ช้างศึก

สำหรับฟุตบอล ดู ฟุตบอลทีมชาติไทย

ช้างศึก (อังกฤษ: war elephant) คือ ช้างที่มนุษย์ฝึกปรือและควบคุมเพื่อการต่อสู้ ช้างศึกใช้เป็นหลักในการบุกข้าศึก ทำลายสิ่งกีดขวางของข้าศึก หรือสร้างความหวาดกลัวให้แก่ข้าศึก หน่วยทหารที่ขี่ช้างในการรบเรียกว่า หน่วยทหารช้าง (elephantry)

โขลงช้างศึกที่เปศวาร์

มีการใช้งานช้างศึกเป็นครั้งแรกในอินเดีย แล้วแพร่หลายไปทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ก่อนจะไปสู่แถบตะวันตกในเมดิเตอร์เรเนียน อะเล็กซานเดอร์มหาราช (Alexander the Great) ผู้นำแมซิดอน (Macedon) เคยปะทะกับช้างศึกเปอร์เซียในคราวพิชิตจักรวรรดิอะคีเมนิด (Achaemenid Empire) และต้องเผชิญช้างศึกอีกครั้งในคราวรบกับอินเดียช่วง 327–325 ก่อนคริสตกาล ช้างศึกยังมีการใช้งานครั้งสำคัญในโลกตะวันตกอีก คือ ในสงครามของพิรัสแห่งอีไพรัส (Pyrrhus of Epirus) กษัตริย์กรีก ช่วง 280–275 ก่อนคริสตกาล และในสงครามพิวนิกครั้งที่สองของแฮนนิบัล (Hannibal) แม่ทัพคาร์ทิจโบราณ (Ancient Carthage) ช่วง 218–201 ก่อนคริสตกาล อนึ่ง กองทัพสมัยเฮลเลนิสต์ (Hellenistic armies) แห่งราชอาณาจักรทอเลมี (Ptolemaic Kingdom) กับจักรวรรดิซิลูซิด (Seleucid Empire) ยังรบกันโดยใช้ช้างศึกในบางครั้ง นอกจากนี้ ช้างศึกยังใช้ในรัฐโบราณทางเอเชียตะวันออก โดยเฉพาะในจามปาของเวียดนาม และในเว่ย์ตะวันตกและฮั่นใต้ของจีนโบราณ

ช้างศึกมีบทบาทสำคัญในการรบบางคราวแห่งยุคโบราณ แต่ครั้นถึงมัชฌิมยุค (Middle Ages) ก็เริ่มมีการใช้งานน้อยลง จนเมื่อต้นสมัยปัจจุบัน อาวุธปืนแพร่หลายมากขึ้น ช้างศึกจึงมีบทบาทจำกัดอยู่ในทางวิศวกรรมและใช้แรงงานที่ไม่เกี่ยวกับการรบ หรือใช้ในทางพิธีการ กระนั้น ช้างศึกยังใช้ในการรบต่อไปในบางส่วนของโลก เช่น ไทยและเวียดนาม แม้เข้าสู่คริสต์ศตวรรษที่ 19 แล้ว

อ้างอิง

1. Whitney, William Dwight; Smith, Benjamin Eli (1911). "elephantry". The Century Dictionary and Cyclopedia: The Century dictionary. Century Company. p. 2257. Also: elephantry (Wiktionary)