พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เป็นพจนานุกรมภาษาไทยที่ใช้เป็นมาตรฐานสำหรับการเขียนหนังสือไทยของทางราชการและสถาบันการศึกษามาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 ถึงปัจจุบัน ผู้จัดทำคือ คณะกรรมการชำระพจนานุกรม แห่งราชบัณฑิตยสถาน (ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นราชบัณฑิตยสภา) โดยแก้ไขปรับปรุงเนื้อหาจากพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542

หน้าปกพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ฉบับพิมพ์ครั้งแรก

ประวัติ

คณะกรรมการชำระพจนานุกรมได้เริ่มปรับปรุงพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 โดยนอกจากจะแก้ไขตัวสะกดและบทนิยามของคำศัพท์ที่มีอยู่ในพจนานุกรมฉบับก่อน ๆ แล้ว คณะกรรมการฯ ยังได้เพิ่มเติมบทนิยามคำศัพท์ทั่วไปและคำภาษาปากจำนวนหนึ่งซึ่งมีใช้ในภาษาไทยและเป็นที่รู้จักแพร่หลาย แต่ยังไม่เคยปรากฏในพจนานุกรม เช่น เครื่องดื่ม แซ็ว ตลาดนัดแรงงาน ตัดต่อ ตัวสำรอง ผัดฉ่า วัตถุมงคล สปา ห้างสรรพสินค้า เป็นต้น รวมทั้งคำศัพท์จากสาขาวิชาที่มีความสำคัญ ได้แก่ ศัพท์พรรณพืช ศัพท์พรรณสัตว์ ศัพท์ประวัติศาสตร์ ศัพท์กฎหมายไทย ศัพท์ดนตรีไทย ศัพท์ดนตรีสากล และราชาศัพท์ และคำที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงใช้ในการพัฒนาเรื่องดิน น้ำ ป่าไม้ เช่น กังหันน้ำชัยพัฒนา แก้มลิง แกล้งดิน โครงการตามพระราชดำริ ทฤษฎีใหม่ เป็นต้น ทำให้พจนานุกรมฉบับล่าสุดนี้มีคำศัพท์เพิ่มจากฉบับ พ.ศ. 2542 ประมาณ 2,000 คำ รวมแล้วมีคำศัพท์ทั้งหมดประมาณ 39,000 คำ

ในปี พ.ศ. 2555 กนกวลี ชูชัยยะ เลขาธิการราชบัณฑิตยสถาน ได้แถลงข่าวว่า ราชบัณฑิตยสถานได้ชำระพจนานุกรมเสร็จเรียบร้อยแล้ว และรัฐบาลของยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ได้สนับสนุนงบประมาณจัดพิมพ์ครั้งแรกจำนวน 100,000 เล่ม เพื่อนำขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ ตลอดจนแจกจ่ายสถาบันการศึกษา สถาบันศาสนา หน่วยงานราชการ คณะรัฐมนตรี สมาชิกรัฐสภา สื่อมวลชน และบุคคลที่เกี่ยวข้อง และจะคัดเลือกให้เอกชนเข้ามาใช้สิทธิ์ในการจัดพิมพ์และจำหน่ายฉบับพิมพ์ครั้งที่ 2 ต่อไป^{[ลิงก์เสีย]}

อนึ่ง แม้ว่าพจนานุกรมฉบับนี้จะได้รับการจัดพิมพ์ในปี พ.ศ. 2556 แต่ก็ใช้ชื่อว่า พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554 และเพื่อเป็นการเผยแพร่พระเกียรติคุณและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ที่ทรงห่วงใยการใช้ภาษาไทยของคนไทยในปัจจุบัน

ในวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2556 ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ได้ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีให้ยกเลิกระเบียบการใช้ตัวสะกดตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 และให้ใช้ตัวสะกดตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เป็นมาตรฐานการเขียนหนังสือไทยในวงราชการและวงการศึกษาแทน โดยลงเผยแพร่ในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2556

ต่อมาราชบัณฑิตยสถานได้เปิดให้ทดสอบระบบพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 แบบออนไลน์ตั้งแต่วันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2557 และเปิดให้ดาวน์โหลดโปรแกรมประยุกต์พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 สู่โทรศัพท์เคลื่อนที่แบบสมาร์ตโฟนตั้งแต่วันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2558

อ้างอิง

1. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ระเบียบการใช้ตัวสะกด" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 130 (พิเศษ 71 3): 4. 13 มิถุนายน 2556. Check date values in: |date= (help)
2. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556, หน้า ก.
3. "นานมีบุ๊คส์ชวนคนไทย มีพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ติดบ้านไว้เป็นคู่มือ". ASTVผู้จัดการออนไลน์. 27 มีนาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. "ราชบัณฑิตยสถานจัดทำพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔" (PDF). ราชบัณฑิตยสถาน. 2555. สืบค้นเมื่อ 1 ตุลาคม 2555. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
5. "ราชบัณฑิตยสถานเปิดให้ทดสอบระบบพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ ที่ http://www.royin.go.th/dictionary/". ราชบัณฑิตยสถาน. 24 ตุลาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help); External link in |title= (help)
6. "ภาษาไทยใช้ง่ายแค่ปลายนิ้ว ด้วย "ราชบัณฑิตยฯ โมไบล์" พร้อมให้ดาวน์โหลดแล้ววันนี้ ทั้งในระบบ iOS Android และ Windows Mobile". สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. 21 กันยายน 2558. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสืบค้นพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