พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปวง ธมฺมปญฺโญ)

พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ นามเดิม ปวง วงศ์เรือง ฉายา ธมฺมปญฺโญ เจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา และที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6

พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปวง ธมฺมปญฺโญ)
เกิด	11 กรกฎาคม พ.ศ. 2460
มรณภาพ	29 มิถุนายน 2562
อายุ	101 ปี 353 วัน
อุปสมบท	10 มิถุนายน พ.ศ. 2481
พรรษา	82
วัด	วัดศรีโคมคำ
จังหวัด	จังหวัดพะเยา
สังกัด	มหานิกาย
วุฒิ	เปรียญธรรม 5 ประโยค นักธรรมชั้นโท
ตำแหน่ง	อดีตเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ, ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ชาติภูมิ

พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ มีนามเดิมว่า ปวง วงศ์เรือง เกิดเมื่อวันพุธที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 แรม 7 ค่ำ เดือน เดือน 10 เหนือ ปีเม็ดสี จุลศักราช 1279 ณ บ้านสางเหนือ ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา โยมบิดาชื่อพ่อหนานปุ๊ด วงศ์เรือง โยมมารดาชื่อ แม่หลวง วงศ์เรือง

อุปสมบท

บรรพชาเป็นสามเณร เมื่อวันอาทิตย์ที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2475 ขึ้น 11 ค่ำ เดือน 8 เหนือ ปีรวายสัน จุลศักราช 1294 ณ วัดสางเหนือ ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา โดยมีพระอุปัชฌาย์ชื่อเจ้าอธิการตื้อ ธมฺมวํโส วัดศรีบุญเรือง

อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันศุกร์ที่ 10 มิถุนายน 2481 ขึ้น 12 ค่ำ เดือน 9 เหนือ ปีเมืองยี จุลศักราช 1300 ณ พัทธสีมาวัดสางเหนือ โดยมีพระอุปัชฌาย์ชื่อเจ้าอธิการตื้อ ธมฺมวํโส วัดศรีบุญเรือง พระกรรมวาจาจารย์ พระปวง ธมฺมวโร วัดศรีบุญเรือง และพระอนุสาวนาจารย์ พระตุ้ย ญาณรํสี วัดสันกว๊าน ได้รับฉายาว่า ธมฺมปญฺโญ

วิทยฐานะ

• จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านสาง ตำบลบ้านสาง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา
• พ.ศ. 2475 สอบได้นักธรรมชั้นตรี สำนักศาสนศึกษาวัดสางใต้ อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา
• พ.ศ. 2483 สอบได้นักธรรมชั้นโท สำนักเรียนวัดมหาพฤฒารามวรวิหาร เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2484 สอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค สำนักเรียนวัดยานนาวา กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2485 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค สำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2487 สอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค สำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร

การปกครองคณะสงฆ์

• พ.ศ. 2484 เป็นเจ้าอาวาสวัดเมืองชุม
• พ.ศ. 2484 เป็นเจ้าคณะอำเภอเมืองพะเยา
• พ.ศ. 2490 เป็นพระอุปัชฌาย์
• พ.ศ. 2497 เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีอุโมงค์คำ (วัดสูง )
• พ.ศ. 2501 เป็นรองเจ้าคณะจังหวัดเชียงราย
• พ.ศ. 2512 เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ ต่อมาวัดได้ยกฐานะเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
• พ.ศ. 2521 เป็นเจ้าคณะจังหวัดพะเยา
• พ.ศ. 2526 เป็นรองเจ้าคณะภาค 6
• พ.ศ. 2542 เป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6

งานด้านการศึกษา

• พ.ศ. 2476 เป็นครูสอนนักเรียนโรงเรียนวัดสางเหนือ
• พ.ศ. 2488 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมวัดเมืองชุม
• พ.ศ. 2503 เป็นผู้จัดตั้งโรงเรียนพินิตประสาธน์
• พ.ศ. 2517 เป็นผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์วัดศรีโคมคำ
• พ.ศ. 2534 เป็นรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ วิทยาเขตพะเยา
• พ.ศ. 2542 เป็นประธานสภาวิทยาเขต มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา
• ปัจจุบันเป็นที่ปรึกษาสภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา

