นิธิ เอียวศรีวงศ์
ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ (เกิด 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2483) เป็นนักคิด นักเขียน และศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ชาวไทย ได้รับรางวัลนักวิจัยดีเด่นจากสภาวิจัยแห่งชาติ, รางวัลฟูกูโอกะ และรางวัลศรีบูรพา อดีตอาจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เคยเป็นสมาชิกพรรคอนาคตใหม่ ภายหลังพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบ
| นิธิ เอียวศรีวงศ์ | |
|---|---|
อาจารย์นิธิ เมื่อปี 2560 | |
| เกิด | 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2483 (81 ปี) จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย |
| สัญชาติ | ไทย |
| อาชีพ | อาจารย์ นักวิจัย |
| มีชื่อเสียงจาก | นักประวัติศาสตร์, ผู้ได้รับรางวัลรางวัลศรีบูรพา |
ประวัติ
ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2483 ที่เชียงใหม่ ในครอบครัวคนไทยเชื้อสายจีน ซึ่งเจ้าตัวมักเรียกตัวเองว่าเป็น เจ๊กปนลาว (จ.ป.ล.) (มาจากการที่เป็นคนจีนที่เกิดในเชียงใหม่ ซึ่งมีวัฒนธรรมร่วมกับลาว) จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญศรีราชา และสำเร็จการศึกษาสาขาประวัติศาสตร์ ทั้งปริญญาตรี และโท จากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ต่อมาเข้ารับราชการในตำแหน่งอาจารย์ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และได้ลาศึกษาต่อระดับปริญญาเอก ณ มหาวิทยาลัยมิชิแกน สหรัฐอเมริกา จนสำเร็จในปี พ.ศ. 2519 กลับมารับราชการตามเดิม จนได้รับตำแหน่งศาสตราจารย์โดยวิธีพิเศษ และเข้าโครงการลาเกษียณอายุราชการก่อนกำหนดในพ.ศ. 2543 หลังจากสิ้นภาระการสอนในระบบมหาวิทยาลัยปกติ ปัจจุบัน ยังคงเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการแสดงความคิดสู่สังคมผ่านมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ซึ่งได้บุกเบิกมาก่อนหน้านี้แล้ว และผ่านรูปแบบบทความทางหนังสือพิมพ์ นิตยสารอยู่เป็นประจำ ในการลงประชามติรับร่างธรรมนูญปี พ.ศ. 2550 ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์เป็นผู้หนึ่งที่ไม่เห็นด้วยกับร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าว
การทำงานในคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ
นิธิ ได้เข้ามารับหน้าที่เป็นคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ ภายหลังการชุมนุมของกลุ่มคนเสื้อแดง พ.ศ. 2553 ยุติลง ในช่วงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2553 โดยทำหน้าที่ยกร่างแผนปฏิบัติการที่สามารถนำไปปฏิบัติแก้ไขปัญหาความอยุติธรรมและความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้น ซึ่งคณะกรรมการดังกล่าวประกอบด้วยคณะกรรมการ จำนวน 19 คน ทำงานคู่ขนานไปกับคณะกรรมการสมัชชาปฏิรูปประเทศ
ผลงาน
หนังสือ
- อิสลามสมัยแรก (2511)
- ประวัติศาสตร์นิพนธ์ตะวันตก (2521?)
- การเมืองไทยสมัยพระนารายณ์ (2523)
- ประวัติศาสตร์รัตนโกสินทร์ในพระราชพงศาวดารอยุธยา (2523)
- วัฒนธรรมกระฎุมพีกับวรรณกรรมต้นรัตนโกสินทร์ (2525)
- หลักฐานประวัติศาสตร์ในประเทศไทย (ส021) / นิธิ เอียวศรีวงศ์ และอาคม พัฒิยะ (2525)
- ปากไก่และใบเรือ : รวมความเรียงว่าด้วยวรรณกรรม และประวัติศาสตร์ต้นรัตนโกสินทร์ (2527)
- ศรีรามเทพนคร : รวมความเรียงว่าด้วยประวัติศาสตร์อยุธยาตอนต้น / อาคม พัฒิยะ และนิธิ เอียวศรีวงศ์ (2527)
- สุนทรภู่ : มหากวีกระฎุมพี (2528)
- การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี (2529)
- สุนทรภู่ดูโลกและสังคม / นิธิ เอียวศรีวงศ์ และสมบัติ จันทรวงศ์ (2529)
- เกียวโต ใต้ชะเงื้อมดอยสุเทพ (2532)
- ท่องเที่ยวบุญบั้งไฟในอีสาน : บุญบั้งไฟต้องรับใช้ชาวยโสธรไม่ใช่ชาวยโสธรรับใช้บุญบั้งไฟ (2536)
- ลัทธิพิธีเสด็จพ่อ ร.5 (2536)
- วีรบุรุษในวัฒนธรรมไทย (2536)
- สภาพเศรษฐกิจสังคมไทยยุคใหม่ : จริยธรรมในการศึกษาสำหรับอนาคต (2536)
- สองหน้าสังคมไทย : บทวิพากษ์โครงสร้างอารยธรรมไทย (2539)
- การปฏิรูปพระพุทธศาสนาในประเทศไทย (2543)
รวมบทความ
