พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน อหะหมัดจุฬา)

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน อหะหมัดจุฬา) เป็นบุตรพระยาจุฬาราชมนตรี (นาม) กับคุณหญิงกลิ่น ธิดาพระยารามัญวงศ์ (มะโดด) เกิดเมื่อ พ.ศ. 2391 บิดานำเข้าถวายตัวเป็นมหาดเล็กตั้งแต่อายุ 18 ปี เข้ารับราชการเป็นมหาดเล็กเวรศักดิ์ มียศเป็นนายฉลองไนยนารถ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านย้ายมาเป็นขุนนางกรมท่าซ้าย และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นหลวงราชเศรษฐี ระหว่างนี้ก็ศึกษากฎหมายด้วย

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน อหะหมัดจุฬา) มิรซากุลามอุชเซ็น
เจ้ากรมท่าซ้าย
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว-พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	พ.ศ. 2391 กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
เสียชีวิต	10 มิถุนายน พ.ศ. 2453 กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
บิดา	พระยาจุฬาราชมนตรี (นาม)
มารดา	คุณหญิงกลิ่น
คู่สมรส	คุณหญิงแพ นางพิน นางแดง
บุตร	12 คน

ครั้นถึงรชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระราชเศรษฐี และเมื่อบิดาถึงแก่กรรมจึงได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระยาจุฬาราชมนตรี เจ้ากรมท่าซ้าย เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2432 นอกจากนั้นยังเป็นผู้พิพากษาศาลคดีต่างประเทศในกระทรวงยุติธรรมอีกตำแหน่งหนึ่ง ท่านเป็นข้าราชการที่สนิทชิดเชิ้อกับรัชกาลที่ 5 เป็นพิเศษ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และพานทองเทียบชั้นเจ้าพระยาพานทอง เมื่อท่านเจ็บป่วยก็โปรดเกล้าฯ ให้แพทย์หลวงมาดูแลรักษา

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน) ป่วยเป็นฝีที่แก้มและที่ชายโครง ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2453 รวมอายุ 65 ปี โปรดให้มีการแห่ศพทางน้ำอย่างสมเกียรติ พระราชทานไม้นิซ่านปักที่หลุมศพของท่านและทรงเป็นประธานในพิธีฝังศพด้วยพระองค์เองที่มัสยิดต้นสน

ครอบครัว

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน) สมรสกับคุณหญิงแพ มีบุตร 4 คน คือ

1. พระยาจุฬาราชมนตรี (สัน อหะหมัดจุฬา)
2. ป๋ง (ถึงแก่กรรมแต่ยังเยาว์)
3. เจ้าจอมละม้าย ในรัชกาลที่ 5
4. ลมุล อหะหมัดจุฬา หัวหน้าพนักงานภูษามาลา

นอกจากนี้ท่านยังมีภรรยาอีก 2 คน คือ นางพิน มีบุตร 1 คน คือ ขุนวรวาที (เล็ก อหะหมัดจุฬา) และนางแดง มีบุตร 6 คน คือ

1. แม้น อหะหมัดจุฬา
2. พระจุฬาราชมนตรี (เกษม อหะหมัดจุฬา)
3. พระราชเศรษฐี (สุทธิ์ อหะหมัดจุฬา)
4. สายหยุด อหะหมัดจุฬา มหาดเล็กหลวง
5. หยด อหะหมัดจุฬา
6. ย้อย อหะหมัดจุฬา

และมีธิดาอีกคนหนึ่งชื่อแป๊ด ภายหลังเธอออกจากครอบครัวเพราะรักกับชายชื่อปลื้ม จนเกิดคดีความเมื่อ พ.ศ. 2442

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2449 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.) (เดิมเรียกว่ามหาสุราภรณ์)
• พ.ศ. 2447 -   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 4 (ม.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2447 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)

อ้างอิง

• ภัทระ คาน. สุสานประวัติศาสตร์ 3 สมัย ใน มุสลิมมัสยิดต้นสนกับบรรพชนสามสมัย. กทม. จิรรัชการพิมพ์. 2544
• เอกราช มูเก็ม. จุฬาราชมนตรี ประวัติศาสตร์ผู้นำไทยมุสลิมจากสมัยอยุธยาถึงยุคทักษิณ. กทม. ร่วมด้วยช่วยกัน. 2549

1. สำนักงานคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย. พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน-กุลาฮูเซ็น). เรียกดูเมื่อ 27 มกราคม 2556
2. "ข่าวฝังศพ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27 (0 ง): 483. 19 มิถุนายน ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
3. ภาวิณี บุนนาค. รักนวลสงวนสิทธิ์. กรุงเทพฯ : มติชน, 2563, หน้า 93-94
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชอิศริยาภรณ์, เล่ม ๒๓, ตอน ๒๘, ๗ ตุลาคม ๒๔๔๙, หน้า ๗๑๔
5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔, เล่ม ๒๑, ตอน ๓๒, ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๗, หน้า ๕๖๔
6. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์