งานพิเศษ

• เป็นประธานกรรมการมูลนิธิสงเคราะห์สงฆ์อาพาธจังหวัดพะเยา
• เป็นกรรมการที่ปรึกษาราชประชานุเคราะห์
• เป็นกรรมการปริวรรตหนังสือล้านนาไทยปัจจุบันตามโครงการของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• เป็นกรรมการที่ปรึกษาจัดทำพจนานุกรมล้านนาฉบับไร่แม่ฟ้าหลวง มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• เป็นกรรมการที่ปรึกษาจัดทำพจนานุกรมล้านนา ฉบับวิทยาลัยครูเชียงใหม่
• เป็นกรรมการที่ปรึกษาศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดพะเยา

เกียรติคุณที่ได้รับ

• พ.ศ. 2526 ได้รับเข็มเชิดชูเกียรติจากมูลนิธิราชประชานุเคราะห์
• พ.ศ. 2528 ได้รับเหรียญเชิดชูเกียรติในโครงการแผ่นดินธรรมแผ่นดินทองจาก ฯ พณ ฯ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี
• พ.ศ. 2529 ได้รับยกย่องเชิดชูด้านการส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนาจากคณะกรรมการอำนวยการงานสัปดาห์ส่งเสริมพระพุทธศาสนา
• พ.ศ. 2532 ได้รับพระราชทานโล่ผู้อนุรักษ์วัฒนธรรมดีเด่นจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
• พ.ศ. 2533 ได้รับการประกาศเกียรติคุณเป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขามนุษยศาสตร์ จากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
• พ.ศ. 2535 ได้รับการถวายปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขามนุษยศาสตร์ จากวิทยาลัยครูเชียงราย
• พ.ศ. 2536 ได้รับเกียรติคุณ คนดีศรีสังคม ของมูลนิธิประภาส อวยชัย
• พ.ศ. 2538 ได้รับการถวายปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาไทยคดีศึกษา จากมหาวิทยาลัยนเรศวร
• พ.ศ. 2540 ได้รับเข็มและโล่ประกาศเกียรติคุณผู้อนุรักษ์มรดกไทยดีเด่นประจำปี 2541 จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
• พ.ศ. 2545 ได้รับการถวายปริญญาพุทธศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาภาษาไทย จากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
• พ.ศ. 2550 ได้รับการถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ 3 สาขาปริญญาจาก 3 มหาวิทยาลัย คือมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง และมหาวิทยาลัยรามคำแหง
• พ.ศ. 2552 ได้รับรางวัลการส่งเสริมการศึกษาเพื่อสันติภาพ จากมูลนิธิการศึกษาเพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต)
• พ.ศ. 2557 ได้รับการถวายถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยพะเยา

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2489 เป็นพระครูสัญญาบัตรเจ้าคณะอำเภอชั้นพิเศษที่ พระครูพินิตธรรมประภาส
• พ.ศ. 2499 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญเปรียญที่ พระโศภนธรรมมุนี
• พ.ศ. 2524 เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชวิสุทธิโสภณ วิมลสีลาจารวิภูษิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2532 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพวิสุทธิเวที ศรีปริยัติวิภูษิต วุฒิกิจวธรปกร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2537 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมวิมลโมลี ศรีกิตติโสภณ โกศลพิพิธกิจจานุกิจ วิจิตรธรรมธาดา มหาคณิสสร บวรสังฆาคาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2551 เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองที่ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ ญาณวิสุทธิจริยาปริณายก ดิลกศีลาทิขันธสุนทร บวรธรรมภาณี สาธุการีธรรมากร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

อ้างอิง

• สำนักวัฒนธรรมจังหวัดพะเยา, พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ หลวงปู่ปวง ธมฺมปญฺโญ วัดศรีโคมคำ

1. http://www.pralanna.com/boardpage.php?topicid=69316
2. http://www.mcu.ac.th/site/news_in.php?group_id=1&NEWSID=7583
3. http://www.up.ac.th/emp_council/News_hot.aspx?itemID=8741
4. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 74, ตอนที่ 6 ฉบับพิเศษ, 12 มกราคม 2500, หน้า 10
5. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 98, ตอนที่ 206 ฉบับพิเศษ, 17 ธันวาคม 2534, หน้า 2
6. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 106, ตอนที่ 217 ฉบับพิเศษ, 8 ธันวาคม 2532, หน้า 2
7. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 111, ตอนพิเศษ 57 ง, 7 ธันวาคม 2537, หน้า 4
8. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 126, ตอนที่ 12 ข, 1 กันยายน 2552, หน้า 5