- เชิงอรรถสังคมไทยในสายตานักวิเคราะห์ (2532)
- กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย : ว่าด้วยประวัติศาสตร์และประวัติศาสตร์นิพนธ์ (2538)
- โขน, คาราบาว, น้ำเน่า และหนังไทย : ว่าด้วยเพลง ภาษาและนานามหรสพ (2538)
- ชาติไทย เมืองไทย แบบเรียนและอนุสาวรีย์ : ว่าด้วยวัฒนธรรม, รัฐ และรูปการจิตสำนึก (2538)
- ผ้าขาวม้า ผ้าซิ่น กางเกงใน และฯลฯ : ว่าด้วยประเพณี ความเปลี่ยนแปลง และเรื่องสรรพสาระ (2538)
- สังคมไทยในกระแสการเปลี่ยนแปลง (2539)
- ยุคสมัยไม่เชื่ออย่าลบหลู่ (2541)
- วัฒนธรรมความจน (2541)
- เก็บที่โล่งแก่รากหญ้า : คัดสรรข้อเขียน 1 ทศวรรษว่าด้วยทรัพยากรดิน น้ำ ป่า และอื่นๆ (2543)
- คนจนกับนโยบายการทำให้จนของรัฐ : รวมบทความนิธิ เอียวศรีวงศ์ (2543)
- พุทธศาสนาในความเปลี่ยนแปลงของสังคมไทย (2543)
- ก่อนยุคพระศรีอาริย์ ว่าด้วย ศาสนา ความเชื่อ และศีลธรรม (2545)
- คำมีคม : ว่าด้วยภาษา วัฒนธรรมและอำนาจ (2545)
- ว่าด้วย "การเมือง" ของประวัติศาสตร์และความทรงจำ (2545)
- ว่าด้วย "เพศ" ความคิด ตัวตน และอคติทางเพศ ผู้หญิง เกย์ เพศศึกษา และกามารมณ์ (2545)
- (ต่าง) คิดในคอก (ตน) ว่าด้วยวัฒนธรรมและวิธีคิด (2546)
- นอกรั้วโรงเรียน (2546)
- ไฮเทคาถาปาฏิหาริย์ ว่าด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในสังคมไทย (2546)
- บริโภค/โพสต์โมเดิร์น (2547)
- อ่านวัฒนธรรมการเมืองไทย (2547)
- ความยุ่งของการอยู่ (2548)
- ประวัติศาสตร์ ชาติ ปัญญาชน (2548)
- วัฒนธรรมคนอย่างทักษิณ (2549)
- รากหญ้าสร้างบ้าน ชนชั้นกลางสร้างเมือง (2552)
- ความไม่ไทยของคนไทย (2559)
วิทยานิพนธ์
- การปราบฮ่อและการเสียดินแดน พ.ศ. 2431 (Suppression of the Haw uprisings and loss of Thai territories in 1888) (วิทยานิพนธ์ (อ.ม.) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2509)
- Fiction as history : a study of pre-war Indonesian novels and novelists (1920-1942) (Thesis (Ph.D.) University of Michigan, 1976) (2519)
หนังสือแปล
- ประวัติศาสตร์เยอรมัน (2511) / ฮูแบร์ตุส เลอเวนสไตน์ เขียน; นิธิ เอียวศรีวงศ์, แปล
- พุทธศาสนา : สาระและพัฒนาการ (2514) (Buddhism, its essence and development, by Edward Conze)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2555 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
- พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. 2546 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)
- พ.ศ. 2534 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
_ribbon.svg.html){kind=link}
_ribbon.svg.html){kind=link}
_ribbon.svg.html){kind=link}
_ribbon.svg.html){kind=link}
อ้างอิง
- ชีวประวัติ นิธิ เอียวศรีวงศ์
- เปิดรายชื่อกรรมการ-สมัชชาปฏิรูปประเทศ
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ประจำปี ๒๕๕๕, เล่ม ๑๒๙ ตอนที่ ๓๕ ข หน้า ๖, ๓ ธันวาคม ๒๕๕๕
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๑๒ ตอนที่ ๑๗ ข หน้า ๑๕, ๔ ธันวาคม ๒๕๓๙
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์, เล่ม ๑๒๐ ตอนที่ ๒๐ ข หน้า ๑๒๙, ๑ ธันวาคม ๒๕๔๖
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๑๐๙ ตอนที่ ๗๖ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๔๗๕, ๑๐ มิถุนายน ๒๕๓๕
แหล่งข้อมูลอื่น
เว็บไซต์
- รวมบทความนิธิ เอียวศรีวงศ์ (ถึงปี 2551)
หนังสือและบทความ
- ธนภาษ เดชพาวุฒิกุล. (2546). ปรัชญาประวัติศาสตร์ของนิธิ เอียวศรีวงศ์. วารสารประวัติศาสตร์. น. 139-65.
- ธิกานต์ ศรีนารา. (2557, ม.ค.-มิ.ย.). ความคิดว่าด้วยรัฐและกษัตริย์ในสมัยศักดินาของ นิธิ เอียวศรีวงศ์ กับความเปลี่ยนแปลงทางภูมิปัญญาของปัญญาชนฝ่ายค้านไทยในช่วงทศวรรษ 2520. มนุษยศาสตร์สาร. 15(1): 62-105.
- วรวรรณ อินทะรังสี. (2562 ส.ค.-2563 ก.ค.). การเคลื่อนไหวทางความคิดของนักวิชาการในนิตยสารข่าวรายสัปดาห์ต่อวิกฤตการณ์การเมืองไทย ระหว่างปี พ.ศ. 2543-2553. วารสารประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 44, น. 92-107.