จานดาวเคราะห์ก่อนเกิด (อังกฤษ : Protoplanetary disk ) คือแผ่นจานสสารระหว่างดาวอัดแน่นไปด้วยแก๊สที่หมุนวนไปรอบๆ ดาวฤกษ์ ที่กำลังก่อตัวขึ้นใหม่ ซึ่งเรียกว่า ดาวฤกษ์ชนิด T Tauri หรือดาวเฮอร์บิก (Herbig) จานดาวเคราะห์ก่อนเกิดอาจเป็นจานพอกพูนมวล ชนิดหนึ่ง เพราะสสารแก๊สอาจจะตกจากขอบจานด้านในเข้าไปบนพื้นผิวของดาวฤกษ์ได้ แต่กระบวนการทั้งสองนี้แตกต่างกันและไม่ควรนำมาใช้สับสนปนเปกัน
จานดาวเคราะห์ก่อนเกิดที่อยู่รอบดาวฤกษ์ T Tauri แตกต่างจากแผ่นจานที่อยู่รอบวัตถุโบราณชนิดอื่นในระบบดาวคู่ เนื่องจากความแตกต่างด้านขนาดและอุณหภูมิ จานดาวเคราะห์ก่อนเกิดมีรัศมีราว 1000 หน่วยดาราศาสตร์ และค่อนข้างเย็น มีเพียงเฉพาะส่วนในของแผ่นจานเท่านั้นจะมีอุณหภูมิสูงถึง 1000 เคลวิน
โดยทั่วไป ดาวฤกษ์ก่อนเกิด จะก่อตัวในเมฆโมเลกุล ซึ่งมีโมเลกุลไฮโดรเจน ดั้งเดิมอยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อบางส่วนของเมฆโมเลกุลดำเนินไปถึงจุดวิกฤตของขนาด มวล หรือความหนาแน่น มันจะแตกสลายลงด้วยแรงโน้มถ่วงภายในของมันเอง เมฆที่แตกสลายลงนี้เรียกว่า เนบิวลาสุริยะ ซึ่งเป็นกลุ่มเมฆที่มีความหนาแน่นมากยิ่งขึ้น แก๊สที่เคยเคลื่อนที่แบบสะเปะสะปะจะเริ่มเคลื่อนไปตามทิศทางของโมเมนตัมเชิงมุม ของเนบิวลานั้น การพยายามรักษาโมเมนตัมเชิงมุมไว้ทำให้มีการหมุนวนเพิ่มมากขึ้น และเนบิวลามีขนาดเล็กลง แต่อัดแน่นมากขึ้น กลายเป็นกลุ่มเมฆที่แบนลงคล้ายกับแผ่นพิซซา แล้วจึงกลายเป็นแผ่นจาน การแตกสลายครั้งแรกกินเวลาราว 100,000 ปี หลังจากนั้นอุณหภูมิพื้นผิวของดาวฤกษ์จึงเพิ่มขึ้นจนถึงระดับของดาวฤกษ์ในแถบลำดับหลัก เรียกดาวฤกษ์ในระดับนี้ว่า ดาวฤกษ์ T Tauri แก๊สจะพอกพูนไปบนดาวฤกษ์มากขึ้นเรื่อยๆ ไปตลอด 10 ล้านปีถัดไป ก่อนที่แผ่นจานจะสลายตัวหายไปหมด ซึ่งอาจเป็นผลจากแรงดันของลมสุริยะ ขับไล่มันไป แผ่นจานดาวเคราะห์ก่อนเกิดที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่ค้นพบมีอายุ 25 ล้านปี
ดูเพิ่ม
อ้างอิง White, R.J. & Hillenbrand, L.A. (2005). "A Long-lived Accretion Disk around a Lithium-depleted Binary T Tauri Star". The Astrophysical Journal . 621 : L65–L68. doi :10.1086/428752. CS1 maint: multiple names: authors list (link )
จานดาวเคราะห, อนเก, งกฤษ, protoplanetary, disk, อแผ, นจานสสารระหว, างดาวอ, ดแน, นไปด, วยแก, สท, หม, นวนไปรอบๆ, ดาวฤกษ, กำล, งก, อต, วข, นใหม, งเร, ยกว, ดาวฤกษ, ชน, tauri, หร, อดาวเฮอร, herbig, อาจเป, นจานพอกพ, นมวลชน, ดหน, เพราะสสารแก, สอาจจะตกจากขอบจานด, านใน. candawekhraahkxnekid xngkvs Protoplanetary disk khuxaephncanssarrahwangdawxdaennipdwyaeksthihmunwniprxb dawvksthikalngkxtwkhunihm sungeriykwa dawvkschnid T Tauri hruxdawehxrbik Herbig candawekhraahkxnekidxacepncanphxkphunmwlchnidhnung ephraassaraeksxaccatkcakkhxbcandaninekhaipbnphunphiwkhxngdawvksid aetkrabwnkarthngsxngniaetktangknaelaimkhwrnamaichsbsnpnepkncandawekhraahkxnekid inenbiwlanayphran candawekhraahkxnekidthixyurxbdawvks T Tauri aetktangcakaephncanthixyurxbwtthuobranchnidxuninrabbdawkhu enuxngcakkhwamaetktangdankhnadaelaxunhphumi candawekhraahkxnekidmirsmiraw 1000 hnwydarasastr aelakhxnkhangeyn miephiyngechphaaswninkhxngaephncanethanncamixunhphumisungthung 1000 ekhlwinodythwip dawvkskxnekidcakxtwinemkhomelkulsungmiomelkulihodrecndngedimxyuepncanwnmak emuxbangswnkhxngemkhomelkuldaeninipthungcudwikvtkhxngkhnad mwl hruxkhwamhnaaenn mncaaetkslaylngdwyaerngonmthwngphayinkhxngmnexng emkhthiaetkslaylngnieriykwa enbiwlasuriya sungepnklumemkhthimikhwamhnaaennmakyingkhun aeksthiekhyekhluxnthiaebbsaepasapacaerimekhluxniptamthisthangkhxngomemntmechingmumkhxngenbiwlann karphyayamrksaomemntmechingmumiwthaihmikarhmunwnephimmakkhun aelaenbiwlamikhnadelklng aetxdaennmakkhun klayepnklumemkhthiaebnlngkhlaykbaephnphissa aelwcungklayepnaephncan karaetkslaykhrngaerkkinewlaraw 100 000 pi hlngcaknnxunhphumiphunphiwkhxngdawvkscungephimkhuncnthungradbkhxngdawvksinaethbladbhlk eriykdawvksinradbniwa dawvks T Tauri aekscaphxkphunipbndawvksmakkhuneruxy iptlxd 10 lanpithdip kxnthiaephncancaslaytwhayiphmd sungxacepnphlcakaerngdnkhxnglmsuriyakhbilmnip aephncandawekhraahkxnekidthiekaaekthisudethathikhnphbmixayu 25 lanpi 1 duephim aekikhsmmutithanenbiwla kaenidaelawiwthnakarkhxngrabbsuriyaxangxing aekikh White R J amp Hillenbrand L A 2005 A Long lived Accretion Disk around a Lithium depleted Binary T Tauri Star The Astrophysical Journal 621 L65 L68 doi 10 1086 428752 CS1 maint multiple names authors list link bthkhwamekiywkbdarasastrhruxckrwalwithyaniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul duephimthi sthaniyxy darasastrekhathungcak https th wikipedia org w index php title candawekhraahkxnekid amp oldid 4760826, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
