลังได้ครองเมืองมถุรา เนื่องจากพระเจ้าวัชรนภเป็นพระนัดดาพระองค์เดียวที่รอดชีวิตของพระกฤษณะ สายตระกูลทั้งหลายจึงมักอ้างว่าตนสืบเชื้อชายจากพระกฤษณะผ่านทางพระเจ้าวัชรนภ

อ้างอิง

1. Paliwal, B. B. (2005). Message of the Purans. Diamond Pocket Books Ltd. p. 21. ISBN 978-8-12881-174-6.
2. Thapar 2013, p. 308.
3. A. K. Warder (1972). An Introduction to Indian Historiography. Popular Prakashan. pp. 21–22.
4. Doniger, Wendy (1999). Splitting the difference: gender and myth in ancient Greece and India. University of Chicago Press. p. 273. ISBN 978-0-226-15641-5. สืบค้นเมื่อ 25 August 2011.